Нобель

Нобель лац. Nobiel
укр. Нобель
Першыя згадкі:	1158
Краіна:	Украіна
Вобласьць:	Ровенская
Раён:	Зарачанскі
Плошча:	9,85 км²
Вышыня:	140 м н. у. м.
Насельніцтва:	363 чал. (2001)
Часавы пас:	UTC+2
летні час:	UTC+3
Тэлефонны код:	3632
Паштовы індэкс:	34013
КОАТУУ:	5622284001
Геаграфічныя каардынаты:	51°52′5″ пн. ш. 25°45′42″ у. д. / 51.86806° пн. ш. 25.76167° у. д. / 51.86806; 25.76167Каардынаты: 51°52′5″ пн. ш. 25°45′42″ у. д. / 51.86806° пн. ш. 25.76167° у. д. / 51.86806; 25.76167
Нобель на мапе Ўкраіны Нобель
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Нобель (укр. Нобель) — вёска ва Ўкраіне, на рацэ Прыпяці і беразе возера Нобеля. Цэнтар сельскай рады Зарачанскага раёну Ровенскай вобласьці. Насельніцтва на 2021 год — 272 чалавек. Знаходзіцца за 35 км ад Пагоста Зарэчнага.

Нобель — даўняе мястэчка гістарычнай Піншчыны (частка Берасьцейшчыны, на захадзе Палесься), старажытны замак Вялікага Княства Літоўскага, на этнічнай тэрыторыі беларусаў. Радзіма беларускага літаратара Сяргея Грахоўскага.

Першы пісьмовы ўспамін пра Нобель зьмяшчаецца ў Іпацьеўскім летапісе і датуецца 1158 годам. У гэты час тут існаваў замак (горад).

Пазьней Нобель далучыўся да Вялікага Княства Літоўскага, дзе знаходзіўся ў валоданьні тураўска-пінскіх князёў. У XVI стагодзьдзі тут утварыўся манастыр, які стаў цэнтрам культуры і асьветы. У 1524 годзе вялікая княгіня Бона Сфорца надала тутэйшым манахам прывілей на гаспадарчую дзейнасьць.

Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў Нобель увайшоў у склад Пінскага павету Берасьцейскага ваяводзтва.

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Нобель апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Пінскім павеце Менскай губэрні.

У 1821 годзе ў Нобель перасялілі 17 мяшчанаў з суседняга Пагоста Зарэчнага^[1].

За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Нобель занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

20 лістапада 1917 году абвяшчалася Ўкраінская Народная Рэспубліка з прэтэнзіяй на Пінскі павет, у тым ліку на Нобель. 25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай гэтая тэрыторыя абвяшчалася часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі Пінскі павет увайшоў у склад Беларускай ССР^[2].

Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Нобель апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, у Пінскім павеце Палескага ваяводзтва.

У 1939 годзе ўлады СССР перадалі Нобель у склад УССР. З 2003 году ў вёсцы штогод праводзіцца ўсеўкраінскі фэст гумару «Ляўрэаты Нобэлеўскай прэміі», сымбалем якога стаў тлусты сом.

• XIX стагодзьдзе: 1886 год — 1030 чал.^[3]
• XXI стагодзьдзе: 2001 год — 363 чал.; 1 студзеня 2007 году — 325 чал.

У Нобелі працуюць школа, фэльчарска-акушэрскі пункт, дом культуры, бібліятэка.

Каля Нобелю захаваліся рэшткі паселішча часоў мэзаліту^[4].

• Гарадзішча «Царкоўная гара»

• Царква (XIX ст.)

• Сяргей Грахоўскі (1913—2002) — беларускі паэт, празаік і перакладнік

• Соркіна І. Мястэчкі Беларусі ў канцы ХVІІІ — першай палове ХІХ ст. — Вільня: ЕГУ, 2010. — 488 с. ISBN 978-9955-773-33-7.
• Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VII: Netrebka — Perepiat. — Warszawa, 1886.

• Нобель, Radzima.net