Стоунхендж страницӑн кодне пӑхни

Сирӗн ҫак сӑлтава пула «ҫак страницӑн тӳрлетӗвӗ» ӗҫе тума ирӗк ҫук.

Ваш IP-адрес находится в диапазоне, который был заблокирован на всех вики-сайтах Фонда Викимедиа.

Блокировка наложена участником ‪EPIC‬ . В качестве причины указана Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected .

Начало блокировки: 08:48, 2 Утӑ уйӑхӗн 2024
Конец блокировки: 08:48, 2 Утӑ уйӑхӗн 2025

Ваш текущий IP-адрес: 206.189.44.186 . The blocked range is 206.189.32.0/20.

Ҫырупа тухнӑ чухне, тархасшӑн, ҫак пӗтӗм сведенисене яланах кӑтартӑр. Если вы считаете, что вас заблокировали по ошибке, вы можете найти дополнительную информацию на странице Недопустимость использования открытых прокси-серверов.

Для обсуждения блокировки, пожалуйста, оставьте запрос на Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Эсир ку страницӑн малтанхи текстне пӑхма тата копилеме пултаратăр.

[[Ӳкерчĕк:Stonehenge2007 07 30.jpg|мини|30 утӑ,  2017]]

'''Стоунхендж''', '''Стонхендж'''<ref>{{БРЭ|статья=Стонхендж|id=4167526}}</ref> ({{lang-en|Stonehenge}} [ˈstəʊnˌhendʒ]) — [[Уилтшир]] ([[Англи]]) графлăхĕнчи [[Пĕтĕм тĕнчери еткерлĕх]]е кĕртнĕ чуллă [[Мегалит|мегалитран]] тунă çурт-йĕр ([[кромлех]]). [[Лондон]]ран кăнтăр-анăçалла 130 çухрăмра, [[Эймсбери]]рен анăçалла 3,2 км тата [[Солсбери|Солсберирен]] çурçĕрелле 13 км вырнаçнă<ref>[https://extraguide.ru/united-kingdom/london/info/interesnie-fakti-o-stounhendzhe/ Сонхендж ҫинчен интереслӗ фактсем]</ref>.

Тĕнчере чи паллă [[археологи палăкĕ]]сенчен пӗри шутланать.

== Этимологи ==
Авалхи кангелин авалхи ячӗ Сонхенджа — Stanhengues (Станхенг) тӗп-тӗрӗс куҫарӑвӗ паллӑ мар. Куҫарӑвӗсем Вӑтам Ӗмӗрсенчех пулнӑ пулин те, ҫакнӑ чулсем "е" ҫакӑнса тӑракан чулсем "парса тӑнӑ. Сахалтарах ӗнентерӳллӗ вариантсем - "чул петля" тата "чул чӑх" ҫакса вӗлермелли ассоциаци пулнӑ, мӗншӗн тесен ҫакса вӗлермелли юпасем икӗ стойка ҫинче ҫакӑнса тӑнӑ.

Хальхи Вӑхӑтри Stonehenge ячӗ "чул хендж", урӑхла каласан" чул ҫаврашка", пӗлтерӗшӗ пур, мӗншӗн тесен сӑмахӑн иккӗмӗш пайӗ хендж — ритуальнӑй валӑн шал енчен шӑтакан шӑтӑкран археологи терминне тума пулӑшнӑ.

== Сооружени датировки ==
Пирвайхи тӗпчевҫӗсем Дружидсемпе Сонхенджа тума ҫыхӑнтарнӑ. Ҫапах та ҫӗр чавса кӑларас вӑхӑта ҫӗнӗ чулпа бронза куҫ хупанкисем патне куҫарчӗҫ. Сонхенджӑн элеменчӗсем радиоуглерод меслечӗ ҫинче никӗсленсе тӑраҫҫӗ. Хальхи вӑхӑтра ҫак фазансем уйӑрса параҫҫӗ:

