Μετάβαση στο περιεχόμενο

Πριγκιπάτο του Άρβανον: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
αλλαγή σε χάρτη που στηρίζεται σε πηγές
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
[[Αρχείο:Map of Epirus.Vetus,Nova.1210.png|μικρογραφία|Χάρτης που απεικονίζει τη μεγαλύτερη έκταση του Αρβάνου, στις αρχές του 13ου αιώνα.|369x369εσ]]
[[Αρχείο:Map of Epirus.Vetus,Nova.1210.png|μικρογραφία|Χάρτης που απεικονίζει τη μεγαλύτερη έκταση του Αρβάνου, στις αρχές του 13ου αιώνα.|369x369εσ]]
Το '''Άρβανον''' ή τα '''Άρβανα''' ήταν μεσαιωνικό κράτος που δημιουργήθηκε στα ανατολικά και βορειοανατολικά των [[Κράτος της Θάλασσας|Βενετικών κτήσεων]] στην Αλβανία, πέριξ της [[Κρούγια|Κρούγιας]] που αποτέλεσε και πρωτεύουσά του.<ref name="Syllogos">{{cite book|url=https://books.google.ca/books?id=Oh3gAAAAMAAJ&q=%CE%AC%CF%81%CE%B2%CE%B1%CE%BD%CE%B1&dq=%CE%AC%CF%81%CE%B2%CE%B1%CE%BD%CE%B1&hl=en&sa=X&ei=csToVPSjMJejyATMoYLABg&ved=0CDMQ6AEwAw|title=Σχεδίασμα περί των τοπωνυμικών και ανθρωπωνυμικών σπουδών εν Ελλάδι 1833-1962|author=Δίκαιος Βαγιακάκος|accessdate=21 Φεβρουαρίου 2015|year=1964|place=Αθήνα|volume=97|publisher=Σύλλογος προς Διάσωσιν Ωφέλιμων Βιβλίων|page=225}}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.dimokratianews.gr/content/23297/%CE%B7-%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B1%CE%BB%CE%AE%CE%B8%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B5%CF%82-%CE%B1%CF%81%CE%B2%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CF%84%CE%B5%CF%82 |title=Αρχειοθετημένο αντίγραφο |accessdate=2015-11-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305085836/http://www.dimokratianews.gr/content/23297/%CE%B7-%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B1%CE%BB%CE%AE%CE%B8%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B5%CF%82-%CE%B1%CF%81%CE%B2%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CF%84%CE%B5%CF%82 |archivedate=2016-03-05 |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite book|title=Historical Dictionary of Albania|first=Robert|last=Elsie|publisher=Scarecrow Press|isbn=978-0-8108-7380-3|year=2010|location=|page=|pages=xxviii, liv, 250, και 371|url=https://books.google.gr/books?redir_esc=y&id=haFlGXIg8uoC}}</ref>
''' ''' ήταν που [[ ]] στην [[Κρούγια]] και .<ref name="Syllogos">{{cite book|url=https://books.google.ca/books?id=Oh3gAAAAMAAJ&q=%CE%AC%CF%81%CE%B2%CE%B1%CE%BD%CE%B1&dq=%CE%AC%CF%81%CE%B2%CE%B1%CE%BD%CE%B1&hl=en&sa=X&ei=csToVPSjMJejyATMoYLABg&ved=0CDMQ6AEwAw|title=Σχεδίασμα περί των τοπωνυμικών και ανθρωπωνυμικών σπουδών εν Ελλάδι 1833-1962|author=Δίκαιος Βαγιακάκος|accessdate=21 Φεβρουαρίου 2015|year=1964|place=Αθήνα|volume=97|publisher=Σύλλογος προς Διάσωσιν Ωφέλιμων Βιβλίων|page=225}}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.dimokratianews.gr/content/23297/%CE%B7-%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B1%CE%BB%CE%AE%CE%B8%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B5%CF%82-%CE%B1%CF%81%CE%B2%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CF%84%CE%B5%CF%82 |title=Αρχειοθετημένο αντίγραφο |accessdate=2015-11-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305085836/http://www.dimokratianews.gr/content/23297/%CE%B7-%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B1%CE%BB%CE%AE%CE%B8%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B5%CF%82-%CE%B1%CF%81%CE%B2%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CF%84%CE%B5%CF%82 |archivedate=2016-03-05 |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite book|title=Historical Dictionary of Albania|first=Robert|last=Elsie|publisher=Scarecrow Press|isbn=978-0-8108-7380-3|year=2010|location=|page=|pages=xxviii, liv, 250, και 371|url=https://books.google.gr/books?redir_esc=y&id=haFlGXIg8uoC}}</ref>
⚫
13.5.1 Ὁ δὲ αὐτοκράτωρ, ἐπεὶ προφθάσας ἀξιόμαχον δύνα μιν ἐν πάσαις ταῖς κλεισούραις κατέθετο μετ' ἐκκρίτων ἡγεμόνων, πᾶσάν γε ἀτραπὸν διὰ τῶν καλουμένων ξυλοκλασιῶν αὖθις τοῖς Κελτοῖς ἀπετάφρευσεν. Εἶχε μὲν γὰρ εὐθὺς ὁ Αὐλών, ἡ Ἱεριχὼ καὶ τὰ Κάνινα ἀνύστακτον φύλακα Μιχαὴλ τὸν Κεκαυμένον, ἡ δὲ Πέτρουλα Ἀλέξανδρον τὸν Καβάσιλαν μετὰ συμμίκτων πεζῶν στρατιωτῶν, ἄνδρα ἐκθυμότατον καὶ πολλοὺς τῶν κατὰ τὴν Ἀσίαν Τούρκων κατατροπωσάμενον· τὴν Δεύρην δὲ Λέων ὁ Νικερίτης μετὰ ἀποχρώσης ἐφρούρει δυνάμεως· τῷ δέ γε Εὐσταθίῳ τῷ Καμύτζῃ τὰς περὶ τὸ ''Ἄρβανον'' ἀνατεθείκει κλεισούρας. 13.5.2 Ὁ δέ γε Βαϊμοῦντος ἐκ πρώτης, ὅ φασιν, ἀφετηρίας κατὰ τοῦ Καβασίλα τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ Γίδον καὶ κόμητά τινα Σαρακηνὸν καλούμενον καὶ τὸν Κοντοπαγάνον ἐξέπεμψεν. Ἐπεὶ δέ τινα τῶν ὁμορούντων τῷ ''Ἀρβάνῳ'' πολίχνια προέφθασαν τῷ Βαϊμούντῳ προσχωρῆσαι, οἱ τούτων ἔποικοι, τὰς τοῦ ''Ἀρβάνου'' ἀτραποὺς ἀκριβῶς ἐπιστάμενοι, προσελθόντες πᾶσαν, ὡς εἶχε, τῆς Δεύρης τὴν θέσιν ἐξη γήσαντο καὶ τὰς λανθανούσας ἀτραποὺς ὑπέδειξαν.</ref>


