Прагляд крыніцы для Гісторыя пошты і паштовых марак Эстоніі

← Гісторыя пошты і паштовых марак Эстоніі
Вы ня маеце дазволу на рэдагаваньне гэтай старонкі з наступнай прычыны:
Ваш IP-адрас у дыяпазоне, які быў заблакаваны на ўсіх вікі-праектах Фонда Вікімедыя.
Блакіроўка была зроблена ‪EPIC‬. Названая прычына: Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Пачатак блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2024
Канец блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2025
Ваш бягучы IP-адрас - 206.189.44.186, а заблакаваны дыяпазон - 206.189.32.0/20. Калі ласка, уключайце ўсе гэтыя падрабязнасці ў свае звароты.
Калі вы лічыце, што былі заблакаваны па памылцы, вы можаце знайсці дадатковую інфармацыю і інструкцыі на старонцы Недапушчальнасць выкарыстання адкрытых проксі-сервераў глабальных правіл.
У адваротным выпадку, каб абмеркаваць блакіроўку, калі ласка, звярніцеся з запытам пра перагляд на МетаВікі або адпраўце электроннае паведамленне ў чаргу VRT stewards па адрасе stewards@wikimedia.org, уключаючы ўсе вышэйпералічаныя дэталі.
Вы можаце праглядаць і капіяваць крынічны тэкст гэтай старонкі.
{{Паштовая гісторыя краіны
|назва              = Эстонія
|арыгінальная назва = {{Мова-et|Eesti}}
|выява              = [[Файл:StampEstonia1918Michel1.jpg|150пкс]]<br /><center><small>Першая марка Эстоніі,<br />1918</small></center></small>
|выява2             = 
|існуе              = з 1638
|чалец СПЗ          = з 7 ліпеня 1922 (адноўленае<br />30 красавіка 1992)
|этапы гісторыі     = 
|этап1              = 
|грошы1             = 
|этап2              = 
|грошы2             = 
|дата1              = да 1 студзеня 1919,<br />1940—1941,<br />1944—1992
|валюта1            = 1 [[Рубель Расейскай імпэрыі|рубель]] = 100 [[Капейка|капеек]]
|дата2              = 1 студзеня 1919 — 1 студзеня 1928
|валюта2            = 1 [[эстонская марка]] = 100 [[Эстонскі пэні|пэні]]
|дата3              = 1 студзеня 1928—1940,<br />26 чэрвеня 1992 — 1 студзеня 2011
|валюта3            = 1 [[эстонская крона]] = 100 сэнтаў
|дата4              = з 1 студзеня 2011
|валюта4            = 1 [[эўра]] = 100 [[цэнт]]аў
|за мяжой           = 
|акупацыі           = 
|назва пошты        = [[Eesti Post]]
|адрас пошты        = Pallasti 28, 10001 Tallinn, Estonia
|сайт               = [http://www.post.ee/index.php www.post.ee]
|стандартная        = 22 лістапада 1918
|камэмаратыўная     = 24 лютага 1928
|напаўпаштовая      = 26 чэрвеня 1920
|даплатная          = 
|службовая          = 
|тэлеграфная        = 
|газэтная           = 
|экспрэс            = 
|пасылкавая         = 
|авіяпаштовая       = 13 сакавіка 1920
|аўтаматная         = 
|безнамінальная     = 16 сакавіка 1992
|іншыя              = 
|незвычайная        = 
|блёк               = 21 студзеня 1938
|марак у год        = 25—30
|апошняя            = 
|агулам             = 
|удзельнік WNS      = з 2002
|суполка ФІП        = Eesti Filatelistide Liit
|адрас суполкі      = Pk. 84, 10502 Tallinn, Estonia
|сайт суполкі       = 
|мапа               = [[Файл:Почтовые тракты Эстонии1712.png|310пкс]]<br /><center><small>Мапа сеткі [[Пошта|паштовых]] станцыяў на тэрыторыі сучаснай<br />Эстоніі ў 1712—1730 роках<br />[[Файл:Estonia stub.svg|220пкс]]<br />Мапа-сьцяг сучаснай Эстоніі</small></center>
}}
'''Гісто́рыя по́шты і пашто́вых ма́рак Эсто́ніі''' падзяляецца на пэрыяды, што адпавядаюць паштовым сыстэмам дзяржаваў, у складзе якіх знаходзілася тэрыторыя сучаснай [[Эстонія|Эстоніі]] ([[Швэцыя]], [[Расейская імпэрыя]], [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]]), пэрыяд незалежнасьці Эстоніі (1918—1940) і сучаснай Эстонскай Рэспублікі (з 1991).

Першая эстонская паштовая марка была выпушчаная неўзабаве па атрыманьні незалежнасьці, у лістападзе 1918 року. 10 красавіка 1991 распачало працу дзяржаўнае прадпрыемства «[[Eesti Post]]», якое зьяўляецца чальцом [[Сусьветны паштовы зьвяз|Сусьветнага паштовага зьвязу]] і займаецца выпускам марак сучаснай Эстонскай Рэспублікі. Першы выпуск зь дзевяці паштовых марак сучаснай Эстоніі выйшаў у абарачэньне 1 кастрычніка 1991.

== Раньні пэрыяд ==

=== Швэдзкае кіраваньне ===
У 1625 року кантынэнтальная Эстонія цалкам трапіла пад уладу [[Швэцыя|Швэцыі]]. На яе тэрыторыі былі створаныя дзьве правінцыі: [[Швэдзкая Эстляндыя|Эстляндыя]] (паўночная частка) і [[Лівонія]] (паўднёвая Эстонія і паўночная [[Латвія]]). [[Якаб Бэкер]] з [[Рыга|Рыгі]] быў прызначаны [[Поштмайстар|поштмайстрам]] для Лівоніі і [[Прусія|Прусіі]], а ў 1631 ён стаў загадчыкам друкарні [[Тартускі ўнівэрсытэт|Тартускага ўнівэрсытэту]]. 26 верасьня 1632 року Бэкер надрукаваў у [[Тарту]] публічную абвестку «Postordnung», што можна лічыць адпраўнай датай цывільнай пошты ў Эстоніі.

У 1638 року загад пра пошту апякунскага ўраду [[Крыстына (каралева Швэцыі)|каралевы Крыстыны]], выдадзены ў [[Швэцыя|Швэцыі]] 20 лютага 1636, быў распаўсюджаны на тэрыторыі [[Швэдзкая Эстляндыя|Герцагства Эстляндзкага]] і [[Швэдзкая Лівонія|швэдзкай Лівоніі]] ([[Ліфляндыя|Ліфляндыі]]). Паводле гэтага закону на дарогах ([[Талін|Рэвель]] — [[Нарва (горад)|Нарва]], Рэвель — [[Пярну]] — [[Рыга]] і інш.) праз кожныя 2—3 [[Міля|мілі]]<ref>1 старая руская міля=7,467 [[км]].</ref> быў пастаўлены на службу селянін або [[паштальён]], які павінен быў умець чытаць і пісаць. Селянін-паштальён быў абавязаны наняць двух паштавікоў (памочнікаў). Пачыўшы гукі [[Паштовы ражок|ражку]] паштовага кур’ера, яны мелі неадкладна падрыхтавацца і, незалежна ад надвор’я і часу сутак, сьпяшацца да наступнай паштовай сядзібы з хуткасьцю 1 мілі ў гадзіну. Аднак гэтая хуткасьць была нездавальняючай, таму было прынятае рашэньне пра стварэньне коннай пошты<ref name="selli">{{Артыкул|аўтар = Селли Э.|загаловак = Из истории почты в Эстонии|арыгінал = |спасылка = |аўтар выданьня = |выданьне = Советский коллекционер|тып = |месца = |выдавецтва = |год = 1980|выпуск = |том = |нумар = 18|старонкі = 31—39|isbn = }}</ref>.

Паштовае ўладкаваньне 1639 року прадугледжвала стварэньне ў Ліфляндыі на вайсковай дарозе, якая злучала Рыгу і [[Тарту|Дэрпт]], 14 паштовых станцыяў са зьменай коней. На адцінку між Дэрптам і Нарвай было створана пяць, а па дарозе Дэрпт — Рэвель — дзьве станцыі<ref name="selli"/>.

Новы этап у паштовым парадкаваньні пачаўся ў 1645, калі поштай зацікавіліся купцы. [[Поштмайстар]] Відзэме і Прусіі, купец Якаб Бэкер на ўласныя сродкі забясьпечыў [[Карчма|корчмы]] на дарогах Рыга — Дэрпт, Рыга — Пярну і Дэрпт — [[Раквэрэ|Вэзэнбэрг]] канямі з найманымі вершнікамі. Пры гэтым урад паабяцаў сплочваць Бэкеру за перавозку пошты 550 [[талер]]аў шторок<ref name="selli"/>.

