Прагляд зыходнага тэксту старонкі Варшава

Вам не дазволена правіць гэту старонку, з-за наступнай прычыны:
Ваш IP-адрас у дыяпазоне, які быў заблакаваны на ўсіх вікі-праектах Фонда Вікімедыя.
Блакіроўка была зроблена ‪EPIC‬. Названая прычына: Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Пачатак блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2024
Канец блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2025
Ваш бягучы IP-адрас - 206.189.44.186, а заблакаваны дыяпазон - 206.189.32.0/20. Калі ласка, уключайце ўсе гэтыя падрабязнасці ў свае звароты.
Калі вы лічыце, што былі заблакаваны па памылцы, вы можаце знайсці дадатковую інфармацыю і інструкцыі на старонцы Недапушчальнасць выкарыстання адкрытых проксі-сервераў глабальных правіл.
У адваротным выпадку, каб абмеркаваць блакіроўку, калі ласка, звярніцеся з запытам пра перагляд на МетаВікі або адпраўце электроннае паведамленне ў чаргу VRT stewards па адрасе stewards@wikimedia.org, уключаючы ўсе вышэйпералічаныя дэталі.
Можна бачыць і капіраваць зыходны тэкст гэтай старонкі:
{{НП-Польшча
 |статус                  = Горад
 |беларуская назва        = Варшава
 |арыгінальная назва      = Warszawa
  |ваяводства             = Мазавецкае
  |павет                  = Горад на правах павета
 |унутраны падзел         = 18 раёнаў (2013)
}}

'''Варша́ва''' ({{lang-pl|Warszawa}} {{Audio|Pl-Warszawa.ogg|польскае вымаўленне}}) — [[сталіца]] [[Польшча|Польшчы]] з [[1596]] г. Афіцыйная назва — ''Сталічны горад Варшава'' ({{lang-pl|Miasto Stołeczne Warszawa}}). Насельніцтва 1,727 млн жыхароў (2014)<ref name="demografia.stat.gov.pl">Główny Urząd Statystyczny. Baza Demografia. Ludność. Stan, ruch naturalny i wędrówki ludności w I kwartale 2014 r., stan na 30.06.2019. [http://demografia.stat.gov.pl/bazademografia/Tables.aspx] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20181226014634/http://demografia.stat.gov.pl/bazademografia/ErrorH.aspx?aspxerrorpath=%2Fbazademografia%2FTables.aspx |date=26 снежня 2018 }}</ref>, з прыгарадамі 2,88 млн. (2009). Варшава — 9-ы па колькасці насельніцтва горад [[Еўрапейскі Саюз|ЕС]]. Плошча горада 516,9 км², плошча гарадской агламерацыі (''Obszar Metropolitalny Warszawy'') 6100,43 км².

[[Порт]] на рацэ [[Вісла]], прыкладна за 260 км ад узбярэжжа [[Балтыйскае мора|Балтыйскага мора]]; [[Аэрапорт імя Фрыдэрыка Шапена|міжнародны аэрапорт]]. Машынабудаванне (аўтабудаванне, электратэхнічнае і інш.), металаапрацоўка і металургія, хімічная, парфумерная, паліграфічная, лёгкая прамысловасць. [[Варшаўскі ўніверсітэт|Універсітэт]] ([[1818]]). Нацыянальны музей, археалагічны музей. «Тэатр Велкі», «Тэатр Па-польску», «Тэатр нарадовы» і інш. Міжнародны музычны фестываль «[[Варшаўская восень]]», арганізаваны ў [[1956]] [[Тадэвуш Берд|Тадэвушам Бердам]] і [[Казімір Сероцкі|Казімірам Сероцкім]]. [[Варшаўскі метрапалітэн|Метрапалітэн]].

Варшава дала імя [[Варшаўская канфедэрацыя|Варшаўскай канфедэрацыі]], [[Варшаўскае герцагства|Варшаўскаму герцагству]], [[Варшаўскі дагавор|Варшаўскаму дагавору]] (і адпаведнай [[Арганізацыя Варшаўскага дагавора|арганізацыі]]), [[Варшаўская канвенцыя, 1929|Варшаўскай канвенцыі]].

