Káng "Hók-ciŭ-uâ" gì nguòng-dâi-mā

←Hók-ciŭ-uâ
因為下底其原因，汝無能耐修改茲蜀頁：
您的IP位址處於所有維基媒體基金會wiki上被封鎖的區段範圍內。
封鎖由‪EPIC‬做出。 ��出的原因是Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected。
封鎖開始時間：2024-nièng 7-nguŏk 2-hô̤ (bái-nê) 08:48
封鎖結束時間：2025-nièng 7-nguŏk 2-hô̤ (bái-săng) 08:48
您目前的IP位址是206.189.44.186。被封鎖的位址段為206.189.32.0/20。
請您在詢問時附註以上詳細資料。如果您認為自己被錯誤封鎖，可以在請勿使用開放代理中檢視更多資訊和說明。
此外，請在元維基上發布稽核請求討論該封鎖。您還可以將上述所有詳細資訊透過電子郵件傳送至stewards@wikimedia.org來進入監管員 VRT佇列。
Nṳ̄ â̤-sāi káng gâe̤ng hók-cié ciā hiĕk gì nguòng-dâi-mā:
{{Ô-lī-kó̤}}
{{twincdo|0|福州話}}
{{Infobox ngṳ̄-ngiòng
|name= Hók-ciŭ-uâ
|nativename= Hók-ciŭ-uâ / Hók-ciŭ-ngṳ̄ / Bàng-uâ<br />福州話 / 福州語 / 平話
|familycolor= Sino-Tibetan
|states=  {{flag|Dṳ̆ng-guók}}<br />{{flag|Dṳ̆ng-huà Mìng-guók}}<br />{{flag|Hiŏng-gē̤ng}}<br />{{flag|Mā-lài-să̤-ā}}<br />{{flag|Sĭng-gă-pŏ̤}}<br />{{flag|Ùng-lài}}
|region= [[Hók-ciŭ]] gâe̤ng [[Mā-cū (Dō̤)|Mā-cū]]
|speakers= ?
|script=[[Háng-cê]]<br />[[Bàng-uâ-cê]]
|fam1= [[Háng-cáung-ngṳ̄-hiê]]
|fam2= [[Háng-ngṳ̄|Háng-ngṳ̄-cŭk]]
|fam3= [[Mìng-ngṳ̄|Mìng-ngṳ̄-ciĕ]]
|fam4= [[Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄]]
|fam5= [[Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄ Nàng-piéng]]
|nation= {{flag|Dṳ̆ng-huà Mìng-guók}} [[Lièng-gŏng-gâing (Dṳ̆ng-huà Mìng-guók)|Lièng-gŏng-gâing]]
|minority= {{flag|Dṳ̆ng-huà Mìng-guók}} Lièng-gŏng-gâing gì gău-tŭng ông-sók ngṳ̄-ngiòng
|agency= Dṳ̆ng-huà Mìng-guók Ùng-huá-buô
|isoexpection=dialect
|iso6= fzho
}}
'''Hók-ciŭ-uâ''' ({{Siăng|Cdo fuzhou dialect.ogg|福州話}}), diŏh [[Mā-cū (Dō̤)|Mā-cū]] bô hô̤ lā̤ '''Hók-ciŭ-ngṳ̄''' (福州語), sê [[Hók-gióng]] dĕ̤ng-buô gṳ̆-mìng nĭk-siòng sĕng-uăk diē-sié sāi gì siŏh cṳ̄ng [[ngṳ̄-ngiòng]], sṳ̆k [[Háng-cáung ngṳ̄-hiê]] [[Háng-ngṳ̄|Háng ngṳ̄-cŭk]] [[Mìng-ngṳ̄|Mìng-uŏk ngṳ̄-ciĕ]], sê [[Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄]] [[Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄ Nàng-piéng|Nàng-piéng]] gì dâi-biēu [[huŏng-ngiòng]]. Gòng sié-gái duâi iók ô 1,000 uâng nè̤ng â̤ gōng cī cṳ̄ng ngṳ̄-ngiòng. 

== Sāi-ê̤ṳng dê-kṳ̆ ==
Hók-gióng dĕ̤ng buô lĭk-sṳ̄ dê-mĭk „[[Mìng-dṳ̆ng sĕk-ék]]“ (閩中十邑) sê dék-duâi gì gōng Hók-ciŭ-uâ gì dê-huŏng, gòng sié-gái â̤ gōng Hók-ciŭ-uâ nè̤ng diē-sié chiĕu-guó 60% dŭ dêu găk cŭ-uái.

[[Image:Hok-ciu-ua sai-eeung de-kuu.png|thumb|Hók-ciŭ-uâ găk Hók-gióng gì sāi-ê̤ṳng huâng-ùi (só-cê dâi-biēu gì dê-miàng Găk ùng-ciŏng diē-sié).]]
:1 [[Hók-ciŭ]] (福州)
:2 [[Mìng-âu]] (閩侯)
:3 [[Bìng-nàng]] (屏南)
:4 [[Kŭ-chèng]] (古田)
:5 [[Mìng-chiăng]] (閩清)
:6 [[Īng-tái]] (永泰)
:7 [[Lò̤-nguòng]] (羅源)
:8 [[Lièng-gŏng]] (連江)
:9 [[Diòng-lŏ̤h]] (長樂)
:10 [[Hók-chiăng]] (福清)
:11 [[Bìng-tàng]] (平潭)

Găk Sĕk-ék ī-nguôi, Hók-gióng gó ô 2 bĭh gâing-kṳ̆ diē-sié gì buô-huông hiŏng-déng liù-tŭng Hók-ciŭ-uâ.
:12 [[Iòng-bìng]] (延平, sṳ̆k [[Nàng-bìng]] 南平) gì 3 déng (Tái-bìng, Ciŏng-hù, Iòng-âiu) 2 hiŏng (Chiáh-muòng, Ké̤ṳ-kāu)
:13 [[Iù-kă̤]] (尤溪) gì 3 bĭh déng (Iù-kă̤-kāu, Sā̤-bĭng, Iòng-diŏng)

[[Dṳ̆ng-nĭk Ciéng-cĕng]] sèng-hâiu, Hók-gióng sēng-céng-hū nô̤i-tó̤i gáu [[Īng-ăng]], ô cĭng sâ̤ gì Hók-ciŭ nè̤ng iâ cāu gáu [[Siông-diô|Siông-duô]] gâe̤ng [[Īng-ăng]] biê-nâng. Gĭng-dáng [[Īng-tái]] (dù diē-sié biĕu 15 gì ôi-dé) gâe̤ng [[Sông-chiŏng]] (dù diē-sié biĕu 16 gì ôi-dé) dēng dê-huŏng dŭ ô gōng Hók-ciŭ-uâ gì nè̤ng.

