Сталь: розьніца паміж вэрсіямі

Зьмест выдалены Змесціва дададзена

Лінейны

Цяперашняя вэрсія на 15:45, 17 жніўня 2023

Сталь (па-польску: stal ад ням. Stahl) — дэфармоўны (коўкі) сплаў, які складаецца ў асноўным з жалеза й мае ўтрыманьне вугляроду ад 0,2% і 2,1% паводле вагі, у залежнасьці ад гатунку. Вуглярод зьяўляецца найбольш распаўсюджаным матэрыялам для легіраваньня жалеза, але шэраг іншых легіравальных элемэнтаў выкарыстоўваюцца таксама, як то манган, хром, ванад і вальфрам^[1]. Вуглярод й іншыя элемэнты выступаюць у якасьці ацьвярджальніка, прадухіляючы дысьлякацыі ў крышталічнай рашоткі атама жалеза. Вар’юючы колькасьць легіруючых элемэнтаў і формы іхнай прысутнасьці ў сталі можна кантраляваць такія якасьці, як цьвёрдасьць, плястычнасьць і трываласьць на парыў сталі. Сталь з павышаным утрыманьнем вугляроду можа зрабіцца мацнейшай за жалеза, але таксама менш плястычнай за яго.

Сплавы з утрыманьнем вугляроду вышэй за 2,1% вядомыя як чыгун празь іхнюю ніжэйшую тэмпэратуру плаўленьня й добрыя ліцейныя якасьці^[1]. Сталь таксама адрозьніваецца ад кованага жалеза, якое можа ўтрымоўваць невялікую колькасьць вугляроду, але сталь уключае шлакавыя дамешкі. Гэтыя два адметныя фактары павялічваюць супраціў сталі да ржавеньня й павялічвае сварываемасьць.

Хоць сталь была выраблена ў першыню рознымі неэфэктыўнымі мэтадамі задоўга да эпохі Адраджэньня, ейнае выкарыстаньне стала больш распаўсюджаным пасьля вынаходзтва больш эфэктыўных мэтадаў вытворчасьці, якія былі распрацаваны ў XVII стагодзьдзі. З вынаходзтвам Бэсэмэраўскага працэсу ў сярэдзіне XIX стагодзьдзя, сталь стала матэрыялам таннай масавай вытворчасьці. Далейшыя папраўкі ў працэс, як то канвэртэрная вытворчасьць, зьнізіла сабекошт прадукцыі пры адначасовым павышэньні якасьці мэталу. Сёньня сталь зьяўляецца адным з найбольш распаўсюджаных матэрыялаў у сьвеце, з вытворчасьцю больш за 1,3 млрд тон штогод. Яна зьяўляецца асноўным кампанэнтам у будаўніцтве, элемэнтах інфраструктуры, інструмэнтаў, караблёў, машынабудаваньні, прыбораў і зброі. Сучасная сталь мае некалькі розных марак, якія вызначаюцца арганізацыяй па стандартызацыі.

Крыніцы

^ ^а ^б Ashby, Michael F. and Jones, David R. H. (1992) [1986]. «Engineering Materials 2 (with corrections ed.)». Oxford: Pergamon Press. ISBN 0-08-032532-7.

Вонкавыя спасылкі

Сайт Сусьветнай сталёвай арганізацыі
SteelUniversity.org. Інтэрнэт-праект, распрацаваны International Iron and Steel Institute
Марачнік мэталаў і сплаваў, больш за 1600 марак і сплаваў
Табліца выкарыстанасьці
Клясыфікатар сталі
Вялікі архіў дакумэнтаў пра сталь. Кембрыдзкі ўнівэрсытэт

[EngineeringM-1] а ^б Ashby, Michael F. and Jones, David R. H. (1992) [1986]. «Engineering Materials 2 (with corrections ed.)». Oxford: Pergamon Press. ISBN 0-08-032532-7.