== Гісторыя ==
{{main|Гісторыя Варшавы}}

=== Сярэднявечча ===
[[Файл:Warsaw_07-13_img24_Old_town.jpg|250пкс|міні|Рэшткі гарадскога муру (1350 г.)]]
Першым паселішчам на тэрыторыі сучаснай Варшавы было заснаванае ў [[IX]] ст. Старое Брудна, якое праіснавала да [[XI]] ст. Новае ўмацаванае паселішча — Яздуў — узнікла ў [[XIII]] ст. і было знішчана войскам [[Міндоўг]]а ў [[1262]] г. Першыя пісьмовыя згадкі пра Варшаву належаць да перыяду з [[1281]] да [[1321]] гг. У [[1334]] г. князь [[Трайдзень I]] надаў Варшаве [[Кульмскае права]], і тады ў горадзе пасялілася шмат купцоў з [[Торунь|Торуні]].

У [[XIV]] ст. Варшава ўваходзіць у склад [[Карона Каралеўства Польскага|аб’яднанай Польшчы]] і становіцца часткай Чэрскага герцагства. У гэты час у Старым горадзе былі пабудаваныя два шэрагі гарадскога муру. У [[1380]] г. быў заснаваны Новы горад, які ў [[1408]] г. таксама атрымаў Кульмскае права. У [[1413]] г. [[Януш І Старэйшы]] перанёс сталіцу мазавецкага Чэрскага герцагства з [[Чэрск (Мазавецкае ваяводства)|Чэрска]] ў Варшаву. Пасля [[Крэўская унія|Крэўскай уніі]] горад хутка развіваецца, дзякуючы выгаднаму геаграфічнаму становішчу паміж абедзвюма сталіцамі — [[Вільня]]й і [[Кракаў|Кракавам]]. У [[1548]] г. каралева [[Бона Сфорца]] пераносіць свой двор з [[Вавель|Вавелю]] ў Кракаве ва [[Уяздоўскі замак]] у Варшаве.

=== Рэч Паспалітая ===

У [[1526]], пасля спынення дынастыі мазавецкіх князёў, Варшава далучана да [[Польскае Каралеўства (1385—1569)|Каралеўства Польскага]]. У [[XVI стагоддзе|XVI ст.]] тут праходзілі пасяджэнні сейма, у [[1573]] адбыліся першыя каралеўскія выбары. З [[1596]] Варшава сталіца Польшчы.

Пад час [[Польска-шведская вайна, 1655-1660|Польска-шведскай 1655-60]] і [[Паўночная вайна (1700—1721)|Паўночнай]] войнаў Варшава была неаднаразова разбурана шведскімі войскамі, але хутка адбудоўвалася.

З другой паловы [[XVIII стагоддзе|XVIII ст.]] Варшава з’яўляецца важнейшым палітычным, эканамічным, культурным і асветніцкім цэнтрам краіны.

Шматлікія помнікі Варшавы ў выніку [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] былі разбураны, але ў пасляваенныя гады адбудаваныя. Таму адрэстаўраваны гістарычны комплекс у цэнтры Варшавы з’яўляецца свайго роду «астраўком» памяці аб старой, даваеннай Варшаве і сувяззю часоў. У 1980 годзе ён быў занесены ў [[Спіс аб’ектаў Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА ў Польшчы|спіс помнікаў Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА]].

== Дэмаграфія ==
<timeline>
ImageSize = width:750 height:280
PlotArea = left:50 right:20 top:25 bottom:30
TimeAxis = orientation:vertical
AlignBars = late
Colors =
 id:linegrey2 value:gray(0.9)
 id:linegrey value:gray(0.7)
 id:cobar value:rgb(0.2,0.7,0.8)
 id:cobar2 value:rgb(0.6,0.9,0.6)
DateFormat = yyyy
Period = from:0 till:1750
ScaleMajor = unit:year increment:100 start:0 gridcolor:linegrey
ScaleMinor = unit:year increment:50 start:0 gridcolor:linegrey2
PlotData =
 color:cobar width:19 align:left
 bar:1700 from:0 till:39
 bar:1800 from:0 till:63
 bar:1830 from:0 till:140
 bar:1850 from:0 till:164
 bar:1882 from:0 till:383
 bar:1900 from:0 till:686
 bar:1925 from:0 till:1003
 bar:1939 from:0 till:1289
 bar:1946 from:0 till:479
 bar:1955 from:0 till:1001
 bar:1965 from:0 till:1253
 bar:1975 from:0 till:1436
 bar:1985 from:0 till:1659
 bar:1995 from:0 till:1653
 bar:2000 from:0 till:1676
 bar:2005 from:0 till:1697
 bar:2010 from:0 till:1720
 bar:2012 from:0 till:1711
 bar:2014 color:cobar2 from:0 till:1726

