Сайбут
Сайбут лац. Sajbut | |
Seyboth | |
Паходжаньне | |
---|---|
Мова(-ы) | германскія |
Утворанае ад | *Seio + Boto Sieg + Boto |
Іншыя формы | |
Варыянт(ы) | Сейбут, Сэйбут, Шэйбут |
Вытворныя формы | Зігібут |
Зьвязаныя артыкулы | |
якія пачынаюцца з «Сайбут» |
Сайбут, Сейбут (Сэйбот, Сэйбут, Шэйбут) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
Паходжаньне
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Сэйбот або Сайбот (Seyboth, Seiboth) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова сай- (сей-, зей-) (імёны ліцьвінаў Шэйбар, Зэйвальд, Саймунт; германскія імёны Seiber, Seywaldus, Seymund) паходзіць ад гоцкага saio 'вястун'[2] або ад асновы сіг- (зыг-, зег-)[3], а аснова -бут- (-бот-) (імёны ліцьвінаў Бутвід, Бутрык, Вільбут; германскія імёны Botvid, Butariks, Willebut) — ад усходнегерманскага but- з значэньнем 'корань, камель' (гепідзкае butilo 'камель')[4].
Адпаведнасьць прускага імя Sayboth германскаму імю Siboto прызнае летувіскі лінгвіст Ёзас Юркенас(lt)[5].
Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскага імя Sejbot (Zejbot)[6].
У Польшчы адзначаюцца прозьвішчы Шэйбут (Szejbut)[7] і Сэйбутовіч (Seybutowicz)[8].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Sayboth eyme leytismanne uf Sameland (27 лютага 1400 году)[9]; у Красномъ Селе. Михаилу Корсаковичю землица Соибутишки (1440—1492 гады)[10]; людеи наших бирштанъцов… а Дашка Соибутовича (10 жніўня 1516 году)[11]; Дашко Сеибутовичъ (сьнежань 1552 году)[12]; Янъ Петровичъ въ Сойбутовъ[13], Стефанъ Мацковичъ з Сойбутъ… Лавринъ Стецевичь зъ Сойбутовъ… Андрей Яновичъ зъ Сойбутовъ[14], Станиславь Павловичъ зъ Сойбутовъ[15] (1567 год); возного повету ковенского Яна Матеевича Саибута (2 красавіка 1586 году)[16]; пана Лаврына Стецэвича Сайбута, пана Матея Лаврыновича Сайбута, пана Станислава Стэцэвича Сайбута, пана Стэфана Лавриновича Сайбута (1 верасьня 1591 году)[17]; пана Валенътого Сейбута земенина господарьского повету Ковеньского… панъ Сайбутъ… до рукъ Валентого Сайбута (13 ліпеня 1592 году)[18]; пан Ян Матеевичъ Сайбут (5 студзеня 1596 году)[19]; пана Валентoгo Сайбута… Walenty Saybuth ręką swą (9 жніўня 1597 году)[20]; Walenthy Saybuth (28 траўня 1606 году)[21]; пана Войтеха Сайбута (6 сакавіка 1607 году)[22]; Я Янъ Матеевичъ Сайбутъ, возный господарский повету Ковенского (28 лістапада 1608 году)[23]; Szeybut (1641 год)[24]; Seybutowa (1671—1681 гады)[25]; p. Anna Saybutowa… p. Piotr Saybut… p. Aleksander Saybut[26] (1690 год); Wladyslaw Saybut (15 траўня 1695 году)[27]; у п. райцы Сейбута (1710 год)[28][29]; Przed nami Janem Seybutem — burmistrzem (4 жніўня 1717 году)[30]; Iacobus Seybutowicz (1719 год)[31]; Seybuty (1744 год)[32]; Anastasiae Szeybutowna (1764—1786 гады)[24]; Fran: Seybut Romanowicz prezyduiący ziemski i poseł wdztwa Wileń. (1788 год)[33]; konsyliarz woiewodztwa Trockiego Kanut Seybut Romanowicz sedzia grodzki Witebski (17 жніўня 1792 году)[34]; Kanut Seybut Romanowicz konsyliarz z powiatu Starodubowskiego (13 жніўня і 2 кастрычніка 1792 году)[35]; Kanuty Seybut Romanowicz (2 кастрычніка 1792 году)[36]; Anna Sejbot (1801 год)[37].
Носьбіты
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Валенці Сайбут — літоўскі шляхціч, які ўзяў удзел у рокашы 1606 году
- Марцін Сайбут — берасьцейскі зямянін, які ўпамінаецца ў 1631 годзе[38]
- Канут Сейбут Рамановіч — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, судзьдзя гродзкі віцебскі
- Ян Сейбут — жыхар вёскі Гваздаў або Заляшанаў (Полацкае ваяводзтва), які ўпамінаецца ў 1766 годзе[39]
Сейбуты-Рамановічы — літоўскі шляхецкі род[40].
