Izvorni kôd stranice Aleksandar Ranković

Nemate dopuštenje da uredite ovu stranicu, iz sljedećeg razloga:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪EPIC‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Start of block: 09:48, 2 juli 2024
Expiry of block: 09:48, 2 juli 2025

Your current IP address is 206.189.44.186. The blocked range is 206.189.32.0/20.

Navedite sve gornje podatke u upite ili zahtjeve za deblokadu. Ako smatrate da ste greškom blokirani, dodatne informacije i uputstva možete pronaći na stranici o globalnoj smjernici "Zabranjeni otvoreni proksiji".

U suprotnom, zahtjev za blokadu postavite na Meta-Wikiju. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Možete vidjeti i kopirati izvorni kôd ove stranice.

{{Infokutija osoba 
| ime                = Aleksandar Ranković
| slika                = Aleksandar Ranković (1).jpg
|  veličina_slike     = 
|  opis               =  Aleksandar Ranković oko 1960.
| datum_rođenja= {{Datum rođenja|1909|11|28}}
| mjesto_rođenja     = [[Obrenovac]], [[Kraljevina Jugoslavija]]
| datum_smrti= {{Datum smrti i godine|1983|8|19|1909|11|28}}
| mjesto_smrti       = Dubrovnik, SFRJ
| nacionalnost       = Srbin
| druga_imena        = 
| zanimanje          = političar
| godine_aktivnosti  = 
| poznat_po          = 
| značajna_djela     = 
| supružnik            = Anđa Ranković, Vladislava Slavka Ranković
| djeca                = Miroslav i Slobodan Ranković
}}
'''Aleksandar Ranković''' ([[Draževac (Obrenovac)|Draževac]] kraj [[Obrenovac|Obrenovca]], 1909 - [[Dubrovnik]], 1983), član Politbiroa i bliski saradnik [[Josip Broz Tito|Josipa Broza Tita]]. Nakon [[drugi svjetski rat|Drugog svjetskog rata]] bio je čelni čovjek obavještajne zajednice u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]], te je u to vrijeme proveo srbizaciju upravnog kadra u obavještajnoj upravi. Za vrijeme sovjetsko-jugoslovenske krize 1948. godine, Ranković je bio za centralizaciju. No, nije otpremljen u zatvor na [[Goli otok]] kao većina [[Tito]]vih protivnika, već je samo smijenjen sa dužnosti.<ref name="yutimes">[http://www.yutimes.de/aleksandar-rankovic-narodni-heroj-ili-domaci-izdajnik/ Aleksandar Ranković. Narodni Heroj ili domaci izdajnik.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131207011055/http://www.yutimes.de/aleksandar-rankovic-narodni-heroj-ili-domaci-izdajnik/ |date=7 Decembar 2013 }}''yutimes.com'',objavljeno; 26.10.2012;pristupljeno: 7.10.2014 {{sr simbol}}</ref>

Aleksandar Ranković jedan je od najodgovornijih lica za teror jugoslavenske tajne policije i masovna ubijanja nakon Drugog svjetskog rata protivnika socijalističkog sistema.

==Djetinjstvo i obrazovanje==

Rođen je 28. novembra 1909 u Draževcu (Obrenovac) gdje je i završio osnovnu školu. Nakon toga odlazi 1922. u Beograd na zanat. Veoma rano pristupa radničkom pokretu. 1924. postaje član sindikata. 1927. postaje član podružnice svih krojačkih i tekstilnih radnika, te upoznaje svoju buduću suprugu Anđu i biva primljen u [[Savez komunističke omladine Jugoslavije]]. Nakon toga postaje sekretar Mjesnog komiteta SKOJ za Beograd.

== Rad u Partiji==
1928. postaje sekretar Pokrajnskog komiteta SKOJ Srbije, tada je već bio član KPJ. Zbog izdavanja letaka Ranković, po prvi put u svom životu, biva uhapšen.

===Šestojanuarska diktatura===
Dok je boravio u zatvoru u Glavnjači bio je mučen ali nije izdao imena drugih članova SKOJ-a. Osuđen je na 6 godina robije u [[Sremska Mitrovica|Sremskoj Mitrovici]] i [[Lepoglava|Lepoglavi]]. Za vrijeme boravka u tamnici Ranković radi na širenju revolucionarnih ideja. 1935. Ranković se pušta na slobodu i ide na odsluženje vojnog roka. Vraća se u Beograd, nakon vojne službe, te radi u radničkom pokretu Srbije. Bio je pod prismotrom policije, u ilegali je radio pod imenom "Marko". U maju 1939 učestvuje na Zemaljskom savjetovanju komunista ispod [[Šmarnta Gora|Šmarnte Gore]], a kasnije i na [[Peta zemaljska konferencija|Petoj zemaljskoj konferenciji]] u [[Zagreb]]u. Ranković se izabira u Politbro [[Centralni komitet komunističke partije Jugoslavije|CK KPJ]].

