Прагляд крыніцы для Глізэ 581

Вы ня маеце дазволу на рэдагаваньне гэтай старонкі з наступнай прычыны:

Ваш IP-адрас у дыяпазоне, які быў заблакаваны на ўсіх вікі-праектах Фонда Вікімедыя.

Блакіроўка была зроблена ‪EPIC‬. Названая прычына: Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Пачатак блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2024
Канец блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2025

Ваш бягучы IP-адрас - 206.189.44.186, а заблакаваны дыяпазон - 206.189.32.0/20. Калі ласка, уключайце ўсе гэтыя падрабязнасці ў свае звароты.

Калі вы лічыце, што былі заблакаваны па памылцы, вы можаце знайсці дадатковую інфармацыю і інструкцыі на старонцы Недапушчальнасць выкарыстання адкрытых проксі-сервераў глабальных правіл.

У адваротным выпадку, каб абмеркаваць блакіроўку, калі ласка, звярніцеся з запытам пра перагляд на МетаВікі або адпраўце электроннае паведамленне ў чаргу VRT stewards па адрасе stewards@wikimedia.org, уключаючы ўсе вышэйпералічаныя дэталі.

Вы можаце праглядаць і капіяваць крынічны тэкст гэтай старонкі.

{{Зорка
|Назва                      = Глізэ 581
|Колькасьць кампанэнтаў     = 
|Выява                      = Gliese_581_Artist's_impression.jpg
|Памер                      = 
|Апісаньне выявы            = Сыстэма Глізэ 581 у мастацкім уяўленьні
|Адкрывальнік               = 
|Дата адкрыцьця             = 
|Абазначэньні               = {{nowrap|GJ 581}}, {{nowrap|BD -07°4003}}, {{nowrap|LHS 394}}, {{nowrap|LTT 6112}}, {{nowrap|TYC 5594-1093-1}}, {{nowrap|HIP 74995}}, {{nowrap|Wolf 562}}, {{nowrap|Gliese 581}}, {{nowrap|HO Librae}}
|Эпоха                      = J2000.0
|Тып                        = [[Чырвоны карлік]]
|Прамое ўзыходжаньне        = {{RA|15|19|26.8250}}
|Схіленьне                  = {{Dec|-|07|43|20.209}}
|Шаблён Eq                  = так
|Прамое ўзыходжаньне Eq     = {{RA|15|19|26.8250|Eq}}
|Схіленьне Eq               = {{Dec|-|07|43|20.209|Eq}}
|Вугал Eq                   = 
|Назва Eq                   = 
|Адлегласьць                = {{Сьветлавы год|20,4 ± 0,3}}
|Бачная зорная велічыня     = 10,56-10,58
|Сузор'е                    = Шалі
|Прамянёвая хуткасьць       = −9,5 ± 0,5
|Уласны рух RA              = −1233,51
|Уласны рух Dec             = −94,52
|Паралякс                   = 160,91
|Памылка параляксу          = 2,62
|Абсалютная зорная велічыня = 11,6
|Спэктральная кляса         = M3V
|Паказьнік колеру B-V       = 1,61
|Паказьнік колеру U-B       = 
|Зьменнасьць                = BY
|Маса                       = 0,31
|Радыюс                     = 0,29
|Узрост                     = 7-11<sup>9</sup>
|Тэмпэратура                = 3480±48
|Сьвяцільнасьць             = 0,013
|Мэталічнасьць              = [M/H] = −0,33±0,12
|Вярчэньне                  = 
|Уласьцівасьці              = 
|Пэрыяд                     = 
|Вялікая паўвось            = 
|Эксцэнтрысытэт             = 
|Нахіленьне                 = 
|Вузел                      = 
|Эпоха пэрыястру            = 
|Аргумэнт пэрыцэнтра        = 
|Іншыя абазначэньні         = 
|SIMBAD                     = gl 581
|ARICNS                     = 
|Кампанэнт 1                = 
|Кампанэнт 2                = 
|Кампанэнт 3                = 
|Дата доступу               = 
|Крыніцы                    = 
}}
'''Глізэ 581''' (''[[Каталёг Глізэ|Gliese]] 581'', ''[[Каталёг Вольфа|Wolf]] 562'') — [[чырвоны карлік]], разьмешчаны ў сузор’і [[Шалі (сузор’е)|Шаляў]], за 20,4 сьв. году ад Зямлі. Зорку можна адшукаць у двух градусах паўночней за [[Бэта Шаляў|β Шаляў]]. ''Глізэ 581'' знаходзіцца ў сьпісе ста найбліжэйшых да [[Сонечная сыстэма|Сонечнай сыстэмы]] зорак.

== Назва ==
На 2010 год гэтай зорцы не было прысвоена ўласнага імя — назва ''Глізэ 581'' паказвае на яе прыналежнасьць да каталёгу, які быў складзены нямецкім астраномам [[Вільгельм Глізэ|Вільгельмам Глізэ]] і ўключае ў сябе зоркі ў межах 25 [[парсэк]]аў ад [[Сонца]].

Іншае распаўсюджанае імя — ''Вольф 562'' — абумоўлена тым, што ў сувязі зь яе адноснай блізкасьцю да [[Сонца]], гэтая зорка валодае значным уласным рухам і ўключаная ў ''[[Каталёг Вольфа|Каталёг зорак зь вялікім уласным рухам]]'', складзены піянэрам [[астрафатаграфія|астрафатаграфіі]], нямецкім астраномам [[Макс Вольф|Максам Вольфам]].