У Беларусі адзначаецца прозьвішча Сейбут[41].
На тэрыторыі цяперашняй Летувы фіксавалася прозьвішча Шэйбот у летувізаванай форме[42]
На 1904 год існавала сядзіба Сайбутава (Сайбутова) у Смаленскім павеце Смаленскай губэрні[43].
На гістарычнай Ковеншчыне існуе вёска Сэйбуты, на гістарычнай Віленшчыне — Сэйбутаны.
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1321.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 241.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 16.
- ^ Юркенас, Ю. Основы балтийской и славянской антропонимики. — Вильнюс, 2003. С. 127.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 242.
- ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 310.
- ^ Smoczyński W. Les Noms de famille polonais d’origine lituanienne // Proceedings of the Thirteenth International Congress of Onomastic Sciences, Cracow, August 21—25, 1978 / edited by Kazimierz Rymut. Vol. 2. — Kraków, 1982. P. 440.
- ^ Das Marienburger Tresslerbuch der Jahre 1399—1409. — Königsberg, 1896. S. 68.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 25.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 349.
- ^ Метрыка Вялікага Княства Літоўскага. Кніга 35 (1551—1558 гг.). — Менск, 2020. С. 190.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 743.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 745.
- ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 746—747.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 275.
- ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 30. — Вильна, 1904. С. 97.
- ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 30. — Вильна, 1904. С. 110, 112.
- ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 32. — Вильна, 1907. С. 52.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 14. — Вильна, 1887. С. 606.
- ^ Akta zjazdów stanów Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 2. — Warszawa, 2009. S. 157.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 18. — Вильна, 1891. С. 204.
- ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 20. — Вильна, 1893. С. 206.
- ^ а б Walkowiak J. Współczesne nazwiska Polaków o możliwej genezie litewskiej nieobecne w LPŽ, poświadczone w kartotece antroponimicznej LKI // Onomastica (Wrocław). T. 64, 2020. S. 221.
- ^ Zinkevičius Z. Lietuvių antroponimika: Vilniaus lietuvių asmenvardžiai XVII a. pradžioje. — Vilnius, 1977. P. 193.
- ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Województwo trockie 1690 r. — Warszawa, 2000. S. 133.
- ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 31. — Вильна, 1906. С. 503.
- ^ Историко-юридические материалы, извлеченные из актовых книг губерний Витебской и Могилевской, хранящихся в Центральном архиве в Витебске. Вып. 18. — Витебск, 1888. С. 66, 90, 119.
- ^ Историко-юридические материалы, извлеченные из актовых книг губерний Витебской и Могилевской, хранящихся в Центральном архиве в Витебске. Вып. 17. — Витебск, 1888. С. 2, 8, 12, 44.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 11. — Вильна, 1880. С. 397.
- ^ Sinkevičiūtė D., Račickaja V. Lietuvių dvikamienių vardų kilmės asmenvardžiai ir jų kamienų užrašymo ypatybės Vilniaus naujųjų miestiečių ir laiduotojų 1661—1795 metų sąraše // Archivum Lithuanicum. T. 16, 2014. P. 305.
- ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
- ^ Volumina legum. T. 9. — Kraków, 1889. S. 48.
- ^ Сборник документов, касающихся административного устройства Северо-Западного края при императрице Екатерине II: (1792—1796). — Вильна, 1903. С. 116.
- ^ Сборник документов, касающихся административного устройства Северо-Западного края при императрице Екатерине II: (1792—1796). — Вильна, 1903. С. 112, 127.
- ^ Сборник документов, касающихся административного устройства Северо-Западного края при императрице Екатерине II: (1792—1796). — Вильна, 1903. С. 128.
- ^ Abele, Geneteka baza Polskiego Towarzystwa Genealogicznego
- ^ Опись документов Виленского центрального архива древних актовых книг. Вып. 10. ― Вильна, 1913. С. 181.
- ^ Яўген Анішчанка, Зельки инвентарь 1766 г., Архіў гісторыка Анішчанкі, 16 сакавіка 2017 г.
- ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на Р, Згуртаваньне беларускай шляхты
- ^ Гурская Ю. А. Древние фамилии в системах собственных имен родственных языков // Известия Смоленского государственного университета. № 1 (13), 2011. С. 62—70.
- ^ Lietuvių pavardžių žodynas. T. 2. — Vilnius, 1989. P. 904.
- ^ Список населенных мест Смоленской губернии. — Смоленск, 1904. С. 379.