[[Dṳ̆ng-huà Ìng-mìng Gê̤ṳng-huò-guók]] gióng-lĭk hâiu, Dṳ̆ng-guók céng-hū ciŏng [[Săng-mìng]] gióng-siék có̤ dê̤ṳng gĕ̤ng-ngiĕk [[siàng-chê]]. Téng hiā-sì-hâiu kī cêu ô cĭng sâ̤ gì Hók-ciŭ chĭng-nièng-gŏ̤ gáu Săng-mìng có̤-gĕ̤ng sìng-gă. Gó-chṳ̄ gĭng-dáng Săng-mìng iâ ô gōng Hók-ciŭ-uâ gì nè̤ng sĕng-uăk găk cī.
 
Lĭk-sṳ̄ gà̤-dēng sié, Mìng-dṳ̆ng sĕk-ék ô cĭng sâ̤ gì nè̤ng gáu [[Mā-lăk-gă]] sĕng-uăk. Cī piĕ nè̤ng iâ ciŏng Hók-ciŭ-uâ dái gáu gĭng-dáng Mā-lăk-gă dê-kṳ̆ [[guók-ga]] diē-sié kó̤. Gĭng-dáng [[Mā-lài-să̤-ā]], [[Éng-dô-nà̤-să̤-ā]], [[Sĭng-gă-pŏ̤]], [[Ùng-lài]] cī 4 bĭh guók-gă dŭ ô Sĕk-ék gì Hâiu-iô sĕng-uăk.

Dṳ̆ng-guók [[Gāi-gáik-kŭi-huóng]] hâiu, Â-gĕ̤ng gì [[Diòng-lŏ̤h]], [[Hók-chiăng]] gâe̤ng [[Bìng-tàng]] săng gâing chê gì nè̤ng tŭng-guó gáuk-iông huŏng-huák chók-guók sĕng-uăk, iâ ciŏng Hók-ciŭ-uâ iê gáu ĭ-că̤ sĕng-uăk gì dê-huŏng. Gĭng-dáng [[Mī-guók]] dék-duâi siàng-chê [[Niū-iók]], Hók-ciŭ-uâ ī-gĭng siàng-ùi dâ̤ nê duâi gì [[Háng-nè̤ng]] ngṳ̄-ngiòng (dék duâi gi sê [[Guōng-dĕ̤ng-uâ]]).

==Mìng-chĭng==
Gáu gĭng-dáng, Hók-ciŭ-uâ gó mò̤ ciáng-sék gì mìng-chĭng. Găk [[Dṳ̆ng-huà Ìng-mìng Gê̤ṳng-huò-guók]] hŏk-sŭk-gái diē-sié, ék-buăng kek „Mìng-dĕ̤ng huŏng-ngiòng Hók-ciŭ-uâ“ hĕ̤k „Hók-ciŭ huŏng-ngiòng“ lì chĭng-hŭ ĭ. [[Dṳ̆ng-huà Mìng-guók]] [[Lièng-gŏng Gâing]] Gáu-ṳ̆k-guŏk piĕng-siā gì [http://www.jjps.matsu.edu.tw/Web/mother/index.htm Hók-ciŭ-uâ hiŏng-tū gáu-cài] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061112195643/http://www.jjps.matsu.edu.tw/Web/mother/index.htm |date=2006-11-12 }} sāi „'''Hók-ciŭ-ngṳ̄'''“ (福州語) lì chĭng-hŭ ĭ. 

Hiêng-câi [[uōng-diô]] gà̤-dēng iâ ô nè̤ng kĕk „'''[[Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄]]'''“ (閩東語) lì chĭng-hŭ ĭ. Ng-guó găk Sĕk-ék buōng-dê, „Mìng-dĕ̤ng“ táu-dā̤ dŭ mò̤ dò̤ lì chĭng-hŭ Hók-ciŭ-uâ. Găk Sĕk-ék nè̤ng lī-gāi diē-sié, „Mìng-dĕ̤ng“ sê bī [[Hók-ăng]] gâe̤ng [[Nìng-dáik]]. Nâ sāi „Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄“ lì chĭng-hŭ Hók-ciŭ-uâ gì uâ, ng-dáng buōng-iòng nè̤ng mâ̤ â̤ háng-lĭk sê Hók-ăng gâe̤ng Nìng-dáik gì uâ, găk kēu-ngṳ̄ diē-sié, cī bĭh sṳ̀ tĕ̤k la̤ iâ cĭng găk-chó̤i. 

Găk Sĕk-ék buōng-dê iòng-dŏng-diè sāi „'''Hók-ciŭ-uâ'''“ (福州話) cī bĭh mìng-chĭng lì chĭng-hŭ cī cṳ̄ng ngṳ̄-ngiòng, ng-guó ô sèng-hâiu ôi la̤ giòng-diêu gáuk-dê gì kiŏng, â̤ sāi „Hók-chiăng-uâ“, „Kŭ-chèng-uâ“, „Diòng-lŏ̤h-uâ“ dēng mìng-chĭng.

