Аўтамабіль Янкі Купалы

Аўтамабіль Янкі Купалы — Chevrolet Master Deluxe GA, выпушчаны ў 1937 годзе, які з 1939 да 1942 года належаў паэту. У 2009—2010 гадах аўтамабіль быў адрэстаўраваны і ў красавіку 2010 года на працягу трох дзён выстаўляўся ў Дзяржаўным літаратурным музеі Янкі Купалы ў Мінску, пасля чаго быў перавезены ў філіял музея ў вёсцы Ляўкі, дзе захоўваецца цяпер. На бягучы момант кошт аўтамабіля перавышае 100 тысячаў еўра.^[1]

Янка Купала вельмі любіў свой аўтамабіль і нават прыходзіў у Саюз беларускіх пісьменнікаў з кнігамі па аўтамабільнай справе, але з-за невядомых прычын сам ніколі так і не сеў за руль.^[1]

Аўтамабіль Chevrolet GA Master DeLuxe быў падараваны Янку Купалу ва ўласнае карыстанне ў 1939 годзе асабіста першым сакратаром ЦК КП(б)Б Панцеляймонам Панамарэнкам.^[1] Некалькі гадоў дагэтуль кіраўніцтва БССР ужо падаравала Янку Купалу іншы аўтамабіль — ГАЗ-М-1 савецкай вытворчасці, які ў 1939 годзе і быў заменены на лімузін Chevrolet.

У чэрвені 1941 года Янка Купала на Chevrolet з жонкай выехаў у эвакуацыю з Менску, куды ўжо не вярнуўся. Спачатку яны скіраваліся на аўтамабілі ў Маскву, пазней — у Казань, Чэбаксары і Пячышчы ў Татарстане.^[2]

Пасля смерці Янкі Купалы ў 1942 годзе аўтамабіль стаў уласнасцю ўдавы паэта Уладзіславы Францаўны Луцэвіч.^[3] Пры дапамозе яе намаганняў пасля сканчэння Вялікай Айчыннай вайны аўтамабіль быў вернуты спачатку ў Маскву, а затым і ў Мінск, і ў 1950 годзе ў якасці прыватнага інвентара Янкі Купалы трапіў у фонд музея Янкі Купалы. Да 1955 года Chevrolet быў на хаду, а ў 1957 годзе аўтамабіль быў закансерваваны і з таго часу з’яўляецца музейным экспанатам.^[1][3]

Да 1982 года аўтамабіль выстаўляўся ў філіяле музея Янкі Купалы ў Вязынцы Маладзечанскага раёна, пасля чаго сваім ходам^[4] быў перавезены ў філіял музея Янкі Купалы ў Ляўках,^[5] дзе выстаўляўся да 2009 года.

У лістападзе 2009 года міністр культуры Беларусі Павел Латушка даручыў адрэстаўраваць аўтамабіль. Chevrolet быў перавезены ў Мінск, дзе быў адрэстаўраваны з дапамогай кампаніі «Мінск-Лада», афіцыйнага прадстаўніка Chevrolet у Беларусі. Першапачаткова прадстаўнік Chevrolet прапанаваў цалкам аднавіць аўтамабіль да стану, каб ён мог ездзіць, але супрацоўнікі музея не пагадзіліся з гэтай прапановай, бо ў такім выпадку аўтамабіль перастаў бы быць арыгінальным музейным экспанатам, таму Chevrolet зведаў толькі касметычны рамонт.^[1]

Адноўлены аўтамабіль дэманстраваўся ў Мінску з 16 па 18 красавіка 2010 года каля будынку Дзяржаўнага літаратурнага музея Янкі Купалы,^[1] пасля чаго быў перавезены назад у філіял музея ў вёсцы Ляўкі, дзе захоўваецца цяпер.

Аўтамабіль Chevrolet Master Deluxe GA выпускаўся амерыканскай кампаніяй Chevrolet толькі на працягу 1937 года і з’яўляецца дастаткова рэдкім варыянтам мадэлі Chevrolet GA. Выпускаліся некалькі варыянтаў гэтай машыны: двухмясцовае купэ, спартыўнае купэ на чатыры месцы, двухдзверны седан на пяць месцаў, чатырохдзверны седан на чатыры месцы. Апошніх был�� выпушчана 2221 адзінка. Агулам на працягу 1937 года былі выпушчаныя 519 024 адзінкі мадэлі Chevrolet GA.^[3]

Chevrolet GA Янкі Купалы быў зроблены ў Варшаве фірмай Lilpop, Rau & Loevenstein, якая выпускала аутамабілі паводле ліцэнзыі амерыканскай фірмы ў 1937—1939^{[крыніца?]}.

Магутнасць рухавіка Chevrolet Master Deluxe GA складала 85 конскіх сілаў, максімальная хуткасць — 110 км/г, вага — 1270 кг, аб’ём рухавіка — 3,5 літры, расход паліва — 14 літраў бензіна на 100 км.^[3][6]

Цяпер аўтамабіль мае рэгістрацыйны аўтамабільны нумар СССР узору 1946 года БН 57-20.

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Аўтамабіль Янкі Купалы
• Прэзентацыя адноўленага Chevrolet GA Master DeLuxe у Мінску // Наша Ніва
• Прэзентацыя ўласнага аўтамабіля «Шэўрале» Янкі Купалы(недаступная спасылка), 2010 г.