Neidio i'r cynnwys

Sefydliad Iechyd y Byd

Golygu dolenni
Oddi ar Wicipedia
(Ailgyfeiriad o Cyfundrefn Iechyd y Byd)
Sefydliad Iechyd y Byd
Enghraifft o'r canlynolasiantaeth arbenigol y Cenhedloedd Unedigl, cyhoeddwr mynediad agored, sefydliad rhyngwladol, academic publisher Edit this on Wikidata
Dechrau/Sefydlu7 Ebrill 1948 Edit this on Wikidata
Yn cynnwysGrŵp Cynghori Sefydliad Iechyd y Byd Edit this on Wikidata
Pennaeth y sefydliadCyfarwyddwr Cyffredinol Sefydliad Iechyd y Byd Edit this on Wikidata
RhagflaenyddOffice international d'hygiène publique Edit this on Wikidata
Aelod o'r  canlynolInternational Association of Scientific, Technical, and Medical Publishers Edit this on Wikidata
Gweithwyr7,000 Edit this on Wikidata
Rhiant sefydliadCyngor Economaidd a Chymdeithasol y Cenhedloedd Unedig, Y Cenhedloedd Unedig Edit this on Wikidata
PencadlysGenefa Edit this on Wikidata
GwladwriaethY Swistir, y Philipinau, Yr Aifft, Unol Daleithiau America, Denmarc, India, Gweriniaeth y Congo Edit this on Wikidata
Gwefanhttps://www.who.int Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Asiantaeth dan y Cenhedloedd Unedig yw Sefydliad Iechyd y Byd (Ffrangeg: Organisation mondiale de la santé, OMS; Saesneg: World Health Organisation, WHO) sy'n gyfrifol am iechyd cyhoeddus rhyngwladol drwy gyfarwyddo a chyd-drefnu materion sy'n ymwenud ag iechyd ar draws y byd. Mae'n gyfrifol am roi arweiniad ar faterion iechyd byd-eang, gosod yr agenda ar gyfer ymchwil i iechyd, gosod safonau ac ymarferau, cynnig opsiynau polisi iechyd sy'n seiliedig ar dystiolaeth, rhoi cefnogaeth dechnolegol i wledydd y byd a monitro ac asesu tueddiadau iechyd.[1] Gyda'i bencadlys yn Genefa, y Swistir, mae ganddo chwe swyddfa ranbarthol a 150 o swyddfeydd maes ledled y byd.[2][3]

Sefydlwyd Sefydliad Iechyd y Byd ar 7 Ebrill 1948.[4][5] Cynhaliwyd cyfarfod cyntaf Cynulliad Iechyd y Byd (WHA), corff llywodraethu’r asiantaeth, ar 24 Gorffennaf y flwyddyn honno. Ymgorfforodd Sefydliad Iechyd y Byd asedau, personél, a dyletswyddau Sefydliad Iechyd Cynghrair y Cenhedloedd a'r Office International d'Hygiène Publique, gan gynnwys y Dosbarthiad Rhyngwladol o Glefydau (ICD).[6] Dechreuodd ei waith o ddifrif yn 1951 ar ôl chwistrelliad sylweddol o adnoddau ariannol a thechnegol.[7]

Mae mandad Sefydliad Iechyd y Byd yn ceisio ac yn cynnwys: gweithio ledled y byd i hybu iechyd, cadw'r byd yn ddiogel, a gwasanaethu'r rhai sy'n agored i niwed. Mae’n argymell y dylai biliwn yn fwy o bobl gael:

  • cwmpas gofal iechyd cyffredinol,
  • ymgysylltu â monitro risgiau iechyd y cyhoedd,
  • cydlynu ymatebion i argyfyngau iechyd, a hybu iechyd a llesiant. [8]


Mae'n darparu cymorth technegol i wledydd, yn gosod safonau iechyd rhyngwladol, ac yn casglu data ar faterion iechyd byd-eang. Mae ei gyhoeddiad, Adroddiad Iechyd y Byd, yn darparu asesiadau o bynciau iechyd byd-eang.[9] Mae Sefydliad Iechyd y Byd hefyd yn gweithredu fel fforwm ar gyfer trafodaethau ar faterion iechyd.[2]

