Прагляд крыніцы для Абсалютная манархія

Вы ня маеце дазволу на рэдагаваньне гэтай старонкі з наступнай прычыны:
Ваш IP-адрас у дыяпазоне, які быў заблакаваны на ўсіх вікі-праектах Фонда Вікімедыя.
Блакіроўка была зроблена ‪EPIC‬. Названая прычына: Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Пачатак блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2024
Канец блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2025
Ваш бягучы IP-адрас - 206.189.44.186, а заблакаваны дыяпазон - 206.189.32.0/20. Калі ласка, уключайце ўсе гэтыя падрабязнасці ў свае звароты.
Калі вы лічыце, што былі заблакаваны па памылцы, вы можаце знайсці дадатковую інфармацыю і інструкцыі на старонцы Недапушчальнасць выкарыстання адкрытых проксі-сервераў глабальных правіл.
У адваротным выпадку, каб абмеркаваць блакіроўку, калі ласка, звярніцеся з запытам пра перагляд на МетаВікі або адпраўце электроннае паведамленне ў чаргу VRT stewards па адрасе stewards@wikimedia.org, уключаючы ўсе вышэйпералічаныя дэталі.
Вы можаце праглядаць і капіяваць крынічны тэкст гэтай старонкі.
{{Формы кіраваньня}}
'''Абсалю́тная мана́рхія<ref name="BNT">[https://slounik.org/bnt11 Тэрміналёгія грамадазнаўства. Менск: Інбелкульт, 1926, БНТ]</ref>''' ці '''неаграні́чаная манархія<ref name="BNT" />''' ці '''абсалюты́зм<ref name="BNT" />'''{{Заўвага|Таксама ''палітычны абсалютызм'', ''неагранічанасьць'', ''самадзяржаўе''}} (ад {{мова-la|absolutus|скарочана}} — самастойны; {{мова-fr|absolutisme|скарочана}}) — разнавіднасьць манархічнае формы кіраваньня, блізкае да дыктатуры, пры якой уся паўната дзяржаўнае, а часам і духоўнае ўлады знаходзіцца ў рукох манарха<ref name="ZNZN">[https://znzn.ru/istoriya-gosudarstva-i-prava-zarub-stran/glossarii-po-predmetu-istoriya-gosudarstva-i-prava Слоўнік замежнае гісторыі й права] {{ref-ru}} </ref>; форма дзяржаўнага кіраваньня, пры якой вярхоўная ўлада неабмежавана належыць адной асобе<ref>[https://www.skarnik.by/tsbm/1543 Слоўнік «Скарнік», тлумачэньне слова ''абсалютызм'']</ref>.

У вузкім, строга [[Навука|навуковым]] сэнсе паняцьце ''«абсалютная манархія»'' супадае з паняцьцем ''абсалютызму'' й азначае [[Палітычная сыстэма|дзяржаўны лад]] у краінах [[Заходняя Эўропа|Заходняе Эўропы]] на позьнім этапе<ref name="SZS">Слоўнік замежных словаў. — М.: «Расейская мова», 1989. — 624 с ISBN 5-200-00408-8 {{ref-ru}} </ref>.

Абсалютызм, які прыйшоў на зьмену [[Саслоўная манархія|саслоўнай манархіі]], быў у эўрапейскіх кантынэнтальных [[дзяржава]]х у працяг XVII і XVIII стагодзьдзяў паноўнай дзяржаўнай формай, якой спрыялі багасловы, якія прыпісваюць вярхоўнай улады боскае паходжаньне, і [[рым]]скія [[юрыст]]ы, якія прызнавалі за васпанамі абсалютную ўладу старажытных рымскіх [[імпэратар]]аў. Гэтая дзяржаўная форма дасягнула апаґею свайго разьвіцьця пры [[Францыя|францускім]] каралю [[Людовік XIV|Людовіку XIV]], сыстэматычна ажыцьцяўляў сваё знакамітае: <blockquote>«LʼEtat cʼest moi!»</blockquote>
([[дзяржава — гэта я]]). Як гістарычны тэрмін абсалютызм зьмяніў паняцьце «[[стары парадак]]» (Ancien regime) у сярэдзіне XIX стагодзьдзя.