==Drugi svjetski rat==
{{Glavni|Drugi svjetski rat}}
U trenutku izbijanja Drugog Svjetskog rata, nalazi se u Zagrebu. 1941. opet biva uhapšen nakon što je učestvovao u miniranju radio-stanice u Beogradu. [[Gestapo]] ga je mučio u zatvoru, zbog povreda ležao je u bolnici, tu situaciju koriste 30. jula [[Spasenija Cana Babović]] i [[Đuro Strugar]] i izbavljaju ga. Od tada radi u ilegali. Tokom boravka u [[Bihać]]u, saznaje da mu je supruga [[Anđa Ranković|Anđa]] poginula kod [[Gacko]]g. U toku [[Narodnooslobodilačka borba|NOB]] obavlja dužnost člana Vrhovnog štaba NOV i POJ. Kao organizacioni sekretar KPJ postaje [[Josip Broz Tito|Tito]]v bliski saradnik.

==Osnivanje OZNE==
{{Glavni|OZNA}}

13. maja 1944. na Visu se osniva Odsjek za zaštitu naroda (OZNA) čiji načelnik postaje Ranković. U novembru biva izabran za potpredsjednika Narodne skupštine Srbije. U službi zamjenika Tita, izdaje naređenje za proboj Sremskog fronta 1945. 24. marta 1946. pred Narodnom skupštinom izjavljuje da je [[Draža Mihajlović]] uhapšen. Poslije toga je znatno ojačao aparat državne represije. Optužio je [[Sreten Žujović Crni|Sretena Žujovića Crnog]] i [[Andrija Hebrang|Andriju Hebranga]] za antipartijski rad i pokušaj razbijanja KPJ, njih dvojica se hapse. Od 1946-1966 radi kao ministar unutrašnjih poslova FNRJ i šef svih policijskih i tajnih službi. [[Dobrica Ćosić]] izvještava Rankovića o položaju zatvorenika na [[Goli otok|Golom otoku]]. Nakon Rankovićeve posjete 1951. stanje se donekle poboljšalo. Ranković 1963. pušta u rad [[Autoput Bratstvo i jedinstvo|autoput "Bratstvo-Jedinstvo"]] (E-57) koji je vodio od preko [[SR Slovenija|SR Slovenije]], [[SR Hrvatska|SR Hrvatske]], [[SR Srbija|SR Srbije]] i [[SR Makedonija|SR Makedonije]].

==Afera prisluškivanja==
{{Glavni|Brionski plenum}}
1966. Tito otkriva u svom radnom kabinetu (Užička br. 15 Beograd) uređaje za prisluškivanje. Isti su pronađeni i u rezidenciji njegove supruge [[Jovanka Broz|Jovanke]]. Osniva se komisija da ispita slučaj. Na sjednici Izvršnog komiteta, održane 16. juna 1966. Tito zakazuje [[Četvrti brionski plenum]] za 30 juni. Tokom sjednice Brionskog plenuma Ranković, usljed velikog pritiska, gubi svijest i prisutni ljekar ustanovljava blagi [[infarkt]]. 1. jula zvanično se otvara Četvrti Brionski plenum.

Tu se donosi odluka o reorganizaciji organa bezbjednosti i traži se ostavka Rankovića na funkciju člana CK SKJ.

==Isključenje iz SKJ i čistka kadrova==

Na sjednici CK SK Srbije održane 15. septembra, Spasenija Cane Babović predlaže isključenje Rankovića iz SKJ. U oktobru se Ranković isključuje iz SKJ. Nedugo nakon toga slijedi uklanjanje simpatizera Rankovića: [[Svetislav Stefanović Ćeća]], [[Vojin Lukić]], [[Slobodan Krstić]], general [[Milan Žeželj]], general [[Miloje Milojević]] kao i drugi.<ref name="yutimes2">[http://www.yutimes.de/aleksandar-rankovic-narodni-heroj-ili-domaci-izdajnik/2/ Aleksandar Ranković:Narodni heroj ili domaći izdajnik? II.dio]{{Mrtav link|datum=Oktobar 2019 |bot=InternetArchiveBot }}''yutimes.de'', pristupljeno 7 .2.2015 {{sr simbol}}</ref>

==Povlačenje iz javnosti i smrt==
Aleksandar Ranković se povukao u vilu u [[Dubrovnik]]u od javnosti. Tu je analizirao svoje dnevne zabilješke. U noći 18-19. augusta 1983, Rankoviću je pozlilo dok je stajao na hotelskoj terasi. Doktor koji je stigao ustanovio je Rankovićevu smrt. Njegovoj sahrani na Novom groblju u Beogradu prisustvovalo je 100.000 ljudi.<ref name="yutimes2"/>