Mae Sefydliad Iechyd y Byd wedi chwarae rhan flaenllaw mewn sawl maes, yn fwyaf nodedig, drwy gynorthwyo i ddileu’r frech wen, ar fin dileu polio, ac mae'n prysur ddatblygu brechlyn yn erbyn Ebola . Mae ei flaenoriaethau presennol yn cynnwys heintiau trosglwyddadwy, yn enwedig HIV/AIDS, COVID-19, malaria a'r Diciâu (twbercwlosis); clefydau anhrosglwyddadwy megis clefyd y galon a chanser; diet iach, maeth, a diogelwch bwyd; iechyd galwedigaethol; a chamddefnyddio sylweddau. Mae ei chwaer brosiect, Cynulliad Iechyd y Byd, corff gwneud penderfyniadau'r asiantaeth, yn ethol ac yn cynghori bwrdd gweithredol sy'n cynnwys 34 o arbenigwyr iechyd. Mae'n dewis y cyfarwyddwr cyffredinol, yn gosod nodau a blaenoriaethau, ac yn cymeradwyo'r gyllideb a'r gweithgareddau. Y cyfarwyddwr cyffredinol yn 2022 oedd Tedros Adhanom Ghebreyesus o Ethiopia.[10]

Mae Sefydliad Iechyd y Byd yn dibynnu ar gyfraniadau gan aelod-wladwriaethau (asesedig a gwirfoddol) a rhoddwyr preifat am gyllid. Roedd cyfanswm ei gyllideb yn 2020-2021 dros $7.2 biliwn, gyda’r mwyafrif ohono'n gyfraniadau gwirfoddol gan aelod-wladwriaethau.[2][11] Asesir y cyfraniadau gan fformiwla sy'n cynnwys CMC y pen. Ymhlith y cyfranwyr mwyaf roedd yr Almaen (a gyfrannodd 12.18% o'r gyllideb), Sefydliad Bill & Melinda Gates (11.65%), a'r Unol Daleithiau (7.85%).[12]

Ers diwedd yr 20g, mae'r cynnydd mewn actorion newydd sy'n ymwneud ag iechyd byd-eang megis Banc y Byd, y Bill a Melinda Gates Foundation, Cynllun Argyfwng Llywydd yr UD ar gyfer Rhyddhad AIDS (PEPFAR) a dwsinau o bartneriaethau cyhoeddus-preifat ar gyfer iechyd byd-eang wedi gwanhau rôl Sefydliad Iechyd y Byd fel cydlynydd ac arweinydd polisi yn y maes.[13]

Hanes

[golygu | golygu cod]

Tarddiad

[golygu | golygu cod]

Roedd y Cynadleddau Glanweithdra Rhyngwladol (ISC), y cynhaliwyd y cyntaf ohonynt ar 23 Mehefin 1851, yn gyfres o gynadleddau a gymerodd le hyd at 1938, cyfnod o tua 87 mlynedd.[14] Roedd y gynhadledd gyntaf, ym Mharis, yn ymwneud bron yn gyfan gwbl â cholera, a fyddai'n parhau i fod yn glefyd o bryder mawr i'r ISC am y rhan fwyaf o'r 19g. Gydag etioleg, hyd yn oed trosglwyddedd, llawer o glefydau epidemig yn dal yn ansicr ac yn fater o ddadl wyddonol, roedd yn anodd dod i gytundeb rhyngwladol ar fesurau priodol.[14] Cynullwyd saith o'r cynadleddau rhyngwladol hyn, yn ymestyn dros 41 mlynedd, cyn i unrhyw un arwain at gytundeb rhyngwladol aml-wladwriaethol. Arweiniodd y seithfed gynhadledd, yn Fenis ym 1892, at gonfensiwn. Roedd yn ymwneud yn unig â rheolaeth lanweithiol llongau ar draws Camlas Suez, ac roedd yn ymdrech i atal mewnforio colera.[15]

Bum mlynedd yn ddiweddarach, ym 1897, llofnodwyd confensiwn ynghylch y pla bubonig gan un ar bymtheg o'r 19 talaith a fynychodd y gynhadledd yn Fenis. Er na lofnododd Denmarc, Sweden-Norwy, na'r UDA mo'r confensiwn hwn, cytunwyd yn unfrydol y dylid codeiddio gwaith y cynadleddau blaenorol a'i weithredu.[16] Ehangodd cynadleddau dilynol, o 1902 hyd yr un olaf yn 1938, yr afiechydon a oedd yn peri pryder i'r ISC, a chafwyd trafodaeth ar ymatebion i'r dwymyn felen, brwselosis, gwahanglwyf, twbercwlosis, a theiffoid.[17] Yn rhannol o ganlyniad i lwyddiannau'r Cynadleddau, sefydlwyd y Biwro Glanweithdra Pan-Americanaidd (1902), a'r Office International d'Hygiène Publique (1907) yn fuan wedyn. Pan ffurfiwyd Cynghrair y Cenhedloedd ym 1920, sefydlo' nhw Sefydliad Iechyd Cynghrair y Cenhedloedd. Ar ôl yr Ail Ryfel Byd, amsugnodd y Cenhedloedd Unedig yr holl sefydliadau iechyd eraill, i ffurfio Sefydliad Iechyd y Byd.[18]

