Прагляд крыніцы для Беларусь ва ўварваньні Расеі ва Ўкраіну (2022)

← Беларусь ва ўварваньні Расеі ва Ўкраіну (2022)
Вы ня маеце дазволу на рэдагаваньне гэтай старонкі з наступнай прычыны:
Ваш IP-адрас у дыяпазоне, які быў заблакаваны на ўсіх вікі-праектах Фонда Вікімедыя.
Блакіроўка была зроблена ‪EPIC‬. Названая прычына: Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Пачатак блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2024
Канец блакіроўкі: 11:48, 2 ліпеня 2025
Ваш бягучы IP-адрас - 206.189.44.186, а заблакаваны дыяпазон - 206.189.32.0/20. Калі ласка, уключайце ўсе гэтыя падрабязнасці ў свае звароты.
Калі вы лічыце, што былі заблакаваны па памылцы, вы можаце знайсці дадатковую інфармацыю і інструкцыі на старонцы Недапушчальнасць выкарыстання адкрытых проксі-сервераў глабальных правіл.
У адваротным выпадку, каб абмеркаваць блакіроўку, калі ласка, звярніцеся з запытам пра перагляд на МетаВікі або адпраўце электроннае паведамленне ў чаргу VRT stewards па адрасе stewards@wikimedia.org, уключаючы ўсе вышэйпералічаныя дэталі.
Вы можаце праглядаць і капіяваць крынічны тэкст гэтай старонкі.
{{Актуальная падзея}}
[[Файл:Belarusian involvement in the 2022 Russian invasion of Ukraine.png|значак|300пкс|Мапа дзеяньняў расейскіх сілаў у Беларусі падчас нападу на Ўкраіну]]
[[Файл:Russian helicopter in Minsk, Belarus (23 February 2022).jpg|значак|300пкс|Расейскі шрубалёт [[Мі-8]]АМТш (Мі-171Ш) у [[Менск]]у 23 лютага 2022]]

'''Беларусь ва ўварваньні Расеі ва Ўкраіну''' — удзел [[Рэжым Лукашэнкі|рэжыму Лукашэнкі]] ў [[Расейскае ўварваньне ва Ўкраіну (2022)|расейскім нападзе на Ўкраіну]], што ўцягвае [[Беларусь]] у канфлікт як аднаго з агрэсараў згодна зь міжнародным правам. Перад пачаткам уварваньня на тэрыторыі Беларусі пад выглядам правядзеньня [[Саюзная рашучасьць-2022|вучэньняў]] былі разьмешчаныя [[Узброеныя сілы Расеі|ўзброеныя сілы Расеі]], аднак па сканчэньні вучэньняў яны не пакінулі тэрыторыю суседняй краіны. 24 лютага, з пачаткам нападу Расеі, беларуская тэрыторыя выкарыстоўваецца расейскімі войскамі для абстрэлу блізкіх да [[Беларуска-ўкраінская граніца|мяжы]] абласьцей Украіны<ref>{{Артыкул |аўтар = |дата публікацыі = 25 лютага 2022 |загаловак = Why Russia’s Invasion of Ukraine Led to Sanctions on Belarus |спасылка = https://time.com/6151347/belarus-russia-ukraine/ |archive-url = https://web.archive.org/web/20220226214438/https://time.com/6151347/belarus-russia-ukraine/ |archive-date = 26 лютага 2022 |дата доступу = 26 лютага 2022 |выданьне = Time |мова = en}}</ref><ref name="atl">{{Спасылка |аўтар = |дата публікацыі = 24 лютага 2022 |загаловак = Russian Hybrid War Report: Belarus joins conflict against Ukraine |url = https://www.atlanticcouncil.org/blogs/new-atlanticist/russian-hybrid-war-report-belarus-joins-conflict-against-ukraine/ |копія = https://web.archive.org/web/20220226214810/https://www.atlanticcouncil.org/blogs/new-atlanticist/russian-hybrid-war-report-belarus-joins-conflict-against-ukraine/ |дата копіі = 26 лютага 2022 |дата доступу = 26 лютага 2022 |назва праекту = Atlantic Council |мова = en}}</ref><ref name="fp">{{Спасылка |дата публікацыі = |загаловак = Lukashenko Is Letting Putin Use Belarus to Attack Ukraine |url = https://foreignpolicy.com/2022/02/24/russia-ukraine-war-belarus-chernobyl-lukashenko/ |копія = https://web.archive.org/web/20220226214841/https://foreignpolicy.com/2022/02/24/russia-ukraine-war-belarus-chernobyl-lukashenko/ |дата копіі = 26 лютага 2022 |дата доступу = 26 лютага 2022 |назва праекту = Foreign Policy|імя = Amanda|прозьвішча = Coakley |мова = en}}</ref><ref name="ft">{{Навіна |аўтар = |дата публікацыі = 25 лютага 2022 |загаловак = Nato alarmed by Belarus role in Ukraine assault |спасылка = https://www.ft.com/content/875bd999-1feb-4e2d-9455-30653a63a071 |дата доступу = 26 лютага 2022 |выданьне = Financial Times |мова = en|прозьвішча = Mallet |імя = Victor |дата копіі = 25 лютага 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220225230050/https://www.ft.com/content/875bd999-1feb-4e2d-9455-30653a63a071 }}</ref>.