[[Файл:LetterPernau1708.jpg|міні|300пкс|зьлева|<small>[[Ліст]], адасланы зь [[Пярну]] і [[Гашэньне|пагашаны]] [[Дамарачныя знакі паштовай аплаты|дамарачным]] [[Паштовы штэмпэль|штэмпэлем]]</small>]]
Найбуйнейшым паштовым пунктам Швэдзкай Эстоніі ў XVII — пачатку XVIII стагодзьдзяў зьяўляўся Рэвель. Праз гэтае места праходзілі марскія і наземныя паштовыя шляхі і зьдзяйсьнялася паштовае спалучэньне са швэдзкімі цэнтральнымі ўрадавымі ўстановамі ў [[Стакгольм]]е. Паштовае спалучэньне па сушы зьдзяйсьнялася па маршруце Рэвель — Вэзэнбэрг — Нарва — [[Нюэнсканс]] — [[Выбарг]], а адтуль далей праз [[Фінляндыя|Фінляндыю]] і [[Аляндзкія астравы]] ў Швэцыю. У 1687 року з Рэвеля пачалі адпраўляцца паштовыя суды да мысу [[Поркала]] на поўдні Фінляндыі. Перавозкі пошты марскім шляхам нашмат паскорылі дастаўку супраць папярэдняй перасылкі сялянскімі вазамі. Тым ня меней у 1691 року паштовы карабель «Флайгарэн» быў прададзены<ref name="selli"/><ref name="fil_cccp">{{Артыкул|аўтар = |загаловак = Из истории почты в Прибалтике|арыгінал = |спасылка = |аўтар выданьня = |выданьне = Филателия СССР|тып = |месца = |выдавецтва = |год = 1975|выпуск = |том = |нумар = 8|старонкі = 44—45|isbn = }}</ref>.

Іншым істотным цэнтрам Швэдзкай Эстоніі ў тыя часы быў узьбярэжны горад [[Пярну|Пернаў]]. Ягонае значэньне асабліва ўзрасло пасьля 1699 року, калі сюды часова перавялі [[Тартускі ўнівэрсытэт|Дэрпцкі ўнівэрсытэт]]. Між Пернавам і Швэцыяй сталі курсіраваць паштовыя суды, перасылка [[ліст]]оў на якіх каштавала 3 срэбных [[эрэ]] за [[лот (адзінка вымярэньня)|лот]]<ref name="selli"/>.

У 1665 року па тэрыторыі Швэдзкай Эстоніі і Швэдзкай Лівоніі прайшла першая замежная паштовая лінія з Рыгі ў [[Масква|Маскву]] па маршруце Рыга — [[Васцэлііна]] — [[Пскоў]] — [[Вялікі Ноўгарад|Ноўгарад]] — [[Масква]]. Ініцыятарам стварэньня гэтай паштовай лініі быў [[баяры]]н [[Афанасі Ардзін-Нашчокін]], а ейным арганізатарам — галяндзец Ян ван Свэдэн. У 1693—1700 пошта, пасьля перасяченьня расейска-швэдзкай мяжы ля Васцэлііна, праходзіла праз корчмы Васцэ-Казарыца, Пылгастэ, Карыляці і Куўстэ. З Дэрпту ў кірунку на Рыгу пошта зноўку дастаўлялася ад карчмы да карчмы (на эстонскай частцы Ліфляндыі праз Тыравэрэ, Рынгу, Кілінгі і Луке)<ref name="selli"/>.

[[Файл:Почтовый штемпельРевеля1708.jpg|міні|200пкс|left|<small>[[Паштовы штэмпэль]] Рэвеля, які быў ужываны ў 1708—1710 роках</small>]]
У 1708 на Рэвельскім [[Паштамт|паштамце]] быў уведзены [[паштовы штэмпэль]] з найменьнем места. Ён меў памеры 16 × 13 [[Мілімэтар|мм]]. Выкарыстоўваўся толькі два гады — да далучэньня 29 верасьня 1710 Рэвелю да [[Маскоўская дзяржава|Расейскага царства]]. Захаваліся адзінкавыя лісты з гэтым штэмпэлем<ref name="fil_cccp"/>.

Паштовая кантора ў Пернаве таксама ўвяла паштовы штэмпэль, большага памеру ў параўнаньні з рэвельскім — 33,5 × 8 мм. Дзейнічаў гэты штэмпэль да 12 жніўня 1710 року, калі Пернаў быў заваяваны расейскім войскам. Ліст, пагашаны гэтым штэмпэлем і захоўваны ў нацыянальным архіве Стакгольму, лічыцца ўнікальным<ref name="fil_cccp"/>.

На тэрыторыі сучаснай Эстоніі паштовыя канторы былі таксама адчыненыя ў Дэрпце, [[Хаапсалу|Гапсале]], Нарвэ, [[Курэсаарэ|Арэнсбургу]] і [[Раквэрэ|Вэзэнбэргу]]. Аднак ніводная зь іх ня мела ўласных паштовых штэмпэляў<ref name="fil_cccp"/>.

Да 1710 року, у часе [[Вялікая Паўночная вайна|Вялікай Паўночнай вайны]] паміж Швэцыяй і Расеяй, сетка швэдзкіх паштовых установаў у Эстляндыі і Ліфляндыі спыніла сваё існаваньне<ref name="selli"/>.

=== Расейскае кіраваньне ===
З прычыны вайсковых дзеяньняў і паступовага ўключэньня Эстляндыі і Ліфляндыі ў склад Расеі паўстала неабходнасьць падтрыманьня сувязі з цэнтральнымі ўстановамі ў Маскве. З 1704 да 1710 для паштовай сувязі можна было выкарыстоўваць толькі конных кур’ераў. Таму сувязь была выпадковай, а ейная эканамічная карысьць невялікая. Ідучы насустрач пажаданьням купцоў, расейскія ўлады дазволілі Нарве весьці паштовае ліставаньне з расейскімі абласьцямі і з замежнымі краінамі (акрамя Швэцыі). У той самы час жыхарам Дэрпту са стратэгічных меркаваньняў такое ліставаньне было забароненае. Такім чынам, у пачатку XVIII стагодзьдзя Нарва стала першым местам у Эстоніі, улучаным ва ўсерасейскую паштовую сетку<ref name="selli"/>.

Па сканчэньні Паўночнай вайны аднаўленьнем і далейшым разьвіцьцём паштовай службы на тэрыторыі сучаснай Эстоніі займаўся паўнамоцны прадстаўнік [[Пётар I|Пятра I]] {{Артыкул у іншым разьдзеле|Герхард Ёган фон Левэнвольдэ||et|Gerhard Johann von Löwenwolde}}. Ва ўрадавым паказаньні ад 17 кастрычніка 1710 року фон Левэнвольдэ атрымаў даручэньне аднавіць паштовае ўладкаваньне такім, якім яно было ў пэрыяд швэдзкага кіраваньня. Аднак спустошаны працяглай вайной і [[Чума|чумою]] край ня здолеў адразу стварыць зладжаную сетку паштовых станцыяў. Дзеля выхаду са створанага становішча 25 лістапада 1710 року згодна з патэнтам генэрал-губэрнатара Ліфляндыі ўздоўж найістотнейшых дарог былі створаныя так званыя казачыя паштовыя станцыі. На кожнай станцыі, якія ў асноўным разьмяшчаліся ў корчмах, было 20 коней і чатыры [[драгун]]ы. Іхняе ўтрыманьне было ўскладзенае на вакольныя хутары<ref name="selli"/>.

Аднак неўзабаве [[казакі]] сышлі з Эстляндыі й Ліфляндыі. Таму перавозкай пошты былі забавязаныя мясцовыя сяляне. Ад гэтага пакутавалі сялянскія і памешчыцкія гаспадаркі, паколькі сяляне на пэўны час адрываліся ад палявых прац. Дзеля разьвязаньня створанай праблемы Левэнвольдэ прапанаваў у 1712 року Ліфляндзкаму, а ў 1713 Эстляндзкаму рыцарствам стварыць, а пасьля і ўтрымліваць паштовыя станцыі на дарогах [[Санкт-Пецярбург]] — Дэрпт — Рыга, Рэвель — Пярнаў — Рыга, Рэвель — [[Вока (места)|Вока]] — Нарва і Рыга — Васцэлііна — Пскоў. У якасьці ўзнагароджаньня рыцарствам былі абяцаныя ўсе прыбыткі ад паштовых станцыяў<ref name="selli"/>.