Sefydliad

[golygu | golygu cod]

Yn ystod Cynhadledd y Cenhedloedd Unedig ar Sefydliad Rhyngwladol ym 1945, bu Szeming Sze, cynrychiolydd o Tsieina, yn ymgynghori â chynadleddwyr o Norwy a Brasil ar y syniad o greu sefydliad iechyd rhyngwladol o dan adain y Cenhedloedd Unedig newydd. Ar ôl methu â chael penderfyniad ar y pwnc, argymhellodd Alger Hiss, ysgrifennydd cyffredinol y gynhadledd, ddefnyddio datganiad i sefydlu sefydliad o'r fath. Bu Sze a chynrychiolwyr eraill yn lobïo dros hyn a phasiwyd datganiad yn galw am gynhadledd ryngwladol ar iechyd. Roedd y defnydd o'r gair "byd", yn hytrach na "rhyngwladol", yn pwysleisio natur wirioneddol fyd-eang yr hyn yr oedd y sefydliad yn ceisio ei gyflawni.[19] Arwyddwyd cyfansoddiad Sefydliad Iechyd y Byd gan bob un o 51 gwlad y Cenhedloedd Unedig, a chan 10 gwlad arall, ar 22 Gorffennaf 1946.[20] Dyma felly oedd asiantaeth arbenigol gyntaf y Cenhedloedd Unedig y tanysgrifiodd pob aelod iddi.[21] Daeth ei gyfansoddiad i rym yn ffurfiol ar Ddiwrnod Iechyd y Byd cyntaf ar 7 Ebrill 1948, pan gafodd ei gadarnhau gan y 26ain aelod-wladwriaeth.[20]

Daeth cyfarfod cyntaf Cynulliad Iechyd y Byd i ben ar 24 Gorffennaf 1948, ar ôl sicrhau cyllideb o US$5 miliwn (£1.25 miliwn) ar gyfer y flwyddyn 1949. Andrija Štampar oedd llywydd cyntaf y Cynulliad, a phenodwyd G. Brock Chisholm yn gyfarwyddwr cyffredinol Sefydliad Iechyd y Byd, ar ôl gwasanaethu fel ysgrifennydd gweithredol yn ystod y camau cynllunio.[22] Ei flaenoriaethau cyntaf oedd rheoli lledaeniad malaria, twbercwlosis a heintiau a drosglwyddir yn rhywiol, a gwella iechyd mamau a phlant, maeth a hylendid amgylcheddol.[23] Roedd ei ddeddf ddeddfwriaethol gyntaf yn ymwneud â chasglu ystadegau cywir ar ledaeniad a morbidrwydd afiechyd.[22] Mae logo Sefydliad Iechyd y Byd yn cynnwys gwialen Asclepius fel symbol iachâd.[24]

Y prif adeilad

[golygu | golygu cod]
  • Grisiau tro, 1969
    Grisiau tro, 1969
  • Y buarth mewnol, 1969
    Y buarth mewnol, 1969
  • Pwll, 1969
    Pwll, 1969
  • Tu allan, 1969
    Tu allan, 1969
  • Yr olygfa o'r De-orllewin, 2013
    Yr olygfa o'r De-orllewin, 2013
  • Cyntedd, 2013
    Cyntedd, 2013
  • Y prif stafell gynadledda, 2013
    Y prif stafell gynadledda, 2013

Gweithgareddau

[golygu | golygu cod]

IAEA – Cytundeb WHA 12–40

[golygu | golygu cod]
Alexey Yablokov (chwith) a Vassili Nesterenko (ar y dde bellaf) yn protestio o flaen pencadlys Sefydliad Iechyd y Byd yng Ngenefa, y Swistir yn 2008.
Protest ar ddiwrnod trychineb Chernobyl ger swyddfeydd WHO yn Genefa

Ym 1959, llofnododd Sefydliad Iechyd y Byd Gytundeb WHA 12-40 gyda'r Asiantaeth Ynni Atomig Ryngwladol (IAEA), sy'n dweud:[25]

“

pryd bynnag y bydd y naill sefydliad neu'r llall yn bwriadu cychwyn rhaglen neu weithio ar bwnc y mae gan y sefydliad arall fuddiant sylweddol ynddo, 'rhaid i'r parti cyntaf ymgynghori â'r llall gyda golwg ar addasu'r mater trwy gytundeb ar y cyd.