Сьпярша рэжым Лукашэнкі адпрэчваў які-кольвек удзел у канфлікце, аднак пазьней прызнаў, што на ягонай тэрыторыі разьмешчаныя расейскія пускавыя ўстаноўкі, якія абстрэльваюць ��эрыторыю Ўкраіны. Нягледзячы на паведамленьні [[Беларуская дэмакратычная апазыцыя|апазыцыйных]] СМІ і ўкраінскіх вайскоўцаў, што беларускія войскі таксама ўступілі ў вайну супраць Украіны, факт непасрэднага ўдзелу беларускай арміі ў ваенных дзеяньнях не пацьверджаны.

Праз датычнасьць рэжыму Лукашэнкі да нападу на Ўкраіну [[Заходні сьвет]] увёў [[Міжнародныя санкцыі ў сувязі з расейска-ўкраінскай вайной|санкцыі]] і супраць яго. Паводле апытаньняў, большасьць беларусаў выказаліся супраць вайны з Украінай<ref name="bbc">{{Спасылка |аўтар = |дата публікацыі = 25 лютага 2022 |загаловак = Как Лукашенко втянул Беларусь в конфликт с Украиной и чем это грозит экономике |url = https://www.bbc.com/russian/features-60526926 |копія = https://web.archive.org/web/20220225195324/https://www.bbc.com/russian/features-60526926 |дата копіі = 25 лютага 2022 |дата доступу = 26 лютага 2022 |выдавец = [[BBC]] |мова=ru}}</ref>; у дзень правядзеньня [[Рэфэрэндум у Беларусі 2022 году|рэфэрэндуму па зьмене канстытуцыі]], 27 лютага, у краіне адбыліся антываенныя пратэсты, разагнаныя спэцпадразьдзяленьнямі.