Μετά το 12ο αιώνα αναφέρεται ως επισκοπή (episcopatus Albanensis).<ref>[http://www.uni-leipzig.de/gwzo/wissensdatenbank/artikel.php?ArtikelID=159.0000 Arbanon], Peter Bartl, Geisteswissenschaftliche Zentrum Geschichte und Kultur Ostmitteleuropas an der Universität Leipzig (GWZO) e. V., ανακτήθηκε 21 Φεβρ. 2015</ref>Ο Δεσπότης της Ηπείρου [[Μιχαήλ Α΄ Κομνηνός Δούκας]] ωστόσο ξεκίνησε εκστρατεία στα βόρεια, κατέλαβε την Κρούγια και διέκοψε την ανεξαρτησία του πριγκιπάτου.<ref>Varzos 1984, σσ. 555–556</ref> Μετά τον θάνατο του Ντιμιτρί Προγκόν η κατοχή του πριγκιπάτου πέρασε στο [[Δεσποτάτο της Ηπείρου]], την [[Πρώτη Βουλγαρική Αυτοκρατορία]] και την [[Αυτοκρατορία της Νίκαιας]] (1235).<ref>Fine 1994, σ. 68</ref> Την περίοδο αυτή το Άρβανον κυβέρνησε ο Ελληνοαλβανός ευγενής [[Γρηγόριος Καμωνάς]] που παντρεύτηκε την πρώην σύζυγο του Ντιμιτρί Προγκόν [[Κομνηνή Νέμανιτς]], τον διαδέχθηκε ο Γκολέμ που παντρεύτηκε την κόρη του Γρηγορίου Καμωνά και της Κομνηνής Νέμανιτς.<ref>Ducellier 1999, σ. 786</ref><ref>Angelidi, Christine (2016). ΕΥΨΥΧΙΑ. Mélanges offerts à Hélène Ahrweiler (in French). Publications de la Sorbonne</ref> Ο Βυζαντινός αξιωματικός και συγγρεφέας [[Γεώργιος Ακροπολίτης]] προσάρτησε το Άρβανον στην Βυζαντινή αυτοκρατορία, από τότε το όνομα του Γκολέμ εξαφανίστηκε από τις Βυζαντινές πηγές.<ref>Ducellier 1999, σ. 791</ref> Η κύρια πηγή για την ιστορία της Αλβανίας τον 13ο αιώνα ήταν το έργο του Γεώργιου Ακροπολίτη. Το όνομα του πριγκιπάτου ήταν ''"Άρβανον"'', τον 13ο αιώνα το έργο ''"Βίος του Στεφάνου Νεμάνια"'' το καταγράφει ως ''"Ραμπάν"''.<ref>Melčić, Dunja (2007). Der Jugoslawien-Krieg: Handbuch zu Vorgeschichte, Verlauf und Konsequenzen (in German). Springer-Verlag. σ. 25</ref><ref>Ducellier 1999, σ. 780</ref>
Αναφέρθηκε για πρώτη φορά στην [[Αλεξιάδα]] της [[Άννα Κομνηνή|Άννας Κομνηνής]].<ref>[[:s:Αλεξιάς/Βιβλίο_13|Αλεξιάς, Βιβλίο 13]], [[Άννα Κομνηνή]], μεταξύ του 1137 και του 1148, 13.5.1 <br />
⚫
13.5.1 Ὁ δὲ αὐτοκράτωρ, ἐπεὶ προφθάσας ἀξιόμαχον δύνα μιν ἐν πάσαις ταῖς κλεισούραις κατέθετο μετ' ἐκκρίτων ἡγεμόνων, πᾶσάν γε ἀτραπὸν διὰ τῶν καλουμένων ξυλοκλασιῶν αὖθις τοῖς Κελτοῖς ἀπετάφρευσεν. Εἶχε μὲν γὰρ εὐθὺς ὁ Αὐλών, ἡ Ἱεριχὼ καὶ τὰ Κάνινα ἀνύστακτον φύλακα Μιχαὴλ τὸν Κεκαυμένον, ἡ δὲ Πέτρουλα Ἀλέξανδρον τὸν Καβάσιλαν μετὰ συμμίκτων πεζῶν στρατιωτῶν, ἄνδρα ἐκθυμότατον καὶ πολλοὺς τῶν κατὰ τὴν Ἀσίαν Τούρκων κατατροπωσάμενον· τὴν Δεύρην δὲ Λέων ὁ Νικερίτης μετὰ ἀποχρώσης ἐφρούρει δυνάμεως· τῷ δέ γε Εὐσταθίῳ τῷ Καμύτζῃ τὰς περὶ τὸ ''Ἄρβανον'' ἀνατεθείκει κλεισούρας. 13.5.2 Ὁ δέ γε Βαϊμοῦντος ἐκ πρώτης, ὅ φασιν, ἀφετηρίας κατὰ τοῦ Καβασίλα τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ Γίδον καὶ κόμητά τινα Σαρακηνὸν καλούμενον καὶ τὸν Κοντοπαγάνον ἐξέπεμψεν. Ἐπεὶ δέ τινα τῶν ὁμορούντων τῷ ''Ἀρβάνῳ'' πολίχνια προέφθασαν τῷ Βαϊμούντῳ προσχωρῆσαι, οἱ τούτων ἔποικοι, τὰς τοῦ ''Ἀρβάνου'' ἀτραποὺς ἀκριβῶς ἐπιστάμενοι, προσελθόντες πᾶσαν, ὡς εἶχε, τῆς Δεύρης τὴν θέσιν ἐξη γήσαντο καὶ τὰς λανθανούσας ἀτραποὺς ὑπέδειξαν.</ref>