Пазначэньні ''Глізэ 581'' ў іншых каталёгах ня маюць шырокага распаўсюджаньня. Усяго ў базе даных паказваецца 27 ідэнтыфікатараў зоркі ў розных каталёгах.

== Зорка ==
Сьвяцільнасьць — крыху вышэй за 1% ад [[Сьвяцільнасьць Сонца|сьвяцільнасьці Сонца]], узрост ''Глізэ 581'', на падставе аналізу [[рэнтгенаўскае выпраменьваньне|рэнтгенаўскага выпраменьваньня]], ацэньваецца ў 8—10 млрд гадоў.

Маса складае прыблізна траціну ад [[маса Сонца|масы Сонца]] і цяпер лічыцца, што гэтая зорка занадта масіўная, каб належаць да [[пыхаючая зорка|пыхаючых]] чырвоных карлікаў. ''Глізэ 581'' ставіцца да клясы [[Зьменная зорка|зьменных зорак]] [[Зьменная тыпу BY Цмока|тыпу BY Цмока]], але назіраныя доўгачасовыя зьмены сьвяцільнасьці, якія могуць быць выкліканыя наяўнасьцю плям на бачнай паверхні, застаюцца на ўзроўні памылак назіраньняў, гэта значыць — нязначныя.

Зьмены сьвяцільнасьці ≈ 0,007''M''(≈ 0,5%) на працягу некалькіх тыдняў, па ўсёй бачнасьці, паказваюць на ўласны пэрыяд вярчэньня зоркі. За больш доўгачасовы пэрыяд зьмены сьвяцільнасьці складалі: {{nowrap|10,58 ''m''}}, {{nowrap|10,57 ''m''}} і {{nowrap|10,56 ''m''}} — гэта значыць, што зьмяненьне сьвяцільнасьці на працягу васьмі гадоў складала ≈ 2%. Бягучае працяглае зьмяненьне сьвяцільнасьці зоркі можа зьяўляцца часткай больш доўгага цыклю.

== Плянэтная сыстэма ==
[[Файл:GJ581orbits.svg|міні|250пкс|зьлева|Арбіты плянэт у сыстэме Глізэ 581 (2009 год)]]
На 2010 год у зоркі вядома шэсьць [[Экзаплянэта|экзаплянэт]]. Адкрыцьцё карлікавай плянэтнай сыстэмы адбылося ў 2005 годзе. Галоўная «славутасьць» сыстэмы — першая адкрытая навукоўцамі экзаплянэта ([[Глізэ 581 c]]) у межах заселенай зоны цэнтральнай зоркі, то бок дадзеная плянэта валодае парамэтрамі арбіты і масы, якія робяць экзаплянэту патэнцыйна заселенай. У прыватнасьці, паскарэньне вольнага падзеньня на ёй можа складаць 1,6 g, а тэмпэратура паверхні — ад −3 да {{nowrap|40 [[Градус Цэльсія|°С]]}}.

Найбліжэйшая да зоркі плянэта ў сыстэме была адкрытая 21 красавіка 2009 году і зьяўляецца самай маленькай па масе, але знаходзіцца блізка да зоркі. Яе мінімальная маса — 1,9 мас Зямлі, пэрыяд звароту вакол зоркі — 3,15 дня. Прыналежнасьць плянэты да зоны пражываньня выклікае вельмі вялікія сумневы — хутчэй за ўсё, па парамэтрах умоў на паверхні яна можа нагадваць плянэту [[Вэнэра (плянэта)|Вэнэра]].

29 верасьня 2010 году была адкрыта чацьвёртая ад зоркі плянэта ([[Глізэ 581 g]]) — другая па масе ў сыстэме, знаходзіцца глыбока ўнутры [[Заселеная зона|заселенай зоны]] зоркі. Вада на ёй можа знаходзіцца ў вадкім стане, і такім чынам, гэтая плянэта знаходзіцца ў так званай зоне Златаўласкі чырвонага карліка.

== Дадатковыя зьвесткі ==
* Двойчы, у 2007 і 2008 гадах, Gliese 581 выбіралася ў якасьці зоркі-адрасата міжзоркавых радыёпасланьняў — гл. праекты «[[A Message From Earth]]» і «[[Hello From Earth]]».

== Глядзіце таксама ==
* [[Глізэ 581 e]]
* [[Глізэ 581 b]]
* [[Глізэ 581 c]]
* [[Глізэ 581 g]]
* [[Глізэ 581 d]]
* [[Глізэ 581 f]]

== Вонкавыя спасылкі ==
* [http://www.allplanets.ru/star.php?star=Gliese% 20581 Gliese 581 на allplanets.ru]
* [https://web.archive.org/web/20070427002456/http://www.membrana.ru/articles/global/2007/04/25/133300.html Первая пригодная для жизни планета найдена у красной звезды], ''membrana.ru''
* [http://space.1001chudo.ru/stars_1685.html Апісаньне Глізэ 581]

{{Глізэ 581}}

[[Катэгорыя:Шалі (сузор’е)]]

Шаблёны, якія ўжываюцца на гэтай старонцы:

Вярнуцца да старонкі «Глізэ 581».

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Глізэ_581»