Расейскае ўварваньне ва Ўкраіну 24 лютага 2022 году адкрыта прадэманстравала, што [[Расейская акупацыя Беларусі|Беларусь знаходзіцца пад поўнай акупацыяй Расеі]]<ref name="Lichtarovic-24-02-2022">Ліхтаровіч Ю. [https://www.polskieradio.pl/396/7815/Artykul/2908261,%d0%91%d0%b5%d0%bb%d0%b0%d1%80%d1%83%d1%81%d1%8b-%d1%81%d1%83%d0%bf%d1%80%d0%b0%d1%86%d1%8c-%d0%b2%d0%b0%d0%b9%d0%bd%d1%8b-%d0%b0%d0%bb%d0%b5-%d0%ba%d1%80%d0%b0%d1%96%d0%bd%d0%b0-%d0%bf%d0%b0%d0%b4-%d1%80%d0%b0%d1%81%d1%96%d0%b9%d1%81%d0%ba%d0%b0%d0%b9-%d0%b0%d0%ba%d1%83%d0%bf%d0%b0%d1%86%d1%8b%d1%8f%d0%b9 Беларусы супраць вайны, але краіна пад расійскай акупацыяй], [[Беларуская рэдакцыя Польскага Радыё]], 24 лютага 2022 г.</ref><ref name="Hurnievic-26-02-2022">[[Дзьмітры Гурневіч|Гурневіч Д.]] [https://www.svaboda.org/a/31724805.html 7 адказаў тым, хто абвінавачвае агулам усіх беларусаў, — меркаваньне], [[Радыё Свабода]], 26 лютага 2022 г.</ref><ref name="Daskievic-25-02-2022">[[Зьміцер Дашкевіч|Дашкевіч З.]] [https://novychas.online/hramadstva/belarus-paustala-i-cjaper-belarusy-sami-pad-akup «Беларусь паўстала, і цяпер беларусы самі пад акупацыяй»], [[Новы час (газэта)|Новы час]], 25 лютага 2022 г.</ref><ref name="AC-2022">[https://www.svaboda.org/a/31734530.html «Выглядае, што Беларусь акупаваная». Дасьледчыца Atlantic Council пра магчымы ядзерны ўдар Пуціна], [[Радыё Свабода]], 3 сакавіка 2022 г.</ref><ref name="Korsunau-2022">[https://nashaniva.com/?c=ar&i=285495 Генадзь Коршунаў: Каб у свой час сусветная супольнасць так стала побач з беларусамі, як сёння з украінцамі, то нішто не ляцела б з акупаванай тэрыторыі], [[Наша Ніва]], 27 лютага 2022 г.</ref><ref name="Dubaviec-2022">[[Сяргей Дубавец|Дубавец С.]] [https://www.svaboda.org/a/31742497.html Як «беларуская» ўлада ператварылася ў акупацыю і ўсім нам стала сорамна, — Дубавец], 8 сакавіка 2022 г.</ref>. Тым часам большасьць грамадзянаў Беларусі не падтрымлівае Расею ў гэтай вайне<ref>[https://www.svaboda.org/a/31720290.html «Удзел Беларусі ў вайне з Украінай — гэта катастрофа для Беларусі». Вынікі апытаньня Chatham House], [[Радыё Свабода]], 24 лютага 2022 г.</ref> і чыніць супраціў расейскаму ўварваньню як у самой краіне, так і за яе межамі.

== Перадумовы ==

[[Файл:The Ukrainian border guard guards the international border with Belarus.jpg|значак|300пкс|Украінскія памежнікі на граніцы зь Беларусьсю. Сьнежань 2021]]

Беларусь мае супольную з Украінай [[Беларуска-ўкраінская мяжа|мяжу працягласьцю 1084 км]]. Украінская сталіца [[Кіеў]] разьмешчаная паблізу мяжы. Сучасныя межы абедзьвюх дзяржаваў усталяваліся пасьля [[II сусьветная вайна|II сусьветнай вайны]] і засталіся нязьменнымі пасьля [[Распад СССР|распаду СССР]] у 1991 року<ref>{{Спасылка |url = https://warontherocks.com/2021/07/belarus-and-the-ukraine-trap/ |загаловак = Belarus and the Ukraine Trap |дата публікацыі = 21 ліпеня 2021 |дата доступу = 11 сакавіка 2022 |дата копіі = 4 студзеня 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220104192111/https://warontherocks.com/2021/07/belarus-and-the-ukraine-trap/ |мова = en }}</ref>.

У студзені-лютым у Беларусь пачалі прыбываць расейскія войскі для ўдзелу ў супольных вучэньнях «[[Саюзная рашучасьць-2022]]». Пасьля пачатку вучэньняў, 16 лютага, [[Міністэрства замежных справаў Беларусі|міністар замежных справаў Беларусі]] [[Уладзімер Макей|Ўладзімер Макей]] паабяцаў, што расейскія войскі пакінуць беларускую тэрыторыю пасьля вучэньняў<ref name="bbc" />, аднак [[Міністэрства абароны Беларусі|Міністэрства абароны]] пазьней абвергла гэтую інфармацыю і паведаміла, што войскі застануцца тут «на няпэўны час»<ref name="bbc" />.