”

Mae natur y datganiad hwn wedi arwain rhai grwpiau ac actifyddion gan gynnwys Merched yn Ewrop ar gyfer Dyfodol Cyffredin i honni bod Sefydliad Iechyd y Byd wedi'i gyfyngu yn ei allu i ymchwilio i effeithiau ymbelydredd a achosir gan y defnydd o ynni niwclear ac effeithiau parhaus yr ymbelydredd ar iechyd pobol. trychinebau niwclear yn Chernobyl a Fukushima. Maen nhw'n credu bod yn rhaid i WHO adennill yr hyn maen nhw'n ei weld fel annibyniaeth.[26][27][28] Cynhaliodd "WHO Annibynnol" wylnos wythnosol rhwng 2007 a 2017 o flaen pencadlys Sefydliad Iechyd y Byd.[29] Fodd bynnag, fel y nodwyd gan Foreman yng nghymal 2 mae’n rhoi'r hawl i WHO weithredu'n annibynnol.

Hanes gweithredol Sefydliad Iechyd y Byd

[golygu | golygu cod]
Darllenodd tri chyn-gyfarwyddwr Rhaglen Dileu’r Frech Wen fyd-eang y newyddion bod y frech wen wedi cael ei dileu yn 1980

1947: Sefydlodd Sefydliad Iechyd y Byd wasanaeth gwybodaeth epidemiolegol trwy telex.[30] 

1950: Cychwyn ymgyrch brechu twbercwlosis torfol gan ddefnyddio'r brechlyn BCG.[31]: 8 

1955: Lansiwyd y rhaglen dileu malaria, er bod amcanion wedi'u haddasu'n ddiweddarach. (Yn y rhan fwyaf o feysydd, daeth nodau'r rhaglen yn reolaeth yn hytrach na'u dileu.)[32]: 9 

1958: Galwodd Viktor Zhdanov, Dirprwy Weinidog Iechyd yr Undeb Sofietaidd ar Gynulliad Iechyd y Byd i ymgymryd â menter fyd-eang i ddileu’r frech wen, gan arwain at Benderfyniad WHA11.54.[33][34]: 366–371, 393, 399, 419 

1965: Yr adroddiad cyntaf ar ddiabetes a chreu'r Asiantaeth Ryngwladol ar gyfer Ymchwil i Ganser.[35]: 10–11 

1966: Symudodd Sefydliad Iechyd y Byd ei bencadlys o adain Ariana ym Mhalas y Cenhedloedd i bencadlys newydd ei adeiladu mewn man arall yng Ngenefa.[36][37]:12 

1967: Dwyshaodd Sefydliad Iechyd y Byd yr ymgyrch i ddileu’r frech wen yn fyd-eang trwy gyfrannu $2.4 miliwn yn flynyddol i'r ymdrech a mabwysiadu dull cadw golwg am afiechydon newydd,[38][39] ar adeg pan oedd 2 filiwn o bobl yn marw o'r frech wen y flwyddyn.[40] Y broblem gychwynnol a wynebodd tîm WHO oedd diffyg adroddiadau am yr achosion o'r frech wen. Sefydlodd WHO rwydwaith o ymgynghorwyr a gynorthwyodd wledydd i sefydlu gweithgareddau gwyliadwriaeth a chyfyngiant.[41] Helpodd Sefydliad Iechyd y Byd hefyd i gynnwys yr achosion Ewropeaidd diwethaf yn Iwgoslafia ym 1972.[42] Ar ôl dros ddau ddegawd o frwydro yn erbyn y frech wen, datganodd Comisiwn Byd-eang ym 1979 fod y clefyd wedi'i ddileu - y clefyd cyntaf mewn hanes i gael ei ddileu gan yr hil ddynol.[43]

1974: Cychwynwyd dwy raglen: Rhaglen Ehangu ar Imiwneiddio[44]: 13  a rhaglen reoli onchocerciasis, fel partneriaeth bwysig rhwng y Sefydliad Bwyd ac Amaethyddiaeth (FAO), Rhaglen Datblygu'r Cenhedloedd Unedig (UNDP), a Banc y Byd.