[[Mìng-dĕ̤ng]] dê-kṳ̆ (bău-guák [[Hók-ciŭ]] gâe̤ng [[Nìng-dáik]]) chŭi-iòng gáuk-dê gì kēu-ĭng dŭ mâ̤ siŏh-iông, dáng-sê dâi-gă-nè̤ng dŭ sāi „'''[[Bàng-uâ]]'''“ ({{Siăng|Cdo Bàng-uâ.oga|平話}}) lì chĭng-hŭ ĭ.

==Lĭk-sṳ̄==
Hók-ciŭ sê gū-cā [[Mìng-uŏk-guók]] dŭ-siàng, có̤i cā gì gṳ̆-mìng gōng gì sê [[Mìng-uŏk-ngṳ̄]] (閩越語). [[Háng-ū-dá̤]] miĕk-uòng Mìng-uŏk-guók ī-hâiu, báe̤k-huŏng giòng-sié gì [[Háng-ùng-huá]] giàng diē Hók-gióng, Mìng-uŏk-ngṳ̄ iù-sê sṳ̀-dék-dék biéng có̤ [[Háng-ngṳ̄]] gì 1 ciĕ. Hŏk-ciā gōng, có̤i-cā gì [[Mìng-ngṳ̄]] éng-găi sê nguòng-sṳ̄ [[Ngù-ngṳ̄]] (吳語), [[Chū-ngṳ̄]] (楚語) gâe̤ng Mìng-uŏk-ngṳ̄ gì ṳ̀ng-hăk (chăng-kō̤ "[[Hók-gióng lĭk-sṳ̄]]").

Áng cài-lâiu gé-cái, Hók-ciŭ-uâ gì „15 ĭng hiê-tūng“ cêu sê [[Céng-dièu]] hìng-siàng gì, găk [[Dòng-dièu]] kăi-sṳ̄ diâng-hìng. Duâi-buô-hông sṳ̀ iù hiā sèng-hâiu gáu gĭng-dáng táu-dā̤ dŭ mò̤ biéng, bī-liê-gōng Dòng-dièu ô [[sĭ-ìng]] siā guó siŏh dà̤ [[sĭ]], diē-sié ô siŏh guó „郎罷別囝“, ciā „郎罷“ „囝“ cêu sê gĭng-dáng Hók-ciŭ-uâ gì „lòng-bâ“ (hĕ̤k „nòng-mâ“) gâe̤ng „giāng“.

Chŭi-iòng Hók-ciŭ-uâ cĭ hâiu dŭ mò̤ sêu gì-tă ngṳ̄-ngiòng gì īng-hiōng, dáng-sê 3 bĭh pé-ĭng ông-muōi ô̤h [[Siông-diô|Siông-duô]] ngṳ̄-ngiòng hūng-kuāng kiū biáng siŏh-dŏi /n/, /m/, /ŋ/ → /ŋ/. Giék-guō, „san (山)“ tĕ̤k có̤ /saŋ/, „sam (三)“ iâ tĕ̤k có̤ /saŋ/, gâe̤ng „sang (生)“ biéng có̤ dè̤ng-ĭng-cê. Sáik-muōi-ông-mō̤ iâ huák-sĕng dè̤ng-iông biéng huá, nguòng-lā̤ hùng-ông â-sāu gì sáik-muói /kˀ/ biéng có̤ hò̤-lè̤ng sáik-muōi /ˀ/, ngāi-sáik-muōi /tˀ/ gâe̤ng chói-puòi-sék-muōi /pˀ/ biáng gáu sáik-muōi /kˀ/ diē-sié, giék-guō /pakˀ/ biéng có̤ /paˀ/, „sit (實)“, gâe̤ng „sip (什)“ du te̤k có̤ /sikˀ/ gâe̤ng „sik (食)“ dè̤ng-ĭng.

Gáu [[Chĭng-dièu]], ô nè̤ng kiū piĕng-siā ĭng-ông cṳ̆, Hók-ciŭ-uâ dék tāu-miàng gì ông-cṳ̆ «[[Chék Lìng Báik-ĭng]]» (戚林八音) cêu sê hiā sèng-hâiu piĕng gì. Găk Ching-dièu sì-dô̤i Hók-ciŭ-uâ ĭng-ông giék-sṳ̆k biéng-huá, chiông „Chiŭ-ông“ (秋韻) gâe̤ng „Siĕu-ông“ (燒韻) hăk-biáng, „Hŭi-ông“ (輝韻) gâe̤ng „Buŏi-ông“ (飛韻) hăk-biáng. Bók-guó dék duâi gì biéng-huá ô 2 bĭh: tàu-tàu bĭh sê [[ông-mō̤]] sùi [[siăng-diêu]] huák-sĕng sĕ̤ng-ông-huá hĕ̤k kŭi-ông-huá, dâ̤ nê bĭh sê sṳ̀ dài-dŏng gì [[siăng-mō̤]] kiū huák-sĕng dĕ̤k-ĭng-huá hĕ̤k lôi-ĭng-huá.

[[Mìng-guók]] cĭ hâiu, Hók-ciŭ-uâ gì ĭng-ông cêu mò̤ cĭng duâi gì biéng-huá lāu. Gáu [[Dṳ̆ng-huà Ìng-mìng Gê̤ṳng-huò-guók]] sìng-lĭk, Hók-ciŭ-uâ siŏh-bĕng duâi-liông cióh diē [[Huà-ngṳ̄]] gì [[sṳ̀]], siŏh-bĕng găk céng-hū ngṳ̄-ngiòng céng-cháik gì páh-dáh â-dā̤ sāi-ê̤ṳng huâng-ùi duâi giŭ, dék duâi gì Hók-ciŭ-uâ siàng-chê Hók-ciŭ â̤-sê gṳ̆ng sùi [[Dài-báe̤k]] gì kă-cék, biéng có̤ dâ̤ nê bĭh diōng-hìng gáu Huà-ngṳ̄ gì Mìng-ngṳ̄ siàng-chê.