24 верасьня 1714 [[Сэнат Расейскай імпэрыі|Урадавы сэнат]] Расейскай імпэрыі выдаў загад пра адкрыцьцё рэгулярнай публічнай пошты на лініі Санкт-Пецярбург — Нарва — Дэрпт — [[Валка]] — Рыга. Адкрыцьцё гэтага паштовага [[тракт]]у было абумоўленае палітычнымі, эканамічнымі і культурнымі меркаваньнямі, паколькі гэта быў найкарацейшы шлях, які зьвязаў сталіцу Расеі з [[Заходняя Эўропа|Заходняй Эўропай]]. У 1712—1713 роках рыцарства Эстляндыі і Ліфляндыі ўсталявалі на гэтай дарозе 20 паштовых станцыяў з інтэрвалам у 21—23 [[Вярста|вярсты]] між кожнай. Дванаццаць зь іх знаходзіліся на тэрыторыі сучаснай Эстоніі: у [[Эстляндзкая губэрня|Эстляндзкай губэрні]] ў [[Вайвара (воласьць)|Вайвара]], [[Вока-Пуру]] (з 1782 у [[Йыхві]]), [[Пунгер’я]] (з 1735 у [[Вяйке-Пунгер’я]]), [[Кавуксі]] (з 1735 ў [[Ранапунгер’я]]) і ў эстонскай частцы [[Ліфляндзкая губэрня|Ліфляндзкай губэрніі]] ў [[Нінасі]], [[Торма (воласьць)|Торма]], [[Ігавэрэ]], Дэрпце, [[Удэрна|Удэрне]], [[Куйгатсі]] і [[Тыльлістэ]]<ref name="selli"/>.

Другім паштовым трактам у Эстоніі была адкрытая ў 1713 року лінія Рэвель — Вока, якая да 1782 злучалася з паштовай дарогай Санкт-Пецярбург — Дэрпт — Рыга ля паштовай станцыі Вока. Гэты тракт злучаў Рэвель з Санкт-Пецярбургом. Паштовыя станцыі на гэтай лініі былі адкрытыя ў [[Йыеляхтмэ]], [[Кахала]], [[Лоабу]], [[Пыдрузе]], [[Пікарысьці]] і [[Вар’я]]<ref name="selli"/>.

У 1715 была адкрытая паштовая дарога Рэвель — Пярнаў — Рыга. У тым самым року была адчыненая лінія паштовых перавозак Рыга — [[Алукснэ]] — Васцэлііна — Пскоў. Недахопам гэтых трактаў зьявілася тая акалічнасьць, што не было пабудавана адмысловых будынкаў для паштовых станцыяў і апошнія звычайна разьмяшчаліся ў корчмах. Акрамя таго, паштовыя станцыі неаднакроць пераносіліся з аднаго месца на іншае. Гэта было выклікана благім станам будынкаў і нярэдка пажарамі<ref name="selli"/>.

Найбольш раньнім штэмпэлем расейскай дзяржаўнай пошты на тэрыторыі Эстоніі зьяўляецца штэмпэль Дэрпта 1796 року. Усе штэмпэлі, якія прымяняліся на тэрыторыі сучаснай Эстоніі ў XVIII стагодзьдзі, выкананыя [[Нямецкая мова|нямецкай мовай]]<ref>{{Артыкул|аўтар = Линнард А.|загаловак = Почтовые штемпеля Эстонии домарочного периода|арыгінал = |спасылка = |аўтар выданьня = |выданьне = Советский коллекционер|тып = |месца = |выдавецтва = |год = 1985|выпуск = |том = |нумар = 23|старонкі = 39—53|isbn = }}</ref>.
{| style="border-collapse:collapse" align="center" class="standard"
|-
|[[Файл:Ревель-Везенберг1871.jpg|center|800пкс]]
|-
|colspan=2|<center><small>Штэмпэльны канверт, адасланы з Рэвеля ў [[Ра��вэрэ|Вэзэнбэрг]] (1871; выглядны і адваротны бакі [[канвэрт]]у)</small></center>
|}

Агромністую ролю да рэалізацыі й разьвіцьця паштовых перавозак на тэрыторыі Эстляндзкай і Ліфляндзкай губэрняў згуляла будаўніцтва [[Чыгунка|чыгунак]], якое пачалося ў 1850—1860 роках. У 1865, калі было вырашанае пытаньне пра будаўніцтва чыгункі [[Палдзіскі|Балтыйскі Порт]] — Рэвель — [[Тосна]], Эстляндзкае рыцарства стварыла камісію па рэарганізацыі сеткі паштовых станцыяў. У 1869 камісія прадаставіла справаздачу, паводле якое 24 кастрычніка 1870, у дзень адкрыцьця [[Балтыйская чыгунка|Балтыйскай чыгункі]], усе паштовыя станцыі на дарозе Рэвель — Санкт-Пецярбург былі закрытыя, бо чыгунка прайшла ў непасрэднай блізкасьці ад паштовай дарогі. З гэтае пары ролю паштовых станцыяў сталі выконваць чыгуначныя станцыі<ref name="selli"/>.

У 1876 року было скончанае будаўніцтва чыгункі Тапа — Дэрпт, у выніку чаго былі ліквідаваныя паштовыя тракты Вэзэнбэрг — Дэрпт, Йыхві — Дэрпт і Рэвель — Дэрпт. У 1889 былі ўведзеныя ў лад чыгункі Дэрпт — Валга — Рыга і Валга — Пскоў. Суседнія паштовыя тракты таксама былі закрытыя<ref name="selli"/>.

Да 1917 на тэрыторыі сучаснай Эстоніі было адчынена 157 паштовых установаў<ref name="history">{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://post.ee/index.php?id=4289|загаловак = История|фармат = |назва праекту = О предприятии|выдавец = АО Ээсти Пост|дата = 17 верасьня 2012|мова = ru|камэнтар = |archiveurl=http://www.webcitation.org/66xprZUQs|archivedate=2012-04-16}}</ref>. Да 1918 на тэрыторыі Эстляндзкай і Ліфляндзкай губэрняў дзейнічалі агульнарасейскія паштовыя правілы і тарыфы і мелі хаджэньне [[Паштовыя маркі Расеі|знакі паштовай аплаты Расейскай імпэрыі]]<ref name="kataljoh">{{Кніга|аўтар = |частка = |загаловак = Каталог-справочник отечественных знаков почтовой оплаты|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = М.|выдавецтва = |год = 1992|том = |старонкі = 229—268, 280—284|старонак = |сэрыя = Приложение к журн. «Филателия»: Сб. из 3 т.; Т. 3|isbn = |наклад = }}</ref>.

== Першая сусьветная вайна ==
[[Файл:StampDorpat1918Michel1.JPG|міні|150пкс|<small>[[Паштовая марка]] [[Нямецкая імпэрыя|нямецкай]] акупацыйнай адміністрацыі ў [[Тарту|Дорпце]], 1918</small>]]
[[Файл:PostcardGermany1918(Dorpat).jpg|міні|350пкс|зьлева|<small>[[Паштовая картка]], адасланая з [[Тарту|Дорпта]] і [[Франкіроўка|франкіраваная]] маркамі Паштовай зоны Вярхоўнага галоўнакамандуючага на Ўсходзе (1918)</small>]]
24 лютага 1918 року Эстонія абвясьціла незалежнасьць, аднак наступным днём у Рэвель увайшлі [[Імпэрская армія Нямеччына|нямецкія войскі]]. Цягам лютага — сакавіка 1918 тэрыторыя Эстоніі была занятая войскамі [[Нямецкая Імпэрыя|Нямеччыны]].

25 лютага нямецкія акупацыйныя ўлады ўзялі пад свой кантроль Талінскую пошту. Існая паштовая сыстэма была пры гэтым ліквідаваная<ref name="history"/>. Пошта нямецкай ваеннай адміністрацыі абслугоўвала і грамадзянскае насельніцтва тых пунктаў, дзе былі яе ўстановы. На тэрыторыі Эстоніі ў зварот паступілі паштовыя маркі Нямеччыны з двухрадковай чорнай тыпаграфскай наддрукоўкай ''«Postgebiet / Ob. Ost»'' (Паштовая зона Вярхоўнага галоўнакамандуючага на Ўсходзе)<ref name="kataljoh"/><ref name="michel">Паводле зьвестак з каталёгу «[[Міхель (каталёг)|Міхель]]».</ref>.