==Ονοματολογία==
Από το 1190 έως το 1255 είχε διοικητική οντότητα με τοπικούς άρχοντες που έφεραν βυζαντινούς τίτλους όπως ο «άρχων» Πρόγκον της Κρούγιας, ο «πανυπερσέβαστος» Δημήτριος Πρόγκον (υιός του προηγούμενου), κι ο «σεβαστός» [[Γρηγόριος Καμωνάς]]. Μετά το 12ο αιώνα αναφέρεται ως επισκοπή (episcopatus Albanensis).<ref>[http://www.uni-leipzig.de/gwzo/wissensdatenbank/artikel.php?ArtikelID=159.0000 Arbanon], Peter Bartl, Geisteswissenschaftliche Zentrum Geschichte und Kultur Ostmitteleuropas an der Universität Leipzig (GWZO) e. V., ανακτήθηκε 21 Φεβρ. 2015</ref>

Ο όρος ''"Αλβανοί"'' πιθανότατα περιγράφει μια ομάδα νότιων [[Ιλλυριοί|Ιλλυριών]] που κατείχαν το όνομα από την αρχαία Ελλάδα, το διατήρησαν μέχρι τον 18ο αιώνα οπότε αντικαταστάθηκε με το ''"Σκυπετάριοι"''. Ο Ρώσος γλωσσολόγος Βλαντιμίρ Ορέλ το εξηγεί σαν Λατινική μετάφραση της λέξης Αλβανοί.<ref>Orel, Vladimir (2000). Concise Albanian Grammar. σ. 55</ref> Ο [[Πολύβιος]] στο έργο του [[Ιστορίαι (Πολύβιος)|Ιστορίαι]] καταγράφει μια περιοχή με το όνομα ''"Άρβωνα"'' στην οποία κατέφυγαν τα στρατεύματα της περίφημης βασίλισσας [[Τεύτα]]ς όταν ηττήθηκαν από τους Ρωμαίους, ίσως να ήταν κάποιο νησί στην Λιβουρνία.<ref>Strabo (1903). "2.5 Note 97". In H. C. Hamilton; W. Falconer (eds.). Geography. London: George Bell & Sons. The Libyrnides are the islands of Arbo, Pago, Isola Longa, Coronata, &c., which border the coasts of ancient Liburnia, now Murlaka</ref>
Τον 6ο αιώνα μ.Χ. ο [[Στέφανος ο Βυζάντιος]] στο σημαντικό Γεωγραφικό του έργο με τον τίτλο ''"Εθνικά"'' καταγράφει μια πόλη με το όνομα ''"Αρβών"'' και δίνει έναν εθνικό τόνο στους κατοίκους της ''"Αρβώνιος"'' ή ''"Αρβωνίτης"''. Ο Στέφανος ο Βυζάντιος στηρίχτηκε στο έργο του Πολύβιου, εμφανίζονται πολλές αναφορές του τόσο στα ''"Εθνικά"'' όσο και στο [[Σούδα (λεξικό)|Λεξικό της Σούδας]].<ref>Strabo (1903). "2.5 Note 97". In H. C. Hamilton; W. Falconer (eds.). Geography. London: George Bell & Sons. The Libyrnides are the islands of Arbo, Pago, Isola Longa, Coronata, &c., which border the coasts of ancient Liburnia, now Murlaka</ref>

==Δημιουργία==

Οι περισσότεροι ιστορικοί αναγνωρίζουν ότι το Πριγκιπάτο του Άρβανον ήταν το πρώτο Αλβανικό κράτος στην ιστορία.<ref>Clements 1992, σ. 31</ref><ref>Pickard-Çeliku 2008, σ. 16</ref><ref>Elsie 2010, σ. 4</ref> Το Άρβανον διατηρούσε μια σχετική αυτονομία την εποχή που το κυβερνούσε ο Ντιμιτρί Προγκόν, μετά τον θάνατο του (1216) έγινε υποτελές στο Δεσποτάτο της Ηπείρου και την Αυτοκρατορία της Νίκαιας.<ref>Elsie 2010, σσ. 4, 18</ref><ref>Ellis & Klusáková 2007, σ. 134</ref> Την περίοδο 1190-1204 το Άρβανον ήταν πριγκιπάτο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας με μεγάλο βαθμό αυτονομίας, οι τίτλοι ωστόσο ''"Άρχων"'' και ''"Πανυπερσέβαστος"'' δείχνουν Βυζαντινή εξάρτηση.<ref>Ducellier 1999, σ. 780</ref> Με την εξασθένιση ωστόσο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας όταν έπεσε στους Λατίνους απέκτησε πλήρη αυτονομία (1204), την διατήρησε 12 χρόνια μέχρι τον θάνατο του Ντιμιτρί.<ref>Elsie 2010, σσ. 4, 18</ref><ref>Ellis & Klusáková 2007, σ. 134</ref> Μια επιγραφή καταγράφει την Οικογένεια Προγκόν ως ''"δικαστές"'' υπό την εξάρτηση των πριγκίπων της [[Ζέτα]]ς Βλαντίν και [[Τζόρτζε Νέμανιτς]].<ref>Ducellier 1999, σ. 780</ref> Στην τελευταία φάση της αυτονομίας συνδέθηκε με το Δεσποτάτο της Ηπείρου και συμμάχησε με το [[Βασίλειο της Σερβίας]].<ref>Nicol 1986, σ. 161</ref><ref>Ducellier 1999, σ. 786</ref> Ο Γκολέμ υποτάχθηκε τελικά στην Αυτοκρατορία της Νίκαιας (1252).<ref>Ellis & Klusáková 2007, σ. 134</ref>