==Ngṳ̄-ngiòng dĕk-sáik==
Hók-ciŭ-uâ sê [[Gū Háng-ngṳ̄|gū-cā Háng-ngū]] (nguòng-sṳ̄ [[Ngù-ngṳ̄]] gâe̤ng gū [[Chū-ngṳ̄]]) gâe̤ng [[Mìng-uŏk-ngṳ̄]] kău-kiăk buók-săng gì, găk hâiu-sié huák-diēng diô gà̤-dēng bô sêu gáu dŏng-dê [[dê-lī]] [[ùng-huá]] gì īng-hiōng, huák-sĕng sĭng gì biéng-huá. Gó-chṳ̄ Hók-ciŭ-uâ gì ngṳ̄-ngiòng dĕk-sáik găk [[Háng-ngṳ̄]] diē-sié sê cêng-go̤ dŏk-chók.

===Ĭng-ông dĕk-sáik===
''Ciō dèu-mĕ̤k: [[Hók-ciŭ-uâ ĭng-ông hiê-tūng]]''

Hók-ciŭ-uâ cĭng-sâ̤ gì [[Háng-cê]] ô lâng săng cṳ̄ng tĕ̤k-ĭng. Cuòi cêu sê bàng-siòng gōng gì „băh-uâ“ (白話) gâe̤ng „[[cṳ̆-ngṳ̄]]“ (書語). „Băh-uâ“ sê gū-cā Háng-ngṳ̄ làu giâ gì Háng-cê tĕ̤k-ĭng, „cṳ̆-ngṳ̄“ sê ciŏng-muŏ-muŏ dò̤ la̤ tĕ̤k cṳ̆ sāi. Ĭng-ôi băh-uâ sê lĭk-sṳ̄ mì-làu giâ gì Háng-cê tĕ̤k-ĭng, ô gì tĕ̤k-ĭng cêng-go̤ gū-lō̤, iù cī â̤ huāng-ióng chók Hók-ciŭ-uâ sê cêng-go̤ còng-gū gì ngṳ̄-ngiòng.
<table width="333" height="221" border="1" align="center">
 <tr>
 <th colspan="2" bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style13">
 <div align="center">Băh-uâ</div>
 </div></th>
 <th width="120" bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style13">
 <div align="center">Cṳ̆-ngṳ̄</div>
 </div></th>
 <th width="77" bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11">
 <div align="center"><span class="style12">Háng-cê</span></div>
 </div></th>
 </tr>
 <tr>
 <td width="60"><div align="center" class="style16">
 <div align="center">chiàng</div>
 </div></td>
 <td width="48"><div align="center" class="style10">siàng</div></td>
 <td><div align="center" class="style16">
 <div align="center">sìng</div>
 </div></td>
 <td><div align="center" class="style10">成</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">săng</div> <div align="center" class="style16">
 <div align="center"></div>
 </div></td>
 <td><div align="center" class="style10">chăng</div></td>
 <td><div align="center" class="style16">
 <div align="center">sĕng</div>
 </div></td>
 <td><div align="center" class="style10">生</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td colspan="2"><div align="center" class="style16">
 <div align="center">buók</div>
 </div></td>
 <td><div align="center" class="style16">
 <div align="center">huák</div>
 </div></td>
 <td><div align="center" class="style10">發</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td colspan="2"><div align="center" class="style16">
 <div align="center">huô</div>
 </div></td>
 <td><div align="center" class="style16">
 <div align="center">ṳ̄</div>
 </div></td>
 <td><div align="center" class="style10">雨</div></td>
 </tr>
</table>

Hók-ciŭ-uâ ô 7 bĭh [[siăng-diêu]], â̤ buŏng có̤ siông-puái gâe̤ng hâ-puái lâng cṳ̄ng. Găk Hók-ciŭ-kiŏng diē-sié, hâ-puái gì [[diêu-dĭk]] dŭ bī siông-puái gèng. Cuòi găk Háng-ngṳ̄ diē-sié cêng-go̤ hāng giéng.

Hók-ciŭ-uâ găk hâiu-sié huák-diēng guó-tiàng dṳ̆ng, [[ông-mō̤]] huák-sĕng sĕ̤ng-ông-huá hĕ̤k kŭi-ông-huá gì biéng-huá, bêng-chiā cī cṳ̄ng biéng-huá gâe̤ng siăng-diêu guăng-hiê cêng-go̤ mĭk-chiék. Cuòi găk Háng-ngṳ̄ diē-sié, iâ sê hāng-giéng gì.

Hók-ciŭ-uâ găk 19 gáu 20 sié-gī sèng-hâiu, ĭng-ông hiê-tūng bô huák-sĕng sĭng gì biéng-huá. Sṳ̀-ngṳ̄ diē-sié gì [[siăng-mō̤]] huák-sĕng dĕ̤k-ĭng-huá hĕ̤k-ciā lôi-ĭng-huá. Găk Háng-ngṳ̄ diē-sié, sṳ̀-ngṳ̄ diē-sié gì siăng-mō̤ â̤ huák-sĕng cūng-kuāng biéng-huá gì ngṳ̄-ngiòng ng sê cĭng sâ̤.

Hók-ciŭ-uâ gì [[dông-sṳ̀]] dŏ̤-só dŭ sê dăng-kiă ĭng-ciék, găk kēu-ngṳ̄ diē-sié, dăng-kiă ĭng-ciék gì dông-sṳ̀ â̤ huák-sĕng tiĕng-gă „l“ siăng-mō̤ gì hiêng-chiông, niông dông-sṳ̀ biéng có̤ sĕ̤ng-ĭng-ciék hĕ̤k dŏ̤-ĭng-ciék. Chiông „chiă“, tiĕng-gă „l“, biéng có̤ „chiă-liă“, „dăng“ tiĕng-gă „l“, biéng có̤ „dă-lăng“.