PlotData=
 textcolor:black fontsize:S
 bar:1700 at: 30 text: 39,0 shift:(-8,5)
 bar:1800 at: 63 text: 63,4 shift:(-8,5)
 bar:1830 at: 140 text: 139,7 shift:(-11,5)
 bar:1850 at: 164 text: 163,6 shift:(-11,5)
 bar:1882 at: 383 text: 383,0 shift:(-11,5)
 bar:1900 at: 686 text: 686,0 shift:(-11,5)
 bar:1925 at: 1003 text: 1003,0 shift:(-14,5)
 bar:1939 at: 1289 text: 1289,0 shift:(-14,5)
 bar:1946 at: 479 text: 478,8 shift:(-11,5)
 bar:1955 at: 1001 text: 1000,6 shift:(-14,5)
 bar:1965 at: 1253 text: 1252,6 shift:(-14,5)
 bar:1975 at: 1436 text: 1436,4 shift:(-14,5)
 bar:1985 at: 1659 text: 1659,4 shift:(-14,5)
 bar:1995 at: 1653 text: 1653,1 shift:(-14,5)
 bar:2000 at: 1676 text: 1675,9 shift:(-14,5)
 bar:2005 at: 1697 text: 1697,5 shift:(-14,5)
 bar:2010 at: 1720 text: 1720,4 shift:(-14,5)
 bar:2012 at: 1711 text: 1711,3 shift:(-14,5)
 bar:2014 at: 1726 text: 1726,6 shift:(-14,5)
</timeline>

== Клімат ==
{{main|Клімат Варшавы}}
Клімат Варшавы — [[умерана-кантынентальны]], з мяккай [[Зіма|зімой]] і цёплым, вільготным [[лета]]м. Сярэдняя тэмпература ўзімку ад +2&nbsp;°C да −5&nbsp;°C, улетку — ад +15 да +20&nbsp;°C.
Клімат Варшавы — адзін з найбольш камфортных сярод гарадоў умеранага пояса, спякота вышэй +30&nbsp;°C бывае рэдка і кароткачасова, маразы ніжэй −15&nbsp;°C таксама бываюць рэдка. Восень зацяжная і цёплая, вясна прыходзіць паступова.

{{Клімат горада
| Шырыня    = auto
| Горад_род = Варшавы (норма 1981—2010)
| Крыніца  = [http://pogoda.ru.net/climate2/12375.htm «Надвор'е і клімат»]
| Сту_сяр=-1.8          | Сту_сяр_апад=27
| Лют_сяр=-0.6          | Лют_сяр_апад=26
| Сак_сяр=2.8           | Сак_сяр_апад=31
| Кра_сяр=8.7           | Кра_сяр_апад=34
| Май_сяр=14.2          | Май_сяр_апад=56
| Чэр_сяр=17.0          | Чэр_сяр_апад=69
| Ліп_сяр=19.2          | Ліп_сяр_апад=73
| Жні_сяр=18.3          | Жні_сяр_апад=64
| Вер_сяр=13.5          | Вер_сяр_апад=46
| Кас_сяр=8.5           | Кас_сяр_апад=32
| Ліс_сяр=3.3           | Ліс_сяр_апад=37
| Сне_сяр=-0.7          | Сне_сяр_апад=34
| Год_сяр=8.5           | Год_сяр_апад=529
| Сту_сяр_мін=-4.2      | Сту_сяр_макс=0.6
| Лют_сяр_мін=-3.6      | Лют_сяр_макс=1.9
| Сак_сяр_мін=-0.6      | Сак_сяр_макс=6.6
| Кра_сяр_мін=3.9       | Кра_сяр_мак��=13.6
| Май_сяр_мін=8.9       | Май_сяр_макс=19.5
| Чэр_сяр_мін=11.8      | Чэр_сяр_макс=21.9
| Ліп_сяр_мін=13.9      | Ліп_сяр_макс=24.4
| Жні_сяр_мін=13.1      | Жні_сяр_макс=23.9
| Вер_сяр_мін=9.1       | Вер_сяр_макс=18.4
| Кас_сяр_мін=4.8       | Кас_сяр_макс=12.7
| Ліс_сяр_мін=0.6       | Ліс_сяр_макс=5.9
| Сне_сяр_мін=-3.0      | Сне_сяр_макс=1.6
| Год_сяр_мін=4.6       | Год_сяр_макс=12.6
| Сту_а_макс=13.0      | Сту_а_мін=-31.0
| Лют_а_макс=17.0      | Лют_а_мін=-27.2
| Сак_а_макс=22.0      | Сак_а_мін=-22.2
| Кра_а_макс=30.4      | Кра_а_мін=-7.2
| Май_а_макс=32.8      | Май_а_мін=-2.8
| Чэр_а_макс=35.1      | Чэр_а_мін=1.6
| Ліп_а_макс=35.9      | Ліп_а_мін=5.0
| Жні_а_макс=36.0      | Жні_а_мін=3.0
| Вер_а_макс=31.1      | Вер_а_мін=-2.0
| Кас_а_макс=25.0      | Кас_а_мін=-9.6
| Ліс_а_макс=18.9      | Ліс_а_мін=-17.0
| Сне_а_макс=15.0      | Сне_а_мін=-22.8
| Год_а_макс=36.0      | Год_а_мін=-31.0
|}}

