Койданаўскі замак

Помнік абарончай архітэктуры
Койданаўскі замак
Замак і кальвінскі збор, каля 1900 г.
Краіна	Беларусь
Месцазнаходжаньне	Койданаў
Каардынаты	53°41′26.7″ пн. ш. 27°7′40.89″ у. д. / 53.69075° пн. ш. 27.128025° у. д. / 53.69075; 27.128025Каардынаты: 53°41′26.7″ пн. ш. 27°7′40.89″ у. д. / 53.69075° пн. ш. 27.128025° у. д. / 53.69075; 27.128025
Стан	зьнішчаны
Койданаўскі замак на мапе Беларусі Койданаўскі замак
Койданаўскі замак на Вікісховішчы

Ко́йданаўскі за́мак — помнік архітэктуры XVI ст. у Койданаве. Знаходзіўся на Гаштольдавай гары, каля Плябанскай вуліцы. Твор архітэктуры готыкі.

Утвараў адзіны ансамбль з кальвінскім зборам. У 1930—1950-я гады помнік дашчэнту зьнішчылі савецкія ўлады.

Гісторыя

Узьвядзеньне першага драўлянага замка ў Койданаве скончылася, відаць, у XIII ст. Яго атачаў вадзяны роў, злучаным з ракою Няцечкай. Зь першай паловы ХVІ ст. замест драўлянага збудавалі мураваны 9-вежавы замак з дыямэтрам вежаў каля 10 мэтраў і таўшчынёй каменна-цагляных муроў да 1,5 мэтра, якія праразаліся байніцамі. Вежы накрываліся шатровымі стрэхамі і іх некалькі разоў перабудоўвалі^[1]. Уваход у замак запіраўся традыцыйнаю брамай, якую вянчаў герб ��адзівілаў^[1]. Неўзабаве ролю замка як адміністрацыйнага цэнтра Койданаўскага графства Радзівілаў пачаў выконваць неўмацаваны сядзібны комплекс, разьмешчаны асобна ад мястэчка. Пазьней «замкам» няправільна называлі палацава-паркавы комплекс^[2].

Пасярод замка ў 1564 годзе на сродкі князя Мікалая Радзівіла Рудога збудавалі драўляны кальвінскі збор (у 1613—1621 гадох — мураваны^[3]).

Збор атачала мураваная сьцяна зь дзевяцьцю вежамі. Яны былі 2-яруснымі, круглымі і завяршаліся канусаватым дахам. Таўшчыня сьценаў дасягала 1,5 м. У кожным ярусе вежаў налічвалася тры байніцы. Вакол мураванае сьцяны існавалі вал і роў, што злучаўся з ракой Няцечай. Празь яго да брамы, завершанай гербам Радзівілаў, вёў драўляны мост^[4].

У 1950-я гады савецкі ўлады зьнішчылі помнік. У наш час момант захаваўся толькі невялікі ўзгорак, які хавае рэшткі абарончых муроў.

Галерэя

Гістарычная графіка

Старая графіка
Плян, 1835 г.
Н. Орда, 1876 г.
XIX ст.
1906 г.

пач. XX ст.
1918 г.
К. Заўэрмільх, 20.05.1918 г.
К. Заўэрмільх, 20.05.1918 г.

К. Заўэрмільх, 20.05.1918 г.
К. Заўэрмільх, 20.05.1918 г.
да 1920 г.
1930-я гг.

Гістарычныя здымкі

Старыя здымкі
1910—1914 гг.
1910—1917 гг.
У. Джункоўскі, студзень 1917 г.
У. Джункоўскі, студзень 1917 г.

1917 г.
1917 г.
1917 г.
1917 г.

1917 г.
1918 г.
1920-я гг.
У. Азерскі, 1930 г.

Крыніцы

^ ^а ^б Койданава Замки Беларуси Праверана 22 ліпеня 2011 г.
^ Якімовіч Ю. Ці быў у Койданаве замак? // Помнікі гісторыі і культуры Беларусі. № 3, 1985. — Менск: Полымя. — ISSN 0131-2669. С. 25—27.
^ Габрусь Т. Помнікі пратэстанцкага храмабудаўніцтва Беларусі // Спадчына. — 2003. — № 1.
^ Кушнярэвіч А. Кальвінскі збор у Койданаве // Спадчына. № 2, 1994. С. 52.

Вонкавыя спасылкі

Койданаўскі замак , Radzima.org

[main-1] а ^б Койданава Замки Беларуси Праверана 22 ліпеня 2011 г.

[aw-2] Якімовіч Ю. Ці быў у Койданаве замак? // Помнікі гісторыі і культуры Беларусі. № 3, 1985. — Менск: Полымя. — ISSN 0131-2669. С. 25—27.

[3] Габрусь Т. Помнікі пратэстанцкага храмабудаўніцтва Беларусі // Спадчына. — 2003. — № 1.

[m52-4] Кушнярэвіч А. Кальвінскі збор у Койданаве // Спадчына. № 2, 1994. С. 52.

[1]