Прагляд крыніцы для Байдакі (зьніклая вёска)

Вы ня маеце дазволу на рэдагаваньне гэтай старонкі з наступнай прычыны:

Ваш IP-адрас у дыяпазоне, які быў заблакаваны на ўсіх вікі-праектах Фонда Вікімедыя.

Блакіроўка была зроблена ‪EPIC‬. Названая прычына: Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Пачатак блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2024
Канец блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2025

Ваш бягучы IP-адрас - 206.189.44.186, а заблакаваны дыяпазон - 206.189.32.0/20. Калі ласка, уключайце ўсе гэтыя падрабязнасці ў свае звароты.

Калі вы лічыце, што былі заблакаваны па памылцы, вы можаце знайсці дадатковую інфармацыю і інструкцыі на старонцы Недапушчальнасць выкарыстання адкрытых проксі-сервераў глабальных правіл.

У адваротным выпадку, каб абмеркаваць блакіроўку, калі ласка, звярніцеся з запытам пра перагляд на МетаВікі або адпраўце электроннае паведамленне ў чаргу VRT stewards па адрасе stewards@wikimedia.org, уключаючы ўсе вышэйпералічаныя дэталі.

Вы можаце праглядаць і капіяваць крынічны тэкст гэтай старонкі.

{{Населены пункт/Беларусь
|Назва                            = Байдакі
|Статус                           = хутар, засьценак
|Назва ў родным склоне            = Байдакоў
|Назва па-расейску                = 
|Трансьлітараваная назва          = Bajdaki
|Герб                             = 
|Сьцяг                            = 
|Гімн                             = 
|Дата заснаваньня                 = 
|Першыя згадкі                    = 1734 год
|Статус з                         = 
|Магдэбурскае права               = 
|Былая назва                      = 
|Мясцовая назва                   =
|Адміністрацыйная адзінка        = Вобласьць
|Назва адміністрацыйнай адзінкі  = [[Гомельская вобласьць|Гомельская]]
|Адміністрацыйная адзінка2       = Раён
|Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкі]] 
|Шырата градусаў                 = 
|Шырата хвілінаў                 = 
|Шырата сэкундаў                 = 
|Даўгата градусаў                = 
|Даўгата хвілінаў                = 
|Даўгата сэкундаў                = 
|Пазыцыя подпісу на мапе         = 
|Водступ подпісу на мапе         = 
|Commons                         = 
|Сайт                            = 
}}

'''Байдакі́ '''{{заўвага|Пры бальшавіках такую назву надалі паселішчу [[Бардакі (Лаханія)|Бардакі]], якое знаходзілася вельмі далёка ад сапраўдных, зьніклых на той час, Байдакоў.}} — даўні хутар, пазьней засьценак у межах сучаснага [[Хвойніцкі раён|Хвойніцкага раёну]] [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]].

== Гісторыя ==
=== Карона Каралеўства Польскага ===
[[Файл:POL COA Korybut.svg|150пкс|значак|зьлева|Герб Карыбут князёў Вішнявецкіх.]][[Файл:POL COA Rawicz.svg|150пкс|значак|Герб Равіч паноў Ракіцкіх.]]
Найранейшую на сёньня згадку пра futor Baydaków сустракаем у тарыфе падымнага падатку [[Оўруч|Оўруцкага]] павету [[Кіеўскае ваяводзтва|Кіеўскага ваяводзтва]] [[Карона Каралеўства Польскага|Каралеўства Польскага]] 1734 года, складзеным на падставе папярэдняй люстрацыі. Хутар належаў да часткі [[Брагін|Брагінскага]] маёнтку, якую трымалі ў заставе яшчэ ад серадзкага ваяводы пана Яна Канецпольскага паны Сілічы<ref>Тарифи подимного податку, сеймикові лауди і люстрації Київського воєводства першої половини XVIII століття. /Вид. друге, доп. Укл. Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 285, 359, 405</ref>. Але ў 1733 годзе князь [[Міхал Сэрвацы Вішнявецкі]] ці не ўпершыню падпісаўся, акрамя іншага, «графам на Брагіне»<ref>Акты, издаваемые Виленской археографической комиссией. — Вильна, 1870. Т. IV. Акты Бресцкого гродского суда. С. 485</ref>, і, такім чынам, большасьць ранейшых заставаў, што да брагінскіх добраў, была спыненая.

У 1754 годзе з 6 двароў (×6 — прыкладна 36 жыхароў) хутара Байдакоў Брагінскага маёнтку «do grodu» (Оўруцкага замку) выплачваліся 27 грошаў, «na milicję» (на вайсковыя патрэбы павету і ваяводзтва) 3 злотых, 18 грошаў<ref>Тариф подимного податку Київського воєводства 1754 року. /Опрацював Конрад Жеменецький. — Біла Церква, 2015. С. 191, 201, 248</ref>. У тым жа годзе маёнтак быў куплены ў княгіні Эльжбэты [[Вішнявецкія|Вішнявецкай]] Міхалавай [[Замойскія|Замойскай]] панам войскім ашмянскім Францам Антоніем Ракіцкім.