Дзейная на той час [[Канстытуцыя Беларусі]] абвяшчала нэўтральны статус дзяржавы<ref name="bbc" />. 27 лютага ў Беларусі адбыўся непрызнаны міжнароднай супольнасьцю [[Рэфэрэндум у Беларусі 2022 году|рэфэрэндум]], які чарговы раз зьмяніў Канстытуцыю<ref>{{Навіна |аўтар = Reuters |дата публікацыі = 27 лютага 2022 |загаловак = Belarus referendum approves proposal to renounce non-nuclear status — agencies |мова = en |выдавец = Reuters |спасылка = https://www.reuters.com/world/europe/launchpad-russias-assault-ukraine-belarus-holds-referendum-renounce-non-nuclear-2022-02-27/ |дата доступу = 1 сакавіка 2022 |дата копіі = 27 лютага 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220227164414/https://www.reuters.com/world/europe/launchpad-russias-assault-ukraine-belarus-holds-referendum-renounce-non-nuclear-2022-02-27/ }}</ref>. Адным з зьмяненьняў стала скасаваньне статусу Беларусі як бязьядзернай дзяржавы.

== Уварваньне ва Ўкраіну ==
На першым этапе расейскага ўварваньня беларускія ўлады дазволілі Расеі атакі на Ўкраіну з уласнай тэрыторыі. 24 лютага 2022 року расейскія войскі перасеклі беларуска-ўкраінскую граніцу ў раёне пагранічных пераходаў [[Вільча (Палескі раён)|Вільча]]<ref>{{Спасылка |аўтар = |дата публікацыі = 24 лютага 2022 |загаловак = Враг пошел на прорыв границы в Киевской области |url = https://www.pravda.com.ua/rus/news/2022/02/24/7325371/ |копія = https://web.archive.org/web/20220224230338/https://www.pravda.com.ua/rus/news/2022/02/24/7325371/ |дата копіі = 24 лютага 2022 |дата доступу = 26 лютага 2022 |назва праекту = [[Украінская праўда]] |мова = ru}}</ref> і [[Сенькаўка (пагранічны пункт пропуску)|Сенькаўка]]<ref>{{Спасылка |аўтар = |url = https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-23-22 |загаловак = WATCH: Tanks enter Ukraine via Belarus's border |мова = en|выдавец = CNN |дата публікацыі = 24 лютага 2022 |дата доступу = 26 лютага 2022 |дата копіі = 25 лютага 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220225113458/https://edition.cnn.com/europe/live-news/ukraine-russia-news-02-23-22/ }}</ref>. Акрамя таго, расейскія войскі, што ўвайшлі з тэрыторыі Беларусі праз [[Зона адчужэньня Чарнобыльскай АЭС|зону адчужэньня]], [[Бітва за Чарнобыль|атачылі]] [[Чарнобыль]] і [[Чарнобыльская АЭС|атамную станцыю]]<ref name="fp" />.

