Прагляд зыходнага тэксту старонкі Беларуская народная самапомач

Вам не дазволена правіць гэту старонку, з-за наступнай прычыны:

Ваш IP-адрас у дыяпазоне, які быў заблакаваны на ўсіх вікі-праектах Фонда Вікімедыя.

Блакіроўка была зроблена ‪EPIC‬. Названая прычына: Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Пачатак блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2024
Канец блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2025

Ваш бягучы IP-адрас - 206.189.44.186, а заблакаваны дыяпазон - 206.189.32.0/20. Калі ласка, уключайце ўсе гэтыя падрабязнасці ў свае звароты.

Калі вы лічыце, што былі заблакаваны па памылцы, вы можаце знайсці дадатковую інфармацыю і інструкцыі на старонцы Недапушчальнасць выкарыстання адкрытых проксі-сервераў глабальных правіл.

У адваротным выпадку, каб абмеркаваць блакіроўку, калі ласка, звярніцеся з запытам пра перагляд на МетаВікі або адпраўце электроннае паведамленне ў чаргу VRT stewards па адрасе stewards@wikimedia.org, уключаючы ўсе вышэйпералічаныя дэталі.

Можна бачыць і капіраваць зыходны тэкст гэтай старонкі:

[[Выява:БНС.jpg|thumb|right|250px|Дакументы членаў Беларускай народнай самапомачы.]]
'''Беларуская народная самапомач''' (БНС) — грамадская нацыянальная арганізацыя, якая дзейнічала ва ўмовах нацысцкай акупацыі ў [[Генеральная акруга Беларусь|Генеральнай акрузе «Беларусь»]]. Паводле нямецкай задумы, арганізацыя мусіла пераняць усе функцыі [[Чырвоны Крыж|Чырвонага Крыжа]]<ref>К’яры, Б. Штодзённасць за лініяй фронту: Акупацыя, калабарацыя і супраціўленне у Беларусі (1941—1944 г.) / Бернгард К’яры; Пер. з ням. Л. Баршчэўскага; Навук. рэд. Г. Сагановіч. — Мн., 2008. — 390 с. — С. 130. — (Бібліятэка часопіса «Беларускі Гістарычны Агляд»; 13). — ISBN 978-5272-20-6. Спасылка ў кнізе: Gartenschläger, U. Die Stadt Minsk während der deutschen Besatzung: Magisterarbeit. — Köln, 1990. — S. 86; Die Ostkartei. Grundriß des des Neuaufbaus im Osten. H. 4. № 20. S. 2, 3.</ref>.

== Гісторыя ==
Беларуская народная самапомач была створана [[13 кастрычніка]] [[1941]] паводле загаду генеральнага камісара Беларусі [[В. Кубэ]].

БНС узначальвалі [[І. Ермачэнка]] (22.10.1941 — красавік 1943), [[В. Іваноўскі]] (30.6.1943 — лістапад 1943), [[Юрый Аляксандравіч Сабалеўскі|Ю. Сабалеўскі]] (лістапад 1943 — 1.2.1944). Кіруючы орган — Цэнтральная рада (Цэнтраль, складалася з 13 аддзелаў-рэфератаў), якой падпарадкоўваліся акруговыя, раённыя і валасныя аддзелы.

БНС дзейнічала пад кантролем і кіраўніцтвам нямецкіх акупацыйных улад. Склад цэнтральнай рады зацвярджаў Кубэ, праўленні акруговых, раённых і старшыняў валасных аддзелаў прызначалі адпаведныя гібетскамісары, раённыя і валасныя нямецкія кіраўнікі.

Статут БНС абвяшчаў яе як дабрачынную народную арганізацыю, якая ставіць за мэту «памагаць пацярпелым беларусам ад ваенных дзеянняў, бальшавіцкага і польскага панавання, памагаць адбудаваць зруйнаваны чужынцамі беларускі край, пашырыць і развіць беларускую культуру». БНС займалася зборам грашовых і матэрыяльных каштоўнасцей, прадуктаў харчавання, абутку і зімовай вопраткі, аказвала матэрыяльную дапамогу пацярпелым ад вайны, займалася арганізацыяй устаноў аховы здароўя, дастаўкай друкаваных выданняў у акругі і паветы (напрыклад, газеты для сялян «[[Голас вёскі]]»).

У пачатку [[1942]] быў праведзены з’езд усіх лекараў Беларусі. На ім было пастаноўлена стварыць беларускую лекарскую прафесійную арганізацыю, адкрыць беларускі медыцынскі ўніверсітэт і арганізаваць матэрыяльную дапамогу мясцовым дактарам у цяжкі ваенны час.

БНС утрымлівала многія шпіталі, праводзіла рассяленне дзяцей у прытулкі, арганізаваныя на базе савецкіх санаторый (да 10000 дзяцей).<ref>{{Крыніцы/Беларусь учора і сяння|272}}</ref>

Члены БНС удзельнічалі ў гвалтоўным медыцынскім аглядзе для высылання рабочай сілы ў Германію.<ref>{{Крыніцы/Беларусь учора і сяння|273}}</ref>

