Stari grad Klobuk

Stari grad Klobuk se nalazi na koti 956, na kosom platou Mirotinskih greda, 582 m iznad naselja Aranđelova i doline rječice Sušice ispod strmih stijena - na jugu, i naselja Klobuk uz put za Nikšić-na sjeveru.

Konstantin VII Porfirogenet u djelu De administrando imperio polovinom 10. vijeka navodi u oblasti Travunije grad tòOrmóς u župi Vrm. Od kraja 12. vijeka trebinjska oblast je u posjedu Nemanjića do 1377. godine kada je došla u sastav bosanske srednjovjekovne države. Najprije je bila u posjedu Sankovića, od 1395. do 1442. godine u posjedu Pavlovića. Kolobuk se pominje u jednom dokumentu iz maja 1428. U srednjem vijeku imao je podgrađe Podklobuk, na kojem se organizovala i održavala trgovina i život ljudi. Klobuk se pominje u jednoj tužbi iz početka maja 1428. godine. Tužba se odnosi na Petusina Poznanovića. Od 1438. godine u posjedu je Stjepana Vukčića Kosače.

Osmanlije su zauzeli Klobuk u periodu između 1466 – 1477. U župi Vrm je 1472. zabilježen jedan džemat Vlaha. Nahija je pripadala Hercegovačkom sandžaku.

Važnost Klobuka je porasla početkom 18. vijeka. Osmanlije su Karlovačkim mirom 1699. godine izgubili primorske gradove Novi i Risan. U novonastaloj situaciji Klobuk je postao najisturenija tačka ovog dijela osmanlijske teritorije prema Veneciji i Crnoj Gori. Tada je pripadao kadiluku Nova Bekija. Popravka tvrđave je 1713. povjerena njegovom kapetanu Muratu, koji je zatražio majstore (meštre od klačine i argate) iz Dubrovnika. Od 18.vijeka gubi se ime Vrm, a javlja se novi naziv Korjenići. Poslije pada Risna muslimansko stanovništvo se naselilo u Korjeniće, u neposrednoj blizini Lastve. Klobučka kapetanija je osnovana između 1699. i 1703. godine. Od početka 18. vijeka u tvrđavi Klobuk je bilo sjedište kapetana, dizdara, aga, ćehaja (prvi saradnik, pomoćnik i zastupnik raznih osmanskih organa i funkcionera) i nefera (plaćeni vojnici u tvrđavi).

Požunskim mirom 1805. godine, za vrijeme napoleonskih ratova dobila je Francuska Dalmaciju. Tada Rusi i Crnogorci opsjedaju grad. Prema francuskim izvorima borbe oko opkoljenog Klobuka su se vodile od 7. do 16. 07. 1807. godine. Opsjednutim braniocima došli su u pomoć hercegovački velikaši s Ali-agom Dedićem i francuske trupe iz Dubrovnika pod komandom generala Lonea i razbili opsadu.

U prvoj polovini 19. vijeka česti su bili sukobi između hercegovačkog vezira Ali-paše Rizvanbegovića i Crnogoraca. Klobuk je bio 1858. godine, poslije grahovske bitke, opsednut trupama iz Crne Gore. Osmanske vlasti su 1866. godine dale sagraditi karaulu Aziziju. Od tada pa do 1878. godine u Klobuku je bio manji odred redovne osmanlijske vojske, koja se povukla uoči austrougarske okupacije. U Klobuk su ušli Korjenići i pružili posljednji otpor austrijskim trupama u septembru 1878. godine. Austrijska vojska je od 10. do 20. 09. 1878. gađala klobučki grad i potpuno ga razorila.

Značaj Klobuka je bio i u tome što je to bila pogranična tvrđava čije su trupe sprečavale šverc robe u oba pravca na relaciji primorje-Bosna i Hercegovina.^[1]

Početkom 21. vijeka zidovi utvrđenja i objekata unutar njega su dosta ruševni.

• “Bogdan Dobreçeuich de Umbla ... supra Petusinum Posnanouich de cathuna Luchacii Borcetich et Vulchossauum Ghauicich et eius fratres Boghdanum et Mladienum de catuna Obradi Opacina. Eo quia his diebus propelapsis in loco Righiani prope castrum Clobuch predicti accusati ipsum accusatorem verberauerunt et sibi violenter diripuerunt duas camisias et giubonem et duas clamides rassa alba et duas beretas” (9. maj 1428. godine).
• Izvor: Državni arhiv u Dubrovniku; Serija: Lamenta de foris, Svezak: VIII, Folija: 17.