1975: Lansiodd Sefydliad Iechyd y Byd y Rhaglen Arbennig ar gyfer Ymchwil a Hyfforddiant mewn Clefydau Trofannol (y TDR).[45]: 15  Roedd y rhaglen hwn wedi'i gyd-noddi gan UNICEF, UNDP, a Banc y Byd, ac fe'i sefydlwyd mewn ymateb i gais 1974 gan y WHA am ymdrech ddwys i ddatblygu rheolaeth well ar glefydau trofannol. Prif nodau'r TDR, yn gyntaf, oedd cefnogi a chydlynu ymchwil rhyngwladol i ddiagnosis, triniaeth a rheolaeth ar glefydau trofannol; ac, yn ail, cryfhau galluoedd ymchwil o fewn gwledydd endemig.[46]

1976: Deddfodd y WHA benderfyniad ar atal anabledd ac adsefydlu (rehabilitation) gyda ffocws ar ofal gan y gymuned[47]: 16 

1977 a 1978: Lluniwyd y rhestr gyntaf o feddyginiaethau hanfodol,[48]: 17 a blwyddyn yn ddiweddarach cyhoeddwyd y nod uchelgeisiol “Iechyd i Bawb”.

1986: Dechreuodd Sefydliad Iechyd y Byd ei raglen fyd-eang ar HIV/AIDS.[49]: 20 Ddwy flynedd yn ddiweddarach rhoddwyd sylw i atal gwahaniaethu yn erbyn dioddefwyr, ac ym 1996 ffurfiwyd Rhaglen ar y Cyd y Cenhedloedd Unedig ar HIV/AIDS (UNAIDS).

1988: Sefydlwyd y Fenter Dileu Polio Fyd-eang.[50]: 22 

1995: Sefydlodd WHO Gomisiwn Rhyngwladol annibynnol ar gyfer Dileu Dracunculiasis (dileu clefyd llyngyr Guinea; ICCDE).[51]: 23  Mae'r ICCDE yn argymell i WHO pa wledydd sy'n bodloni gofynion yr ardystio (certification). Mae gan WHO hefyd rôl o ran cynghori ar y cynnydd a wnaed tuag at ddileu trosglwyddiad a phrosesau ar gyfer dilysu.[52]

1998: Amlygodd Cyfarwyddwr Cyffredinol WHO gamau bras mewn goroesiad plant, llai o farwolaethau babanod, cynnydd mewn disgwyliad oes a chyfraddau is o “blaod” fel y frech wen a pholio - ar hanner can mlynedd ers sefydlu WHO. Roedd, fodd bynnag, yn derbyn bod yn rhaid gwneud mwy i gynorthwyo iechyd mamau a bod y cynnydd yn y maes hwn wedi bod yn araf. [53]

2000: Crëwyd y Bartneriaeth Atal y Diciâu (Stop TB Partnership) ynghyd â llunio Nodau Datblygu'r Mileniwm gan y Cenhedloedd Unedig.[54]: 24 

2001: Ffurfiwyd menter y frech goch, a chafodd WHO y clod am leihau marwolaethau byd-eang o'r clefyd 68% erbyn 2007.[55]: 26 

2002: Lluniwyd y Gronfa Fyd-eang i Ymladd AIDS, Twbercwlosis a Malaria i wella'r adnoddau sydd ar gael.[56]: 27 

2005: Diwygiwyd y Rheoliadau Iechyd Rhyngwladol (IHR) yn sgil bygythiadau iechyd a ddaeth i'r amlwg o'r epidemig SARS 2002/3, gan awdurdodi WHO i ddatgan bygythiad iechyd yn Argyfwng Iechyd Cyhoeddus o Bryder Rhyngwladol.[57]

2016: Yn dilyn methiant canfyddedig yr ymateb i’r achosion o Ebola yng Ngorllewin Affrica, ffurfiwyd rhaglen Argyfyngau Iechyd y Byd, gan newid Sefydliad Iechyd y Byd o fod yn asiantaeth “normative” i un sy’n ymateb yn weithredol i argyfyngau iechyd.[58]

2020 : Cynorthwyodd WHO i reoli'r achosion byd-eang o firws corona (covid-19) 