[[Файл:Першы зьезд акруговых кіраўнікоў БНС ў Менску.jpg|thumb|250px|Удзельнікі з’езду кіраўнікоў БНС (1942).]]
З’езд кіраўнікоў БНС (ліпень [[1942]]), у якім удзельнічалі Мужы Даверу, кіраўнікі БНС з акруг і вядучыя бурмістры і кіраўнікі беларускай паліцыі, дамагаўся ўнясення змен у статут БНС і прызнання за ёй права самакіравання. На з’ездзе Цэнтральнай рады і акруговых кіраўнікоў БНС (сакавік [[1943]]) быў выпрацаваны мемарандум, які патрабаваў поўнай аўтаноміі Беларусі, стварэнне беларускага ўрада і войска. Падкрэслівалася, што «ўрад абвясціць аддзяленне Беларусі ад СССР і аб’явіць яму вайну, як ворагу беларускага народа». Пры садзейнічанні БНС ствараўся [[Беларускі корпус самааховы]]. Аднак нямецкая акупацыйная адміністрацыя распараджэннем ад 18.3.1943 абмежавала дзейнасць БНС толькі аховай здароўя і матэрыяльнай дапамогай насельніцтву. І. Ермачэнка быў зняты з пасады кіраўніка БНС і высланы з Беларусі.

У чэрвені 1943 БНС рэарганізавана ў Беларускую самапомач, дзейнасць якой у адпаведнасці з новым статутам была абмежавана зборам ахвяраванняў, матэрыяльнай дапамогай, вярбоўкай новых членаў. Кіраўніком арганізацыі стаў [[Юрый Аляксандравіч Сабалеўскі|Юрый Сабалеўскі]], былы пасол у польскім сейме.

[[1 сакавіка]] [[1944]] БНС перададзеная ў падпарадкаванне [[Беларуская цэнтральная рада|Беларускай цэнтральнай рады]].

Вядомыя асобы-дзеячы БНС: [[Ян Станкевіч]] (намеснік кіраўніка), [[Вінцэнт Гадлеўскі]], [[Радаслаў Астроўскі]], архіепіскап [[Філафей (Нарко)]], [[Вацлаў Іваноўскі]], [[Антон Адамовіч]], [[Уладзіслаў Казлоўскі]], [[Іван Касяк]], [[Юльян Саковіч]] (сябры Галоўнай Рады), [[Надзея Абрамава]] (узначальвала дзіцячы сектар).

== Члены Ц��нтральнай рады ==
* [[Іван Ермачэнка]]
* [[Антон Адамовіч]]
* кс. [[Вінцэнт Гадлеўскі]]
* Грынкевіч
* [[Вацлаў Іваноўскі]]
* [[Сымон Кандыбовіч]]
* [[Уладзіслаў Казлоўскі]]
* архіепіскап [[Філафей (Нарко)]]
* Нікалаевіч
* [[Язэп Найдзюк]]
* [[Юліян Саковіч]]
* [[Ян Станкевіч]]
* [[Павел Свірыд]]

== Колькасць членаў ==
Колькасць членаў БНС (канец 1942)<ref>К’яры, Б. Штодзённасць за лініяй фронту…С. 133.</ref>
{| class="wikitable sortable"
|-
! Акруга !! Раённых прадстаўніцтв !! Валасных прадстаўніцтв !! Членаў
|-
| Баранавіцкая || 8 || 81 || 8910
|-
| Наваградская || — || — || —
|-
| Слонімская || — || — || 6000
|-
| Глубокская || — || — || 1000
|-
| Лідская || — || — || 743
|-
| Мінская гарадская || — || — || 5628
|-
| Вілейка || 8 || 40 ||—
|-
| Мінская сельская || — || — || 9000
|-
| Слуцкая || 5 || — || 1004
|-
| Ганцавіцкая || — || — || 270
|-
| Барысаўская || 2 || — || 2050
|-
| Разам || — || — || 29605
|}

{{зноскі}}

== Літаратура ==
* Найдзюк Я., Касяк І. Беларусь учора і сяньня: Папулярны нарыс з гісторыі Беларусі / Пасьляслоўе А. Грыцкевіча; Уклад. Н. Дашкевіч. — Мн.: Навука і тэхніка, 1993. — 414 с.: іл.
* [[Ігар Юр’евіч Сервачынскі|Сервачынскі, І.]] [http://elib.bsu.by/bitstream/123456789/221559/1/11-14.pdf Беларуская народная самапомач (з гісторыі калабарацыянізму на Беларусі)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200629190515/https://elib.bsu.by/bitstream/123456789/221559/1/11-14.pdf |date=29 чэрвеня 2020 }} // Веснік Беларускага дзяржаўнага універсітэта. Серыя 3. Гісторыя, філасофія, палітыка, сацыялогія, эканоміка, права. — 1997. — № 3. — С. 11-14.
* Туронак Ю. Беларусь пад нямецкай акупацыяй / пераклад з польскага В. Ждановіч; каментарыі А. М. Літвіна. — Мн.: Беларусь, 1993. — 236 с.
* Рудак А., Вайна пасля вайны // Наша гісторыя, № 2, 2018, с. 16-17. ISBN 2617—2305

== Спасылкі ==
* [http://www.jivebelarus.net/history/new-history/guarding-parts-from-self-defense-to-belarusian-police.html О. Романько. «Части охраны правопорядка: от самообороны до белорусской полиции»]{{ref-ru}}

{{Беларусь у Другой сусветнай вайне}}
{{Беларускія грамадскія арганізацыі пад нямецкім кантролем (1939—1945)}}

[[Катэгорыя:Нямецкая акупацыя Беларусі (1941—1944)]]
[[Катэгорыя:З’явіліся ў 1941 годзе]]

Шаблон на гэтай старонцы:

Вярнуцца да Беларуская народная самапомач.

Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Беларуская_народная_самапомач"