Сацыяльная апора розных абсалютных манархіяў неаднолькавая. Абсалютныя манархіі ў Эўропе Новага часу былі дваранскімі дзяржавамі, у якіх захоўвалася «грамадзтва прывілеяў»<ref name="VRE">[https://old.bigenc.ru/world_history/text/661497 Абсалютызм] / Копосов М. Е. // Вялікая Расейская энцыкляпэдыя: [у 35 т.] / гал. рэд. Ю. С. Осіпаў. — М.: вялікая Расейская энцыкляпэдыя, 2004—2017. {{ref-ru}} </ref>.

== Характарыстыкі ==

Абсалютызм характарызуецца тым, што [[дзяржава]] дасягае такога ўзроўню разьвіцьця, пры якім ствараецца вялікі [[Бюракратыя|бюракратычны апарат]] улады, ўзмацняюцца карныя органы, фармуецца прафэсійная [[армія]]. Дзейнасьць саслоўна-прадстаўнічых органаў улады амаль спыняецца або іх распускаюць.

Абсалютызм дапускае, ува адрозьненьне ад дэспатычныя, таталітарных рэжымаў, наяўнасьць латэнтных (утоеных) абмежаваньняў ўлады: эканамічных (існуе адносны [[плюралізм]] уласнасьці), сацыяльных (наяўнасьць разнастайнай сацыяльнай структуры й спадчыннай [[Арыстакратыя|арыстакратыі]]), палітычных (абсалютызм здольны да палітычнай дынамікі, пашыранага палітычнага ўзнаўленьня), ідэалягічных (абсалютызм ня бачыць у існаваньні ідэалягічнай разнастайнасьці пагрозы для сябе).

== Генэза ==
Абсалютызм спачатку спрыяў разьвіцьцю [[Рамяство|рамяства]] і [[Гандаль|гандлю]], але пасьля стаў тормазам разьвіцьця [[Вытворчыя сілы|вытворчых сіл]]. Абсалютызм характарызуецца ўтварэньнем бюракратычнага цэнтралізаванага апарата, увядзеньнем пастаянных [[Падатак|падаткаў]] і пастаяннай наёмнай арміі. [[Буржуазія]], якая вырасла ў значную сілу, рэвалюцыйным шляхам зьнішчыла абсалютызм (у [[Ангельшчына| Ангельшчыны]] ў XVII стагодзьдзі, у Францыі ў XVIII стагодзьдзі). У [[Расейская імпэрыя|Расеі]] абсалютызм быў зьнішчаны [[Лютаўская рэвалюцыя 1917|Лютаўскай рэвалюцыяй 1917 году]].

== Гісторыя ==
Паняцьце абсалютнай манархіі як формы арґанізацыі ўлады ўзыходзіць яшчэ да рымскага права. Так, вядомая формула юрыста II стагодзьдзя н. э. Ульпіяна: {{мова-la|princeps legibus solutus est}} («Васпан не зьвязаны законамі»). Разьвіцьцё абсалютызму як тэорыі да XV—XVII стагодзьдзяў зьвязана з фармаваньнем паняцьці дзяржавы. Да гэтага часу ў заходнееўрапейскай палітычнай думкі панавала сынкрэтычная мадэль, заснаваная на вучэньні антычнага філёзафа [[Арыстотэль|Арыстотэля]], — у ёй не было выразнага разьмежаваньня ўзроўняў арґанізацыі грамадзтва (прававога, рэлігійнага, палітычнага, этычнага, сацыяльнага, духоўнага). Абапіраліся на вучэньне Арыстотэля канцэпцыі «паасобнага сувэрэнітэту» (Філіпа дэ Коммина, Клода Сейсьселя й інш.) меркавалі прыярытэт моцнай каралеўскай улады, супрацьпастаўлялася тыраніі, і абʼядноўвалі якасьці манархіі, арыстакратыі й дэмакратыі. У XV—XVI стагодзьдзях разьвіваецца й паняцьце дзяржавы, якая пазначае не «становішча» караля, а абстрактную сутнасьць — увасабленьне публічнай улады. Вялікі ўклад у фармаваньне гэтага паняцьця ўнёс італьянскі мысьляр [[Нікалё Мак’явэльлі]] (трактат «[[Васпан]]», 1532 год)<ref name="VRE" />.