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. ↑ CIB: 'About Us'
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 "The U.S. Government and the World Health Organization". The Henry J. Kaiser Family Foundation (yn Saesneg). 24 Ionawr 2019. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 18 Mawrth 2020. Cyrchwyd 18 Mawrth 2020.
  3. ↑ "WHO Constitution, BASIC DOCUMENTS, Forty-ninth edition" (PDF). Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 1 Ebrill 2020.
  4. ↑ "CONSTITUTION OF THE WORLD HEALTH ORGANIZATION". Basic Documents (World Health Organization) Forty-fifth edition, Supplement: 20. October 2006. https://www.who.int/governance/eb/who_constitution_en.pdf. Adalwyd 19 May 2020.
  5. ↑ "History". www.who.int (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 22 March 2020. Cyrchwyd 18 March 2020.
  6. ↑ "Milestones for health over 70 years". www.euro.who.int (yn Saesneg). 17 March 2020. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 9 April 2020. Cyrchwyd 17 March 2020.
  7. ↑ "World Health Organization | History, Organization, & Definition of Health". Encyclopedia Britannica (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 3 April 2020. Cyrchwyd 18 March 2020.
  8. ↑ "What we do". www.who.int (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 17 March 2020. Cyrchwyd 17 March 2020.
  9. ↑ "WHO | World health report 2013: Research for universal health coverage". WHO. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 15 March 2020. Cyrchwyd 18 March 2020.
  10. ↑ "Dr Tedros takes office as WHO Director-General". World Health Organization. 1 July 2017. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 18 April 2018. Cyrchwyd 6 July 2017.
  11. ↑ "WHO | Programme Budget Web Portal". open.who.int. Cyrchwyd 1 February 2021.
  12. ↑ "European governments working with U.S. on plans to overhaul WHO, health official says". The Globe and Mail Inc. Reuters. 19 June 2020. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 20 June 2020. Cyrchwyd 19 June 2020.
  13. ↑ Hanrieder, T (2020) "Priorities, Partners, Politics: The WHO’s Mandate beyond the Crisis" Global Governance. 26:534–543. DOI: https://doi.org/10.1163/19426720-02604008
  14. ↑ 14.0 14.1 Howard-Jones, Norman (1974). "Introduction". The scientific background of the International Sanitary Conferences, 1851–1938 (PDF). World Health Organization. tt. 9–11. Cyrchwyd 3 January 2018.
  15. ↑ Howard-Jones, Norman (1974). "The seventh conference: Venice, 1892". The scientific background of the International Sanitary Conferences, 1851–1938 (PDF). World Health Organization. tt. 58–65. Cyrchwyd 3 January 2018.
  16. ↑ Howard-Jones, Norman (1974). "The tenth conference: Venice, 1897". The scientific background of the International Sanitary Conferences, 1851–1938 (PDF). World Health Organization. tt. 78–80. Cyrchwyd 3 January 2018.
  17. ↑ Howard-Jones, Norman (1974). "The thirteenth and fourteenth conferences: Paris, 1926 and 1938". The scientific background of the International Sanitary Conferences, 1851–1938 (PDF). World Health Organization. tt. 93–98. Cyrchwyd 3 January 2018.
  18. ↑ McCarthy, Michael (October 2002). "A brief history of the World Health Organization.". The Lancet 360 (9340): 1111–1112. doi:10.1016/s0140-6736(02)11244-x. PMID 12387972.
  19. ↑ "World Health Organization". The British Medical Journal 2: 302–303. 7 August 1948. doi:10.1136/bmj.2.4570.302. JSTOR 25364565. PMC 1614381. http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=1614381.
  20. ↑ 20.0 20.1 "The Move towards a New Health Organization: International Health Conference". Chronicle of the World Health Organization 1 (1–2): 6–11. 1947. http://whqlibdoc.who.int/hist/chronicles/chronicle_1947.pdf. Adalwyd 18 July 2007.
  21. ↑ Shimkin, Michael B. (27 September 1946). "The World Health Organization". Science 104: 281–283. Bibcode 1946Sci...104..281S. doi:10.1126/science.104.2700.281. JSTOR 1674843. PMID 17810349. https://archive.org/details/sim_science_1946-09-27_104_2700/page/281.
