Марыя Ямант
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Нарадзілася | 1842 Вільня, Расейская імпэрыя |
| Памерла | 3 верасьня 1908 Варшава, Расейская імпэрыя |
| Пахаваная | |
| Род | Яманты |
| Бацькі | Тадэвуш Ямант Схаластыка з Макрыцкіх[d] |
| Муж | Войцех Дмахоўскі |
| Рэлігія | рыма-каталічка |
Марыя Ямант, Марыя Дмахоўская з Ямантаў (1842, Вільня – 3 верасьня 1908, Варшава) – удзельніца Паўстаньня 1863–1864 гадоў, нарачоная Кастуся Каліноўскага.
Нарадзілася ў Вільні ў сям’і надворнага саветніка Тадэвуша Яманта. Мела чатырох братоў (сярод іх паплечнік Каліноўскага Юзаф Ямант) і трох сясьцёр (Людвіка, Алена, Схаластыка).
Падчас паўстаньня разам з сёстрамі ўваходзіла ў склад нелегальнай жаночай арганізацыі (Жаночага камітэту). У чэрвені 1863 году на кватэры Ямантаў была створана адна з галоўных канспіратыўных явак Каліноўскага.
На пачатку 1864 Марыя была арыштаваная, зьняволеная ў былым віленскім кляштары місіянераў, пасьля чаго сасланая разам з роднымі ў Табольск.
Каля 1874 вярнулася з Сібіры і пасялілася ў Варшаве, дзе і пражыла да канца жыцьця. Пахавана на Паванзкоўскіх могілках у Варшаве.
Нарачоная Каліноўскага
Марыя пазнаёмілася з Канстанцінам праз свайго брата Юзафа Яманта, сябра і паплечніка Каліноўскага. На пераломе 1861–1862 гадоў адбыліся заручыны Марыі і Канстанціна.
Пасля паражэння паўстаньня Каліноўскі з-пад варты піша Марыі славуты верш «Марыська чарнабрэва, галубка мая».
Пасьля сьмерці Кастуся Марыя доўгі час захоўвала вернасьць памяці нарачонага, толькі на схіле жыцця ў Варшаве ўзяла шлюб з былым паўстанцам Войцехам Дмахоўскім.
Цікавыя факты
- Дзякуючы Ядвізе Макрыцкай, цётцы Марыі Ямант, Каліноўскаму ўдалося перадаць на волю «Лісты з-пад шыбеніцы».
- Шырокай грамадзкасьці месца пахаваньня Марыі Ямант доўгі час заставалася невядомым, яно было адшукана арганізацыяй «Беларуская Нацыянальная Памяць» 6 лютага 2008 году.