У 1576 годзе францускі філёзаф [[Жан Бадэн]] у сваёй працы ''«[[шэсьць кніг пра Рэспубліку]]»'' прадставіў тэорыю непадзельнасьці сувэрэнітэту: вышэйшая дзяржаўная ўлада цалкам належыць манарху, аднак абсалютная манархія не магла замахвацца на правы й свабоды падданых, іх маёмасьць (у процівагу Ўсходняй дэспатыі, дзе манарх мог адвольна распараджацца жыцьцём і ўласнасьцю падданых). У той жа час фармуецца тэорыя ''«дзяржаўнай цікавасьці»'' (ёй ішоў, у прыватнасьці, прыхільнік абсалютнай манархіі [[кардынал Рышэльё]]), згодна зь якой манарх можа парушаць правы падданых у самых крайніх выпадках у імя выратаваньня дзяржавы. У той жа час, акрамя рацыяналістычных тэорыяў, вялікую ролю ў ідэалягічным асьпекце абсалютызму гулялі ідэя чароўнага паходжаньня Інстытуту дзяржаўнай улады. Гэтая ідэя ўкладвалася ў характэрны для эпохі вобраз думкі: кароль і эліта ўтваралі кантынуўм, чалавечая воля абмежаваная рамкамі богаўстаноўленага парадку. Ўзьвялічваньня пэрсоны гасудара служыў пышны й выдасканалены палацавы этыкет. Выдатна сфармуляваў сэнс абсалютнай манархіі Людовік XIV у сваёй афарыстычнай фразе ''«дзяржава — гэта я»''<ref name="VRE" />.

Абсалютныя манархіі ў частцы краін атрымалі ў спадчыну ад папярэдняй формы манархіі прадстаўнічыя органы: [[картэсы]] ў [[Гішпанія|Гішпаніі]], [[Генэральныя штаты (Францыя)|Генэральныя штаты]] ў [[Францыя|Францыі]], [[Парлямэнт Вялікабрытаніі|парлямэнт]] у [[Ангельшчына|Ангельшчыны]], [[Земскі сабор]] у [[Маскоўская дзяржава|Маскоўскай дзяржаве]] й т.д.). Дзякуючы сыстэме саслоўнага прадстаўніцтва манархія магла атрымаць падтрымку шляхты, царквы местаў у тых пытаньнях, якія яна не магла вырашыць самастойна (ува адпаведнасьці з прынцыпам саслоўна-прадстаўнічай манархіі ''«усё, што тычыцца ўсіх, павінна быць адобрана ўсімі»''). Узмацненьне каралеўскай улады адбылося ў канцы XV—пачатку XVI стагодзьдзя, асабліва ярка гэта выявілася ўва Францыі, Ангельшчыны й Гішпаніі. Эўрапейскі абсалютызм практычна фармаваўся як сыстэма надзвычайнага кіраваньня, што было зьвязана з патрабавалымі павелічэньня падаткаў войнамі. Аднак нават там, дзе пры пераходзе да абсалютнай манархіі прадстаўнічыя органы былі ліквідаваныя (Земскія саборы ў Расеі), гаспадарам даводзілася так ці інакш лічыцца зь меркаваньнем падданых, часта выяўляецца праз рэкамэндацыі дарадцаў, народныя паўстаньня, пагрозу палацавых пераваротаў і [[Царазабойства|царазабойстваў]]. Яшчэ ў Новы час ўзьнікалі й апазыцыйныя абсалютызму палітычныя тэорыі. На думку рэлігійнай апазыцыі (галоўным чынам пратэстанцкай), захаваньне права ўласнасьці й вернасьць сапраўднай рэлігіі фармуюць грамадзкі дагавор, парушэньне якога манархам дае падданым права на паўстаньне. Знаходзіліся пасьлядоўныя праціўнікі й у ідэі чароўнага паходжаньня ўлады. Напрыклад, згодна з [[Кардынал Бэлярмін|кардыналам Бэлярміну]], кароль атрымлівае ўладу ня ад бога, а ад кіраванага мудрымі пастырамі народа. Да XVII стагодзьдзя склалася ўяўленьне пра тое, што грамадзкі парадак першасны ў адносінах да вернасьці рэлігіі. Гэта прадстаўленьне знайшло адлюстраваньне ў працы ангельскага філёзафа [[Томас Гобс|Томаса Гобса]] «[[Левіятан]]». Гобс разьвіваў ідэю абсалютных індывідаў, якія знаходзяцца ў стане «вайны ўсіх супраць усіх» («Чалавек чалавеку — воўк») і пад страхам сьмерці перадаюць абсалютную ўладу дзяржаве. Такім чынам Гобс даў абсалютызму радыкальнае абгрунтаваньне, але адначасова разбурыў вобраз Сусьвету як ідэальнай сутнасьці — інтэлектуальную аснову абсалютызму (карыстаючыся працамі Гобса, у канцы XVII стагодзьдзя [[Джон Лок]] сфармуляваў асновы канстытуцыйнага ладу). У XVII стагодзьдзі францускі тэарэтык права [[Жан Домат]] абараняў канцэпцыю абсалютнай манархіі ў такіх працах, як «аб сацыяльным парадку й абсалютнай манархіі», спасылаючыся на абсалютную манархію як на спосаб захаваньня натуральнага парадку, як задумаў [[Бог]]<ref>{{cite web|url=http://symposium.cornellcollege.edu/2009/04/18/jean-domat-on-defense-of-absolute-monarchy/|title=Jean Domat: On Defense of Absolute Monarchy - Cornell College Student Symposium|date=2009-04-18|access-date=2019-11-16|archive-date=2020-10-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20201028234633/https://symposium.cornellcollege.edu/2009/04/18/jean-domat-on-defense-of-absolute-monarchy/|deadlink=no}} {{ref-en}} </ref>.

