Oscar Montelius
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Oscar Montelius (9. septembar 1843 – 4. novembar 1921.) bio je švedski arheolog koji je rafinirao koncept serijacije, odnosno metodu relativnog hronološkog datiranja. Serijacija je postupak razvijanja hronologije kroz aranžiranje materijalnih ostataka kulturne tradicije u redu koji producira najkonzistentniju matricu njenih kulturnih osobina.
Početni poticaj mu je bilo nastojanje da pruži relativne datume za artefakte u muzejskim zbirkama koje često nisu imale rigorozne podatke, i to tako što je radio usporedbe sa drugim artefaktima unutar određenog geografskog područja. Monteliusova metoda je stvorila hronologije specifične za lokaciju, zasnovane na materijalnim ostacima. Kasnije, kada bi se kombinirali s pisanim historijskim referencama, predmeti bi mogli dobiti apsolutne datume.
On je uzeo sistem tri doba (Kameno doba, Bronzano doba, Željezno doba), prvobitno zamišljen od Christiana Jürgensena Thomsena kako bi organizirao danske muzejske zbirke arheoloških materijala, te ih je podijelio na manje pod-periode. Tako je neolit u Skandinaviji podijelio na četiri perioda označena brojevima (I-IV) a Nordijsko bronzano doba na šest perioda (I-VI). Prvi je ustanovio kako brojni švedski petroglifi datiraju iz Nordijskog bronzanog doba, i to tako što je uspoređivao sjekire prikazane na petroglifima sa arheološkim nalazima. Također je podržavao Thomsenovu tipologiju brakteata iz perioda Velike seobe naroda.
Koristeći kalendarske datume iz nedavno dešifriranih hijeroglifa Drevnog Egipta, Montelius je koristio složeni sistem ukrštenog datiranja kroz tipologije i pridružene nalaze kako bi ustanovio apsolutne datume za arheološke nalaze širom Evrope.
Njegove difuzionističke teorije su s vremenom zamijenili složeniji pogledi na kulturnu interakciju, ali se njegov sistem pod-podjela još uvijek koristi. Montelius je godine 1917. postao član Švedske akademije.