=== Расейская імпэрыя ===

[[File:POL COA Oskierka.svg|150пкс|значак|зьлева|Герб Мурдэліо зьменены роду Аскеркаў.]][[Файл:Рашаўцы на схематычным пляне Рэчыцкага павету 1800 г.jpg|значак|Байдакі на схематычным пляне Рэчыцкага павету 1800 г.]]
У выніку другога падзелу [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] ([[1793]]) Байдакі ў складзе Рэчыцкай акругі апынуліся ў межах Чарнігаўскага намесьніцтва (губэрні), з 1796 г. у складзе тэрытарыяльна ўпарадкаванага Рэчыцкага павету Маларасейскай, а з 29 жніўня 1797 г. [[Менская губэрня|Менскай губэрні]] [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]<ref>Насевіч В., Скрыпчанка Т. Рэчыцкі павет / В. Насевіч, Т. Скрыпчанка // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: у 6 т. — Т. 6. Кн. 1. — Мінск: БелЭн, 2001. С. 181—182</ref>.

У крыніцы, заснаванай на зьвестках рэвізіі 1795 году, Байдакі названыя ў пераліку паселішчаў, нібыта адабраных у стражніка польнага літоўскага Яна Мікалая Аскеркі ў «казённое ведомство за клятвопреступление», г. зн. за ўдзел у вызвольным паўстаньні 1794 года<ref>Петреченко І. Є. «Камеральное описание… Речицкой округи» 1796 р.: інформаційний потенціал пам’ятки // Днепровский паром. Природное единство и историко-культурное взаимодействие белорусско-украинского пограничья / Материалы международной конференции (26-27 апреля 2018 г., г. Гомель). — Минск, 2018. С. 73</ref>. Але Мікулічы, Байдакі, [[Пудакоў]] і іншыя паселішчы, якія раней належалі да Брагінскага маёнтку, пан М. Аскерка трымаў па сваёй жонцы пані Барбары Ракіцкай; на яе, відавочна, і былі запісаныя. Таму нядзіўна, што ўсе яны, урэшце, вернутыя сыну Рафалу Міхалу Аскерку, якому пашчасьціла вярнуцца зь сібірскай няволі. Гэта засьведчана ведамасьцю сяла [[Мікулічы (Гомельская вобласьць)|Мікулічаў]] Богаяўленскай царквы 1801 году<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40420. А. 55адв.-57</ref>. З мэтрычных запісаў той жа царквы 1796, 1797, 1801 гадоў вядомыя прозьвішчы байдакоўцаў — Байдак, Бандарэнка, Гуц, Іваніцкі, Кабашнік, Палхоўскі, Прымак, Шахніцкі<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 493. А. 169адв.-170. Спр. 494. А. 229-237. Спр. 499. А. 176-184адв.</ref>.

Згодна з «Фармулярнай ведамасьцю» Мікуліцкай царквы 1822 году, вёска Байдакі з 53 душамі мужчынскага і 54 душамі жаночага полу, што месьцілася за 2 вярсты ад прыходзкай царквы, нібыта яшчэ належала пану Рафалу Аскерку<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 1. Спр. 40552. А. 66</ref>, які спачыў, аднак, у 1818 годзе<ref>Рыбчонак С., Свяжынскі У. Аскеркі гербу Мурдэліо зменены. // Спадчына. 4/1999. С. 208</ref>. Пасьля вяртаньня Байдакоў да паноў Ракіцкіх, прыгонныя іх жыхары, падобна, былі пераселеныя ў Пудакоў, а іх месца занялі вольныя людзі каталіцкага веравызнаньня.   

[[Файл:Засьценак Байдакі на мапе Менскай губэрні А. К. Фіцінгофа. 1846 г.jpg|значак|зьлева|Засьценак Байдакі на мапе Менскай губэрні А. К. Фіцінгофа. 1846 г.]]
6 студзеня 1836 году ксёндз Тадэвуш Рагоўскі, вікары Астраглядаўскага касьцёлу Ўнебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, ахрысьціў Анелю, дачку Казімера і Караліны Кастэцкіх, а кумамі выступілі Ян Андрэеўскі і Ванда Казачкоўская з Байдакоў<ref>НГАБ. Ф. 937. Воп. 4. Спр. 134. А. 9</ref>. Вёска Байдакі згаданая ў 1848 годзе, калі 19 лістапада сьвятар Міхаіл Казьлякоўскі, настаяцель Мікуліцкай Богаяўленскай царквы, ахрысьціў Марка, сына рыма-католіка Сымона і праваслаўнай Мар'яны, як запісана ў мэтрыцы, Казачэнкаў{{заўвага|Гэты ж сьвятар у 1835, 1837 і 1839 г. маці дзяцей Ігнацыя Стравінскага Аляксандру чамусьці запісаў Елісаветай<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп. 13. Спр. 537. А. 404. Спр. 539. А. 495адв. Спр. 551. А. 765адв.</ref>.}}<ref>НГАБ. Ф. 136. Воп.14. Спр. 397. А. 553адв.</ref>.

Ці не астатні ўпамін пра засьценак Байдакі сустрэты ў «Списках населённых мест Минской губернии по уездам, приходам, еврейским обществам со сведениями об их расположении и народонаселении [Дело]: 1857 г.», дзе засьведчана, што 5 ягоных жыхароў мужчынскага полу і 1 жанчына заставаліся парафіянамі Астраглядавіцкага касьцёлу<ref>Расейскі дзяржаўны гістарычны архіў. Ф. 1290. Воп. 4. Спр. 79. А. 381</ref>.

== Заўвагі ==
{{Заўвагі}}

== Крыніцы ==
{{Крыніцы|2}}

[[Катэгорыя:Колішнія населеныя пункты Хвойніцкага раёну]]
[[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XVIII стагодзьдзі]]

Шаблёны, якія ўжываюцца на гэтай старонцы:

Вярнуцца да старонкі «Байдакі (зьніклая вёска)».

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Байдакі_(зьніклая_вёска)»