Carnguwch
 | |
| Math | anheddiad dynol  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Lleoliad | Yr Eifl |
| Sir | Gwynedd |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 52.959°N 4.422°W |
 | |
Plwyf eglwysig yng nghwr gogledd-ddwyreiniol Llŷn yw Carnguwch. Mae'n gorwedd i'r de o fynydd Yr Eifl, rhwng Trefor a Llithfaen.
Yn yr Oesoedd Canol bu plwyf Carnguwch yn rhan o gwmwd Dinllaen yng nghantref Llŷn. Roedd y plwyf yn gapelaeth dan ofal Clynnog Fawr. Saif eglwys y plwyf ger y ffrwd fechan sy'n ei gwahanu oddi wrth plwyf Pistyll i'r gorllewin. I'r de ceir plwyf Llannor, sydd hefyd yn gymuned heddiw. Plwyf mynyddig heb lawer o breswylwyr fu Carnguwch erioed; yng Nghyfrifiad 1901 dim ond 112 o bobl oedd yn byw ynddo.[1]
Mae union ystyr y gair 'Guwch' (neu 'Giwch') yn ansicr.
Ceir Mynydd Carnguwch (359 m) yn y plwyf, a goronir gan garnedd anferth.
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ D. T. Davies, Hanes Eglwysi a Phlwyfi Lleyn (Pwllheli, 1910).