== Адміністрацыйны падзел ==
[[Выява:Warszawa podzial administracyjny 2002.svg|thumb|Раёны Варшавы.]]

Варшава мае статус павета (''powiat'') і складаецца з 18 раёнаў (''dzielnic''). Варшава мае два гістарычных цэнтра — [[Стары горад (Варшава)|Стары горад]] (''Stare Miasto'') і [[Новы горад, Варшава|Новы горад]] (''Nowe Miasto'') у раёне Сьрудмесце (''Śródmieście'').

== Геаграфія ==
[[Выява:4 Warszawa 23.jpg|thumb|Барбакан]]
[[Выява:Warszawa9vr.jpg|thumb|Каралеўскі замак]]
'''Стары горад'''
* Крапасныя сцены, XIV—XV ст.
* Касцёл Св. Яна, XIV ст.
* Барбакан, арх. Дж. Батыста, 1548
* Камяніцы, XV—XVIII ст.

'''Новы горад'''
* Фарны касцёл, XV ст.
* Каралеўскі замак, 1598—1619
* Калона Жыгімонта III на Замкавай плошчы, 1644
* Кляштары і касцёлы, XVI—XVII ст.
* Палацы, XVII—XVIII ст.

== Прамысловасць ==
Горад з’яўляецца цэнтрам машынабудавання, хімічнай прамысловасці, вытворчасці будаўнічых матэрыялаў і інш.

== Транспарт ==

=== Аўтамабільны транспарт ===
Горад з’яўляецца галоўным транспартным вузлом [[Мазовія|Мазовіі]]. Праз горад праходзяць 5 хуткасных дарог: S2, S7, S8, S17, S79; 2 нацыянальныя дарогі: DK61 і DK79 і 10 мясцовых дарог: DW580, DW631, DW633, DW634, DW637, DW638, DW719, DW724, DW801 і DW898.

Пасля разбурэнняў [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]], [[Варшаўскае паўстанне|Варшаўскага паўстання]] і пасляваеннага зносу даходных дамоў было пабудавана і пашырана некалькі транспартных шляхоў. Аднак у наступныя дзесяцігоддзі, аж да 1990-х, транспартныя інвестыцыі былі недастатковымі — Варшава доўгі час была адной з нямногіх еўрапейскіх сталіц без метро. Толькі ў 2012 годзе горад быў злучаны з еўрапейскай сеткай аўтастрад шляхам пашырэння артэрыі А2 ад [[Стрыкаў|Стрыкава]]. Зараз існуе больш за 55 км варшаўскай кальцавой дарогі. Працягласць усёй кальцавой дарогі плануецца прыкладна 85 км. Акрамя таго, прыкладна за 30 км ад Варшавы праходзіць кальцавая дарога па маршруце DK50.

Адной з галоўных задач горада з’яўляецца развіццё гарадской транспартнай сеткі, якая можа стаць альтэрнатывай прыватнаму аўтамабільнаму транспарту, роля якога ў цэнтры горада будзе абмежаваная. У 1999 годзе ў цэнтры горада створана зона платнай паркоўкі.