[1]

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
 [[Файл:The viaduct La Polvorilla, Salta Argentina.jpg|міні|250пкс|Сталёвы [[мост]]]]
 [[Файл:Steel wire rope.JPG|міні|250пкс|Сталёвы трос з шахты абмоткі вежы]]
-'''Сталь''' ({{мова-pl|stal}} ад {{мова-de|Stahl|скарочана}}) — дэфармоўны (коўкі) [[сплаў]], які складаецца ў асноўным з [[жалеза]] й мае ўтрыманьне [[вуглярод]]у ад 0,2% і 2,1% паводле вагі, у залежнасьці ад гатунку. Вуглярод зьяўляецца найбольш распаўсюджаным матэрыялам для легіраваньня жалеза, але шэраг іншых легіравальных элемэнтаў выкарыстоўваюцца таксама, як то [[манган]], [[хром]], [[ванад]] і [[вальфрам]]<ref name="EngineeringM">Ashby, Michael F. and Jones, David R. H. (1992) [1986]. «Engineering Materials 2 (with corrections ed.)». Oxford: Pergamon Press. {{ISBN|0-08-032532-7}}.</ref>. Вуглярод й іншыя элемэнты выступаюць у якасьці ацьвярджальніка, прадухіляючы [[дысьлякацыя|дысьлякацыі]] ў крышталічнай рашоткі [[атам]]а жалеза. Вар’юючы колькасьць легіруючых элемэнтаў і формы іхнай прысутнасьці ў сталі можна кантраляваць такія якасьці, як [[цьвёрдасьць]], [[плястычнасьць]] і [[трываласьць]] на парыў сталі. Сталь з павышаным утрыманьнем вугляроду можа зрабіцца мацнейшай за жалеза, але таксама менш плястычнай за яго.
+'''Сталь''' ({{мова-pl|stal}} ад {{мова-de|Stahl|скарочана}})— дэфармоўны (коўкі) [[сплаў]], які складаецца ў асноўным з [[жалеза]] й мае ўтрыманьне [[вуглярод]]у ад 0,2% і 2,1% паводле вагі, у залежнасьці ад гатунку. Вуглярод зьяўляецца найбольш распаўсюджаным матэрыялам для легіраваньня жалеза, але шэраг іншых легіравальных элемэнтаў выкарыстоўваюцца таксама, як то [[манган]], [[хром]], [[ванад]] і [[вальфрам]]<ref name="EngineeringM">Ashby, Michael F. and Jones, David R. H. (1992) [1986]. «Engineering Materials 2 (with corrections ed.)». Oxford: Pergamon Press. {{ISBN|0-08-032532-7}}.</ref>. Вуглярод й іншыя элемэнты выступаюць у якасьці ацьвярджальніка, прадухіляючы [[дысьлякацыя|дысьлякацыі]] ў крышталічнай рашоткі [[атам]]а жалеза. Вар’юючы колькасьць легіруючых элемэнтаў і формы іхнай прысутнасьці ў сталі можна кантраляваць такія якасьці, як [[цьвёрдасьць]], [[плястычнасьць]] і [[трываласьць]] на парыў сталі. Сталь з павышаным утрыманьнем вугляроду можа зрабіцца мацнейшай за жалеза, але таксама менш плястычнай за яго.
 Сплавы з утрыманьнем вугляроду вышэй за 2,1% вядомыя як чыгун празь іхнюю ніжэйшую [[тэмпэратура плаўленьня|тэмпэратуру плаўленьня]] й добрыя ліцейныя якасьці<ref name="EngineeringM"/>. Сталь таксама адрозьніваецца ад [[кованае жалеза|кованага жалеза]], якое можа ўтрымоўваць невялікую колькасьць вугляроду, але сталь уключае [[шлак]]авыя дамешкі. Гэтыя два адметныя фактары павялічваюць супраціў сталі да [[іржа|ржавеньня]] й павялічвае сварываемасьць.