==Γεωγραφία==

Τον 11ο αιώνα το όνομα ''"Άρβανον"'' προσδιόριζε τις ορεινές περιοχές δυτικά της [[Οχρίδα (λίμνη)|Οχρίδας]] στις βόρειες πεδιάδες του ποταμού [[Σκούμπιν]].<ref>Nicol 1986, σ. 160</ref> Αργότερα (1198) καταγράφεται ο [[Στέφανος ο Πρωτόστεπτος]] σαν κυβερνήτης σε μια περιοχή βόρεια του [[Δρίνος (Αλβανία)|Δρίνου]], το κατέκτησε πιθανότατα από το Άρβανον. Στην αλληλογραφία του πάπα [[Πάπας Ιννοκέντιος Γ΄|Ιννοκέντιου Γ΄]] εμφανίζονται στην περιοχή του Άρβανου που διοικούσε ο Ντιμιτρί Προγκόν η [[Σκόρδα]], η [[Πρίζρεν]], η Οχρίδα και το Δυρράχιο.<ref>Haluščynskyj 1954, σ. 338</ref> Η Οικογένεια Προγκόν έφερε το Πριγκιπάτο του Άρβανου στο μέγιστο της ισχύος του.<ref>Anamali & Prifti 2002, σ. 198</ref> Το πριγκιπάτο επεκτεινόταν από την κοιλάδα του Σκούμπιν μέχρι την κοιλάδα του [[Δρίνος (Αλβανία)|Δρίνου]] στα βόρεια και από τις ακτές της Αδριατικής μέχρι τον Μέλανα Δρίνο στα ανατολικά.<ref>Frashëri 2008, σ. 73</ref> Ο Γεώργιος Ακροπολίτης προσδιόρισε τα τελευταία χρόνια αναλυτικότερα την περιοχή από το Δυρράχιο δυτικά μέχρι την Οχρίδα στα ανατολικά και από την κοιλάδα του Σκούμπιν στα νότια μέχρι την κοιλάδα του [[Ματ (ποταμός)|Ματ]] στα βόρεια.<ref>Macrides 2007, σ. 223</ref> Το κάστρο της [[Κρούγια]] ήταν το στρατιωτικό και διοικητικό κέντρο σε ολόκληρο το πριγκιπάτο.<ref>Anamali & Prifti 2002, σ. 215</ref> Οι πηγές για το Άρβανον είναι ελάχιστες, δεν υπάρχει κανένα άλλο σοβαρό έργο εκτός από αυτό του Ακροπολίτη. Ο επίσκοπος Άρβανου Λάζαρος συμμετείχε (1166) σε μια τελετή στο [[Κότορ]] περιοχή που βρισκόταν εκείνη την εποχή υπό Σερβική κηδεμονία.<ref>Thalóczy-Jireček-Sufflay 1913, σ. 31</ref><ref>Anamali & Prifti 2002, σ. 197</ref> Την επόμενη χρονιά ο [[Πάπας Αλέξανδρος Γ΄]] έστειλε επιστολή στον Λάζαρο με την οποία τον συγχαίρει για την μεταστροφή του στο Καθολικό δόγμα, τον κάλεσε να ενταχθεί στην επισκοπή της [[Ραγκούζα (επαρχία)|Σικελικής Ραγκούζας]]. Ο Λάζαρος συνάντησε μερικές αντιδράσεις από τοπικούς Αλβανούς ιερείς, τελικά όπως καταγράφεται σε παπική επιστολή (1188) δέχτηκε την πρόταση του πάπα (1188).<ref>The history of Albania: a brief survey Author Kristo Frashëri Publisher s.n., 1964 σ .42</ref> Δεν είναι γνωστά πολλά γεγονότα για την περίοδο 1190-1108 που κυβερνούσε την Κρούγια και τα περίχωρα της το πρώτο μέλος της Οικογένειας Πρόγκον.<ref>Frashëri 1964, σ. 42</ref><ref>Fine 1994, σ. 51</ref> Την διοίκηση ασκούσε από το κάστρο της Κρούγια, τον διαδέχθηκαν οι γιοι του Γκιν και Ντιμιτρί.<ref>Frashëri 1964, σ. 42</ref><ref>Fine 1994, σ. 51</ref><ref>Anamali & Prifti 2002, σ. 215</ref>