Таксама з тэрыторыі Беларусі адбываліся запускі ракетаў, вылеты самалётаў і верталётаў для атакі па ўкраінскай зямлі<ref>{{Спасылка |аўтар = |дата публікацыі = 24 лютага 2022 |загаловак = Из Беларуси выпущено 4 баллистические ракеты в направлении Украины — ВСУ |url = https://tsn.ua/ru/ato/iz-belarusi-vypuscheno-4-ballisticheskie-rakety-v-napravlenii-ukrainy-vsu-1986703.html |копія = https://web.archive.org/web/20220225082718/https://tsn.ua/ru/ato/iz-belarusi-vypuscheno-4-ballisticheskie-rakety-v-napravlenii-ukrainy-vsu-1986703.html |дата копіі = 25 лютага 2022 |дата доступу = 26 лютага 2022 |назва праекту = tsn.ua |мова = ru}}</ref>. Гэта пацьвярджаецца і спадарожнікавымі здымкамі, на якіх бачныя лятальныя апараты і ракетныя ўстаноўкі пад [[Хойнікі|Хойнікамі]]<ref name="atl" /><ref name="bbc" /><ref name="reuters26">{{Спасылка |аўтар = |дата публікацыі = 26 лютага 2022 |загаловак = Images show new deployments of forces, 150 helicopters in southern Belarus - Maxar |url = https://www.reuters.com/world/europe/images-show-new-deployments-forces-150-helicopters-southern-belarus-maxar-2022-02-25/ |дата доступу = 27 лютага 2022 |выдавец = [[Reuters]] |мова = en |дата копіі = 5 сакавіка 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220305040914/https://www.reuters.com/world/europe/images-show-new-deployments-forces-150-helicopters-southern-belarus-maxar-2022-02-25/ }}</ref><ref>{{Спасылка |аўтар = |дата публікацыі = |загаловак = Як Беларусь саўдзельнічае ў нападзе на Украіну: паказваем на мапе |url = https://nashaniva.com/?c=ar&i=285417 |копія = https://web.archive.org/web/20220225223141/https://nashaniva.com/?c=ar&i=285417 |дата копіі = 25 лютага 2022 |дата доступу = 26 лютага 2022 |выдавец = [[Наша Ніва]] }}</ref>, [[Калінкавічы|Калінкавічамі]]<ref>{{Спасылка |аўтар = |url = https://www.newsru.co.il/world/08mar2022/isi_148.html |загаловак = Спутниковые снимки ImageSat: в Гомельской области развернуты российские ракетные комплексы |мова = ru |назва праекту = NEWSru |дата публікацыі = 8 сакавіка 2022 |дата доступу = 9 сакавіка 2022 |дата копіі = 8 сакавіка 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220308202156/https://www.newsru.co.il/world/08mar2022/isi_148.html }}</ref>, [[Баранавічы (аэрадром)|Баранавічамі]]<ref>{{Спасылка |аўтар = |url = https://www.newsru.co.il/world/08mar2022/isi_147.html |загаловак = Спутниковые снимки ImageSat: в "Барановичи" продолжают прибывать самолеты ДРЛО, что может свидетельствовать о подготовке масштабного авиаудара |мова = ru |назва праекту = NEWSru |дата публікацыі = 8 сакавіка 2022 |дата доступу = 9 сакавіка 2022 |дата копіі = 8 сакавіка 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220308202231/https://www.newsru.co.il/world/08mar2022/isi_147.html }}</ref>. Запушчаныя з тэрыторыі Беларусі бамбілі [[Жытомірскі аэрапорт]]<ref>{{Спасылка |аўтар = |дата публікацыі = 27 лютага 2022 |загаловак = По аэропорту в Житомире нанесен ракетный удар со стороны Беларуси — Центр стратегических коммуникаций |url = https://nv.ua/ukraine/events/po-zhitomiru-nanesen-raketnyy-udar-so-storony-belarusi-novosti-ukrainy-50220633.html |access-date=28 February 2022 |назва праекту = nv.ua |мова = ru |дата копіі = 28 лютага 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220228185433/https://nv.ua/ukraine/events/po-zhitomiru-nanesen-raketnyy-udar-so-storony-belarusi-novosti-ukrainy-50220633.html }}</ref>.