-Хоць сталь была выраблена ў першыню рознымі неэфэктыўнымі мэтадамі задоўга да [[эпоха Адраджэньня|эпохі Адраджэньня]], ейнае выкарыстаньне стала больш распаўсюджаным пасьля вынаходзтва больш эфэктыўных мэтадаў вытворчасьці, якія былі распрацаваны ў XVII стагодзьдзі. З вынаходзтвам [[Бэсэмэраўскі працэс|Бэсэмэраўскага працэсу]] ў сярэдзіне XIX стагодзьдзя, сталь стала матэрыялам таннай масавай вытворчасьці. Далейшыя папраўкі ў працэс, як то [[канвэртэрная вытворчасьць]], зьнізіла сабекошт прадукцыі пры адначасовым павышэньні якасьці мэталу. Сёньня сталь зьяўляецца адным з найбольш распаўсюджаных матэрыялаў у сьвеце, з вытворчасьцю больш за 1,3 млрд тон штогод. Яна зьяўляецца асноўным кампанэнтам у [[будаўніцтва|будаўніцтве]], элемэнтах інфраструктуры, [[інструмэнт]]аў, [[карабель (транспарт)|караблёў]], [[машынабудаваньне|машынабудаваньні]], [[прыбор]]аў і [[зброя|зброі]]. Сучасная сталь мае некалькі розных марак, якія вызначаюцца [[арганізацыя па стандартызацыі|арганізацыяй па стандартызацыі]].
+Хоць сталь была выраблена ў першыню рознымі неэфэктыўнымі мэтадамі задоўга да [[эпоха Адраджэньня|эпохі Адраджэньня]], ейнае выкарыстаньне стала больш распаўсюджаным пась��я вынаходзтва больш эфэктыўных мэтадаў вытворчасьці, якія былі распрацаваны ў XVII стагодзьдзі. З вынаходзтвам [[Бэсэмэраўскі працэс|Бэсэмэраўскага працэсу]] ў сярэдзіне XIX стагодзьдзя, сталь стала матэрыялам таннай масавай вытворчасьці. Далейшыя папраўкі ў працэс, як то [[канвэртэрная вытворчасьць]], зьнізіла сабекошт прадукцыі пры адначасовым павышэньні якасьці мэталу. Сёньня сталь зьяўляецца адным з найбольш распаўсюджаных матэрыялаў у сьвеце, з вытворчасьцю больш за 1,3млрд тон штогод. Яна зьяўляецца асноўным кампанэнтам у [[будаўніцтва|будаўніцтве]], элемэнтах інфраструктуры, [[інструмэнт]]аў, [[карабель (транспарт)|караблёў]], [[машынабудаваньне|машынабудаваньні]], [[прыбор]]аў і [[зброя|зброі]]. Сучасная сталь мае некалькі розных марак, якія вызначаюцца [[арганізацыя па стандартызацыі|арганізацыяй па стандартызацыі]].
 == Крыніцы ==
@@ Радок 12: / Радок 12: @@
 == Вонкавыя спасылкі ==
 * [http://www.worldsteel.org/ Сайт Сусьветнай сталёвай арганізацыі]
-* [http://www.steeluniversity.org/content/html/rus/default.asp SteelUniversity.org]{{Недаступная спасылка|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. Інтэрнэт-праект, распрацаваны International Iron and Steel Institute
+* [://steeluniversity.org/ SteelUniversity.org]. Інтэрнэт-праект, распрацаваны International Iron and Steel Institute
 * [http://www.1bm.ru/techdocs/alloys/ Марачнік мэталаў і сплаваў], больш за 1600 марак і сплаваў
-* [https://web.archive.org/web/20120102012028/http://www.dpva.info/Guide/GuideMatherials/ApplicationLimitsTables/ Табліца выкарстоўваемасьці]
+* [https://web.archive.org/web/20120102012028/http://www.dpva.info/Guide/GuideMatherials/ApplicationLimitsTables/ Табліца ]
 * [http://www.thefabricator.com/article/metalsmaterials/carbon-content-steel-classifications-and-alloy-steels Клясыфікатар сталі]
 * [https://web.archive.org/web/20170101230124/http://www.msm.cam.ac.uk/phase-trans/2005/Fealloys.html Вялікі архіў дакумэнтаў пра сталь]. Кембрыдзкі ўнівэрсытэт
 [[Катэгорыя:Будаўнічыя матэрыялы]]
-[[Катэгорыя:Вытворчасьць сталі]]
+[[Катэгорыя: ]]
-[[Катэгорыя:Стопкі жалеза]]
 [[Катэгорыя:Вікіпэдыя:Істотныя артыкулы]]