Па меры разьвіцьця й узмацьненьня капіталізму ў эўрапейскіх краінах прынцыпы існаваньня абсалютнай манархіі сталі прыходзіць у супярэчнасьць з патрэбамі які зьмяніўся [[грамадзтва]]. Жорсткія рамкі [[Пратэкцыянізм|пратэкцыянізму]] й [[Мэркантылізм|мэркантылізму]] абмяжоўвалі [[Эканамічная свабода|эканамічную свабоду]] прадпрымальнікаў, вымушаных вырабляць толькі тавары, выгадныя каралеўскай казьне. Кардынальныя зьмены адбываюцца ўнутры саслоўяў. Зь нетраў трэцяга саслоўя вырастае эканамічна магутны, адукаваны, прадпрымальная кляса [[Капіталізм|капіталістаў]], які мае ўласнае ўяўленьне пра ролю й задачах дзяржаўнай улады. У Нідэрляндах, Ангельшчыны й Францыі гэтыя супярэчнасьці былі вырашаны рэвалюцыйным шляхам, у іншых краінах адбывалася паступовая трансфармацыя абсалютнай манархіі ў абмежаваную, канстытуцыйную. Аднак гэты працэс праходзіў нераўнамерна, напрыклад, у [[Расея|Маскоўшчыне]] й [[Турэччына|Турэччыне]] абсалютная манархія праіснавала аж да [[XX стагодзьдзе|XX]] стагодзьдзя.

