Прагляд зыходнага тэксту старонкі Мінскае гета

Вам не дазволена правіць гэту старонку, з-за наступнай прычыны:

Ваш IP-адрас у дыяпазоне, які быў заблакаваны на ўсіх вікі-праектах Фонда Вікімедыя.

Блакіроўка была зроблена ‪EPIC‬. Названая прычына: Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Пачатак блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2024
Канец блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2025

Ваш бягучы IP-адрас - 206.189.44.186, а заблакаваны дыяпазон - 206.189.32.0/20. Калі ласка, уключайце ўсе гэтыя падрабязнасці ў свае звароты.

Калі вы лічыце, што былі заблакаваны па памылцы, вы можаце знайсці дадатковую інфармацыю і інструкцыі на старонцы Недапушчальнасць выкарыстання адкрытых проксі-сервераў глабальных правіл.

У адваротным выпадку, каб абмеркаваць блакіроўку, калі ласка, звярніцеся з запытам пра перагляд на МетаВікі або адпраўце электроннае паведамленне ў чаргу VRT stewards па адрасе stewards@wikimedia.org, уключаючы ўсе вышэйпералічаныя дэталі.

Можна бачыць і капіраваць зыходны тэкст гэтай старонкі:

{{Картка гета
 |Беларуская назва    = Мінскае гета
 |Арыгінальная назва  = 
 |Выява               = Map of the Minsk Ghetto.jpg
 |Подпіс выявы        = План мінскага гета
 |Тып                 = 
 |Месцазнаходжанне    =
 |Каардынаты          = 
 |Іншыя назвы         =
 |Перыяд існавання    = 20 ліпеня 1941 — 21 кастрычніка 1943
 |Колькасць вязняў    =больш за 100&nbsp;000
 |Колькасць загінулых =80&nbsp;000
 |Старшыня юдэнрата   = Яфім Розенблат
 |Катэгорыя ў Commons = Ghetto Minsk
}}
'''Мінскае гета''' ([[20 ліпеня]]<ref>Гісторыя Мінска. — Мн., 2006. — С. 375—381.</ref> [[1941]] — [[21 кастрычніка]] [[1943]]) — яўрэйскае [[гета]], створанае нацыстамі неўзабаве па [[План Барбароса|ўварванні ў СССР]]. Найвялікшае гета на акупаванай немцамі тэрыторыі [[СССР]] і ва [[Усходняя Еўропа|Усходняй Еўропе]]. У ім знаходзілася каля 100 000 яўрэяў, большасць іх загінула ў [[Халакост|Халакосце]].

== Гісторыя ==
[[Файл:Bundesarchiv N 1576 Bild-006, Minsk, Juden.jpg|thumb|злева|Калона вязняў мінскага гета на вуліцы. 1941 год.]]
[[Файл:Bundesarchiv Bild 183-N1213-361, Minsk, Zwangsarbeit von Juden.jpg|thumb|Прымусовыя працы яўрэйскага насельніцтва на чыгунцы. Мінск, люты 1942 года.]]
Савецкі перапіс 1926 года налічваў 53 700 яўрэяў, што жылі ў [[Мінск]]у. Гэта каля 41 % насельніцтва. Гета створана 19 ліпеня 1941 года распараджэннем каменданта палявой камендатуры № 812 К. Шлегельхофера. На пяты дзень акупацыі немцы забілі 2000 чалавек яўрэйскай інтэлігенцыі. З гэтага моманту забойствы яўрэяў былі рэгулярнымі. Каля 20 000 яўрэяў забіты ў першыя месяцы нямецкай акупацыі, галоўным чынам гэта здзяйснялася [[Айнзацгрупа|айнзацгрупамі]]. Агулам у гета жыло каля 80 000 чалавек, з іх 50 000 жылі ў горадзе да вайны, і астатнія 30&nbsp;000 (ці болей) былі бежанцамі і яўрэямі, якіх немцы прымусова перасялілі.

У лістападзе 1941 года ў [[Мінск]]у было створана другое гета, у якое перасялялі яўрэяў з Захаду. Большасць тых яўрэяў паходзіла з [[Германія|Германіі]] і [[Пратэктарат Багеміі і Маравіі|Пратэктарату Багеміі і Маравіі]]. У ім знаходзілася каля 35&nbsp;000 чалавек. Паміж двума гета амаль не было кантакту. Як і ў іншых гета, яўрэяў прымушалі працаваць на фабрыках або ў іншых установах, якія падпарадкоўваліся немцам. Жыхары гета жылі ў вельмі цяжкіх умовах, з нястачай харчавання і медыкаментаў. У сакавіку 1942 года забіта каля 5000 яўрэяў, на месцы гэтага забойства цяпер мемарыял [[Яма (мемарыял)|Яма]]. Паводле нямецкім дакументам, у жніўні 1943 года ў гета жыло меней за 9000 яўрэяў. Гета ліквідавалі 21 кастрычніка 1943 года. Шмат мінскіх яўрэяў загінулі ў лагеры смерці [[Сабібор]]. Некалькі тысяч забіты ў [[Трасцянец|Малым Трасцянцы]]. Калі [[Чырвоная Армія]] вярнула горад 3 ліпеня 1944 года, у ім заставалася толькі некалькі яўрэяў.

== Гл. таксама ==
* [[Трасцянец]]
* [[Праведнікі сусвету Беларусі]]
* [[Музей гісторыі і культуры яўрэяў Беларусі]]

== Супраціў ==
У Мінскім гета трываў арганізаваны антынацыскі супраціў, яго арганізатары, у тым ліку [[Гірш Смоляр]] і [[Міхаіл Гебелеў]], супрацоўнічалі з савецкімі партызанамі. Каля 10 000 яўрэяў выведзены падпольшчыкамі з гета і далучыліся да партызан у лясах.

== У культуры ==

[[Лазар Саулавіч Ран]] стварыў серыю афортаў «[[Мінскае гета (серыя афортаў)|Мінскае гета]]»<ref>[https://kulturologia.ru/blogs/050317/33696/ «Минское гетто»: история Лазаря Рана — главного графика Европы, непризнанного на Родине] {{ref-ru}}</ref>.

== Крыніцы ==
{{крыніцы}}

== Літаратура ==
* ''Замойскі, А.'' «Успомні мяне калі-небудзь» // Наша гісторыя, № 4, 2018, с. 28-35. ISBN 2617—2305

== Спасылкі ==
* [http://www.ushmm.org/wlc/en/article.php?ModuleId=10005187 Энцыклапедыя Халакосту]
* [http://www.actionreinhardcamps.org/occupation/minsk%20ghetto.html Мінскае гета] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20110903065042/http://www.actionreinhardcamps.org/occupation/minsk%20ghetto.html |date=3 верасня 2011 }}{{Ref-en}}
* [http://www.rferl.org/content/Political_Controversy_Marks_Anniversary_Of_Minsk_Ghettos_Destruction/1331941.html Артыкул па-англійску на Радыё Свабода]

{{Гета}}
{{Гета на тэрыторыі Беларусі ў перыяд Халакоста}}
{{бібліяінфармацыя}}

[[Катэгорыя:Мінскае гета| ]]
[[Катэгорыя:З’явіліся ў 1941 годзе]]
[[Катэгорыя:1941 год у Мінску]]
[[Катэгорыя:Зніклі ў 1943 годзе]]
[[Катэгорыя:Гісторыя Мінска]]
[[Катэгорыя:Гета ў Беларусі]]

Шаблоны на гэтай старонцы:

Вярнуцца да Мінскае гета.

Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Мінскае_гета"