==Παραπομπές==
==Παραπομπές==

<references />
<references />
==Πηγές==

*Anamali, Skënder; Prifti, Kristaq (2002). Historia e popullit shqiptar në katër vëllime (in Albanian). Botimet Toena.
*Clements, John (1992). Clements' Encyclopedia of World Governments. Vol. 10. Dallas, TX: Political Research, Incorporated.
*Ducellier, Alain (1981). La façade maritime de l'Albanie au Moyen âge. École des Hautes Études en Sciences Sociales.
*Ducellier, Alain (1999). "Albania, Serbia and Bulgaria". In Abulafia, David (ed.). The New Cambridge Medieval History, Volume 5, c.1198–c.1300. Cambridge: Cambridge University Press.
*Ellis, Steven G.; Klusáková, Lud'a (2007). Imagining Frontiers, Contesting Identities. Edizioni Plus.
*Elsie, Robert (2003). Early Albania : a reader of historical texts, 11th-17th centuries.
*Elsie, Robert (2010). Historical Dictionary of Albania. Scarecrow Press.
*Fine, John Van Antwerp (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press.
*Frashëri, Kristo (1964). The history of Albania: a brief survey. Tirana.
*Frashëri, Kristo (2008). Historia e qytetërimit shqiptar: nga kohet e lashta deri ne fund të Luftës së Dytë Botërore. Academy of Sciences of Albania.
*Haluščynskyj, Theodosius (1954). Acta Innocentii PP. 3: 1198-1216. Typis Polyglottis Vaticanis.
*Koçi, Dorian; Bushi, Skënder; Llukani, Andrea (2018). "Thesare nga pavijoni i mesjetës dhe këndi i pashallëqeve të mëdha shqiptare" [Treasuries from the medieval pavilion and the great Albanian pashaliks' corner]. In Shehu, Hajri (ed.). Thesare të Muzeut Historik Kombëtar [Treasuries of National Historical Museum] (in English and Albanian). Translated by Elda Bylyku. 8
*Lala, Etleva (2008), Regnum Albaniae, the Papal Curia, and the Western Visions of a Borderline Nobility (PDF), Central European University, Department of Medieval Studies.
*Macrides, Ruth (2007). George Akropolites: The History: Introduction, Translation and Commentary. Oxford University Press.
*Nicol, Donald McGillivray (1957). The Despotate of Epiros. Oxford: Blackwell & Mott, Limited.
*Nicol, Donald MacGillivray (1986). Studies in Late Byzantine History and Prosopography. London: Variorum Reprints.
*Varzos, Konstantinos (1984). Η Γενεαλογία των Κομνηνών [The Genealogy of the Komnenoi]. Centre for Byzantine Studies, University of Thessaloniki.
*Winnifrith, Tom (1992). Perspectives On Albania. Springer.
*Zamputi, Injac (1984). "Rindërtimi i mbishkrimit të Arbërit dhe mundësitë e reja për leximin e tij / La reconstruction de l'inscription de l'Arbër et les nouvelles possibilités qui s'offrent pour sa lecture". Ilira. 14 (2).
*Association for the Promotion of Scholarship in Genealogy (1980). The Genealogist. Vol. 1–2. Association for the Promotion of Scholarship in Genealogy.
*Demiraj, Shaban (2006). The origin of the Albanians: linguistically investigated. Tirana: Academy of Sciences of Albania.
*Nixon, N. (March 2010). Always already European: The figure of Skënderbeg in contemporary Albanian nationalism. National Identities.
*Norris, H. T. (1993). Islam in the Balkans: religion and society between Europe and the Arab world. University of South Carolina Press.
*Schwandner-Sievers, Stephanie; Fischer, Bernd Jürgen, eds. (2002). Albanian identities: myth and history. USA: Indiana University Press.
*Solovjev, A. V. (1934). "Eine Urkunde des Panhypersebastos Démétrios, megas archon von Albanien". B.Z. (in German).

{{Authority control}}


{{DEFAULTSORT:Αρβανον}}
{{DEFAULTSORT:Αρβανον}}

Έκδοση από την 11:38, 16 Νοεμβρίου 2022

Χάρτης που απεικονίζει τη μεγαλύτερη έκταση του Αρβάνου, στις αρχές του 13ου αιώνα.

To Πριγκιπάτο του Άρβανον ήταν ένα Μεσαιωνικό πριγκιπάτο που ιδρύθηκε από την τοπική οικογένεια Προγκόν, θεωρείται το πρώτο κράτος που ίδρυσαν οι Αλβανοί στην ιστορία.[1][2] Το πριγκιπάτο ιδρύθηκε από τον τοπικό Άρχων Προγκόν στην περιοχή γύρω από την Κρούγια, στα ανατολικά και βορειοανατολικά των περιοχών που κατείχε η Δημοκρατία της Βενετίας.[3][4][5] Αναφέρθηκε για πρώτη φορά στην Αλεξιάδα της Άννας Κομνηνής.[6] [7] Τον Προγκόν διαδέχθηκαν οι γιοι του Ντιμιτρί και Γκιν που διατήρησαν στο δουκάτο μια σχετική αυτονομία από την [[Βυζαντινή αυτοκρατορία.[8] Το Άρβανον εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία με την Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1204) από τους Λατίνους στην Δ΄ Σταυροφορία για να αποκλείσει πλήρη αυτονομία.[9]

Μετά το 12ο αιώνα αναφέρεται ως επισκοπή (episcopatus Albanensis).[10]Ο Δεσπότης της Ηπείρου Μιχαήλ Α΄ Κομνηνός Δούκας ωστόσο ξεκίνησε εκστρατεία στα βόρεια, κατέλαβε την Κρούγια και διέκοψε την ανεξαρτησία του πριγκιπάτου.[11] Μετά τον θάνατο του Ντιμιτρί Προγκόν η κατοχή του πριγκιπάτου πέρασε στο Δεσποτάτο της Ηπείρου, την Πρώτη Βουλγαρική Αυτοκρατορία και την Αυτοκρατορία της Νίκαιας (1235).[12] Την περίοδο αυτή το Άρβανον κυβέρνησε ο Ελληνοαλβανός ευγενής Γρηγόριος Καμωνάς που παντρεύτηκε την πρώην σύζυγο του Ντιμιτρί Προγκόν Κομνηνή Νέμανιτς, τον διαδέχθηκε ο Γκολέμ που παντρεύτηκε την κόρη του Γρηγορίου Καμωνά και της Κομνηνής Νέμανιτς.[13][14] Ο Βυζαντινός αξιωματικός και συγγρεφέας Γεώργιος Ακροπολίτης προσάρτησε το Άρβανον στην Βυζαντινή αυτοκρατορία, από τότε το όνομα του Γκολέμ εξαφανίστηκε από τις Βυζαντινές πηγές.[15] Η κύρια πηγή για την ιστορία της Αλβανίας τον 13ο αιώνα ήταν το έργο του Γεώργιου Ακροπολίτη. Το όνομα του πριγκιπάτου ήταν "Άρβανον", τον 13ο αιώνα το έργο "Βίος του Στεφάνου Νεμάνια" το καταγράφει ως "Ραμπάν".[16][17]