Параненым расейскім вайскоўцам аказваюць мэдычную дапамогу ў [[Гомель|Гомлі]] ды іншых местах [[Гомельская вобласьць|вобласьці]]<ref>{{Навіна |аўтар = |дата публікацыі = 27 лютага 2022 |загаловак = В гомельских больницах лечат раненых во время нападения на Украину российских военных |выданьне = [[Белсат]] |спасылка = https://belsat.eu/ru/news/27-02-2022-v-gomelskih-bolnitsah-lechat-ranenyh-vo-vremya-napadeniya-na-ukrainu-rossijskih-voennyh/ |дата доступу = 2 сакавіка 2022 |мова = ru |дата копіі = 6 сакавіка 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220306022156/https://belsat.eu/ru/news/27-02-2022-v-gomelskih-bolnitsah-lechat-ranenyh-vo-vremya-napadeniya-na-ukrainu-rossijskih-voennyh/ }}</ref><ref>{{Навіна |аўтар = |дата публікацыі = 28 люта��а 2022 |загаловак = В гомельские больницы продолжают поступать раненые и погибшие российские военные |выданьне = Белсат |спасылка = https://belsat.eu/ru/news/28-02-2022-v-gomelskie-bolnitsy-prodolzhayut-postupat-ranenye-i-pogibshie-rossijskie-voennye/ |дата доступу = 2 сакавіка 2022 |мова = ru |дата копіі = 6 сакавіка 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220306022152/https://belsat.eu/ru/news/28-02-2022-v-gomelskie-bolnitsy-prodolzhayut-postupat-ranenye-i-pogibshie-rossijskie-voennye/ }}</ref><ref name="pr">{{Спасылка |аўтар = |дата публікацыі = 2 сакавіка 2022 |загаловак = СМИ: Морги и больницы Беларуси забиты трупами российских военных |спасылка = https://www.polskieradio.pl/397/7830/Artykul/2912162,СМИ-Морги-и-больницы-Беларуси-забиты-трупами-российских-военных |дата доступу = 2 сакавіка 2022 |выдавец = [[Польскае радыё]]|мова = ru |дата копіі = 2 сакавіка 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220302223308/https://www.polskieradio.pl/397/7830/Artykul/2912162,%D0%A1%D0%9C%D0%98-%D0%9C%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%B8-%D0%B8-%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B8%D1%86%D1%8B-%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%81%D0%B8-%D0%B7%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D1%82%D1%8B-%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BF%D0%B0%D0%BC%D0%B8-%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85-%D0%B2%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85 }}</ref>, а забітых разьмяшчаюць у моргах вобласьці<ref name="pr" />.

10 сакавіка два беларускія кіроўцы-дальнабойцы памерлі пасьля абстрэлу [[Корасьцень|Корасьценю]] авіяўдарамі самалётаў, разьмешчаных над Беларусьсю<ref>{{Спасылка |аўтар = |url = https://news.zerkalo.io/accidents/11081.html |загаловак = «Травмы несовместимые с жизнью». Под обстрел города Коростень попали два белоруса |мова = ru|назва праекту = zerkalo.io |дата публікацыі = 10 сакавіка 2022 |дата доступу = 10 сакавіка 2022 |дата копіі = 11 сакавіка 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220311115141/https://news.zerkalo.io/accidents/11017.html?inpage_article=1 }}</ref>.

== Асуджэньне ўварваньня ==
Паводле апытаньня Chatham House, 79% беларусаў лічаць, што паміраць у вайне Расеі супраць Украіны недапушчальна, і больш за 50% лічаць, што Беларусь мусіць трымацца нэўтралітэту<ref name="bbc" />.

Лідэрка беларускай апазыцыі ў выгнаньні [[Сьвятлана Ціханоўская]] асудзіла дзеяньні Лукашэнкі па падтрымцы расейскага нападу<ref name="bbc" /><ref>{{Навіна |прозьвішча = Whitworth |імя = Damian |загаловак = Sviatlana Tsikhanouskaya: 'I'm sure Ukraine will win this war' |выдавец = [[The Times]] |мова = en |url = https://www.thetimes.co.uk/article/sviatlana-tsikhanouskaya-im-sure-ukraine-will-win-this-war-2wgsk0lx7 |дата доступу = 7 сакавіка 2022 |issn = 0140-0460 |дата копіі = 8 сакавіка 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220308231623/https://www.thetimes.co.uk/article/sviatlana-tsikhanouskaya-im-sure-ukraine-will-win-this-war-2wgsk0lx7 }}</ref> ды падтрымала заклік Уладзімера Зяленскага да заходніх дзяржаваў закрыць неба над Украінай<ref>{{Спасылка |загаловак = Святлана Ціханоўская падтрымала заклік прэзідэнта Украіны Уладзіміра Зяленскага аб закрыцці неба над Украінай |url = https://nashaniva.com/?c=ar&i=285871 |дата доступу = 7 сакавіка 2022 |выдавец = Наша Ніва |дата копіі = 6 сакавіка 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220306235137/https://nashaniva.com/?c=ar&i=285871 }}</ref>.

