Тэракт у «Крокус Сіці Холе»

Тэракт у «Крокус Сіці Холе»
Разбурэнні ўнутры канцэртнай залы.
Месца нападу	«Крокус Сіці Хол», Краснагорск, Маскоўская вобласць, Расія
Дата	22 сакавіка 2024 19:58 — 20:11[1]
Зброя	аўтаматычная зброя, выбухоўка
Загінулыя	145
Параненыя	551
Арганізатары	Ісламская дзяржава

Тэракт у «Крокус Сіці Холе» — тэрарыстычны акт, які адбыўся 22 сакавіка 2024 года ў 20 гадзін па маскоўскім часе ў канцэртнай зале «Крокус Сіці Хол» у Краснагорску Маскоўскай вобласці Расіі перад пачаткам канцэрту гурта «Пікнік»^[2]. Падзеі сталі другім па колькасці ахвяр тэрактам у Расіі, саступіўшы толькі тэракту ў Беслане 2004 года^[3].

Адказнасць за напад узяло на сябе падраздзяленне тэрарыстычнай арганізацыі «Ісламская дзяржава» — «Вілаят Харасан».

7 сакавіка 2024 года Федэральная служба бяспекі Расіі абвясціла, што нейтралізавала ў Маскве звязаную з «Ісламскай дзяржавай» тэрарыстычную ячэйку, якая мела намер атакаваць сінагогу^[4].

У той же дзень пасольства Злучаных Штатаў Амерыкі ў Расіі перасцярагло турыстаў ад наведвання масавых мерапрыемстваў у Маскве і Маскоўскай вобласці ў бліжэйшыя 48 гадзін у сувязі з верагоднасцю тэрарыстычных актаў^[5]. Амерыканскія спецслужбы перадалі ў прыватным парадку расійскім чыноўнікам разведданыя, што Вілаят Харасан (філіял групоўкі ІД у Афганістане) рыхтуе напад у сталіцы^[6].

19 сакавіка Прэзідэнт Расіі Уладзімір Пуцін назваў папярэджанні аб магчымых тэрарыстычных актах у Расіі «адкрытым шантажом»^[7].

22 сакавіка 2024 года ў «Крокус Сіці Холе» быў запланаваны канцэрт гурта «Пікнік» сумесна з сімфанічным аркестрам^[8]. Было прададзена больш за 6000 квіткоў. Таксама ў зале праходзілі спаборніцтвы чэмпіянату і першынства Расіі па танцавальным спорце^[9].

Каля 20:00^[10], незадоўга да пачатку канцэрта,^[11] да галоўнага ўваходу канцэртнай залы пад’ехала легкавая машына, з якой выйшлі некалькі чалавек (паводле звестак «Інтэрфакс» — да 5^[12]) і адкрылі агонь з аўтаматаў^[13]. Расстраляўшы ахову і некалькіх чалавек каля ўваходу^[10], тэрарысты атакавалі гледачоў у фае^[14]. У 20:03 нападнікі дайшлі да глядзельнай залы^[10]. Там яны расстрэльвалі людзей ва ўпор^[15] і сталі падпальваць крэслы, выкарыстоўваючы ёмістасці з бензінам^[10]. У будынку прагучалі два выбухі^[16]. Пачаўся пажар^[17].

Людзі пачалі эвакуявацца праз выхады і падземную паркоўку на вуліцу і, па пераходах, — у суседні павільён № 2 і на станцыю метро «Мякініна». З павільёна № 3, у якім знаходзіцца канцэртная зала, былі эвакуіраваны ўдзельнікі і гледачы танцавальных спаборніцтваў, якія праходзілі ў зале № 19,^[18] госці і супрацоўнікі гатэля «Акварыум»^[19]. Відавочцы адзначалі, што некаторыя эвакуацыйныя выхады былі заблакаваныя^[20].