* 1 - мӗш фаза — тӗп шӑтӑка тата вала (виндмилл-Хилл культури) тӑвасси. Шӑтӑкра "ҫӗтӗк-ҫатӑк"йӗрлӗ пӑлан мӑйракисен шучӗ самаях пысӑк пулнӑ. Ҫав мӑйракасенчен аяларах е тупайман пирки пӑлансене вӗлернӗ хыҫҫӑн часах шӑтӑка чавса кӑларнӑ тесе шутлама та ҫук. Юлашки пулӑма пирӗн эрӑчченхи 3020-2910 ҫулсенче радиоуглерод мелӗпе пичетлесе кӑларнӑ.
* 2 — мӗш Фаза шӑтӑксене, йывӑҫ сооруженисене тата Обри уйӑхӗсене иккӗмӗш хут тултарчӗ.
* 3 - мӗш фаза иккӗмӗш хут шӑтӑка кӗрсе ӳкнӗ, хӑйӑр пӗрчинчен чул ункӑ тунӑ, сенкер чулсем, авенюпа уйӑхсем (Уэсек культури). Валунсене пӗтерме пултаракан материала пирӗн эрӑчченхи 2440-2100 ҫул ҫине кӑтартать. 

== Стоунхендж Тавралӑхӗ ==
Сонхенджиев йӑли-йӗркисӗр пуҫне таврара неолит тапхӑрӗнчи ытти палӑксене тупса палӑртнӑ. Вӗсен хушшинче улӑп тӑприсем, шӑтӑксем, ытти культура сооруженийӗсем. Асӑнӑва Сонхенджи курсӗ (акӑл.) тивӗҫет. Stonehenge Cursus) — тарӑн мар (1-2 мина тарӑнӑш) шӑтӑксен системи 3 ҫухрӑма яхӑн, сарлакӑшӗ 100-150 м. Курсус тухӑҫран анӑҫалла вӑрӑм пайне ориентациленӗ, унӑн центрӗ Сонхенджиев крайӗнчен ҫурҫӗрелле 800 метрта тӑрать. Курс, Сонхендж хӑй пекех,культура задачи пулнӑ тесе шутлаҫҫӗ.

[[File:Stonehenge vid midsommar 1700 f Kr, Nordisk familjebok.png|thumb|Стоунхендж çулла Хĕвел тăнă чухне, 1700 ç.]]
[[File:SummerSolstice2014.jpeg|thumb|Стоунхендж çулла Хĕвел тăнă чухне, 2014 ç.]]

== Литература ==
* ''Браун П.'' [http://www.e-reading-lib.com/book.php?book=1003051 Стоунхендж. Загадки мегалитов] / Пер. с англ. — М.: ЗАО Центрполиграф, 2010. — ISBN 978 5 9524 4712 7
* ''Вуд Дж.'' Солнце, Луна и древние камни / Пер. с англ. — М.: Мир, 1981.
* ''Хокинс Дж., Уайт Дж.'' Разгадка тайны Стоунхенджа / Пер. с англ. — М.: Мир, 1973, 1984. — М.: Вече, 2004. — ISBN 5 9533 0363 7
* ''Хокинс Дж.'' От Стоунхенджа до инков / Пер. с англ. — М.: Вече, 2004. — ISBN 5 9533 0227 4
* ''Burl A.'' The Stonehenge People. — London: Guild Publishing, 1987.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://www.english-heritage.org.uk/stonehenge/ English Heritage]
* [http://www.membrana.ru/particle/413 Çĕнĕ Зеландри Стоунхендж Аотеароа] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200811105139/http://www.membrana.ru/particle/413 |date=2020-08-11 }} // [[Мембрана (сайт)|Мембрана]]

[[Категори:Археоастрономи]]
[[Категори:Чуллă çаврашкасем]]
[[Категори:Кромлехсем]]
[[Категори:Уилтшир]]
[[Категори:Хенджсем]]
[[Категори:Археологи объекчĕсем]]

Стоунхендж страницӑна таврăн.

Çăлкуç — «https://cv.wikipedia.org/wiki/Стоунхендж»