Găk ùng-huák gà̤-dēng iâ ô tiĕng-gĕ ĭng-só gì hiêng-chiông. Dŏng nè̤ng buóh biēu-dăk „éng-hó“ cī bĭh kái-niêng sèng-hâiu, â̤ ciŏng dăng-kiă ĭng-ciék gì dông-sṳ̀ tiáh kŭi, tiĕng-gă siŏh bĭh [[ông-mō̤]] „i“. Chiông „siā“, tiĕng-gă „i“, biéng có̤ „sì-siā“.

===Gū Háng-ngṳ̄ gì sìng-hông===
Hók-ciŭ-uâ ciō-iéu sê téng [[Gū Háng-ngṳ̄]] huák-diēng chók gì. Ĭng-ôi Hók-ciŭ sêu gáu báe̤k-huŏng īng-hiōng gá-ciēu, bó̤-làu cĭng sâ̤ gū Háng-ngṳ̄ gì sìng-hông.

====Ĭng-ông====
Gū Háng-ngṳ̄ ô 8 bĭh [[siăng-diêu]], găk gĭng-dáng Hók-ciŭ-uâ diē-sié, dṳ̀ siông-ké̤ṳ-diêu (上去調) gâe̤ng siông-si��ng-diêu (上上調) hăk-biáng có̤ siōng-siăng (上聲) ī-nguôi, gì-tă siăng-diêu dŭ uòng-chīng bō̤-làu giâ lì.

=====Gâe̤ng Huà-ngṳ̄ bī-gáu=====
Siông-gū Háng-ngṳ̄ mò̤ kĭng-sùng-ĭng (輕唇音) /f/. Gĭng-dáng [[Huà-ngṳ̄]] diē-sié tĕ̤k /f/ gì cê găk gô-dā̤ dŭ te̤k /p/ hĕ̤k /pʰ/. Cī bĭh hiêng-chiông găk gĭng-dáng Hók-ciĭ-uâ băh-uâ diē-sié ĭng-nguòng â̤ tō̤ diŏh. 
<table width="333" height="222" border="1" align="center">
 <tr>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Hók-ciŭ-uâ tĕ̤k-ĭng</span></div></th>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Huà-ngṳ̄ tĕ̤k-ĭng</span></div></th>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Háng-cê</span></div></th>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">pŭng</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">fēng</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">蜂</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">buông</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">fàn</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">飯</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">buók</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">fā</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">發</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">pù</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">fú</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">浮</div></td>
 </tr>
</table>

Siông-gū Háng-ngṳ̄ mò̤ siĕk-siông-ĭng (舌上音) /ʂ/. Gĭng-dáng Huà-ngṳ̄ diē-sié tĕ̤k kiéu-siék-ĭng „zh“, „ch“ gì cê găk gū Háng-ngṳ̄ ék-buăng dŭ tĕ̤k /t/ hĕ̤k /tʰ/. Hók-ciŭ-uâ gó bō̤-làu ô gū Háng-ngṳ̄ gì cī bĭh dĕk-diēng.
<table width="333" height="221" border="1" align="center">
 <tr>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Hók-ciŭ-uâ tĕ̤k-ĭng</span></div></th>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Huà-ngṳ̄ tĕ̤k-ĭng</span></div></th>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Háng-cê</span></div></th>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">dĭ</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">zhī</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">知</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">tiŭ</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">chōu</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">抽</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">dâe̤ng</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">zhòng</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">重</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">dṳ̆k</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">zhú</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">逐</div></td>
 </tr>
</table>

Siông-gū Háng-ngṳ̄ diē-sié, „Ăh“ gâe̤ng „Gùng“ lâng bih [[siăng-mō̤]] sê siŏng-tŭng gì. Gĭng-dáng Huà-ngṳ̄ diē-sé tĕ̤k „h“ hĕ̤k „x“ gì cê găk gū Háng-ngṳ̄ diē-sié ô tĕ̤k /k/, iâ ô tĕ̤k lìng-siăng-mō̤ (零聲母, cêu sê mò̤ siăng-mō̤). Hók-ciŭ-uâ băh-uâ bō̤-làu ô gū Háng-ngṳ̄ gì cī bĭh dĕk-diēng.
<table width="333" height="221" border="1" align="center">
 <tr>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Hók-ciŭ-uâ tĕ̤k-ĭng</span></div></th>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Huà-ngṳ̄ tĕ̤k-ĭng</span></div></th>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Háng-cê</span></div></th>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">gâing</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">xiàn</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">縣</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">gàng</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">hán</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">寒</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">gâu</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">hòu</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">厚</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">uăk</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">huó</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">活</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">âu</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">hòu</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">候</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">à̤</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">xié</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">鞋</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">èng</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">xián</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">閒</div></td>
 </tr>
</table>

Siông-gū Háng-ngṳ̄ diē-sié, „Hùng“ gâe̤ng „Ăh“ lâng bĭh siăng-mō̤ sê siŏng-tŭng gì. Gĭng-dáng Huà-ngṳ̄ diē-sié tĕ̤k lìng-siăng-mō̤ gì cê găk gū Háng-ngṳ̄ diē-sié ô tĕ̤k /h/. Hók-ciŭ-uâ băh-uâ bō̤ làu ô gū Háng-ngṳ̄ gì cī bĭh dĕk-diēng.
<table width="333" height="221" border="1" align="center">
 <tr>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Hók-ciŭ-uâ tĕ̤k-ĭng</span></div></th>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Huà-ngṳ̄ tĕ̤k-ĭng</span></div></th>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Háng-cê</span></div></th>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">huòng</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">yuán</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">園</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">hùng</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">yún</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">雲</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">hiăh (hiĕh)</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">yè</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">頁</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">huô</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">yǔ</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">雨</div></td>
 </tr>
</table>