Ονοματολογία

Ο όρος "Αλβανοί" πιθανότατα περιγράφει μια ομάδα νότιων Ιλλυριών που κατείχαν το όνομα από την αρχαία Ελλάδα, το διατήρησαν μέχρι τον 18ο αιώνα οπότε αντικαταστάθηκε με το "Σκυπετάριοι". Ο Ρώσος γλωσσολόγος Βλαντιμίρ Ορέλ το εξηγεί σαν Λατινική μετάφραση της λέξης Αλβανοί.[18] Ο Πολύβιος στο έργο του Ιστορίαι καταγράφει μια περιοχή με το όνομα "Άρβωνα" στην οποία κατέφυγαν τα στρατεύματα της περίφημης βασίλισσας Τεύτας όταν ηττήθηκαν από τους Ρωμαίους, ίσως να ήταν κάποιο νησί στην Λιβουρνία.[19] Τον 6ο αιώνα μ.Χ. ο Στέφανος ο Βυζάντιος στο σημαντικό Γεωγραφικό του έργο με τον τίτλο "Εθνικά" καταγράφει μια πόλη με το όνομα "Αρβών" και δίνει έναν εθνικό τόνο στους κατοίκους της "Αρβώνιος" ή "Αρβωνίτης". Ο Στέφανος ο Βυζάντιος στηρίχτηκε στο έργο του Πολύβιου, εμφανίζονται πολλές αναφορές του τόσο στα "Εθνικά" όσο και στο Λεξικό της Σούδας.[20]

Δημιουργία

Οι περισσότεροι ιστορικοί αναγνωρίζουν ότι το Πριγκιπάτο του Άρβανον ήταν το πρώτο Αλβανικό κράτος στην ιστορία.[21][22][23] Το Άρβανον διατηρούσε μια σχετική αυτονομία την εποχή που το κυβερνούσε ο Ντιμιτρί Προγκόν, μετά τον θάνατο του (1216) έγινε υποτελές στο Δεσποτάτο της Ηπείρου και την Αυτοκρατορία της Νίκαιας.[24][25] Την περίοδο 1190-1204 το Άρβανον ήταν πριγκιπάτο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας με μεγάλο βαθμό αυτονομίας, οι τίτλοι ωστόσο "Άρχων" και "Πανυπερσέβαστος" δείχνουν Βυζαντινή εξάρτηση.[26] Με την εξασθένιση ωστόσο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας όταν έπεσε στους Λατίνους απέκτησε πλήρη αυτονομία (1204), την διατήρησε 12 χρόνια μέχρι τον θάνατο του Ντιμιτρί.[27][28] Μια επιγραφή καταγράφει την Οικογένεια Προγκόν ως "δικαστές" υπό την εξάρτηση των πριγκίπων της Ζέτας Βλαντίν και Τζόρτζε Νέμανιτς.[29] Στην τελευταία φάση της αυτονομίας συνδέθηκε με το Δεσποτάτο της Ηπείρου και συμμάχησε με το Βασίλειο της Σερβίας.[30][31] Ο Γκολέμ υποτάχθηκε τελικά στην Αυτοκρατορία της Νίκαιας (1252).[32]

Γεωγραφία

Τον 11ο αιώνα το όνομα "Άρβανον" προσδιόριζε τις ορεινές περιοχές δυτικά της Οχρίδας στις βόρειες πεδιάδες του ποταμού Σκούμπιν.[33] Αργότερα (1198) καταγράφεται ο Στέφανος ο Πρωτόστεπτος σαν κυβερνήτης σε μια περιοχή βόρεια του Δρίνου, το κατέκτησε πιθανότατα από το Άρβανον. Στην αλληλογραφία του πάπα Ιννοκέντιου Γ΄ εμφανίζονται στην περιοχή του Άρβανου που διοικούσε ο Ντιμιτρί Προγκόν η Σκόρδα, η Πρίζρεν, η Οχρίδα και το Δυρράχιο.[34] Η Οικογένεια Προγκόν έφερε το Πριγκιπάτο του Άρβανου στο μέγιστο της ισχύος του.[35] Το πριγκιπάτο επεκτεινόταν από την κοιλάδα του Σκούμπιν μέχρι την κοιλάδα του Δρίνου στα βόρεια και από τις ακτές της Αδριατικής μέχρι τον Μέλανα Δρίνο στα ανατολικά.[36] Ο Γεώργιος Ακροπολίτης προσδιόρισε τα τελευταία χρόνια αναλυτικότερα την περιοχή από το Δυρράχιο δυτικά μέχρι την Οχρίδα στα ανατολικά και από την κοιλάδα του Σκούμπιν στα νότια μέχρι την κοιλάδα του Ματ στα βόρεια.[37] Το κάστρο της Κρούγια ήταν το στρατιωτικό και διοικητικό κέντρο σε ολόκληρο το πριγκιπάτο.[38] Οι πηγές για το Άρβανον είναι ελάχιστες, δεν υπάρχει κανένα άλλο σοβαρό έργο εκτός από αυτό του Ακροπολίτη. Ο επίσκοπος Άρβανου Λάζαρος συμμετείχε (1166) σε μια τελετή στο Κότορ περιοχή που βρισκόταν εκείνη την εποχή υπό Σερβική κηδεμονία.[39][40] Την επόμενη χρονιά ο Πάπας Αλέξανδρος Γ΄ έστειλε επιστολή στον Λάζαρο με την οποία τον συγχαίρει για την μεταστροφή του στο Καθολικό δόγμα, τον κάλεσε να ενταχθεί στην επισκοπή της Σικελικής Ραγκούζας. Ο Λάζαρος συνάντησε μερικές αντιδράσεις από τοπικούς Αλβανούς ιερείς, τελικά όπως καταγράφεται σε παπική επιστολή (1188) δέχτηκε την πρόταση του πάπα (1188).[41] Δεν είναι γνωστά πολλά γεγονότα για την περίοδο 1190-1108 που κυβερνούσε την Κρούγια και τα περίχωρα της το πρώτο μέλος της Οικογένειας Πρόγκον.[42][43] Την διοίκηση ασκούσε από το κάστρο της Κρούγια, τον διαδέχθηκαν οι γιοι του Γκιν και Ντιμιτρί.[44][45][46]