  22. ↑ 22.0 22.1 "World Health Organization". The British Medical Journal 2: 302–303. 7 August 1948. doi:10.1136/bmj.2.4570.302. JSTOR 25364565. PMC 1614381. http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=1614381."World Health Organization". The British Medical Journal. 2 (4570): 302–303. 7 August 1948. doi:10.1136/bmj.2.4570.302. JSTOR 25364565. PMC 1614381.
  23. ↑ J, Charles (1968). "Origins, history, and achievements of the World Health Organization". BMJ 2 (5600): 293–296. doi:10.1136/bmj.2.5600.293. PMC 1985854. PMID 4869199. http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=1985854.
  24. ↑ "World Health Organization Philippines". WHO. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 25 April 2012. Cyrchwyd 27 March 2012.
  25. ↑ Independence for WHO. "Appeal by Health Professionals for Independence of the World Health Organization" (PDF). Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 26 July 2011. Cyrchwyd 19 April 2011.
  26. ↑ Independence for WHO. "Appeal by Health Professionals for Independence of the World Health Organization" (PDF). Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 26 July 2011. Cyrchwyd 19 April 2011.Independence for WHO. "Appeal by Health Professionals for Independence of the World Health Organization" (PDF). Archived (PDF) from the original on 26 July 2011. Retrieved 19 April 2011.
  27. ↑ Women in Europe for a Common Future. "Open letter on the WHO/IAEA Agreement of 1959" (PDF). Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 20 July 2011. Cyrchwyd 19 April 2011.
  28. ↑ "World Health Organization Accomodates [sic] Atomic Agency". Activist Magazine. 3 June 2007. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 28 September 2007. Cyrchwyd 27 March 2012.
  29. ↑ "The World Health Organisation (WHO) is failing in its duty to protect those populations who are victims of radioactive contamination". IndependentWHO (yn Saesneg). 2020. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 23 March 2020. Cyrchwyd 8 April 2020.
  30. ↑ "WHO at 60" (PDF). WHO. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 17 June 2012. Cyrchwyd 31 March 2012.
  31. ↑ "WHO at 60" (PDF). WHO. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 17 June 2012. Cyrchwyd 31 March 2012."WHO at 60" (PDF). WHO. Archived (PDF) from the original on 17 June 2012. Retrieved 31 March 2012.
  32. ↑ "WHO at 60" (PDF). WHO. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 17 June 2012. Cyrchwyd 31 March 2012."WHO at 60" (PDF). WHO. Archived (PDF) from the original on 17 June 2012. Retrieved 31 March 2012.
  33. ↑ Fenner, Frank; Henderson, Donald A; Arita, Isao; Jezek, Zdenek; Ladnyi, Ivan Danilovich (1988). "Foreword". Smallpox and its eradication. Geneva: World Health Organization. t. vii. ISBN 92-4-156110-6.
  34. ↑ Fenner, Frank; Henderson, Donald A; Arita, Isao; Jezek, Zdenek; Ladnyi, Ivan Danilovich (1988). "Development of the global smallpox eradication programme, 1958-1966". Smallpox and its eradication. Geneva: World Health Organization. tt. 364–419. ISBN 92-4-156110-6.
  35. ↑ "WHO at 60" (PDF). WHO. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 17 June 2012. Cyrchwyd 31 March 2012."WHO at 60" (PDF). WHO. Archived (PDF) from the original on 17 June 2012. Retrieved 31 March 2012.
  36. ↑ "Construction of the main WHO building". who.int. WHO. 2016. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 11 June 2018. Cyrchwyd 11 June 2018.
  37. ↑ "WHO at 60" (PDF). WHO. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 17 June 2012. Cyrchwyd 31 March 2012."WHO at 60" (PDF). WHO. Archived (PDF) from the original on 17 June 2012. Retrieved 31 March 2012.
  38. ↑ Zikmund, Vladimír (March 2010). "Karel Raška and Smallpox". Central European Journal of Public Health 18 (1): 55–56. PMID 20586232. http://www1.szu.cz/svi/cejph/archiv/2010-1-10-full.pdf. Adalwyd 11 February 2012.
  39. ↑ Holland, Walter W. (March 2010). "Karel Raška – The Development of Modern Epidemiology. The role of the IEA". Central European Journal of Public Health 18 (1): 57–60. PMID 20586233. http://www1.szu.cz/svi/cejph/archiv/2010-1-11-full.pdf. Adalwyd 11 February 2012.