=== Гарадскі транспарт ===
Сістэма гарадскога транспарту складаецца з [[Варшаўскі аўтобус|аўтобусных ліній]], [[Варшаўскі трамвай|трамваяў]], [[Варшаўскі метрапалітэн|метро]] і [[Хуткая гарадская чыгунка (Варшава)|гарадской чыгункі]]. Усе лініі каардынуюцца [[Упраўленне грамадскага транспарту (Варшава)|Упраўленнем грамадскага транспарту]].

У апытанні, праведзеным у 2018 годзе, 84 % ацанілі грамадскі транспарт у Варшаве як добры і вельмі добры, у той час як у апытанні 2020 года 93 % мелі ацэнкі добра і вельмі добра, і дадаткова 45 % рэспандэнтаў заявілі, што карыстаюцца ім кожны дзень ці амаль кожны дзень.

=== Чыгунка ===
Першая чыгуначная лінія ў Варшаве была адкрыта ў 1845 годзе разам з [[Венскі вакзал (Варшава)|Венскім вакзалам]].

Варшаўскі чыгуначны вузел уключае 8 міжгародніх і прыгарадных чыгунак, якія выкарыстоўваюць, за выключэннем Варшаўскай чыгункі, аднолькавую інфраструктуру. Комплекс вакзалаў і прыпыначных пунктаў утварае Варшаўскі чыгуначны вузел. Характарызуецца зоркападобнай планіроўкай з шыротнымі лініямі ўнутры горада: міжгароднімі для пасажырскага руху і акружнымі для грузавога і транзітнага руху.

У Варшаве 6 буйных чыгуначных вакзалаў — [[Варшава-Цэнтральная|Цэнтральны]], [[Варшава-Гданьская|Гданьскі]], [[Варшава-Сярэдмеская|Сярэдмескі]], [[Варшава-Віленская|Віленскі]], [[Варшава-Усходняя|Усходні]] і [[Варшава-Заходняя|Заходні]] — і больш за 40 меншых станцый і пасажырскіх прыпынкаў.

== Адукацыя і навука ==
У горадзе размяшчаецца Польская АН, Нацыянальная бібліятэка. [[Варшаўскі ўніверсітэт]] — буйнешы навучальны і навуковы цэнтр Польшчы, заснаваны ў 1816.

У Варшаве каля 40 музеяў.

== Культура і мастацтва ==

=== Тэатры ===
Першая тэатральная зала ў Варшаве была створана ў летняй сядзібе [[Ганна Ягелонка|Ганны Ягелонкі]] ў [[Уяздоў (Варшава)|Уяздове]]. Там 12 студзеня 1578 г. падчас вяселля [[Ян Замойскі|Яна Замойскага]] і [[Крыстына Радзівіл|Крыстыны Радзівіл]] ў прысутнасці каралевы і караля [[Стэфан Баторый|Стэфана Баторыя]] адбылося інсцэніраванне [[Ян Каханоўскі з Чарналесся|Янам Каханоўскім]] [[Адказ грэчаскім паслам]]. У 1748 г. быў узведзены першы будынак публічнага тэатра пад назвай «[[Аперальная]]».

У Варшаве налічваецца каля 30 буйнейшых пастаянных тэатраў. Сярод іх найбуйнейшымі з’яўляюцца [[Нацыянальны тэатр (Варшава)|Нацыянальны тэатр]] (заснаваны ў 1765 г.) і [[Вялікі тэатр (Варшава)|Вялікі тэатр — Нацыянальная опера]] (заснаваны ў 1778 г.).