==Privatni život==
Iz svog prvog braka s Anđom je imao sina Miroslava. Ponovno se oženio s Vladislavom Slavkom, s kojom je imao sina Slobodana. Ima i unuku Anju Ranković koja radi kao novinarka i voditeljica.<ref name="yutimes2"/>

==Odlikovanja<ref name="yutimes2"/>==
* Nosilac partizanske spomenice
* Orden junaka socijalističkog rada;
* Orden Narodnog oslobođenja;
* Orden partizanske zvijezde;
* Orden zasluga za narod;
* Orden Bratstva i jedinstva I reda;
* Orden za hrabrost;

== Zanimljivost <ref name="yutimes"/>==
Aleksandar Ranković je vjenčani kum Josipa Broza Tita, a general [[Ivan Gošnjak]] je kum Jovanke Broz.

== Također pogledajte ==
* [[OZNA]]
* [[Uprava državne bezbjednosti]]
* [[Savez komunista Jugoslavije]]

== Reference ==
{{reference}}

==Vanjski linkovi==
{{commonscat|Aleksandar Ranković}}
*{{sr simbol}} [http://www.novosti.rs/dodatni_sadrzaj/clanci.119.html:277752-Pucanj-u-Kardelja  Pucanj u Kardelja]
*{{sr simbol}} [https://www.blic.rs/riznica/istorije/jovanka-protiv-slavke-zene-zavadile-tita-i-rankovica/2rv5z50 JOVANKA PROTIV SLAVKE Žene zavadile Tita i Rankovića]
*{{hr simbol}} [https://www.nacional.hr/feljton-titov-covjek-za-specijalne-misije-koji-je-sredio-rankovica/ FELJTON: Titov čovjek za specijalne misije koji je sredio Rankovića]

{{Narodni heroji iz Srbije}}
{{Ljudi na Jugoslavenskom frontu}}
{{Članovi Vrhovnog štaba NOV i POJ}} 
{{Predsjednici CK SK Srbije}}

{{DEFAULTSORT:Ranković, Aleksandar}}
[[Kategorija:Biografije, Obrenovac]]
[[Kategorija:Rođeni 1909.]]
[[Kategorija:Umrli 1983.]]

Šabloni koji su upotrebljeni na ovoj stranici:

Šablon:BROJMJESECA (uredi)
Šablon:Br separated entries (uredi)
Šablon:Category handler (uredi)
Šablon:Commonscat (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Šablon:Datum rođenja (uredi)
Šablon:Datum smrti i godine (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Šablon:Fix (uredi)
Šablon:Fix/kategorija (uredi)
Šablon:Flagicon image (uredi)
Šablon:Glavni (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Šablon:Hr simbol (uredi)
Šablon:Infokutija (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Šablon:Infokutija osoba (uredi)
Šablon:Ljudi na Jugoslavenskom frontu (uredi)
Šablon:Longitem (uredi)
Šablon:Main other (uredi)
Šablon:Mrtav link (uredi)
Šablon:NAZIVMJESECA (uredi)
Šablon:Narodni heroji iz Srbije (uredi)
Šablon:Navbox (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Šablon:Navkutija (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Šablon:Plain link (uredi)
Šablon:Plainlist/styles.css (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi NNJE (uredi)
Šablon:Podaci o zastavi Nacistička Njemačka (uredi)
Šablon:Predsjednici CK SK Srbije (uredi)
Šablon:Reference (uredi)
Šablon:Refspisak (uredi)
Šablon:Refspisak/styles.css (uredi)
Šablon:Side box (uredi)
Šablon:Simboli jezika (uredi)
Šablon:Sporedni okvir (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Šablon:Sr simbol (uredi)
Šablon:Webarchive (uredi)
Šablon:ZD (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Šablon:ZD/core (uredi)
Šablon:ZD slika (uredi)
Šablon:Članovi Vrhovnog štaba NOV i POJ (uredi)
Modul:Age (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Arguments (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Category handler (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Date (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Hatnote (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Hatnote list (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Infobox (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Infobox/styles.css (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:InfoboxImage (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Main (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Namespace detect (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Namespace detect/config (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Namespace detect/data (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Navbar (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Navbar/configuration (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Navbar/styles.css (uredi)
Modul:Navbox (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:No globals (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Separated entries (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Side box (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Modul:Side box/styles.css (uredi)
Modul:TableTools (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Modul:Unsubst (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Webarchive (pogledaj izvor) (zaštićeno)
Modul:Webarchive/data (pogledaj izvor) (poluzaštićeno)
Modul:Yesno (pogledaj izvor) (zaštićeno)

Nazad na Aleksandar Ranković.

Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/wiki/Aleksandar_Ranković"