У сакавіку 1918 року ў Дорпце нямецкая акупацыйная адміністрацыя зьдзейсьніла мясцовы выпуск. На марках Расейскай імпэрыі 17-га выпуску была зробленая чорная тыпаграфская наддрукоўка новага [[Намінал (філятэлія)|наміналу]] (20 і 40 [[пфэніг]]аў). Марка ў 20 пфэнігаў вядомая зь перакуленай наддрукоўкай. Маркі [[Гашэньне (пошта)|гасіліся]] аднарадковым штампам ''«DORPAT»'' шэрай фарбай. Былі ў звароце да 20 сьнежня 1918 року. Наддрукоўка была таксама зробленая на [[Паштовая картка|паштовай картцы]] [[Часовы ўрад Расеі|Часовага ўраду]]<ref name="kataljoh"/><ref>{{Кніга|аўтар = |частка = Дорпатский выпуск|загаловак = Большой филателистический словарь|арыгінал = |спасылка = |адказны = Н. И. Владинец, Л. И. Ильичёв, И. Я. Левитас, П. Ф. Мазур, И. Н. Меркулов, И. А. Моросанов, Ю. К. Мякота, С. А. Панасян, Ю. М. Рудников, М. Б. Слуцкий, В. А. Якобс; под общ. ред. Н. И. Владинца и В. А. Якобса|выданьне = |месца = М.|выдавецтва = Радио и связь|год = 1988|том = |старонкі = |старонак = 320|сэрыя = |isbn = 5-256-00175-2|наклад = }}</ref>.

28 сьнежня 1918 паштовыя аддзяленьні нямецкай вайсковай адміністрацыі на тэрыторыі Эстоніі былі зачыненыя<ref name="kataljoh"/><ref>{{Спасылка|аўтар = Röttger, Wolf-Dieter.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://www.arge-dt-besetzung-wk1.de/en/fachbeitraege/postgebiet-obost/|загаловак = Das Gebiet des Oberbefehlshabers Ost|фармат = |назва праекту = Unsere Forschungsgebiete|выдавец = Arbeitsgemeinschaft Deutsche Besetzung im 1. Weltkrieg e.V.; Bund Deutscher Philatelisten e.V|дата = 19 верасьня 2012|мова = de|archiveurl=http://www.webcitation.org/66xpsLqrZ|archivedate=2012-04-16}}</ref>.

== Першая Эстонская рэспубліка ==
[[Файл:StampsEstonia1938MichelBlock1.jpg|міні|300пкс|<small>Першы [[паштовы блёк]] [[Эстонія|Эстоніі]], 1938</small>]]
Самастойная паштовая служба незалежнай Эстоніі ў міжваенны пэрыяд была арганізаваная ў лістападзе 1918 року. 13 лістапада 1918 на загад начальніка [[Эстонская абарончая ліга|Кайцэлійта]] [[палкоўнік]]а {{Артыкул у іншым разьдзеле|Ёган Унт|Ёгана Унта|et|Johan Unt}} камэндантам Талінскай паштова-тэлеграфнай канторы быў прызначаны Хіндрэк Рыканд. Гэты дзень паштовае ведамства Эстоніі лічыць днём свайго заснаваньня<ref name="history1">{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://post.ee/index.php?id=7730|загаловак = History|фармат = |назва праекту = About us|выдавец = Eesti Post|дата = 14 верасьня 2012|мова = en|камэнтар = }}</ref>. 15 лістапада міністар шляхоў злучэньня {{Артыкул у іншым разьдзеле|Фэрдынанд Пэтэрсэн||et|Ferdinand Petersen}} зацьвярдзіў першыя паштовыя тарыфы Эстоніі. Да 1921 року яны зьмяняліся пяць разоў<ref name="history"/>.

16 лістапада Дырэкцыя эстонскай пошты выдала распараджэньне, якім паведамляла:<ref name="słomka">{{Артыкул|аўтар = Сломка Д.|загаловак = Авиапочта в Эстонии|арыгінал = |спасылка = |аўтар выданьня = |выданьне = Советский коллекционер|тып = |месца = |выдавецтва = |год = 1979|выпуск = |том = |нумар = 17|старонкі = 75—98|isbn = }}</ref>
{{Цытата|Эстонская дзяржаўная пошта пачынае сваю дзейнасьць 19 лістапада 1918 року. Да выпуску паштовых марак, які будзе зьдзейсьнены ў найбліжэйшыя дні, просім лісты не апускаць у [[Паштовая скрыня|паштовыя скрынкі]], а здаваць у паштовую кантору. Першым часам будуць прымацца толькі простыя і заказныя перасыланьні і толькі ў краіны ўзьбярэжжа [[Балтыйскае мора|Балтыйскага мора]].}}

Першая паштовая марка Эстоніі з краскавым узорам і наміналам у 5 [[Капейка|капеек]] была аддрукаваная 22 лістапада. Аўтарам рысунку быў [[Рудольф Зэра]]. Маркі былі надрукаваныя ў тыпаграфіі Г. Бёлаў у Ныме (прадмесьце Таліну). Агулам у першай сэрыі былі выдадзеныя маркі чатырох розных наміналаў. Яны былі ў абарачэньні да 30 чэрвеня 1926<ref name="kataljoh"/><ref>{{Спасылка|url=http://www.efur.se/catalogue/cat1.html|загаловак=The flower design issue|назва праекту=Estonia Stamp Catalogue 1918—1941|выдавец=The Estonian Philatelist; Alar Pastarus|дата=17 верасьня 2012|мова=en|archiveurl=http://www.webcitation.org/66m0ppAF8|archivedate=2012-04-08}}</ref><ref>{{Артыкул|аўтар = Ojaste E., Roove S.|загаловак = Die ersten estnischen Briefmarken «Blumenmuster»|арыгінал = |спасылка = |аўтар выданьня = |выданьне = Eesti Filatelist|тып = |месца = |выдавецтва = |год = 1978|выпуск = |том = |нумар = 32|старонкі = 1—15|isbn = }}{{ref-de}}</ref>.

У траўні 1919 на загад Галоўнай паштовай дырэкцыі Таліну былі наддрукаваныя ўсе запасы марак Расейскай імпэрыі 17, 19, 20 і 21 выпускаў. Ручная наддрукоўка ''«Eesti Post»'' ставілася [[каўчук]]авым штэмпэлем фіялетавай або чорнай фарбай па дыяганалі ў адзін радок у наступных колькасьцях: з зубцамі — 1 капейка — 7 асобнікаў (паводле іншых зьвестак — 8 асобнікаў), 2 капейкі — 2654 асобнікі, 3 капейкі — 1854 асобнікі, 5 капеек — 3803 асобнікаў, 10 капеек — 60 асобнікаў, 10 капеек (чорная наддрукоўка) — 917 асобнікаў, 10 капеек / на 7 капеек — 45 асобнікаў, 15 капеек — 1197 асобнікаў, 25 капеек — 998 асобнікаў, 35 капеек — 12 асобнікаў, 50 капеек — 344 асобнікі, 1 рубель — 170 асобнікаў, 10 рублёў — 11 асобнікаў; без зубцоў — 1 капейка — 1826 асобнікаў, 2 капейкі — 26 асобнікаў, 3 капейкі — 475 асобнікаў, 1 рубель — 150 асобнікаў, 3,50 рублі — 56 асобнікаў, 5 рублёў — 40 асобнікаў. Пасьля наддрукоўваньня ўсіх марак штэмпэль быў зьнішчаны. Гэтыя маркі былі ў звароце да 1 кастрычніка 1919 року. Вядомыя [[фальсыфікат]]ы ва ўрон калекцыянэрам. Некаторыя дасьледнікі лічаць дадзены выпуск спэкулятыўным. Паказаньне на спэкулятыўны характар выпуску да 1930 року был�� зьмешчанае і ў каталёгу «[[Міхель (каталёг)|Міхель]]». У цяперашні час гэтая сэрыя апісваецца ў каталёгу як лякальны выпуск Таліну<ref name="kataljoh"/><ref name="michel"/><ref name="Витте">{{Артыкул|аўтар = Витте Г. К.|загаловак = Первые почтовые марки Эстонии|арыгінал = |спасылка = |аўтар выданьня = |выданьне = Россика|тып = |месца = |выдавецтва = |год = 1931|выпуск = |том = |нумар = 7|старонкі = 45—48|isbn = }}</ref><ref name="Вейнер">{{Артыкул|аўтар = Вейнер И.|загаловак = Кое-что об «интересных марках» Эстонии|арыгінал = |спасылка = |аўтар выданьня = |выданьне = Россика|тып = |месца = |выдавецтва = |год = 1932|выпуск = |том = |нумар = 8|старонкі = 76—79|isbn = }}</ref>.

26 чэрвеня 1920 пошта Эстоніі выпусьціла першыя [[Паштова-дабрачынная марка|паштова-дабрачынныя маркі]], дададтковы збор ад якіх ішоў на карысьць інвалідаў вайны. Дзьве мініятуры з выявай інваліда зь сям’ёй і інваліда зь дзьвюмя жанчынамі ў нацыянальных строях, былі аддрукаваныя двухколеравым друкам [[Літаграфія|літаграфскім]] спосабам у тыпаграфіі Э. Бэргмана ў Тарту. Маркі былі ў звароце да 31 сакавіка 1926<ref name="kataljoh"/><ref name="michel"/>.