Штогод у пачатку ліпеня праходзіць Міжнародны фестываль вулічнага мастацтва.
[[Файл:Kino Praha Mazowiecki Teatr Muzyczny ul. Jagiellońska 26.jpg|250px|міні|справа|Мазавецкі музычны тэатр]]
[[Файл:Scena Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana w Warszawie.JPG|250px|міні|справа|Сцэна Польскага тэатру]]
* [[Мазавецкі музычны тэатр імя Яна Кепуры|Мазавецкі музычны тэатр]]
* [[Новы тэатр (Варшава)|Новы тэатр]]
* [[Och-Teatr]]
* [[Studio Buffo]]
* [[Тэатр 6 паверх]]
* [[Тэатр Атэнэум (Варшава)|Тэатр Атэнэум]]
* [[Тэатр Бай]]
* [[Тэатр Capitol (Варшава)|Тэатр Capitol]]
* [[Тэатр Калегіум Нобіліум]]
* [[Драматычны тэатр (Варшава)|Драматычны тэатр]]
* [[Тэатр Другая зона]]
* [[Тэатр Гулівер]]
* [[Тэатр Імка]]
* [[Тэатр Камяніца]]
* [[Тэатр камедыі (Варшава)|Тэатр камедыі]]
* [[Тэатра Квадрат імя Эдварда Дзевоньскага|Тэатра Квадрат]]
* [[Тэатр лялек (Варшава)|Тэатр лялек]]
* [[Тэатр юнага гледача (Варшава)|Тэатр юнага гледача]]
* [[Музычны тэатр Рома|Музычны тэатр «Рома»]]
* [[Сцэна на Воле імя Тадэвуаш Ломніцкага|Тэатр на Волі]]
* [[Тэатр Ахоты]]
* [[Тэатр Палонія|Тэатр «Палонія»]]
* [[Польскі тэатр імя Арнольда Шыфмана|Польскі тэатр]]
* [[Тэатр імя Зыгмунт Гюбнер]]
* [[Тэатр Рампа]]
* [[TR Warszawa]]
* [[Тэатр Sabat]]
* [[Тэатр-студыя імя Станіслава Ігнацы Віткевіча|Тэатр-студыя]]
* [[Тэатр Сірэна]]
* [[Сучасны тэатр (Варшава)|Сучасны тэатр]]
* [[Яўрэйскі тэатр (Варшава)|Яўрэйскі тэатр]]
* [[Варшаўская камерная опера]]
* [[Potem-o-tem]]
* [[Польская каралеўская опера]]

=== Музыка ===
[[Нацыянальная філармонія (Варшава)|Нацыянальная філармонія]] знаходзіцца ў Варшаве.

Вялікія музычныя кан��эрты арганізуюцца ў асноўным у [[Кангрэс-хол (Варшава)|Кангрэс-холе]], на [[Нацыянальным стадыёне (Варшава)|Нацыянальным стадыёне]], у [[Торвар-хол]]е, на [[Служавец (іпадром)|іпадроме Служавец]] і аэрапорце ў Бемове, а меншыя — у тэатрах.

== Гарады-пабрацімы ==
Варшава з’яўляецца [[Пародненыя гарады|горадам-пабрацімам]] наступных гарадоў:<ref>{{cite web |url=http://www.um.warszawa.pl/aktualnosci/miasta-partnerskie-warszawy?page=0,0 |title=Сайт горада Варшава |date=2005-05-04 |accessdate=2014-03-26 |lang=pl|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140705150614/http://www.um.warszawa.pl/aktualnosci/miasta-partnerskie-warszawy?page=0,0 |archivedate=5 ліпеня 2014 |url-status=dead }}</ref>
{{col-begin}}
{{col-3}}
* {{Вялікабрытанія}} [[Ковентры]], [[Вялікабрытанія]] (1957)
* {{ЗША}} [[Сан-Дыега]], [[ЗША]] (1960)
* {{ЗША}} [[Чыкага]], [[ЗША]] (1960)<ref>[http://www.chicagosistercities.com/our.php Chicago Sister Cities]{{ref-en}} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20120606050131/http://www.chicagosistercities.com/our.php |date=6 чэрвеня 2012 }}</ref>
* {{Іспанія}} [[Мадрыд]], [[Іспанія]] (1981)
* {{Германія}} [[Дзюсельдорф]], [[Германія]] (1989)
* {{Францыя}}  [[Іль-дэ-Франс|Рэгіён Іль-дэ-Франс]], [[Францыя]] (1990)
* {{Канада}} [[Таронта]], [[Канада]] (1990)
* {{Японія}} [[Хамамацу]], [[Японія]] (1990)
* {{Германія}} [[Берлін]], [[Германія]] (1991)
* {{Нідэрланды}} [[Гаага]], [[Нідэрланды]] (1991)
* {{Турцыя}} [[Стамбул]], [[Турцыя]] (1991)
* {{Ізраіль}} [[Тэль-Авіў]], [[Ізраіль]] (1992)
* {{Расія}} [[Масква]], [[Расія]] (1993)
* {{Кітай}} [[Харбін]], [[Кітай]] (1993)
* {{Сцяг|Украіна}} [[Кіеў]], [[Украіна]] (1994)
{{col-3}}
* {{Францыя}} [[Сент-Эцьен]], [[Францыя]] (1995)
* {{Тайвань}} [[Тайбэй]], [[Кітайская Рэспубліка]] (1995)
* {{Паўднёвая Карэя}} [[Сеул]], [[Рэспубліка Карэя]] (1996)
* {{Расія}} [[Грозны]], [[Расія]] (1997)
* {{Бразілія}} [[Рыа-дэ-Жанэйра]], [[Бразілія]] (1997)
* {{Расія}} [[Санкт-Пецярбург]], [[Расія]] (1997)
* {{Літва}} [[Вільнюс]], [[Літва]] (1998)
* {{Францыя}} [[Парыж]], [[Францыя]] (1999, горад-партнёр)
* {{В'етнам}} [[Ханой]], [[В’етнам]] (2000)
* {{Аўстрыя}} [[Вена]], [[Аўстрыя]] (2001)
* {{Казахстан}} [[Астана]], [[Казахстан]] (2002)
* {{Латвія}} [[Рыга]], [[Латвія]] (2002)
* {{Венгрыя}} [[Будапешт]], [[Венгрыя]] (2005)
* {{Нарвегія}} [[Осла]], [[Нарвегія]] (2005)
* {{Тайланд}} [[Бангкок]], [[Тайланд]] (2010)
* {{Сцяг|Украіна}} [[Харкаў]], [[Украіна]] (2011)
{{col-end}}

