Касьцёл ��звышэньня Сьвятога Крыжа (Берасьце)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа
Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа
Краіна	Беларусь
Места	Берасьце
Каардынаты	52°05′35.66″ пн. ш. 23°41′10.63″ у. д. / 52.0932389° пн. ш. 23.6862861° у. д. / 52.0932389; 23.6862861Каардынаты: 52°05′35.66″ пн. ш. 23°41′10.63″ у. д. / 52.0932389° пн. ш. 23.6862861° у. д. / 52.0932389; 23.6862861
Канфэсія	Каталіцкая царква
Эпархія	Пінская дыяцэзія
Архітэктурны стыль	клясыцыстычная архітэктура[d]
Аўтар праекту	Якуб Фардон[d]
Дата заснаваньня	1856
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Сайт	brestcatholic.by
Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа на мапе Беларусі Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа
Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа на Вікісховішчы

Касьцё́л Узвышэ́ньня Сьвято́га Кры́жа — помнік архітэктуры XIX стагодзьдзя ў Берасьці. Знаходзіцца ў цэнтры места, на гістарычным Бульварным праспэкце^[a]. Дзее. Твор архітэктуры клясыцызму. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь.

Першы парафіяльны касьцёл пад тытулам Узвышэньня Сьвятога Крыжа ў Берасьці фундаваў вялікі князь Вітаўт у 1412 годзе. Па зьнішчэньні Старога Места ўладамі Расейскай імпэрыі да 1857 году адзіным дзейным у Берасьці касьцёлам заставаўся колішні дамініканскі.

25 верасьня 1849 году расейскія ўлады дазволілі збудаваць касьцёл у Новым Месьце. 18 лістапада таго ж году афіцыйна зацьвердзілі праект сьвятыні аўтарства Я. Фардона. У 1856 годзе новазбудаваны касьцёл асьвяціў арцыбіскуп В. Жылінскі.

У Другую сусьветную вайну касьцёл атрымаў нязначныя пашкоджаньні. У 1950—1957 гадох помнік капітальна перабудавалі: зьмянілі інтэр’еры, зьнялі 2 вежы на галоўным фасадзе. У будынку разьмясьціўся краязнаўчы музэй.

У 1990-я гады касьцёл вярнулі рыма-каталікам. Пазьней помніку вярнулі аўтэнтычная аблічча. 30 чэрвеня 1995 году абраз Маці Божай Берасьцейскай, што захоўваецца ў касьцёле, каранавалі як цудоўны.

Помнік архітэктуры позьняга клясыцызму. Гэта 2-вежавая 3-нэфавая базыліка з паўкруглай апсыдай і бакавой закрысьціяй. Галоўны фасад завяршаюць 2 бакавыя вежы з трыкутным на высокім атыку франтонам паміж імі. Роўніца падзяляецца пілястрамі і прастакутнымі нішамі-блендамі з трыкутнымі сандрыкам. Галоўны ўваход мае выгляд клясычнага пілястравага парталу з трыкутным франтонам. Бакавыя фасады рытмічна падзяляюцца прастакутнымі аконнымі праёмамі на 2 узроўнях і дэкаруюцца падаконнымі панэлямі з разеткамі і пілястрамі ў прасьценках^[1].

Інтэр’ер касьцёла ўпрыгожвае алтар у апсыдзе. На хорах стаіць арган.

• Старыя здымкі
• 
  1900 г.
• 
  да 1915 г.
• 
  1915—1918 гг.
• 
  1916 г.

• 
  17 лістапада 1916 г.
• 
  1917 г.
• 
  1917 г.
• 
  1917 г.

• 
  сьнежань 1917 г.
• 
  1918 г.
• 
  1920 г.
• 
  Я. Зімоўскі, 1921 г.

• 
  1920-я гг.
• 
  1926—1935 гг.
• 
  1929 г.
• 
  1929 г.

• 
  С. Бохніг, 1929 г.
• 
  1929 г.
• 
  1930 г.
• 
  1930 г.

• Сучасны стан
• 
  Агульны выгляд
• 
  Бакавы фасад
• 
  Галоўны фасад
• 
  Фрагмэнт

• Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. Кулагін; фатограф А. Дыбоўскі. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2008. — 488 с.: іл. ISBN 978-985-11-0395-5.
• Кулагін А. Каталіцкія храмы на Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. Кулагін; маст. І. Бокі. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2001. — 216 с.: іл. ISBN 985-11-0199-0.

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  113Г000015

• Касьцёл Узвышэньня Сьвятога Крыжа ў Берасьці, Radzima.org

п а р Славутасьці Берасьця Гістарычныя раёны Гарадзішча старажытнага Бярэсьця Берасьцейская крэпасьць Берасьцейскі замак† Вуліцы і пляцы Савецкая 17 верасьня Савецкіх пагранічнікаў пл. Свабоды Маркса Леніна Будзённага Дзяржынскага Астроўскага Гогаля Маскоўская Палацы і сядзібы Белы палац Палацы па вул. Міцкевіча Асабняк па вул. Леніна Асабняк па вул. Леванеўскага Храмы Дзейныя Сьвята-Мікалаеўскі сабор Касьцёл Святога Крыжа Сьвята-Сімяонаўскі сабор Сьвята-Мікалаеўская брацкая царква Сьвята-Афанасьеўская капліца Царква Раства Багародзіцы Кірха Нядзейныя Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар аўгустынаў Касьцёл Езуса і Сьвятога Казімера і калегіюм езуітаў Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля і кляштар бэрнардынаў Касьцёл Сьвятой Барбары і кляштар трынітарыяў Касьцёл Сьвятой Сафіі і кляштар дамініканцаў Касьцёл Беззаганнага Зачацьця Найсьвяцейшай Дзевы Марыі і кляштар бэрнардынак Касьцёл і кляштар брыгітак Петрапаўлаўская царква і манастыр базылянаў Касьцёл Сьвятога Крыжа і Сьвятой Ганны Вялікая сынагога Музэі Берасьцейскі абласны краязнаўчы музэй Археалягічны музэй «Бярэсьце» Музэй «Выратаваныя мастацкія каштоўнасьці» Мастацкі музэй Берасьця Музэй гісторыі Берасьця Музэй абароны Берасьцейскай крэпасьці-героя 5 форт Брэсцкі чыгуначны музэй Тэатры Берасьцейскі акадэмічны тэатар драмы імя Ленінскага камсамолу Беларусі Берасьцейскі абласны тэатар лялек Помнікі і мэмарыялы Мэмарыяльны комплекс «Берасьцейская крэпасьць-герой» Помнік тысячагодзьдзя Берасьця Бюст П. І. Клімука Помнік У. І. Леніну Магіла савецкіх лётчыкаў Межавы знак Грамадзкія будынкі Берасьцейская абласная філярмонія Чыгуначны вакзал Берасьцейскі банк Жыдоўская больніца Дом распусты Дом культуры чыгуначнікаў Мужчынская гімназія Сады й паркі Парк імя Першага траўня Парк воінаў-інтэрнацыяналістаў Могілкі Балахоўскія Гарнізонныя Трышынскія † страчаныя аб’екты