Прэзыдэнт [[Рада БНР|Рады БНР]] [[Івонка Сурвіла]] зьвярнулася з адкрытым лістом да прэзыдэнта Ўкраіны Ўладзімера Зяленскага, у якім выказала падтрымку ўкраінскаму народу ў змаганьні за дэмакратыю, незалежнасьць і эўрапейскую будучыню.<ref>{{Спасылка |загаловак = Старшыня Рады БНР Сурвіла напісала Зяленскаму пра дыскрымінацыю беларусаў: «Ня можа быць калектыўнай віны» |url = https://www.svaboda.org/a/31736737.html |дата доступу = 7 сакавіка 2022 |выдавец = [[Радыё „Свабода“]] дата копіі = 7 сакавіка 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220307174738/https://www.svaboda.org/a/31736737.html }}</ref><ref>{{Спасылка |загаловак = Старшыня Рады БНР Івонка Сурвіла звярнулася да Уладзіміра Зяленскага пра дыскрымінацыю беларусаў |url = https://belsat.eu/news/05-03-2022-starshynya-rady-bnr-ivonka-survila-zvyarnulasya-da-uladzimira-zyalenskaga-pra-dyskryminatsyyu-belarusau/ |дата доступу = 7 сакавіка 2022 |выдавец = Белсат|дата копіі = 7 сакавіка 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220307222506/https://belsat.eu/news/05-03-2022-starshynya-rady-bnr-ivonka-survila-zvyarnulasya-da-uladzimira-zyalenskaga-pra-dyskryminatsyyu-belarusau/ }}</ref>.

Нягледзячы на рэпрэсіі супраць грамадзянскай супольнасьці, якія не спыня��іся пасьля [[Прэзыдэнцкія выбары ў Беларусі 2020 году|выбараў 2020 року]], 27 лютага ў Беларусі падчас [[Рэфэрэндум у Беларусі 2022 году|галасаваньня]] за прапанаваны рэжымам Лукашэнкі праект канстытуцыі адбыліся пратэсты супраць беларускага ўдзелу ў вайне, падчас якіх былі затрыманыя каля 800 чалавек<ref name=":3">{{Спасылка |аўтар = |дата публікацыі = 27 лютага 2022 |загаловак = Belarusians Protest Russian Invasion Of Ukraine During Vote On Constitutional Changes |url = https://www.rferl.org/a/belarus-referendum-constitutional-changes-lukashenka/31726363.html |дата доступу = 28 лютага 2022 |выдавец = RFE/RL |мова = en|дата копіі = 4 сакавіка 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220304225432/https://www.rferl.org/a/belarus-referendum-constitutional-changes-lukashenka/31726363.html }}</ref><ref>{{Спасылка |загаловак = «Завялі нас у душ і залілі газам, білі». Як адбывалі «суткі» затрыманыя на антываенных акцыях |url = https://www.svaboda.org/a/31753620.html |дата доступу = 15 сакавіка 2022 |назва праекту = Радыё „Свабода“ }}</ref>.