У памяць дзесяцігодзьдзя абвяшчэньня [[Эстонія|Эстонскай Рэспублікі]] 24 лютага 1928 была выпушчаная першая [[Камэмаратыўная марка|камэмаратыўная сэрыя]] зь пяці марак, якая ўяўляла зь сябе тыпаграфскую наддрукоўку чырвонай ці чорнай фарбай у два радкі юбілейных датаў і новага наміналу ў сэнтах на стандартных марках папярэдніх выпускаў. Маркі гэтага выпуску былі ў звароце да 1 студзеня 1941<ref name="kataljoh"/>.
{| style="border-collapse:collapse" align="center" class="standard"
|-
|[[Файл:StampEstonia1919(Tallinn)Michel1B.jpg|center|150px]]
|[[Файл:StampEstonia1920Michel22.jpg|center|200px]]
|[[Файл:StampEstonia1928Michel69.jpg|center|150px]]
|[[Файл:Estonian-stamps-State Lions-1930s issue.jpg|center|150px]]
|[[Файл:StampEstonia1940Michel160.jpg|center|200px]]
|-
|<center><small>1919: [[Паштовая марка|марка]] з [[наддрукоўка]]й<br />''«Eesti Post»'' на марцы<br />[[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]]</small></center>
|<center><small>1920: [[Паштова-дабрачынная марка|паштова-дабрачынная<br />марка]], 70 + 15 [[пэні]]</small></center>
|<center><small>1928: марка зь першай<br />[[Камэмаратыўная марка|камэмаратыўнай сэрыі]],<br />у гонар 10-рочча абвяшчэньня<br />[[Эстонія|Эстонскай Рэспублікі]]</small></center>
|<center><small>1930-я: [[Герб Эстоніі|Герб]] «[[Леў|Ільвы]]»</small></center>
|<center><small>1940: першая марка [[Эстонская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Эстонскай ССР]]</small></center>
|}

Да 1935 року Паштовая адміністрацыя атрымала прыбытак 1,5 мільёны [[Эстонская крона|крон]] і мела сетку з больш як 3600 шапікаў для продажу друкаванай прадукцыі, 782 тэлеграфныя і 1841 тэлефонны пункт паслуг.

Першы [[паштовы блёк]] выйшаў 21 студзеня 1938 року. Чатыры маркі, якія складалі блёк, з выявамі гербаў эстонскіх местаў былі надрукаваныя тыпаграфскім спосабам на паперы з шэра-зялёным сеткаватым фонам. Намінал марак быў з даплатай на грамадзкую дапамогу<ref name="kataljoh"/><ref name="michel"/>.

30 ліпеня 1940, неўзабаве па ўтварэньні [[Эстонская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Эстонскай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі]], выйшла сэрыя з чатырох марак, прысьвечаная 100-роччу паштовай маркі. На мініятурах, аддрукаваных тыпаграфскім спосабам, быў адлюстраваны [[голуб]] зь лістом у дзюбе над абрысам летака<ref name="kataljoh"/><ref name="michel"/>.

[[Файл:StampEstonia1940Michel164.jpg|міні|150пкс|<small>[[Паштовая марка]] [[Эстонская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Эстонскай ССР]] у складзе [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]], 1940</small>]]
15 жніўня 1940, ужо пасьля ўваходжаньня Эстонскай ССР у склад [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]], была выдадзеная апошняя марка гэтага пэрыяду з надпісам ''«Eesti»''. Гэта была мініятура з выявай трох леапардаў з [[Герб Эстоніі|гербу Эстонскай Рэспублікі]], аддрукаваная тыпаграфскім спосабам на шэрай крэйдавай паперы зь сінявата-зялёным сеткаватым фонам. Яна была ў звароце да 1 студзеня 1941 року<ref name="kataljoh"/>.

6 сьнежня 1940 на тэрыторыі Эстонскай ССР увайшлі ў сілу савецкія паштовыя законы і тарыфы. Пасьля гэтага эстонскія маркі не прадаваліся, аднак мелі хаджэньне ўсутыч да нямецкай акупацыі Эстоніі<ref name="słomka"/>.

=== Пошта Эстляндзкай працоўнай камуны ===
29 лістапада 1918 часткі 6-й стралковай дывізіі [[7-я армія (РСФСР)|7-й арміі]] [[Расейская Савецкая Фэдэратыўная Сацыялістычная Рэспубліка|РСФСР]] узялі Нарву. У той самы дзень было абвешчана аднаўленьне савецкай улады ў Эстоніі і ўтварэньне [[Эстляндзкая працоўная камуна|Эстляндзкай працоўнай камуны]] (ЭПК).

Аднаўленьне паштова-тэлеграфнай сувязі на тэрыторыі ЭПК было ўскладзенае на створаны пры Ўправе народнай гаспадаркі паштова-тэлеграфны аддзел на чале з А. Куцьці. 10 сьнежня узнавіла працу Нарвская паштова-тэлеграфная кантора. 17 сьнежня было адчыненае паштовае спалучэньне Нарвы з Йыхві і [[Аўвэрэ]], а 23 сьнежня — з Нарва-Йыесуў і Раквэрэ<ref name="Эпштейн" >{{Артыкул|аўтар = Эпштейн А.|загаловак = Почта Эстляндской трудовой коммуны|арыгінал = |спасылка = |аўтар выданьня = |выданьне = Филателия СССР|тып = |месца = |выдавецтва = |год = 1986|выпуск = |том = |нумар = 11|старонкі = 34—37|isbn = }}</ref>.

10 сьнежня 1918 у газэце «Eesti Kütiväe Teataja» («Весьнік эстонскіх стральцоў») былі апублікаваныя паштовыя тарыфы ЭПК. У пэрыяд з 19 сьнежня 1918 да 2 студзеня 1919 року яны пасьлядоўна ўдакладняліся цыркулярамі Нарвскай паштова-тэлеграфнай канторы. У канчатковым варыянце тарыфы мелі наступны выгляд:
* іншагародні [[закрыты ліст]] вагой да 15 грамаў — 25 капеек, за кожныя наступныя 15 г — 25 капеек;
* мясцовы закрыты ліст — 15 капеек;
* [[паштовая картка]] — 10 капеек;
* [[бандэроль]] вагой да ½ фунта — 20 капеек, за кожныя наступныя 4 лоты — 5 капеек;
* збор за замову — 25 капеек;
* адпраўленьні ў РСФСР вагой да 15 г — бясплатна<ref name="Эпштейн"/>.

[[Файл:The Soviet Union 1968 CPA 3695 stamp (Worker with Red Flag, Hammer, Anvil and Sheaf).jpg|міні|150пкс|зьлева|<small>[[Паштовая марка]] [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]], прысьвечаная 50-роччу абвяшчэньня [[Эстляндзкая працоўная камуна|ЭПК]], 1968</small>]]
Паштовыя аддзяленьні ЭПК мелі востры дэфіцыт паштовых марак для франкіраваньня карэспандэнцыі. Выкарыстаньне марак Эстоніі, якія паступілі ў некаторыя паштовыя ўстановы нязадаўга да абвяшчэньня ЭПК, не паўсюль было прызнанае законным, хоць пра існаваньне наўпроставае забароны гэтага невядома. Цыркуляры, выдадзеныя Нарвскай паштова-тэлеграфнай канторай, наказвалі наўперад да атрыманьня марак браць аплату за паштовыя перасыланьні гатоўкай, ставячы ў правым верхнім куце чырвоным алоўкам або атрамантам абведзеную кружком літару «M» (ад {{Мова-et|«makstud»|скарочана}} — аплочана)<ref name="Эпштейн"/>.

19 сьнежня 1918 року паштова-тэлеграфны аддзел ЭПК замовіў на [[Санкт-Пецярбург|Петраградзкім]] паштамце знакі паштовай аплаты розных наміналаў і паштовыя карткі. 28 сьнежня Нарвская паштова-тэлеграфная кантора атрымала замову агульнай сумай 70 200 рублёў. Прысланыя зь Петраграду маркі ўяўлялі сабой стандартныя маркі Расейскай імпэрыі 1908—1917 рокаў<ref name="Эпштейн"/>.

7 студзеня 1919 року за падтрымкай [[Антанта|Антанты]] пачаўся супольны контарнаступ [[Узброеныя сілы Эстоніі|узброеных сілаў Эстонскай Рэспублікі]] і [[Белая армія|белагвардзейскай]] [[Паўночна-Заходняя армія|Паўночна-Заходняй арміі]] пад даводзтвам генэрала [[Мікалай Юдзеніч|Мікалая Юдзеніча]]. У выніку контарнаступу 19 студзеня была захопленая Нарва. У лютым часткі Камуны і 7-й арміі [[Рабоча-Сялянская Чырвоная Армія|РСЧА]] былі адкінутыя за межы Эстоніі.