== Вядомыя асобы ==
* [[Марак Эдэльман]]
* [[Агнешка Асецка]]
* [[Ян Томаш Грос]]
* [[Вільгельм Калінскі]]
* [[Януш Корчак]]
* [[Беата Тышкевіч]]
* [[Кшыштаф Кеслёўскі]]
* [[Агнешка Холанд]]
* [[Ганна Марыя Ёпек]]
* [[Каміла Скалімоўская]]
* [[Мікалай Аляксандравіч Маніс]]
* [[Магдалена Радзівіл]] (1861—1945) — дзеяч беларускага культурнага руху, мецэнатка.
* [[Міхал Адольфавіч Федароўскі|Міхал Федароўскі]] (1853—1923) — беларускі і польскі фалькларыст, [[этнограф]], [[археолаг]].
* [[Маркус Клінгберг]] (1918—2015) — савецкі шпіён у Ізраілі, быў галоўным інфекцыяністам БССР.
* [[Яўген Барысавіч Меве]] (1910—1990) — фтызіятр, пульманолаг. До��тар медыцынскіх навук (1964), прафесар (1965).
* [[Шыман Сыркус]] (1893—1964) — польскі [[архітэктар]] і тэарэтык архітэктуры.

== Славутасці ==
* [[Лазенкоўскі палац]]
* [[Варшаўская фондавая біржа]]
* [[Палац культуры і навукі]]
* [[Помнік Жагоце (Варшава)|Помнік Жэгоце, Варшава]]
* [[Саксонскі палац]] (страчаная спадчына)
* [[Помнік Юзафу Панятоўскаму]]
* [[Палац Сапегаў (Варшава)|Палац Сапегаў]]
* [[Міроўскія залы]]
* [[Варшаўскія фільтры вады]]
* [[Варшаўскі заапарк]]

=== Хмарачосы ===
* [[Варшаўскі гандлёвы цэнтр]]
* [[Варшаўскі фінансавы цэнтр]]
* [[Інтэркантыненталь Варшава]]
* [[ОРКО Таўэр]]
* [[Babka Tower]]
* [[TP SA Tower]]
* [[Rondo 1]]

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Спасылкі ==
{{commons|Warszawa}}

{{Няма крыніц}}

{{Сталіцы Еўропы}}
{{Мазавецкае ваяводства}}
{{Бібліяінфармацыя}}

[[Катэгорыя:Варшава| ]]
[[Катэгорыя:Кавалеры ордэна Virtuti Militari|!]]
[[Катэгорыя:Сталіцы дзяржаў]]
Шаблоны на гэтай старонцы:
Вярнуцца да Варшава.
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Варшава"