Явалод
| Явалод лац. Javałod | |
| Hávaldr Ewald | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Hatho + Wald Aevo + Wald |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Яўлад, Евалт, Овальт, Овэльт |
| Вытворныя формы | Явільт |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Явалод» | |
Явалод, Яўлад, Евалт (Овальт, Овэльт) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
Паходжаньне
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Явалод — імя германскага паходжаньня, якое зьвязваюць з паўночнагерманскім імём Hávaldr[1]. Таксама адзначалася старажытнае германскае імя Ewald[2] (Avald[3]). Іменная аснова еў- (аў-) (імёны ліцьвінаў Явіл, Явільт, Явірт; германскія імёны Avila, Evilda, Ewert) паходзіць ад гоцкага aiws 'час, эпоха' або стараверхненямецкага ewi, eo 'закон'[4], а аснова -валд- (-алд, -олт) (імёны ліцьвінаў Геральт, Левалт, Рамвольт; германскія імёны Gerwald, Lewolt, Romuald) — ад гоцкага і германскага waldan 'валодаць, гаспадарыць' або wulþus 'слава, мажнасьць'[5].
У Польшчы XVI—XVII стагодзьдзях адзначаліся прозьвішчы Awold, Ewaldt, Ewaldowa (жаночае)[6].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: во Оугры Яволодоу и Ярополкоу… Ярополкоу и яволодоу в Галичи (Галіцка-Валынскі летапіс); послаша Яволода, боярина Володимеря (Наўгародзкі чацьверты летапіс)[7]; служъба Евладовых: Михеи, а сыновъ его 2 — Иванъ, Тишъко (каля 1492 году)[8]; Гринь Яновичъ зъ Евладовъщины[9], Тихонъ Мацковичъ з дому Евладовщизны… Евладъ Прохновичъ Буйко… Андрей Кондратовичъ з дому Евладовщизны[10] (1567 год); Owaltówna (1723 год)[11]; Elżbieta Jewałt (1803 год)[12].
Носьбіты
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Явалод — галіцкі баярын, які ўпамінаецца ў 1209 і 1211 гадох
- Явалод — смаленскі баярын князя Ўладзімера Рурыкавіча (1187—1239)
- Оўлад — веніцкі зямянін, які ўпамінаецца ў 1507 годзе[13]
Овэльты (Owelt) і Овэльты-Авільскія (Owelt-Owilski) гербу Кетліч — літоўскія шляхецкія роды[14].
Зь імём Явалод як вытворным ад германскага (паўночнагерманскага) імя Ávaldr (Avald) зьвязваюць назву вёскі Яўладавічаў на гістарычнай Случчыне[15].
Глядзіце таксама
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Яволод // Фасмер М. Этимологический словарь русского языка: В 4 т.: Пер. с нем. = Russisches etymologisches Wörterbuch. Т. 4. — М., 2004.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 51.
- ^ Sveriges medeltida personnamn. Hft. 2. — Uppsala, 1973. S. 203.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 86.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
- ^ Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku. T. 1: A—G. — Kraków, 2007. S. 142, 428.
- ^ ПСРЛ. Т. 4. — СПб., 1848. С. 21.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 4 (1479—1491). — Vilnius, 2006. P. 162.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 599.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 602.
- ^ Birże, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
- ^ Podbirże, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
- ^ Описание документов и бумаг, хранящихся в Московском архиве Министерства юстиции. К��. 21. — М., 1915. С. 163.
- ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 6. — Rzeszów, 2006. S. 262.
- ^ Рыдзевская Е. А. К варяжскому вопросу // Известия Академии наук СССР. Серия VII. № 7, 1934. С. 530.