== Абсалютная тэакратычная манархія ==
У сучасным сьвеце абсалютная [[Тэакратыя|тэакратычная]] манархія зьяўляецца ня вельмі распаўсюджанай<ref>Юрый Нічыпаравіч Гладкі, Асацыяцыя юрыдычны цэнтар (Saint Petersburg, Russia) — [https://books.google.ru/books?hl=ru&id=KasdAQAAMAAJ&dq=%D0%90%D0%B1%D1%81%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%8F+%D1%82%D0%B5%D0%BE%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F+%D0%BC%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B8%D1%8F&focus=searchwithinvolume&q=%D0%90%D0%B1%D1%81%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%8F+%D1%82%D0%B5%D0%BE%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F Расея ў лабірынтах геаграфічнага лёсу] {{ref-ru}} </ref> формай праўленьня, дзе на чале дзяржавы стаіць [[рэлігія]]. Кіраўніком дзяржавы зьяўляецца галоўная службовая асоба пануючай рэлігійнай арґанізацыі ([[Царква|царквы]]), якая валодае неабмежаванай вышэйшай дзяржаўнай уладай. У цяперашні час такая форма праўленьня ўстаноўлена ў наступных краінах: [[Ватыкан]]<ref>[https://books.google.ru/books?id=c5333zCKH_4C&pg=PA52&dq=Абсолютная+теократическая+монархия&hl=ru&sa=X&ved=0ahUKEwiQ2MS0t9jTAhUDMZoKHd12A8oQ6AEISTAH#v=onepage&q=Абсолютная%20теократическая%20монархия&f=false Нацыянальныя парлямэнты сьвету] {{ref-ru}} </ref>, [[Брунэй|Султанат Брунэй]], [[Саудаўская Арабія|Каралеўства Саудаўская Арабія]]<ref>М. Гарчакоў — [https://books.google.ru/books?id=4Gz5WyPLPR8C&pg=PA153&dq=%22Абсолютная+теократическая+монархия%22&hl=ru&sa=X&q=%22Абсолютная%20теократическая%20монархия%22&f=false Вялікі ілюстраваны Энцыкляпэдычны даведнік для дзяцей: сьвет вакол нас] {{ref-ru}} </ref>.