Siông-gū Háng-ngṳ̄ diē-sié, „Ī (lìng-siăng-mō̤)“ gâe̤ng „Sià“ lâng bĭh siăng-mō̤ sê siŏng-tŭng gì. Gĭng-dáng Huà-ngṳ̄ diē-sié tĕ̤k lìng-siang-mō̤ gì cê găk gū Háng-ngṳ̄ diē-sié ô tĕ̤k /s/. Hók-ciŭ-uâ băh-uâ bō̤-làu ô gū Háng-ngṳ̄ gì cī bĭh dĕk-diēng.
<table width="333" height="221" border="1" align="center">
 <tr>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Hók-ciŭ-uâ tĕ̤k-ĭng</span></div></th>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Huà-ngṳ̄ tĕ̤k-ĭng</span></div></th>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Háng-cê</span></div></th>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style16">sièng</div></td>
 <td><div align="center" class="style16">yán</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">鹽</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style16">sĭk</div></td>
 <td><div align="center" class="style16">yì</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">翼</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style16">sìng</div></td>
 <td><div align="center" class="style16">yíng</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">蠅</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style16">sê̤ṳ</div></td>
 <td><div align="center" class="style16">yǔ</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">嶼</div></td>
 </tr>
</table>


Dṳ̆ng-gū Háng-ngṳ̄ gì /k/, /kʰ/, /h/ găk sá̤-ông sèng-sāu mò̤ niōng-huá có̤ /tɕ/, /tɕʰ/, /ɕ/. Gĭng-dáng Huà-ngṳ̄ ô huák-sĕng cī cṳ̄ng niōng-huá. Hók-ciŭ-uâ uòng-ciòng bō̤-làu gū Háng-ngṳ̄ gì cī bĭh dĕk-diēng.
<table width="333" height="221" border="1" align="center">
 <tr>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Hók-ciŭ-uâ tĕ̤k-ĭng</span></div></th>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Huà-ngṳ̄ tĕ̤k-ĭng</span></div></th>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Háng-cê</span></div></th>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">gĭ</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">jī</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">機</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">kiă</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">qī</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">欺</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">hṳ̆</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">xū</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">虛</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">gĭng</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">jīn</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">今</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">gă</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">jiā</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">家</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">hâ</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">xià</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">下</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">kìng</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">qióng</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">瓊</div></td>
 </tr>
</table>

Dṳ̆ng-gū Háng-ngṳ̄ gì Ngì-mō̤ „/ŋ/“, gáu gĭng-dáng Huà-ngṳ̄ ī-gĭng biéng mò̤ lāu. Hók-ciŭ-uâ gó bō̤-làu cī bĭh siăng-mō̤.
<table width="333" height="221" border="1" align="center">
 <tr>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Hók-ciŭ-uâ tĕ̤k-ĭng</span></div></th>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Huà-ngṳ̄ tĕ̤k-ĭng</span></div></th>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Háng-cê</span></div></th>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">nguāi</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">wǒ</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">我</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">nguô</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">wù</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">誤</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">ngṳ̀</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">yú</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">魚</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">ngàng</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">ái</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">癌</div></td>
 </tr>
</table>

Dṳ̆ng-gū Háng-ngṳ̄ ô [[ĭk-siăng]] (入聲), gĭng-dáng Huà-ngṳ̄, [[Siông-diô|Siông-duô]] gì [[Mìng-báe̤k-uâ]] ī-gĭng mò̤ ĭk-siăng gó̤ lāu, bók-guó Hók-ciŭ-uâ gó lā̤ uòng-chīng bō̤-làu dṳ̆ng-gū Háng-ngṳ̄ diē-sié gì ĭk-siăng.
 <table width="333" height="221" border="1" align="center">
 <tr>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Hók-ciŭ-uâ tĕ̤k-ĭng</span></div></th>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Huà-ngṳ̄ tĕ̤k-ĭng</span></div></th>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Háng-cê</span></div></th>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">só̤h</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">suǒ</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">索</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">lŏk</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">luò</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">洛</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">guŏk</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">jú</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">局</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">nĭk</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">rì<;/div></td>
 <td><div align="center" class="style10">日</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">ṳ̆k</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">yù</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">育</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">diáh (diéh)</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">zhāi</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">摘</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">miĕk</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">miè</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">滅</div></td>
 </tr>
</table>

=====Gâe̤ng Mìng-nàng-ngṳ̄ bī-gáu=====
Gà̤-dēng gōng gì sū-iū dĕk-diēng, [[Mìng-nàng-ngṳ̄]] dŭ gâe̤ng Hók-ciŭ-uâ siŏh-iông. Â-dā̤ gōng lâ Mìng-nàng-ngṳ̄ gâe̤ng Hók-ciŭ-uâ mâ̤ siŏh-iông gì dê-huŏng.

Mìng-nàng-ngṳ̄ ô /m/, /n/, /ŋ/, /ⁿ/, /p/, /t/, /k/, /ʔ/ gì kṳ̆-biék, dáng-sê Hók-ciŭ-uâ nâ ô /ŋ/, /k/ gâe̤ng /ʔ/.
<table width="333" height="222" border="1" align="center">
 <tr>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Hók-ciŭ-uâ tĕ̤k-ĭng</span></div></th>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Mìng-nàng-ngṳ̄ tĕ̤k-ĭng</span></div></th>
 <th bgcolor="#0099FF" scope="col"><div align="center" class="style11"><span class="style12">Háng-cê</span></div></th>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">sĭng</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">sim</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">心</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">gṳ̆ng</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">kin</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">巾</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">gĭng</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">keng</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">經</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">giàng</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">kiâⁿ</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">行</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">sĕk</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">cha̍p</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">十</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">huák</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">hoat</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">法</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">guók</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">kok</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">國</div></td>
 </tr>
 <tr>
 <td><div align="center" class="style10">ŏ̤h</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">o̍h</div></td>
 <td><div align="center" class="style10">學</div></td>
 </tr>
</table>