Παραπομπές

  1. ↑ Elsie 2010, σ. 4
  2. ↑ Ducellier 1999, σ. 780
  3. ↑ Δίκαιος Βαγιακάκος (1964). Σχεδίασμα περί των τοπωνυμικών και ανθρωπωνυμικών σπουδών εν Ελλάδι 1833-1962. 97. Αθήνα: Σύλλογος προς Διάσωσιν Ωφέλιμων Βιβλίων. σελ. 225. Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2015. 
  4. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 2015. 
  5. ↑ Elsie, Robert (2010). Historical Dictionary of Albania. Scarecrow Press. σελίδες xxviii, liv, 250, και 371. ISBN 978-0-8108-7380-3. 
  6. ↑ Αλεξιάς, Βιβλίο 13, Άννα Κομνηνή, μεταξύ του 1137 και του 1148, 13.5.1
    13.5.1 Ὁ δὲ αὐτοκράτωρ, ἐπεὶ προφθάσας ἀξιόμαχον δύνα μιν ἐν πάσαις ταῖς κλεισούραις κατέθετο μετ' ἐκκρίτων ἡγεμόνων, πᾶσάν γε ἀτραπὸν διὰ τῶν καλουμένων ξυλοκλασιῶν αὖθις τοῖς Κελτοῖς ἀπετάφρευσεν. Εἶχε μὲν γὰρ εὐθὺς ὁ Αὐλών, ἡ Ἱεριχὼ καὶ τὰ Κάνινα ἀνύστακτον φύλακα Μιχαὴλ τὸν Κεκαυμένον, ἡ δὲ Πέτρουλα Ἀλέξανδρον τὸν Καβάσιλαν μετὰ συμμίκτων πεζῶν στρατιωτῶν, ἄνδρα ἐκθυμότατον καὶ πολλοὺς τῶν κατὰ τὴν Ἀσίαν Τούρκων κατατροπωσάμενον· τὴν Δεύρην δὲ Λέων ὁ Νικερίτης μετὰ ἀποχρώσης ἐφρούρει δυνάμεως· τῷ δέ γε Εὐσταθίῳ τῷ Καμύτζῃ τὰς περὶ τὸ Ἄρβανον ἀνατεθείκει κλεισούρας. 13.5.2 Ὁ δέ γε Βαϊμοῦντος ἐκ πρώτης, ὅ φασιν, ἀφετηρίας κατὰ τοῦ Καβασίλα τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ Γίδον καὶ κόμητά τινα Σαρακηνὸν καλούμενον καὶ τὸν Κοντοπαγάνον ἐξέπεμψεν. Ἐπεὶ δέ τινα τῶν ὁμορούντων τῷ Ἀρβάνῳ πολίχνια προέφθασαν τῷ Βαϊμούντῳ προσχωρῆσαι, οἱ τούτων ἔποικοι, τὰς τοῦ Ἀρβάνου ἀτραποὺς ἀκριβῶς ἐπιστάμενοι, προσελθόντες πᾶσαν, ὡς εἶχε, τῆς Δεύρης τὴν θέσιν ἐξη γήσαντο καὶ τὰς λανθανούσας ἀτραποὺς ὑπέδειξαν.
  7. ↑ Elsie 2010, σσ. 4, 18
  8. ↑ Ducellier 1999, σ. 780
  9. ↑ Elsie 2010, σ. 28
  10. ↑ Arbanon, Peter Bartl, Geisteswissenschaftliche Zentrum Geschichte und Kultur Ostmitteleuropas an der Universität Leipzig (GWZO) e. V., ανακτήθηκε 21 Φεβρ. 2015
  11. ↑ Varzos 1984, σσ. 555–556
  12. ↑ Fine 1994, σ. 68
  13. ↑ Ducellier 1999, σ. 786
  14. ↑ Angelidi, Christine (2016). ΕΥΨΥΧΙΑ. Mélanges offerts à Hélène Ahrweiler (in French). Publications de la Sorbonne
  15. ↑ Ducellier 1999, σ. 791
  16. ↑ Melčić, Dunja (2007). Der Jugoslawien-Krieg: Handbuch zu Vorgeschichte, Verlauf und Konsequenzen (in German). Springer-Verlag. σ. 25
  17. ↑ Ducellier 1999, σ. 780
  18. ↑ Orel, Vladimir (2000). Concise Albanian Grammar. σ. 55
  19. ↑ Strabo (1903). "2.5 Note 97". In H. C. Hamilton; W. Falconer (eds.). Geography. London: George Bell & Sons. The Libyrnides are the islands of Arbo, Pago, Isola Longa, Coronata, &c., which border the coasts of ancient Liburnia, now Murlaka
  20. ↑ Strabo (1903). "2.5 Note 97". In H. C. Hamilton; W. Falconer (eds.). Geography. London: George Bell & Sons. The Libyrnides are the islands of Arbo, Pago, Isola Longa, Coronata, &c., which border the coasts of ancient Liburnia, now Murlaka
  21. ↑ Clements 1992, σ. 31
  22. ↑ Pickard-Çeliku 2008, σ. 16
  23. ↑ Elsie 2010, σ. 4
  24. ↑ Elsie 2010, σσ. 4, 18
  25. ↑ Ellis & Klusáková 2007, σ. 134
  26. ↑ Ducellier 1999, σ. 780
  27. ↑ Elsie 2010, σσ. 4, 18
  28. ↑ Ellis & Klusáková 2007, σ. 134
  29. ↑ Ducellier 1999, σ. 780
  30. ↑ Nicol 1986, σ. 161
  31. ↑ Ducellier 1999, σ. 786
  32. ↑ Ellis & Klusáková 2007, σ. 134
  33. ↑ Nicol 1986, σ. 160
  34. ↑ Haluščynskyj 1954, σ. 338
  35. ↑ Anamali & Prifti 2002, σ. 198
  36. ↑ Frashëri 2008, σ. 73
  37. ↑ Macrides 2007, σ. 223
  38. ↑ Anamali & Prifti 2002, σ. 215
  39. ↑ Thalóczy-Jireček-Sufflay 1913, σ. 31
  40. ↑ Anamali & Prifti 2002, σ. 197
  41. ↑ The history of Albania: a brief survey Author Kristo Frashëri Publisher s.n., 1964 σ .42
  42. ↑ Frashëri 1964, σ. 42
  43. ↑ Fine 1994, σ. 51
  44. ↑ Frashëri 1964, σ. 42
  45. ↑ Fine 1994, σ. 51
  46. ↑ Anamali & Prifti 2002, σ. 215

