Прагляд крыніцы для Рэймскае Эвангельле

Вы ня маеце дазволу на рэдагаваньне гэтай старонкі з наступнай прычыны:

Ваш IP-адрас у дыяпазоне, які быў заблакаваны на ўсіх вікі-праектах Фонда Вікімедыя.

Блакіроўка была зроблена ‪EPIC‬. Названая прычына: Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Пачатак блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2024
Канец блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2025

Ваш бягучы IP-адрас - 206.189.44.186, а заблакаваны дыяпазон - 206.189.32.0/20. Калі ласка, уключайце ўсе гэтыя падрабязнасці ў свае звароты.

Калі вы лічыце, што былі заблакаваны па памылцы, вы можаце знайсці дадатковую інфармацыю і інструкцыі на старонцы Недапушчальнасць выкарыстання адкрытых проксі-сервераў глабальных правіл.

У адваротным выпадку, каб абмеркаваць блакіроўку, калі ласка, звярніцеся з запытам пра перагляд на МетаВікі або адпраўце электроннае паведамленне ў чаргу VRT stewards па адрасе stewards@wikimedia.org, уключаючы ўсе вышэйпералічаныя дэталі.

Вы можаце праглядаць і капіяваць крынічны тэкст гэтай старонкі.

{{Твор мастацтва
|тып               = рукапіс
|файл              = Reimski evanđelistargl10l1a.jpg
|памер             = 
|назва             = Рэймскае Эвангельле
|арыгінал          = 
|аўтар             = 
|год               = XI стагодзьдзе
|матэрыял          = [[пэргамін]]
|тэхніка           = рукапіс
|вышыня            = 23
|шырыня            = 17,5
|месцазнаходжаньне = {{Сьцяг Францыі}} [[Рэймс]]
|музэй             = меская бібліятэка
}}
'''Рэ́ймскае Эва́нгельле''' — [[рукапіс]]нае [[Эвангельле]] [[Стараславянская мова|стараславянскага]] паходжаньня. Першая частка рукапісу зьмяшчае чытаньні сьвяточных Эвангельляў паводле абраду праваслаўнае царквы і напісаная [[кірыліца]]й; другая зьмяшчае Эвангельлі, апостальскія лісты, парэміі на сьвяты паводле рыма-каталіцкага календару і напісаная ў у1395 року [[Харвацкая мова|харвацкай]] (вуглаватай) [[глаголіца]]й.

Назва рукапісу паходзіць ад месца ягонага цяперашняга захаваньня ў [[рэймс]]кай мескай бібліятэцы. Даўней на Эвангельлі, якое знаходзілася ў [[Рэймскі сабор|Рэймскім саборы]], пры каранаваньні прысягалі францускія каралі.

== Мінуўшчына ==
Час і месца стварэньня старэйшае, кірылічнай часткі дакладна невядомыя. Распаўсюджаная з XIX стагодзьдзя легенда зьвязвае Рэймскае Эвангельле з асобаю [[Ганна Яраслаўна|Ганны Яраслаўны]], дачкі [[Яраслаў Уладзімеравіч|Яраслава Мудрага]]. Эвангельле нібыта было захоўвалася ў {{Артыкул у іншым разьдзеле|Бібліятэка Яраслава Мудрага|князевай бібліятэцы|uk|Бібліотека Ярослава Мудрого}} і трапіла ў Францыю ў пасагу Ганны, якая каля 1048 выйшла замужа за францускага караля [[Генрых I|Генрыха I]]<ref name="turaǔ">{{Спасылка|аўтар = Васіль Пуцко.|прозьвішча = Пуцко|імя = Васіль|аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://www.turov.by/node/998|загаловак = Ілюмінацыя Тураўскага Эвангельля|фармат = |назва праекту = |выдавец = Тураўская япархія БПЦ|дата = 19 ліпеня 2013|мова = |камэнтар = }}</ref>.