====Sṳ̀-ngṳ̄====
Hók-ciŭ-uâ [[sṳ̀-ngṳ̄]] diē-sié iâ ô cĭng sâ̤ gū Háng-ngṳ̄ gì sìng-hông. Cī piĕ sṳ̀-ngṳ̄ găk gĭng-diēng diē-sié dŭ â̤ tō̤ diŏh. Ŏ̤h „diē-nè̤ng“ gì „'''diē'''“ (底), cī bĭh cê cêu sê [[Lĕ̤k-dièu]] sèng-hâiu gì ê̤ṳng-ngṳ̄. Lĕ̤k-dièu sèng-hâiu gì Háng-ngṳ̄ sāi „diē“ lì có̤ cī-sê ngì-ông-sṳ̀. Gó ô chiông „nguāi gì nó̤h“, „ĭ gì nó̤h“ diē-sié gì „gì“, sê téng [[Cìng-dièu]] sì-dô̤i bō̤-làu giâ lì. Gĭng-dáng Hók-ciŭ-uâ diē-sié gì „nè̤ng-káh“, „[[hŭng-tăi]]“, „mìng-chòng“, „téng-cièng“ dŭ sê téng [[Dòng-dièu]] [[Sóng-dièu]] sì-dâi sāi gì [[gū Háng-ngṳ̄]] diē-sié bō̤-làu giâ lì.

===Hĭ Háng-ngṳ̄ gì sìng-hông===
Hók-ciŭ-uâ siĕng-tā̤ sê [[Ngù-ngṳ̄]], [[Chū-ngṳ̄]] gâe̤ng [[Mìng-uŏk-ngṳ̄]] kău-kiăk buók-săng gì nguòng-sṳ̄ [[Mìng-ngṳ̄]], gó-chṳ̄ Hók-ciŭ-uâ iâ téng nguòng-sṳ̄ Mìng-ngṳ̄ diē-sié sìng-diòng giâ Chū-ngṳ̄ gâe̤ng Mìng-uŏk-ngṳ̄ gì sìng-hông, chŭi-muōng cī-piĕ sìng-hông mâ̤ sâ̤, dáng-sê găk bàng-siòng-găng dŭ â̤ sāi gáu ĭ. Chiông bâng-nè̤ng gì bâng diōng hō̤ sì-hâiu sāi gì „bâng ô chă gó̤ lāu“ gì „'''chă'''“ (瘥) cêu sê téng gū Chū-ngṳ̄ lì gì. Gó-ô gì-tă mâ̤ ciēu gì sṳ̀ sê gū-cā Mìng-uŏk-ngṳ̄ lì gì, chiông „'''[[kă]]'''“ ([[Háng-cê]] ô nè̤ng siā có̤ „骹“).

==Ùng-cê==
[[Image:Foochow Bible in Characters.gif|thumb|300px|[[Háng-cê]] bēng-buōng gì Hók-ciŭ-uâ [[Séng-gĭng]].|right]]

Hók-ciŭ-uâ sāi [[Háng-cê]] gâe̤ng [[Lò̤-mā-cê]] lâng cṳ̄ng [[ùng-cê]] gé-liŏh ngṳ̄-ngiòng.

Háng-cê sê gṳ̆ng Háng-nè̤ng dái gáu Sĕk-ék gì. Hók-ciŭ-uâ săng buōng ông-cṳ̆ gâe̤ng tāu-miàng gì siēu-siók dŭ sê kĕk Háng-cê siā gì. Dŏng-dê chióng-hié, gōng [[bìng-uâ]] (評話) gì nè̤ng iâ sê kĕk Háng-cê siā gŏ̤-sṳ̀ hĕ̤k kiŏh-buōng. Buók-guó, Háng-cê gâe̤ng Hók-ciŭ-uâ mâ̤ báh-hông-báh dó̤i-kiăk, ô gì cê mò̤ nièng-ngài kĕk Háng-cê siā, ô gì nè̤ng cêu siā „cióh-ĭng“, „hông-tĕ̤k“ gâe̤ng „cê̤ṳ-cháung Háng-cê“ săng cṳ̄ng huŏng-sék lì gāi-giók ciā ông-dà̤.

[[Chĭng-dièu]] muăk-gĭ sèng-hâiu, téng [[Ĭng-guók]] lì gì [[Gĭ-dók-gáu]] Séng-gŭng-huôi [[diòng-gáu-sê̤ṳ]] [[Sṳ̄ Lŏk-báik]] (''Robert W. Stewart'') ôi Hók-ciŭ-uâ huák-mìng siŏh tó̤ sāi Lò̤-mā-cê pĭng-siā gì pĭng-ĭng huŏng-áng, hāu lō̤ „'''[[Bàng-uâ-cê]]'''“ (平話字). Gĭ-dók gáu-huôi iù-sê kĕk cī cṳ̄ng ùng-cê chók-bēng lāu Hók-ciŭ-uâ [[Séng-gĭng]] gâe̤ng Hók-ciŭ-uâ [[sṳ̀-diēng]] (''Dictionary of Foochow Dialect'').

==Ông-cṳ̆==
Găk [[Mìng-ngṳ̄]] diē-sié, dék-cā pieng-siā ông-cṳ gì ngṳ̄-ngiòng sê Hók-ciu-uâ. Gáu ging-dáng, Hók-ciu-uâ ô 3 buōng ông-cṳ dék tāu-miàng, hung-biék sê «Chék Chăng-cióng Báik-ĭng Cê-ngiê Biêng-lāng» (戚參將八音字義便覽), «Tái-sṳ̄ Lìng Pék-săng Sĭng-săng Ciŏ-ngṳ̆k Dùng-siăng» (太史林碧山先生珠玉同聲) gâe̤ng «[[Gă dêng Mī-ciòng Báik-ĭng]]» (加訂美全八音). Sèng lâng buōng găk [[Chĭng-dièu]] sèng-hâiu gâe̤ng nè̤ng hăk-biáng siŏh-dŏi, miàng-cê hāu lā̤ «[[Chék Lìng Báik-ĭng]]» (戚林八音).