== Сучаснасьць ==
{{Паводле стану на|2022}} год у сьвеце засталося толькі шэсьць дзяржаў, форму праўленьня ў якіх можна без усялякіх умоўнасьцяў назваць абсалютнай манархіяй:
{| class="wikitable plainrowheaders sortable"
!Краіна
!Фота
!Манарх
|-
|{{Сьцяг|Брунэй}} [[Брунэй]]<ref>{{Cite web|url=https://old.bigenc.ru/geography/text/4113454|title=БРУНЭЙ • Вялікая Расейская энцыкляпэдыя|publisher=bigenc.ru|accessdate=2019-11-12|archive-date=2019-10-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20191024080057/https://bigenc.ru/geography/text/4113454|deadlink=no}}</ref><ref name="brunei">{{Cite web|author=Government of Brunei|title=Prime Minister|work=The Royal Ark|publisher=Office of the Prime Minister|url=http://www.pmo.gov.bn/pmo1/index.php?option=com_content&view=article&id=50&Itemid=82|accessdate=2011-11-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111007033949/http://www.pmo.gov.bn/pmo1/index.php?option=com_content&view=article&id=50&Itemid=82|archivedate=2011-10-07}}</ref>
|[[Файл:Sergio_Mattarella_met_with_Hassanal_Bolkiah_ahead_of_2021_G20_Summit_(2)_(cropped).jpg|139x139пкс]]
|[[Хасанал Балькіах]]
|-
|{{Сьцяг|Аман}} [[Аман]]<ref>{{Cite web|url=https://old.bigenc.ru/geography/text/2688387|title=АМАН • Вялікая Расейская энцыкляпэдыя|publisher=bigenc.ru|accessdate=2019-11-12|archive-date=2019-11-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20191112074136/https://bigenc.ru/geography/text/2688387|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/2020/01/haitham-bin-tariq-named-successor-oman-sultan-qaboos-200111060309444.html|title=Haitham bin Tariq sworn in as Oman's new sultan|publisher=Аль-Джазыра|accessdate=2020-01-11|archive-date=2020-01-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200111062427/https://www.aljazeera.com/news/2020/01/haitham-bin-tariq-named-successor-oman-sultan-qaboos-200111060309444.html|deadlink=no}}</ref>
|[[Файл:Secretary_Pompeo_Meets_with_the_Sultan_of_Oman_Haitham_bin_Tariq_Al_Said_(49565463757)_(cropped).jpg|113x113пкс]]
|[[Хэйсам бэн Тарык]]
|-
|{{Сьцяг|Катар}} [[Катар]]<ref>{{Cite web|url=https://qatar.mid.ru/ru/dvustoronnie_otnosheniya/informatsiya_o_gosudarstve_katar/|title=Інфармацыя аб дзяржае Катар|author=|website=Амбасадарства Расеі ў Катары|date=|publisher=|accessdate=2019-11-12|archive-date=2019-11-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20191112075639/https://qatar.mid.ru/ru/dvustoronnie_otnosheniya/informatsiya_o_gosudarstve_katar/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.worldatlas.com/articles/what-type-of-government-does-qatar-have.html|title=What Type Of Government Does Qatar Have?|publisher=WorldAtlas|lang=en|accessdate=2019-11-12|archive-date=2019-11-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20191112074136/https://www.worldatlas.com/articles/what-type-of-government-does-qatar-have.html|deadlink=no}}</ref><ref name="qatar">{{Cite web|author=Government of Qatar|title=H.H. The Amir's Biography|publisher=Diwan of the Amiri Court|url=http://www.diwan.gov.qa/english/the_amir/the_amir_cv.htm|accessdate=2011-11-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111202072946/http://www.diwan.gov.qa/english/the_amir/the_amir_cv.htm|archivedate=2011-12-02}}</ref>
|[[Файл:تميم_بن_حمد_بن_خليفة_آل_ثاني_(49759678641)_(cropped).jpg|123x123пкс]]
|[[Тамім бін Хамад Аль Тані|Тамім бін Хамад]]
|-
|{{Сьцяг|Саудаўская Арабія}}<ref>{{Cite web|url=https://old.bigenc.ru/geography/text/3537496|title=САУДАЎСКАЯ АРАБІЯ• Вялікая Расейская энцыкляпэдыя|publisher=bigenc.ru|accessdate=2019-11-12|archive-date=2020-04-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20200423145710/https://bigenc.ru/geography/text/3537496|deadlink=no}}</ref><ref>{{cite news|title=Saudi Arabia's King Abdullah dies|url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-30945324|work=[[BBC News]]|date=2015-01-23|accessdate=2015-01-23|archivedate=2015-01-22|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150122233542/http://www.bbc.com/news/world-middle-east-30945324}}</ref>
|[[Файл:Salman_of_Saudi_Arabia_-_2020_(49563590728)_(cropped).jpg|150x150пкс]]
|[[Салман ібн Абдул-Азіз Аль Сауд|Салман ібн Абдул-Азіз]]
|-
|{{Сьцяг|Ватыкан}} [[Ватыкан]]<ref>{{cite news|title=Argentina's Jorge Mario Bergoglio elected Pope|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-21777494|work=[[BBC News]]|accessdate=2013-03-13|archivedate=2015-04-09|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150409061414/http://www.bbc.com/news/world-europe-21777494}}</ref>
|[[Файл:Portrait_of_Pope_Francis_(2021).jpg|143x143пкс]]
|[[Францішак (папа рымскі)|Францішак]]
|-
|{{Сьцяг|ААЭ}} [[ААЭ]]<ref name=":0">{{cite news|title=Vatican to Emirates, monarchs keep the reins in modern world|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-05-02/education/29495629_1_monarchy-absolute-power-head|newspaper=Times of India|access-date=2019-11-16|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131030140525/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-05-02/education/29495629_1_monarchy-absolute-power-head|archivedate=2013-10-30}}</ref>
|[[Файл:Mohammed_bin_Zayed_Al_Nahyan_-_2021_(51683733605)_(cropped).jpg|150x150пкс]]
|[[Мухамад ібн Заід Аль Нахайян|Мухамад ібн Заід]]
|-
|}

== Глядзіце таксама ==

* [[Канстытуцыйная манархія]]
* [[Саслоўна-прадстаўнічая манархія]]
* [[Тэакратыя]]
* [[Дыктатура]]

== Заўвагі ==
{{Заўвагі}}

== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

[[Катэгорыя:Формы дзяржаўнага кіраваньня]]
[[Катэгорыя:Палітычная геаграфія]]
[[Катэгорыя:Манархія]]
Шаблёны, якія ўжываюцца на гэтай старонцы:
Вярнуцца да старонкі «Абсалютная манархія».
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Абсалютная_манархія»