== Другая сусьветная вайна ==
[[Файл:PostcardOstland(Estonia)1942.jpg|міні|400пкс|<small>[[Паштовая картка]], адасланая з [[Раке]] 23 сьнежня 1942 і [[Франкіраваньне|франкіраваная]] [[Паштовая марка|маркай]] [[Райхскамісарыят Остлянд|райхскамісарыяту Остлянд]]</small>]]
У гады [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] тэрыторыя Эстоніі была акупаваная [[Вэрмахт|нямецкімі войскамі]]. 1 верасьня 1941 яна была ўлючаная ў склад [[Райхскамісарыят Остлянд|райхскамісарыяту Остлянд]] у якасьці [[Генэральная акруга Эстонія|генэральнае акругі]].

Першапачаткова на акупаванай тэрыторыі ўжываліся маркі [[Трэці Райх|Нямеччыны]], а з 4 лістапада 1941 — маркі, выпушчаныя адмыслова для райхскамісарыяту Остлянд. Яны ўяўлялі сабой маркі Нямеччыны з чорнай тыпаграфскай наддрукоўкай слова ''«OSTLAND»''<ref name="kataljoh"/><ref name="michel"/>.

Да гэтага ж пэрыяду адносяцца таксама мясцовыя выпускі паштовых марак асобных населеных пунктаў Эстоніі, якія зьдзяйсьняліся па адступленьні савецкіх войскаў. Вядомыя выпускі [[Мыйзакюла|Мыйзакюлы]], {{Артыкул у іншым разьдзеле|Ныа||et|Nõo}}, [[Отэпя]], Пярну, Тарту і [[Элва|Элвы]], як арыгінальных малюнкаў, так і ў выглядзе наддруковак на марках СССР<ref name="kataljoh"/>.

== У складзе Савецкага Саюзу ==
[[Файл:StampUSSR1947CPA1128.jpg|міні|150пкс|зьлева|<small>Першая [[Паштовая марка|марка]] [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]], прысьвечаная [[Эстонская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Эстонскай ССР]]. [[Герб Эстонскай ССР]], 1947</small>]]
У 1944 року ў Эстонскай ССР была адноўленая дзейнасьць савецкай пошты. Напрыканцы 1945 на тэрыторыі рэспублікі дзейнічаў адзін [[паштамт]], 11 паштовых кантораў (10 павятовых поштаў + Нарва), 206 аддзяленьняў сувязі, 404 агенцыі сувязі і адно аддзяленьне паштовых перавозак. Існавалі 2739 скрыняў для збору паштовае карэспандэнцыі (зь іх 405 у местах) і 2547 паштовых хутароў<ref name="history"/><ref name="kataljoh"/>.

Да 1950 року ў Эстонскай ССР налічваўся адзін паштамт, адно аддзяленьне паштовых перавозак, дзьве мескія пошты — у Нарв�� і ў [[Кохтла-Ярвэ]], 39 раённых поштаў, 286 аддзяленьняў сувязі і 300 агенцый сувязі. З 1950 для перавозкі пошты пачалі ўжываць маршрутныя аўтобусы. 29 жніўня 1956 Талінскі паштамт стаў Галоўпаштамтам<ref name="history"/>.

Да 1964 року ў падпарадкаваньні Міністэрства сувязі Эстонскай ССР быў адзін галоўпаштамт, адно аддзяленьне паштовых перавозак, два мескія (Нарва, [[Сіламяэ]]) і 15 раённых вузлоў сувязі. Гэтая колькасьць захоўвалася нязьменнаю да сканчэньня савецкага пэрыяду<ref name="history"/>.

[[Файл:1991 CPA 6366.jpg|міні|200пкс|Апошняя марка СССР, прысьвечаная [[Эстонія|Эстоніі]]. [[Новы год]], 1991]]
З 1970 року ў Эстоніі ладзіліся штогадовыя спаборніцтвы па прафэсійным майстэрстве «Залатыя рукі», якія сталі традыцыйнымі. Першыя спаборніцтвы былі зладжаныя для апэратараў сувязі ў Таліне<ref name="history"/>.

Улетку 1980 была адчыненая першая чарга новага двухпавярховага будынку Талінскага галоўпаштамту<ref name="history"/>.

Да 1991 року на тэрыторыі Эстоніі для паштовай аплаты ўжываліся паштовыя маркі СССР. Сярод іх былі паштовыя маркі з выявамі славутых дзеячоў, архітэктуры, фаўны і іншымі сюжэтамі, зьвязанымі з Эстоніяй.

Першая марка СССР, прысьвечаная Эстонскай ССР, выйшла 9 лютага 1947 у сэрыі Дзяржаўныя [[Герб СССР|гербы СССР]] і саюзных рэспублік. Апошняя марка СССР з эстонскім сюжэтам зьявілася 4 кастрычніка 1991, празь месяц пасьля прызнаньня СССР незалежнасьці гэтай рэспублікі. Мініятура з сэрыі «Народныя сьвяты» ілюстравала сустрэчу Новага году ў Эстоніі.

== Сучасная Эстонія ==
Першы крок да паштовай незалежнасьці Эстоніі быў зроблены 1 студзеня 1991, калі тарыф на перасыланьне простага ліста быў павялічаны з 5 да 15 капеек. Гэтае рашэньне эстонская пошта прыняла ў аднабаковым парадку, без дазволу Міністэрства сувязі СССР. З тае пары эстонская пошта стала дэ-факта незалежнаю<ref name="algonet">{{Спасылка|дата публікацыі=16 красавіка 2004|url=http://www.algonet.se/~bert/estica/provstat.html|загаловак=Provisional Postal Stationery of Estonia 1991—1993|назва праекту=Estonian Postal History|выдавец=Bert Hoflund|дата=17 верасьня 2012|мова=en|archiveurl=http://www.webcitation.org/66xptFsoq|archivedate=2012-04-16}}</ref>.

З 10 красавіка 1991 у Эстоніі пачало працу дзяржаўнае прадпрыемства «[[Eesti Post]]». На час пераходнага пэрыяду, калі маркі СССР ужо скончыліся, а маркі Эстоніі яшчэ не былі выпушчаныя, для франкіраваньня капэртаў на пошце ўжывалі гумовыя штэмпэлі з пазначэньнем тарыфу. У Тарту з дазволу генэральнага дырэктара «Eesti Post» у звароце былі пэрфараваныя палоскі<ref name="history"/>.

1 кастрычніка ў зварот паступіла першая сэрыя зь дзевяці паштовых марак незалежнай Эстонскай Рэспублікі. На ўсіх марках сэрыі была зьмешчаная выява малога гербу Эстоніі; наміналы марак — у рублёх без пазначэньня назвы валюты. Апошнія маркі з наміналам у рублёх выйшлі 22 чэрвеня 1992 року і былі прысьвечаныя [[Летнія Алімпійскія гульні 1992 году|XXV летнім Алімпійскім гульням]], якія адбываліся ў [[Барсэлёна|Барсэлёне]]<ref name="history"/><ref name="michel"/>.

31 сьнежня 1991 у Эстоніі была выпушчаная «капэрта апошняга дню». На немаркаванай ілюстраванай [[Цэласная рэч|цэласнай рэчы]] была зроблена наддрукоўка стылізаванай маркі з тэкстам ''«Пошта СССР»'', прастаўлены адбітак круглага штэмпэлю з надпісам на трох мовах: ''«TALLINN. LAST DAY — VIIMANE PÄEV 31.12.1991. СССР»'' і аддрукаваны падмалюнкавы тэкст: ''«LAST DAY COVER. 31.12.1991»''. 1 студзеня 1992 року паштовыя маркі СССР, якія дагэтуль курсіравалі ў краіне раўнапраўна з эстонскімі, былі афіцыйна выведзеныя са звароту<ref name="algonet"/><ref>{{Артыкул|аўтар = Обухов Е.|загаловак = Эстонские переоценки цельных вещей СССР|арыгінал = |спасылка = |аўтар выданьня = |выданьне = Филателия|тып = |месца = |выдавецтва = |год = 1993|выпуск = |том = |нумар = 1|старонкі = 46—47|isbn = }}</ref>.

16 сакавіка 1992 былі выпушчаны [[Стандартная марка|стандартныя маркі]] не з грашовымі наміналамі, а зь літарнымі абазначэньнямі. На мініятурах падаваліся [[Абрэвіятура|абрэвіятуры]] ангельскіх тэрмінаў, напрыклад:
* ''PP'' (''Postage paid'') — «Паштовы збор аплочаны»;
* ''PPE'' (''Postage paid. Estonia'') — «Паштовы збор аплочаны. Эстонія» (для ўнутраных паштовых перасыланьняў);
* ''PPR'' (''Postage paid. Registered'') — «Паштовы збор аплочаны. Замоўнае»;
* ''PPA'' (''Postage paid. Abroad'') — «Паштовы збор аплочаны. За мяжу» і да т. п.