У XIV стагодзьдзі [[сьвяты рымскі імпэратар]] [[Карл IV Люксэмбурскі|Карл IV]], прыдбаўшы рукапіс «недзе ў Вугрыі» ([[Вугоршчына|Вугоршчыне]]), ахвяраваў яго ў [[Эмаўскі кляштар]], заснаваны ў 1347 року. Поўны кодэкс, імаверна, быў вывезены з [[Прага|Прагі]]{{Заўвага|Эмаўскі кляштар быў спалены ў 1421.}} падчас [[Гусіцкія войны|Гусіцкіх войнаў]].

Праз пэўны час<ref name="VdeV">Auguste Vallet De Viriville: [http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/bec_0373-6237_1854_num_15_1_445231 ''Bibliothèque de l'école des chartes''], Volume 15, 1854, pp.192-194 </ref> ён зьявіўся ў [[Канстантынопаль|Канстантынопалі]], дзе яго набыў кардынал [[Карл V Лятарынскі|Карл Лятарынскі]]. З 1574 рукапіс захоўваўся ў [[Рэймскі сабор|Рэймскай катэдры]]; на ім прысягалі пры каранацыі францускія каралі<ref name="Bílý">František Bílý: ''Od kolébky našeho obrození'', Prague 1904, pp. 7-12</ref>.

У часе [[Вялікая Француская рэвалюцыя|Вялікай Францускай рэвалюцыі]] рукапіс зьнік, пакуль у 1830-я ня быў выяўлены ў Рэймскай бібліятэцы. Каштоўныя камяні, якімі быў аздоблены пераплёт, былі раскрадзеныя<ref name="Bílý"/>.

Цяпер Эвангельле захоўваецца ў рэймскай мескай бібліятэцы.

== Апісаньне ==
Фармат Эвангельля (23 × 17,5 см) амаль адпавядае памерам [[Тураўскае Эвангельле|Тураўскага Эвангельля]]<ref name="turaǔ" />.

Рэймскае Эвангельле складаецца з 47 двухбаковых аркушаў:
* [[Стараславянская азбука|кірылічных]] эвангельскіх чытаньняў<ref name="Bílý"/><ref name="Migne">Jacques-Paul Migne: [http://books.google.com/books?id=kyAAAAAAQAAJ ''Dictionnaire d'épigraphie Chrétienne''], Paris 1852</ref> (16 аркушаў, 19 пачатковых аркушаў адсутнічаюць)
* харвацка-[[Глаголіца|глаголічнае]] часткі (31 аркуш)<ref name="Bílý"/><ref name="Migne"/>

Рукапіс мае багата ілюстрацыяў і прыгожыя арнамэнтальныя [[Букавіца|букавіцы]] ў глаголічнай частцы. Кніга першапачаткова была багата дэкараваная золатам, каштоўнымі камянямі і рэліквіямі, сярод якіх была й частка [[Жыватворны Крыж|Жыватворнага Крыжа]]<ref name="Migne"/>. Каштоўныя рэліквіі былі выдаленыя з вокладкі, імаверна, за часам [[Вялікая Француская рэвалюцыя|Вялікай Францускай рэвалюцыі]].

Пэўныя дэталі літараў і стылістыкі ўдаюць падабенства з Тураўскім Эвангельлем<ref>{{Навіна|аўтар= [[Сяргей Харэўскі]]|загаловак= Тысяча гадоў беларускай Кнізе|спасылка= http://nn.by/?c=ar&i=98743|выдавец= [[Наша Ніва]]|дата публікацыі= 3 верасьня 2004|дата доступу= 19 ліпеня 2013|мова = }}</ref> і [[Чудаўская псалтыр|Чудаўскай псалтырай]]<ref name="turaǔ" />.