  40. ↑ Greenspan, Jesse (7 May 2015). "The Rise and Fall of Smallpox". History. Cyrchwyd 26 January 2021.
  41. ↑ Orenstein, Walter A.; Plotkin, Stanley A. (1999). Vaccines. Philadelphia: W.B. Saunders Co. ISBN 978-0-7216-7443-8. Cyrchwyd 18 September 2017.
  42. ↑ Flight, Colette (17 February 2011). "Smallpox: Eradicating the Scourge". BBC History. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 14 February 2009. Cyrchwyd 24 November 2008.
  43. ↑ "Anniversary of smallpox eradication". WHO Media Centre. 18 June 2010. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 17 June 2012. Cyrchwyd 11 February 2012.
  44. ↑ "WHO at 60" (PDF). WHO. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 17 June 2012. Cyrchwyd 31 March 2012."WHO at 60" (PDF). WHO. Archived (PDF) from the original on 17 June 2012. Retrieved 31 March 2012.
  45. ↑ "WHO at 60" (PDF). WHO. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 17 June 2012. Cyrchwyd 31 March 2012."WHO at 60" (PDF). WHO. Archived (PDF) from the original on 17 June 2012. Retrieved 31 March 2012.
  46. ↑ WHO Division of Control of Tropical Diseases (CTD) (1990). "UNDP - World Bank - WHO Special Programme for Research and Training in Tropical Diseases (TDR)". Tropical Diseases (Geneva: World Health Organization). TDR-CTD/HH 90.1. http://www.ciesin.columbia.edu/docs/001-614/001-614.html. Adalwyd 11 July 2021.
  47. ↑ "WHO at 60" (PDF). WHO. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 17 June 2012. Cyrchwyd 31 March 2012."WHO at 60" (PDF). WHO. Archived (PDF) from the original on 17 June 2012. Retrieved 31 March 2012.
  48. ↑ "WHO at 60" (PDF). WHO. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 17 June 2012. Cyrchwyd 31 March 2012."WHO at 60" (PDF). WHO. Archived (PDF) from the original on 17 June 2012. Retrieved 31 March 2012.
  49. ↑ "WHO at 60" (PDF). WHO. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 17 June 2012. Cyrchwyd 31 March 2012."WHO at 60" (PDF). WHO. Archived (PDF) from the original on 17 June 2012. Retrieved 31 March 2012.
  50. ↑ "WHO at 60" (PDF). WHO. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 17 June 2012. Cyrchwyd 31 March 2012."WHO at 60" (PDF). WHO. Archived (PDF) from the original on 17 June 2012. Retrieved 31 March 2012.
  51. ↑ "WHO at 60" (PDF). WHO. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 17 June 2012. Cyrchwyd 31 March 2012."WHO at 60" (PDF). WHO. Archived (PDF) from the original on 17 June 2012. Retrieved 31 March 2012.
  52. ↑ Division of Control of Tropical Disease (1996). Criteria for the Certification of Dracunculiasis Eradication (PDF) (arg. Revised). Geneva: World Health Organization. t. 2. [WHO reference:WHO/FIL/96.187 Rev.1]. Cyrchwyd 11 July 2021.
  53. ↑ "World Health Day: Safe Motherhood" (PDF). WHO. 7 April 1998. t. 1. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 17 June 2012. Cyrchwyd 31 March 2012.
  54. ↑ "WHO at 60" (PDF). WHO. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 17 June 2012. Cyrchwyd 31 March 2012."WHO at 60" (PDF). WHO. Archived (PDF) from the original on 17 June 2012. Retrieved 31 March 2012.
  55. ↑ "WHO at 60" (PDF). WHO. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 17 June 2012. Cyrchwyd 31 March 2012."WHO at 60" (PDF). WHO. Archived (PDF) from the original on 17 June 2012. Retrieved 31 March 2012.
  56. ↑ "WHO at 60" (PDF). WHO. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 17 June 2012. Cyrchwyd 31 March 2012."WHO at 60" (PDF). WHO. Archived (PDF) from the original on 17 June 2012. Retrieved 31 March 2012.
  57. ↑ Hanrieder T, Kreuder-Sonnen C (2014) "WHO decides on the exception? Securitization and emergency governance in global health" Security Dialogue 45(4):331–348. DOI:10.1177/0967010614535833
  58. ↑ "Ebola then and now: Eight lessons from West Africa that were applied in the Democratic Republic of the Congo". www.who.int (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-10-12.

Dolenni allanol

[golygu | golygu cod]
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Sefydliad_Iechyd_y_Byd&oldid=12874663"