Vovototo siwo le numetoto "Zarifou Ayéva" me

Zarifou Ayéva (wodzi le Afɔfiɛ 22, 1942) nye Togo dunyahela kple Demokrasi kple Yeyewɔwɔ ƒe Habɔbɔ (PDR) ƒe Dukplɔla. Ewɔ dɔ le Togo dziɖuɖua me abe subɔla ene le ƒe 1970 ƒeawo me eye wòzu tsitretsiɖeŋulawo ƒe ŋgɔnɔla le ƒe 1990 ƒeawo ƒe gɔmedzedze. Enye ame sue aɖe si di be yeaxɔ ɖoƒea le ƒe 1998 ƒe dukplɔla ƒe tiatia me eye emegbe wònye Dukɔa ƒe Dutanyawo Gbɔkpɔha ƒe Dɔdzikpɔla tso ƒe 2005 va ɖo ƒe 2007 me.

Wodzi Ayéva le Sokodé, Tchaoudjo Nutome. Woɖoe ɖe dziɖuɖua me be wòanye Asitsatsa, Dɔwɔƒewo, Kple Ʋuɖonyawo Gbɔkpɔha ƒe Dɔdzikpɔla le Tedoxe 5, 1975 dzi, eye woɖoe Dukɔa ƒe Ga kple Gakpo Dɔwɔƒe (Société Nationale de Sidérurgie, SNS) ƒe Dɔdzikpɔlagã ƒe kpeɖeŋutɔ le Lomé le ƒe 1977 me. Woɖoe hã Togo Dukɔa ƒe Olympic Kɔmiti ƒe Agbalẽŋlɔlagã le Tedoxe 17, 1977 dzi.

Wolée ɖe dziɖuɖua me abe Asitsatsa kple Ʋuɖonyawo Gbɔkpɔha ƒe Dɔdzikpɔla ene le Dzove 17, 1978 dzi hafi woɖee yi Nyatakakanyawo Gbɔkpɔha ƒe ɖoƒe le Adeamekpɔxe 14, 1978. Woɖee le dziɖuɖua me le Tedoxe 19, 1979 dzi, eye woɖoe be wòanye Dɔdzikpɔla -General of SNS le ŋkeke ma ke dzi, enɔ dɔ ma dzi vaseɖe ƒe 1982 me.

Emegbe Ayéva va zu PDR, si woɖo le Dame 1991 me ƒe Dukplɔla, eye tso ƒe 1991 va ɖo ƒe 1993 me la, enye Dukɔa ƒe Aɖaŋudeha Kɔkɔtɔ (HCR), si wɔ dɔ abe tɔtrɔɣi ƒe sewɔtakpekpe ene la me tɔ; le HCR la, enye Dutanyawo, Aʋawɔnyawo, Kple Dedienɔnɔ Ŋuti Dɔwɔha ƒe Dukplɔla. Enye ame si mekpɔ dzidzedze le Masa 1998 ƒe dukplɔla ƒe tiatia me o, eye wòxɔ nɔƒe enelia kple ame 3.02% ƒe akɔdada. Le Masa 18 lia dzi, si nye ŋkeke etɔ̃ do ŋgɔ na tiatia la, eya kple ehati tsitretsiɖeŋulawo ƒe ametiakɔdala Yawovi Agboyibo bia be woahe tiatiawɔwɔa ɖe megbe le nu madzɔmadzɔ siwo wowɔ le tiatiawɔblɔɖe ƒe dzadzraɖowo me kple kuxi sesẽ siwo wodo goe le akɔdada me, siwo dometɔ aɖewoe nye alesi Odio kple Kadododzikpɔƒe Kɔkɔtɔ wɔ nu ɖe wo ŋu. Dedienɔnɔdzikpɔlawo va da Ayéva ƒe aƒe aɖe me le Dasiamime 17, 1998 dzi.

Le dziɖuɖu si ŋkɔ woyɔ le Masa 20, 2005 dzi, si mɛ tsitretsiɖeŋulawo hã nɔ me la, woɖo Ayéva Dukɔa ƒe Dutanyawo kple Afrika ƒe Ðekawɔwɔ ƒe Dɔdzikpɔla.

Le PDR ƒe Sewɔtakpekpe Etɔ̃lia si wowɔ le Dzodze 24, 2007 dzi la, wogatiae ake be wòanye akpahaa ƒe zimenɔla. Le Kele 2007 ƒe sewɔtakpekpe ƒe tiatia me la, eyae nye ame gbãtɔ si nɔ PDR ƒe ametialawo ƒe ŋkɔwo me na Tchaoudjo Nutome, gake PDR mexɔ zikpui aɖeke le tiatia la me o.

Le tiatia la megbe la, tsitretsiɖeŋulawo ƒe ŋgɔnɔla bubu, Léopold Gnininvi, va xɔ ɖe Ayéva teƒe abe Dutanyawo Gbɔkpɔla ene le Dukplɔlagã Komlan Mally ƒe dziɖuɖu me, si ŋkɔ woyɔ le Dzome 13, 2007 dzi.