== Зьмест ==
Кірылічная частка зьмяшчае [[Пэрыкопа|чытаньні]] з 27 кастрычніка да 1 сакавіка ў адпаведнасьці з праваслаўным канонам (у эвангельлях-[[апракос]]ах гэтыя чытаньні зьмяшчаюць у канцы, пасьля тыднёвых).

Глаголічная частка ўтрымлівае эвангельскія й апосталавыя чытаньні й парэміі ў Рымска-Каталіцкай традыцыі зь [[Вербная нядзеля|Вербнай нядзелі]] да [[Дабравешчаньне|Дабравешчаньня]] (25 сакавіка)<ref name="Migne"/>; сьпісаная з харвацкага арыгіналу 1395 року чарняцом [[Эмаўскі кляштар|Эмаўскага кляштару]] для каталіцка-славянскага набажэнства.

== Дасьледаваньне ==
Першае [[Факсыміле|факсымільнае]] выданьне Эвангельля выйшла пасьля ягонага выяўленьня ў Рэймскай бібліятэцы. Яго дэталёва аналізаваў польскі [[Палеаграфія|палеограф]] Корвін Ян Ястржэмбскі. [[Устазад Сыльвэстар дэ Сасі]] зрабіў [[Літаграфія|літаграфічную]] копію рукапісу, якую перадаў расейскаму цару [[Мікалай I (расейскі імпэратар)|Мікалаю I]]<ref name="Bílý"/>. Пасьля гэтага Мікалай фундаваў стварэньне яшчэ аднае копіі мэтадам [[Глыбокі друк|глыбокага друку]] (1843) і дазволіў славацкаму [[Лінгвістыка|лінгвісту]] [[Ернэй Копітар|Ернэю Копітару]] на падставе яго дасьледаваньня выказаць меркаваньне, што ўвесь рукапіс датаваны XIV стагодзьдзем<ref name="Bílý"/>.

У 1846 чэскі [[Філялёгія|філёляг]] [[Вацлаў Ганка]] выдаў агульнадаступнае выданьне Рэймскага Эвангельля, за што быў узнагароджаны [[Ордэн сьвятой Ганны|ордэнам сьвятой Ганны]] ад расейскага цара і брыльянтавым пярсьцёнкам ад аўстрыйскага імпэратара [[Фэрдынанд I Аўстрыйскі|Фэрдынанда&nbsp;I]]<ref name="Bílý"/>.

== Заўвагі ==
{{Заўвагі}}

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

== Літаратура ==
* {{Літаратура/ЭСБЕ}}
* {{Кніга
|аўтар          = Л. П. Жуковская.
|частка         = 
|загаловак      = Реймское евангелие: история его изучения и текст
|арыгінал       = 
|спасылка       = http://books.google.by/books/about/%D0%A0%D0%B5%D0%B9%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B5.html?id=l3UsHQAACAAJ&redir_esc=y
|адказны        = 
|выданьне       = 
|месца          = 
|выдавецтва     = Институт Русского Языка АН СССР
|год            = 1978
|том            = 
|старонкі       = 
|старонак       = 64
|сэрыя          = 
|isbn           = 
|наклад         = 
}}

== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commonscat|Reims gospel book}}
* [https://web.archive.org/web/20130606155128/http://www.bm-reims.fr/clientbookline/service/reference.asp?output=PORTAL&INSTANCE=EXPLOITATION&DOCBASE=FONDS_NUM_LIVRES&DOCID=DESC_MARC_BREIMS_B514546101_MS_0255 Электронная вэрсія] на бачыне Рэймскай мескай бібліятэкі

{{Беларускія рукапісы}}

[[Катэгорыя:Рукапісы Эвангельляў]]
[[Катэгорыя:Царкоўнаславянская мова]]
[[Катэгорыя:Рэймс|Эвангельле]]

Шаблёны, якія ўжываюцца на гэтай старонцы:

Вярнуцца да старонкі «Рэймскае Эвангельле».

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Рэймскае_Эвангельле»