Прагляд зыходнага тэксту старонкі Гарадзенская вежа

Вам не дазволена правіць гэту старонку, з-за наступнай прычыны:

Ваш IP-адрас у дыяпазоне, які быў заблакаваны на ўсіх вікі-праектах Фонда Вікімедыя.

Блакіроўка была зроблена ‪EPIC‬. Названая прычына: Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Пачатак блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2024
Канец блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2025

Ваш бягучы IP-адрас - 206.189.44.186, а заблакаваны дыяпазон - 206.189.32.0/20. Калі ласка, уключайце ўсе гэтыя падрабязнасці ў свае звароты.

Калі вы лічыце, што былі заблакаваны па памылцы, вы можаце знайсці дадатковую інфармацыю і інструкцыі на старонцы Недапушчальнасць выкарыстання адкрытых проксі-сервераў глабальных правіл.

У адваротным выпадку, каб абмеркаваць блакіроўку, калі ласка, звярніцеся з запытам пра перагляд на МетаВікі або адпраўце электроннае паведамленне ў чаргу VRT stewards па адрасе stewards@wikimedia.org, уключаючы ўсе вышэйпералічаныя дэталі.

Можна бачыць і капіраваць зыходны тэкст гэтай старонкі:

'''Гарадзенская вежа''' — колішняя [[вежа]]-[[данжон]] у [[Гродна|Гродне]].

== Гісторыя ==
[[Выява:Stary Zamek w Grodnie.jpg|thumb|300px|Замак Вітаўта з цыліндрычнай вежай на [[Гравюра Адэльгаўзера-Цюнта|гравюры Адэльгаўзера-Цюнта]] [[1568]] г. ]]

Упершыню вежа ўзгадваецца ў [[Іпацьеўскі летапіс|Іпацьеўскім летапісе]] ([[1277]]) годзе пры апісанні паходу [[Галіцка-Валынскае княства|галіцка-валынкіх князёў]] на Горадзен. Летапіс паведамляе аб вежы :
{{Цытата |аўтар=Іпацеўскі летапіс пра падзеі ў 1277 г.|"''Столп бо камен высок стоя перед вороты города, и бяху в нем заперлися Прузи, и не бысть им мимо онъ пойти к городу, побивахуць бо со столпа того; и тако приступиша к нему и взяша и, страх же велик и ужасть паде на городе, и быша аки мертвее стояще на заборолех города, о взятьи столпа, зане то бысть упование их.''"}}

Гэты слуп захоўваўся яшчэ ў [[XVI ст.]], увайшоў у склад знешніх умацаванняў [[Стары замак (Гродна)|Старога замка]] і адлюстраваны на [[Гравюра Адэльгаўзера-Цюнта|гравюры Адэльгаўзера-Цюнта]] [[1568]] г.

== Архітэктура ==
Ён меў выгляд [[цыліндр]]ычнага высокага будынка, увенчанага [[Зубец (фартыфікацыя)|зубцамі]] і востраканечным дахам. Тут было не менш за чатыры абарончыя [[Ярус (архітэктура)|ярусы]], у ніжняй частцы вежа ўмацоўвалася [[контрфорс]]ам.

== Праблема лакалізацыі ==
Досыць цікавай уяўляецца праблема размяшчэння ў сістэме замкавых умацаванняў Горадзенскага «''стаўпа''». Большасць даследчыкаў лічыць, што ён знаходзіўся на пляцоўцы Старога замка, непадалёк ад увахода і ў структуры сцен, — там, дзе паказана высокая круглая вежа на гравюры Цюнта канца [[XVI стагоддзе|XVI ст.]] Аднак, уважліва прааналізаваўшы паведамленне Іпацьеўскага летапісу за [[1277]], польскія даследчыкі [[Ю. Вайцяхоўскі]] і [[С. Александровіч]], а таксама іх беларускія калегі Ю. Заяц і М. Макараў прыйшлі да высновы, што «стоўп» мог размяшчацца на суседнім пагорку [[Ніжні замак (Гродна)|Ніжняга замка]] і быў злучаны з брамай Старога замка мостам. Такое размяшчэнне вежы стварала магчымасць поўнага кантролю над уваходам у замак, аднак яе захоп не азначаў падзення ўсяго «''града''», як гэта і апісана ў летапісе<ref>{{кніга
|аўтар          =Ю. М. Бохан, А. А. Скеп ян
|частка         =
|загаловак      =Побыт феадалаў Вялікага Княства Літоўскага
ў XV — сярэдзіне XVII стагоддзя
|арыгінал       =
|спасылка       =
|адказны        =
|выданне        =
|месца          =Минск
|выдавецтва     =«Беларусь»
|год            =2011
|том            =
|старонкі       =52
|старонак       =271
|серыя          =
|isbn           =978-985-01-0932-3
|тыраж          =
}}</ref>. Прыкладна такога ж меркавання прытрымліваўся М. Варонін, які лічыў, што мураваная вежа знаходзілася не літаральна перад замкавай брамай, а побач з ёй, выступаючы за лінію абарончых умацаванняў так, што з вежы можна было абараніць і сцены, і замкавую браму. Даследчык выказаў слушную думку аб тым, што «стоўп» [[XIII стагоддзе|XIII ст.]] быў уключаны ў склад больш позняга мураванага замка Вітаўта з высокай круглай вежай, якая стаяла на павароце ўсходняй сцяны замка і моцна выступала ўперад<ref>{{кніга
|аўтар          =А. А. Трусаў, В. Е. Собаль, Н. I. Здановіч.
|частка         =
|загаловак      =Стары замак у Гродне XI—XVIII стст.: Гіст.-археал. нарыс
|арыгінал       =
|спасылка       =
|адказны        =
|выданне        =
|месца          =Мінск
|выдавецтва     =Навука і тэхніка
|год            =1993
|том            =
|старонкі       =21
|старонак       =152
|серыя          =
|isbn           =5-343-01429-1
|тыраж          =
}}</ref>.

{{зноскі}}

== Літаратура ==
* {{крыніцы/Гісторыя беларускага мастацтва|1}}

{{Славутасці Гродна}}
{{данжоны Беларусі}}

[[Катэгорыя:Вежы Беларусі]]
[[Катэгорыя:Знішчаныя збудаванні Гродна]]
[[Катэгорыя:Абарончыя збудаванні Гродна]]
[[Катэгорыя:Стары замак (Гродна)]]

Шаблон на гэтай старонцы:

Вярнуцца да Гарадзенская вежа.

Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Гарадзенская_вежа"