==Ùng-hŏk==
Téng [[Chĭng-dièu]] kī cêu ô nè̤ng kĕk Hók-ciŭ-uâ siā [[siēu-siók]], miàng dék tāu gì siēu-siók sê «[[Mìng-dŭ Biék Gé]]» (閩都別記). Ĭ sê [[Chĭng-dièu]] sèng-hâiu siā gì, chók-ciā sê [[Lī-ìng-hò̤-giù]] (里人何求), cuòi sê ĭ gì bék-miàng, cáuk-ciā gì cĭng-miàng ī-gĭng mò̤ nièng-ngài tō̤ lāu. «Mìng-dŭ Biék Gé» sê ciŏng-huòi-tā̤ gì tŭng-sṳ̆k siēu-siók, táu cṳ̆ ô 380 huòi, diē-sié siā ô cĭng sâ̤ Hók-ciŭ dŏng-dê gì diòng-siók. Cī buô siēu-siók dó̤i Hók-ciŭ-uâ gì ngiêng-ngṳ̄ ô hēng duâi īng-hiōng, chiông „[[dáh-chió-cék]]“ cêu sê téng diē-sié lì gì.

[[Bàng-uâ-cê]] [[ùng-hók]] mâ̤ sâ̤ bêng-chiā dŏ̤-só sê gâe̤ng [[cŭng-gáu]] ô găng-guó gì. Bàng-uâ-cê ùng-hók dé̤ṳ-cáuk sê 1908 nièng chók-bēng gì «'''SÉNG-GĬNG SĬNG-GÔ-IÓK CIÒNG-CṲ̆'''» ([http://historical.library.cornell.edu/cgi-bin/cul.cdl/docviewer?did=cdl181&view=50&frames=0&seq=5 1], [http://historical.library.cornell.edu/cgi-bin/cul.cdl/docviewer?did=cdl180&seq=3&frames=0&view=50 2]). Cī buô ciòng-cṳ̄ ciong gōng buô [[Séng-gĭng]] sāi Hók-ciŭ buōng-gē̤ng uâ hĕ̤k buōng-gē̤ng gì biēu-dăk huŏng-sék huăng-ĭk chók lì, chŭi-iòng ô gì ê̤ṳng-sṳ̀ piĕng [[ùng-ngiòng-ùng]], dáng sê ĭ gì gá-dĭk uòng-ciòng chiĕu-guó cī-pie chó̤-nguô.

==Ngiê-dāu lièng-giék==
* [http://www.jjps.matsu.edu.tw/Web/mother/index.htm Dṳ̆ng-huà Mìng-guók Lièng-gŏng Gâing Gáu-ṳ̆k-guŏk piĕng-siā gì Hók-ciŭ-uâ hiŏng-tū gáu-cài] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20061112195643/http://www.jjps.matsu.edu.tw/Web/mother/index.htm |date=2006-11-12 }}

{{Authority control}}
[[分類:Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄]]
[[分類:Hók-ciŭ]]
[[分類:Sĕk-ék]]
Ciā hiĕk gà̤-dēng gì muò-bēng:
模板:Authority control（káng nguòng-dâi-mā）(buáng bō̤-hô)
模板:Basepage subpage（siŭ-gāi）
模板:Both（siŭ-gāi）
模板:Category handler（siŭ-gāi）
模板:Category handler/blacklist（siŭ-gāi）
模板:Category handler/numbered（siŭ-gāi）
模板:Chr（siŭ-gāi）
模板:Country data Brunei（siŭ-gāi）
模板:Country data China（siŭ-gāi）
模板:Country data Dṳ̆ng-guók（siŭ-gāi）
模板:Country data Dṳ̆ng-huà Mìng-guók（siŭ-gāi）
模板:Country data Hiŏng-gē̤ng（siŭ-gāi）
模板:Country data Hong Kong（siŭ-gāi）
模板:Country data Malaysia（siŭ-gāi）
模板:Country data Mā-lài-să̤-ā（siŭ-gāi）
模板:Country data Republic of China（siŭ-gāi）
模板:Country data Singapore（siŭ-gāi）
模板:Country data Sĭng-gă-pŏ̤（siŭ-gāi）
模板:Country data Ùng-lài（siŭ-gāi）
模板:Endangered Languages Project（siŭ-gāi）
模板:Flag（siŭ-gāi）
模板:Flag/core（siŭ-gāi）
模板:If empty（siŭ-gāi）
模板:If pagename（siŭ-gāi）
模板:Infobox（siŭ-gāi）
模板:Infobox language（siŭ-gāi）
模板:Infobox language/family-color（siŭ-gāi）
模板:Infobox language/linguistlist（siŭ-gāi）
模板:Infobox language/vitality（siŭ-gāi）
模板:Infobox language/vitality-short（siŭ-gāi）
模板:Infobox ngṳ̄-ngiòng（siŭ-gāi）
模板:Main other（siŭ-gāi）
模板:Namespace detect（siŭ-gāi）
模板:Nowrap（siŭ-gāi）
模板:Siăng（siŭ-gāi）
模板:Top icon（káng nguòng-dâi-mā）(buáng bō̤-hô)
模板:Twincdo（siŭ-gāi）
模板:Webarchive（siŭ-gāi）
模板:Ô-lī-kó̤（káng nguòng-dâi-mā）(buáng bō̤-hô)
模組:Arguments（káng nguòng-dâi-mā）(bō̤-hô)
模組:Authority control（siŭ-gāi）
模組:Check for unknown parameters（siŭ-gāi）
模組:Endangered Languages Project（siŭ-gāi）
模組:If empty（siŭ-gāi）
模組:Infobox（siŭ-gāi）
模組:InfoboxImage（siŭ-gāi）
模組:Navbar（siŭ-gāi）
模組:Navbar/configuration（siŭ-gāi）
模組:Navbox（siŭ-gāi）
模組:Navbox/configuration（siŭ-gāi）
模組:Navbox/styles.css（siŭ-gāi）
模組:No globals（siŭ-gāi）
模組:Webarchive（siŭ-gāi）
Duōng kó̤ Hók-ciŭ-uâ.
Lài-nguòng „https://cdo.wikipedia.org/wiki/Hók-ciŭ-uâ“