Агенцтва ТАСС у 20:33 паведаміла, што маскоўскія падраздзяленні САХР і АМАП былі паднятыя па трывозе і накіроўваюцца ў «Крокус Сіці Хол»^[21]. Акрамя таго, прыбылі 70 брыгад хуткай дапамогі^[22]. Усяго да працы пасля тэракту былі прыцягнутыя 719 спецыялістаў і 213 адзінак тэхнікі^[23]. Да 20:44 у будынку пачалося абвальванне даху^[24], а тэрарысты здолелі пакінуць месца падзей^[25] на легкавым аўтамабілі^[26]. У 00:56 МНС Расіі паведаміла аб лакалізацыі пажару^[27]. Глядзельная зала была цалкам знішчаная пажарам, ратавальнікі прыступілі да распілоўвання і разборкі ацалелых металічных канструкцый^[28].

Паводле даных на 3 красавіка не менш за 145 асоб загінулі^[29] і 551 паранены^[30]. Пацярпелых прынялі 12 бальніц^[31].

У Маскве і Санкт-Пецярбургу экстранна перапынены ўсе канцэрты^[32], наведвальнікі некалькіх гандлёвых цэнтраў былі эвакуяваныя^[33]. У гэтых гарадах, а таксама ў іншых рэгіёнах Расіі адменены масавыя, культурныя і спартыўныя мерапрыемствы, запланаваныя на наступныя выхадныя^[34][35]. Таксама ў некаторых навучальных установах суботнія заняткі адменены або пераведзены на дыстанцыйную форму^[35][36][37]. Расавіяцыя заявіла пра ўзмацненне мер бяспекі^[38].

У першыя гадзіны пасля тэракту, яшчэ да высвятлення ўсіх падрабязнасцяў справы, расійскі палітык Канстанцін Малафееў параўнаў трагедыю з Норд-Остам, і паказваючы на Украіну заявіў, што трэба «скончыць гэтую вайну пераможным разгромам праціўніка»^[39]. У падобнай рыторыцы выказаўся таксама былы прэзідэнт Расіі Дзмітрый Мядзведзеў^[40]. Амерыканскія^[41] і ўкраінскія^[42] ўлады адмаўлялі гэтую інфармацыю.

Афіцыйны прадстаўнік ЗША паведаміў CBC News, што ёсць разведданыя аб датычнасці «Ісламскай дзяржавы»^[43]. Пазней групоўка афіцыйна прызнала сваю адказнасць за тэракт, апублікаваўшы заяву ў афіліраваным інфармацыйным агенцтве Amaq^[44][45].

Раніцай наступнага дня чацвёра падазраваных (грамадзяне Таджыкістана^[46]) былі затрыманыя ў Бранскай вобласці. Меркаваныя тэрарысты ехалі на белым «Рэно»^[47]. Усяго, разам з памагатамі, было затрымана 12 чалавек^[48]. Гэтыя асобы названы ўладамі непасрэднімі выканаўцамі тэракту. Імі апынуліся Мухамадсабір Файзаў, Шамсідзін Фарыдуні, Далерджон Мірзоеў і Саідакрамі Рачабалізода. Ужо 24 сакавіка яны паўсталі перад Басманным раённым судом горада Масквы і былі абвінавачаны ў тэрарызме^[49]. Да падазраваных былі ўжыты катаванні^[50]. Паведамлялася, што нападнікі былі завербаваныя праз Telegram-канал «Голас Харасана»^[51].

Прэзідэнт Расіі Уладзімір Пуцін абвясціў 24 сакавіка агульнанацыянальную жалобу^[52].

Спачуванні загінулым і асуджэнне тэракту на розных дыпламатычных узроўнях выказалі^[53][54] Еўрасаюз, Аўстрыя, Азербайджан, Аргенціна, Арменія, Бахрэйн, Беларусь, Бельгія, Балівія, Вялікабрытанія^[55], Венесуэла, Германія, Грэцыя, Палесціна, Пакістан, Партугалія, Егіпет, Ізраіль, Іарданія, Іран, Італія, Казахстан, Катар, Кыргызстан, Калумбія, Куба, Люксембург, Мальта, Мексіка, Малдова, Нідэрланды, Нікарагуа, Нарвегія, ААЭ, Саудаўская Аравія, Сербія, Сірыя, Славакія, ЗША, Таджыкістан, Турцыя, Узбекістан, Францыя, Чарнагорыя, Чылі, а таксама групоўка ХАМАС^[56], Рэспубліка Абхазія, Рэспубліка Сербская, Паўднёвая Асеція^[57] і інш.

• Напады ў Дзербенце і Махачкале (2024)