Πηγές

  • Anamali, Skënder; Prifti, Kristaq (2002). Historia e popullit shqiptar në katër vëllime (in Albanian). Botimet Toena.
  • Clements, John (1992). Clements' Encyclopedia of World Governments. Vol. 10. Dallas, TX: Political Research, Incorporated.
  • Ducellier, Alain (1981). La façade maritime de l'Albanie au Moyen âge. École des Hautes Études en Sciences Sociales.
  • Ducellier, Alain (1999). "Albania, Serbia and Bulgaria". In Abulafia, David (ed.). The New Cambridge Medieval History, Volume 5, c.1198–c.1300. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Ellis, Steven G.; Klusáková, Lud'a (2007). Imagining Frontiers, Contesting Identities. Edizioni Plus.
  • Elsie, Robert (2003). Early Albania : a reader of historical texts, 11th-17th centuries.
  • Elsie, Robert (2010). Historical Dictionary of Albania. Scarecrow Press.
  • Fine, John Van Antwerp (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press.
  • Frashëri, Kristo (1964). The history of Albania: a brief survey. Tirana.
  • Frashëri, Kristo (2008). Historia e qytetërimit shqiptar: nga kohet e lashta deri ne fund të Luftës së Dytë Botërore. Academy of Sciences of Albania.
  • Haluščynskyj, Theodosius (1954). Acta Innocentii PP. 3: 1198-1216. Typis Polyglottis Vaticanis.
  • Koçi, Dorian; Bushi, Skënder; Llukani, Andrea (2018). "Thesare nga pavijoni i mesjetës dhe këndi i pashallëqeve të mëdha shqiptare" [Treasuries from the medieval pavilion and the great Albanian pashaliks' corner]. In Shehu, Hajri (ed.). Thesare të Muzeut Historik Kombëtar [Treasuries of National Historical Museum] (in English and Albanian). Translated by Elda Bylyku. 8
  • Lala, Etleva (2008), Regnum Albaniae, the Papal Curia, and the Western Visions of a Borderline Nobility (PDF), Central European University, Department of Medieval Studies.
  • Macrides, Ruth (2007). George Akropolites: The History: Introduction, Translation and Commentary. Oxford University Press.
  • Nicol, Donald McGillivray (1957). The Despotate of Epiros. Oxford: Blackwell & Mott, Limited.
  • Nicol, Donald MacGillivray (1986). Studies in Late Byzantine History and Prosopography. London: Variorum Reprints.
  • Varzos, Konstantinos (1984). Η Γενεαλογία των Κομνηνών [The Genealogy of the Komnenoi]. Centre for Byzantine Studies, University of Thessaloniki.
  • Winnifrith, Tom (1992). Perspectives On Albania. Springer.
  • Zamputi, Injac (1984). "Rindërtimi i mbishkrimit të Arbërit dhe mundësitë e reja për leximin e tij / La reconstruction de l'inscription de l'Arbër et les nouvelles possibilités qui s'offrent pour sa lecture". Ilira. 14 (2).
  • Association for the Promotion of Scholarship in Genealogy (1980). The Genealogist. Vol. 1–2. Association for the Promotion of Scholarship in Genealogy.
  • Demiraj, Shaban (2006). The origin of the Albanians: linguistically investigated. Tirana: Academy of Sciences of Albania.
  • Nixon, N. (March 2010). Always already European: The figure of Skënderbeg in contemporary Albanian nationalism. National Identities.
  • Norris, H. T. (1993). Islam in the Balkans: religion and society between Europe and the Arab world. University of South Carolina Press.
  • Schwandner-Sievers, Stephanie; Fischer, Bernd Jürgen, eds. (2002). Albanian identities: myth and history. USA: Indiana University Press.
  • Solovjev, A. V. (1934). "Eine Urkunde des Panhypersebastos Démétrios, megas archon von Albanien". B.Z. (in German).
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πριγκιπάτο_του_Άρβανον&oldid=9772274"