Прычынай гэтага выпуску стала высокая [[інфляцыя]] і чаканы пераход на ўласную валюту — [[Эстонская крона|эстонскую крону]]<ref name="history"/><ref>{{Артыкул|аўтар = |загаловак = На 1/6 планеты|арыгінал = |спасылка = |аўтар выданьня = |выданьне = Филателия|тып = |месца = |выдавецтва = |год = 1992|выпуск = |том = |нумар = 11|старонкі = 21|isbn = }}</ref>.

3 кастрычніка 1992 року былі выдадзеныя першыя чатыры маркі (квартблёк) з наміналам у кронах. Сэрыя была прысьвечаная птушкам [[Балтыйскае мора|Балтыйскага мора]]<ref name="history"/>. 30 чэрвеня 1993 у Эстоніі былі выведзеныя з абарачэньня ўсе маркі з наміналамі ў рублёх і зь літарнымі індэксамі без наміналу. 1 ліпеня 1993 у зварот паступілі маркі з наміналамі ў эстонскіх кронах. Са студзеня 2006 да 31 сьнежня 2010 намінальная вартасьць эстонскіх марак пазначалася ў дзьвюх валютах — кронах і [[эўра]]<ref>{{Артыкул|аўтар = |загаловак = Филарама|арыгінал = |спасылка = |аўтар выданьня = |выданьне = Филателия|тып = |месца = |выдавецтва = |год = 1994|выпуск = |том = |нумар = 1|старонкі = 60|isbn = }}</ref><ref name="Euro">{{Спасылка|url=http://www.post.ee/1946?id=1946&prod_id=8128|загаловак=Accession to the euro / 467-01.01.11|назва праекту=Stamps|выдавец=Eesti post|мова=en|дата=21 верасьня 2012|archiveurl=http://www.webcitation.org/66xpxwyuI|archivedate=2012-04-16}}</ref>.

З 1 студзеня 2011 року Эстонія перайшла на эўра. Гэтай падзеі была прысьвечаная паштовая марка, якая выйшла ў абарачэньне ў той самы дзень, з выяваю манэты наміналам у 1 эўра з мапай Эстоніі. Паштовыя маркі з наміналам у кронах будуць дзейсныя для аплаты паштовых паслуг да 31 сьнежня 2013; маркі з наміналам у дзьвюх валютах са звароту выведзеныя ня будуць<ref name="Euro"/>.

Цяпер [[Eesti Post|эстонская пошта]] выпускае ў сярэднім 25—30 марак, сувэнірных аркушаў і буклетаў шторок. Найбольш папулярнымі тэмамі зьяўляюцца маякі, залі палацыкаў-архітэктурных помнікаў, народныя строі, птушкі і зьвяры Эстоніі, Каляды. Выпускі на гэтую тэматыку сталі «сэрыйнымі», што цягнуцца шмат рокаў.

== Незвычайныя выпускі ==
19 лістапада 1927 року выйшла сэрыя зь пяці марак з даплатай на карысьць фундацыі пабудовы помнікаў [[Вайна за незалежнасьць Эстоніі|вайны за незалежнасьць]]. Мініятуры зь відамі местаў Эстоніі былі надрукаваныя тыпаграфскім спосабам двухкаляровым друкам на паперы з [[Вадзяны знак|вадзяным знакам]]. У левым ці правым ніжнім куце малюнку кожнай маркі зьмешчаны парадкавы нумар, які вызначаў ейнае палажэньне ў аркушы. Падобная нумарацыя марак была ўжытая ўпершыню ў сьвеце. Апроч таго, гэта адзіныя маркі Эстоніі, аддрукаваныя на паперы з вадзяным знакам. Знак складаецца з раўналежных лініяў, у цэнтры якіх разьмешчаны герб [[Вялікае княства Фінляндзкае|Вялікага княства Фінляндзкага]] і слова ''«Finland Suomi»''<ref name="kataljoh"/><ref name="Вейнер"/>.
{| style="border-collapse:collapse" align="center" class="standard"
|-
|[[Файл:StampEstonia1927Michel63.jpg|center|150px]]
|[[Файл:StampEstonia1927Michel64.jpg|center|150px]]
|[[Файл:StampEstonia1927Michel65.jpg|center|150px]]
|[[Файл:StampEstonia1927Michel66.jpg|center|200px]]
|[[Файл:StampEstonia1927Michel67.jpg|center|200px]]
|-style="text-align:center; font-size:78%"
|[[Курэсаарэ]], япіскапскі<br />замак
|[[Тарту]], рэшткі Домскага<br />сабору
|[[Замак Тоомпэа]] зь вежай<br />[[Доўгі Герман]]
|[[Нарва (горад)|Нарва]], [[Нарваўскі замак|Вежа Доўгі Герман]]
|[[Талін]], агульны выгляд места
|}

== Іншыя віды паштовых марак ==

=== Авіяпошта ===
[[Файл:StampEstonia1923Michel43B.jpg|значак|200пкс|<small>[[Авіяпаштовая марка]] Эстоніі. [[Наддрукоўка (філятэлія)|Наддрукоўка]] новага [[намінал]]у і року на [[Пара (філятэлія)|пары]] марак, 1923</small>]]
[[Файл:Eesti Õhu Post.jpg|значак|300пкс|зьлева|<small>Першая [[авіяпаштовая марка]] Эстоніі, 1920</small>]]
Да лютага 1920 року з прычыны замярзаньня [[Фінскі заліў|Фінскай затокі]] ў Эстоніі склалася цяжкае становішча з адсыланьнем і атрыманьнем замежнай пошты, асабліва між Талінам і [[Хэльсынкі]]. Для выхаду са складзенай сытуаціі Паштовае ведамства прапанавала выкарыстоўваць для перавозкі пошты вайсковыя [[самалёт]]ы. Прызнаўшы абгрунтванасьць патрабаваньняў Паштовага ведамства, урад дазволіў перавозку пошты паветраным шляхам. 13 лютага 1920 адбыўся пробны палёт<ref name="słomka"/>.

Празь месяц, 13 сакавіка, выйшла першая [[авіяпаштовая марка]] Эстоніі. Мініятура трыкутнай формы з выяваю [[біплян]]у LVG сыстэмы Шнайдэра, якія выкарыстоўваліся для перавозкі пошты, была аддрукаваная трохколерным літаграфскім друкам у тыпаграфіі Ю. А. Паалмана ў Таліне. Аўтарам рысунку быў паштовы чыноўнік К. Трыюмф. Марка была ў звароце да 31 сьнежня 1923. Паветраная пошта Талін — Хэльсынкі дзейнічала да 15 сакавіка 1920<ref name="kataljoh"/><ref name="michel"/><ref name="słomka"/>.

Перавозка пошты паветраным шляхам была ўзноўленая 1 кастрычніка 1923 року. Былі адчыненыя дзьве авіялініі Талін — Рыга (з працягам да [[Калінінград|Кёнігзбэргу]]) і Талін — Хэльсынкі (у пачатку 1924 яе прадоўжылі да [[Стакгольм]]у). Лініі абслугоўваліся летакамі A/S «Aeronaut». У той самы дзень, 1 кастрычніка, была выпушчаная сэрыя з шасьці авіяпаштовых марак. На мініятурах першага выпускы была зробленая наддрукоўка чорнай, чырвонай, карміновай або цагляна-чырвонай фарбай у адзін ці два радкі року выпуску ''«1923»'' і новай вартасьці на адзінкавых марках (мініятуры з наміналам у 5 і 15 эстонскіх марак) ці іхніх парах у становішчы [[тэт-бэш]] аснаваньнямі трыкутнікаў. Гэтыя маркі былі ў абарачэньні да 15 крас��віка 1928<ref name="kataljoh"/><ref name="słomka"/>.

Апошнія авіяпаштовыя маркі выйшлі 15 ліпеня 1925 року. Агулам было выпушчана 18 авіяпаштовых марак<ref>Паводле зьвестак з каталёгу "[[Скот (каталёг)|]]: Scott 2007. Standard Postage Stamp Catalogue. — New York: Scott, 2006.{{ref-en}}.</ref>.

У 1988 року [[Гісторыя пошты і паштовых марак Фінляндыі|пошта Фінляндыі]] выпусьціла паштовы блёк з чатырох марак, прысьвечаных авіяпаштовым самалётам Фінляндыі. На адной зь іх выяўлены [[біплян]] [[Breguet 14]], які перавозіў пошту між Хэльсынкі і Талінам. На палёх блёку выяўленыя схемы маршрутаў на тле мапы паўночнай часткі [[Эўропа|Эўропы]]<ref name="michel"/>.
[[Файл:StampFinland1988MichelBlock4.jpg|міні|500пкс|цэнтар|<center><small>[[Паштовы блёк]] [[Фінляндыя|Фінляндыі]] з маршрутамі [[Авіяпошта|авіяпаштовых]] перавозак, 1988</small></center>]]

== Спэкуляцыйна-фантастычныя выпускі ==
Напрыканцы 1990-х — у пачатку 2000-х на філятэлістычным рынку зьявіліся фантастычна-спэкуляцыйныя маркі, выпушчаныя ад імя эстонскіх астравоў. Маркі выдаваліся ў [[Малы аркуш|малых аркушах]] па 4—16 мініятураў у кожным на папулярныя філятэлістычныя тэмы: «[[Флёра]] — [[фаўна]]», «[[Дыназаўр]]ы», «[[Прынцэса Дыяна]]», «[[Ян Павал II]]», «[[Шахматы]]» і да т. п.

Гэтыя незаконныя выпускі былі пералічаныя ў лісьце, накіраваным паштовай адміністрацыяй Эстоніі ў ліпені 2007 року ў [[Сусьветны паштовы зьвяз]]. Агулам вядома 14 эстонскіх астравоў, ад імя якіх былі выдадзеныя маркі: [[Абрука]] (10 марак), [[Аэгна]] (4), [[Аксі]] (4), [[Вормсі]] (25), [[Вяйке-Пакры]] (28), [[Кіхну]] (8), [[Маніляід]] (28), [[Муху]] (22), [[Осмусаар]] (8), [[Пранглі]] (16), [[Рухну]] (22), [[Саарэмаа]] (39), [[Суур-Пакры]] (8) і [[Хіюмаа]] (56 марак)<ref>{{Артыкул|аўтар = |загаловак = Estonia — Illegal issue of postage stamps|арыгінал = |спасылка = http://www.upu.int/philately/en/2007/200_upu_circular_en.pdf|аўтар выданьня = |выданьне = International Bureau Circular|тып = |месца = Berne|выдавецтва = [[Сусьветны паштовы зьвяз|Universal Postal Union]]|год = 2007, June 25|выпуск = |том = |нумар = 200|старонкі = |isbn = }}</ref>.

== Крыніцы і заўвагі ==
{{Крыніцы|2}}

== Літаратура ==
* ''Обухов Е. А.'' [https://web.archive.org/web/20130218133100/http://www.vlc-cg.ru/44572-skachat.html Местные выпуски Российской Федерации, стран СНГ и Прибалтики. 1991—1995 гг.: каталог. В 2 т.] — М.: ИТЦ «Марка», 2007, 2008. — 80+80 с — (Прил. к журн. «Филателия», [https://web.archive.org/web/20130421093035/http://www.marka-art.ru/pechprod/prilozhfil/position/20831.aspx № 7, 2007] и [https://web.archive.org/web/20130421092951/http://www.marka-art.ru/pechprod/prilozhfil/position/20861.aspx № 10, 2008]).
* {{Кніга
|аўтар          = 
|частка         = Таллина выпуск
|загаловак      = Большой филателистический словарь
|арыгінал       = 
|спасылка       = 
|адказны        = Н. И. Владинец, Л. И. Ильичёв, И. Я. Левитас, П. Ф. Мазур, И. Н. Меркулов, И. А. Моросанов, Ю. К. Мякота, С. А. Панасян, Ю. М. Рудников, М. Б. Слуцкий, В. А. Якобс; под общ. ред. Н. И. Владинца и В. А. Якобса
|выданьне       = 
|месца          = М.
|выдавецтва     = Радио и связь
|год            = 1988
|том            = 
|старонкі       = 
|старонак       = 320
|сэрыя          = 
|isbn           = 5-256-00175-2
|наклад         = 
}}
* {{Кніга
|аўтар          = 
|частка         = Эстонская Советская Социалистическая Республика
|загаловак      = Большой филателистический словарь
|арыгінал       = 
|спасылка       = 
|адказны        = Н. И. Владинец, Л. И. Ильичёв, И. Я. Левитас, П. Ф. Мазур, И. Н. Меркулов, И. А. Моросанов, Ю. К. Мякота, С. А. Панасян, Ю. М. Рудников, М. Б. Слуцкий, В. А. Якобс; под общ. ред. Н. И. Владинца и В. А. Якобса
|выданьне       = 
|месца          = М.
|выдавецтва     = Радио и связь
|год            = 1988
|том            = 
|старонкі       = 
|старонак       = 320
|сэрыя          = 
|isbn           = 5-256-00175-2
|наклад         = 
}}

== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
* {{Спасылка|аўтар = Rossiter, Stuart; Flower, John & Wellsted, Raife.|прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://www.sandafayre.com/atlas/russia.htm|загаловак = Estonia. Russia|фармат = |назва праекту = Stamp Atlas|выдавец = Sandafayre Stamp Auctions|дата = 29 лютага 2012|мова = en|камэнтар = |archiveurl=http://www.webcitation.org/65SuNvrvI|archivedate=2012-02-15}}
* {{Спасылка|url=http://www.allworldstamps.com/country_list.asp?context=on&cid=77&x=33&y=10|загаловак=Estonia|назва праекту=Country List|выдавец=All World Stamps Catalogue sponsored by [[Stanley Gibbons]]|дата=2010-01-31|мова=en|description=Маркі Эстоніі ў анляйн-каталёгу «Стэнлі Гібанс»|archiveurl=http://www.webcitation.org/66xpyh6Vq|archivedate=2012-04-16}}
* {{Спасылка|url=http://www.stanleygibbons.com/online-shop/search/results/Estonia.aspx|загаловак=Estonia|назва праекту=Stanley Gibbons Shop|выдавец=Stanley Gibbons Ltd|дата=2010-01-31|мова=en|description=Філятэлістычныя матэрыялы Эстоніі на бачыне кампаніі «Стэнлі Гібанс»|archiveurl=http://www.webcitation.org/66xpzAe80|archivedate=2012-04-16}}
* {{Спасылка|url=http://www.jl.sl.btinternet.co.uk/stampsite/alpha/e/eaez.html#e042|загаловак=Estonia|назва праекту=A-Z of postal authorities. Encyclopaedia of Postal History|выдавец=Stampsite: The Encyclopaedia of Postal Authorities; BlackJack|дата=2010-01-31|мова=en|description=Маркі Эстоніі ў базе зьвестак «Энцыкляпэдыя гісторыі пошты. Энцыкляпэдыя паштовых ведамстваў»}}
* {{Спасылка|url=http://www.postalhistory.org/sites/estonia.htm|загаловак=Estonia Postal History Resources|назва праекту=Country and Topical Resources|выдавец=Worldwide postal history website — Postalhistory.org|дата=2010-01-31|мова=en|description=Спасылкі на інтэрнэт-рэсурсы і літаратуру па гісторыі пошты і марак Эстоніі|archiveurl=http://www.webcitation.org/66xq1Kaef|archivedate=2012-04-16}}
* {{Спасылка|url=http://www.filateelia.ee/|загаловак=filateelia.ee|дата=2010-02-07|мова=et|archiveurl=http://www.webcitation.org/66xq1wNfF|archivedate=2012-04-16}}
* {{Спасылка|url=http://viki.filateelia.ee/index.php?title=Esileht|загаловак=Esileht|назва праекту=viki.filateelia|выдавец=filateelia.ee; Elmo Viigipuu|дата=2010-02-07|мова=et|description=[[Вікі]]-энцыкляпэдыя па філятэліі на эстонскай мове|archiveurl=http://www.webcitation.org/66xq2VvKF|archivedate=2012-04-16}}
* {{Спасылка|url=http://www.rcollect.com/cgi-bin/stcountr.pl?query=estr|загаловак=Эстония|назва праекту=Страны СНГ и Балтии|выдавец=Марки — Почтовые марки России и СНГ. Тематические марки мира|дата=2011-08-04|archiveurl=http://www.webcitation.org/66xq3CMOY|archivedate=2012-04-16}}
* [https://web.archive.org/web/20120725000701/http://www.efur.se/ Эстонскі філятэліст]{{ref-et}}{{ref-en}}

{{Эстонія ў тэмах}}

{{Добры артыкул}}

[[Катэгорыя:Паштовыя маркі Эстоніі| ]]
[[Катэгорыя:Гісторыя пошты Эстоніі| ]]
[[Катэгорыя:Гісторыя пошты Швэцыі|Эстонія]]
Шаблёны, якія ўжываюцца на гэтай старонцы:
Вярнуцца да старонкі «Гісторыя пошты і паштовых марак Эстоніі».
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Гісторыя_пошты_і_паштовых_марак_Эстоніі»