Беларускія актывісты разбураюць інфраструктуру Беларускай чыгункі, па якой перамяшчаецца расейская вайсковая тэхніка<ref name=":4">{{Спасылка |аўтар = |дата публікацыі = 28 лютага 2022 |загаловак = На протестах в Беларуси задержали 800 человек |url = https://korrespondent.net/world/4452430-na-protestakh-v-belarusy-zaderzhaly-800-chelovek |дата доступу = 28 лютага 2022 |назва праекту = korrespondent.net |мова = ru |дата копіі = 28 лютага 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220228084608/https://korrespondent.net/world/4452430-na-protestakh-v-belarusy-zaderzhaly-800-chelovek }}</ref><ref name="c97.3">{{Спасылка |загаловак = Sabotage Operations Started At Belarusian Railways |url = https://charter97.org/en/news/2022/3/1/456979/ |дата доступу = 6 сакавіка 2022 |выдавец = Хартыя-97|мова = en |дата копіі = 6 сакавіка 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220306165751/https://charter97.org/en/news/2022/3/1/456979/ }}</ref><ref name=":5">{{Спасылка |аўтар = |дата публікацыі = 2 сакавіка 2022 |загаловак = МВД рассказало о задержаниях блокировщиков железных дорог и квалифицировало их действия как терроризм |url = https://mediazona.by/news/2022/03/02/blocks |дата доступу = 2 сакавіка 2022 |выдавец = MediaZona |мова = ru |дата копіі = 6 сакавіка 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220306142059/https://mediazona.by/news/2022/03/02/blocks }}</ref><ref>{{Спасылка |дата публікацыі = 22 сакавіка 2022 |загаловак = Belarusians are sabotaging plans to join Vladimir Putin's Ukraine War |url = https://www.atlanticcouncil.org/blogs/belarusalert/belarusians-are-sabotaging-plans-to-join-vladimir-putins-ukraine-war/ |дата доступу = 24 сакавіка 2022 |назва праекту = Atlantic Council |мова = en}}</ref>. Паводле стану на 9 сакавіка ўлады арыштавалі прынамсі 8 чалавек, падазраваных у сабатажы перамяшчэньня расейскіх вайскоўцаў па тэрыторыі Беларусі<ref>{{Спасылка |дата публікацыі = 9 сакавіка 2022 |загаловак = З пачатку вайны затрымалі мінімум 8 "рэйкавых партызанаў": што вядома пра "рэйкавую вайну" ў Беларусі |url = http://spring96.org/be/news/107024 |дата доступу = 10 сакавіка 2022 |выдавец = Вясна|дата копіі = 9 сакавіка 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220309102234/https://spring96.org/be/news/107024 }}</ref>.

Беларусы склалі ўласны [[батальён імя Кастуся Каліноўскага]] для барацьбы з Расеяй на тэрыторыі Ўкраіны<ref>{{Спасылка |загаловак = A Volunteer Belarusian battalion is in Kyiv and vows to defend it with their lives |url = https://www.newsrael.com/posts/4zc7zzi6qgu |дата доступу = 15 сакавіка 2022 |назва праекту = www.newsrael.com}}</ref>. Акрамя таго, асобныя беларусы змагаюцца ва ўкраінскіх збройных сілах<ref>{{Спасылка |загаловак = Білоруси будуть здаватися в полон, або порушувати наказ – білорус про можливий наступ на Україну |url = https://www.pravda.com.ua/news/2022/03/5/7328466/ |дата доступу = 7 сакавіка 2022 |выдавец = Українська правда |мова = uk |дата копіі = 9 сакавіка 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220309052151/https://www.pravda.com.ua/news/2022/03/5/7328466/ }}</ref><ref>{{Спасылка |загаловак = Беларуская рота добраахвотнікаў ва Украіне запісала зварот да беларусаў і перадала асобнае прывітанне Рыгору Азаронку |url = https://nashaniva.com/?c=ar&i=285884 |дата доступу = 7 сакавіка 2022 |выдавец = Наша Ніва |дата копіі = 7 сакавіка 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220307222557/https://nashaniva.com/?c=ar&i=285884 }}</ref>. У бітвах з расейцамі ўжо загінулі некалькі зь іх<ref>{{Спасылка |загаловак = «Працаваў праграмістам, нармальна зарабляў». Хто такі беларус Ільля «Літвін», які загінуў за Ўкраіну |url = https://www.svaboda.org/a/31736352.html |дата доступу = 7 сакавіка 2022 |выдавец = Радыё Свабода |дата копіі = 6 сакавіка 2022 |копія = https://web.archive.org/web/20220306221145/https://www.svaboda.org/a/31736352.html }}</ref><ref>{{Спасылка |загаловак = Лукашэнка адрэагаваў на ўтварэньне ва Ўкраіне беларускага батальёну імя Кастуся Каліноўскага |url = https://www.svaboda.org/a/31753976.html |дата доступу = 15 сакавіка 2022 |выдавец = Радыё Свабода }}</ref><ref>{{Спасылка |загаловак = A Belarusian volunteer died near Kiev |url = https://belsat.eu/en/news/14-03-2022-belarusian-volunteer-killed-near-kyiv/ |дата доступу = 15 сакавіка 2022 |выдавец = Белсат |мова = en}}</ref>.

== Змаганьне беларусаў супраць уварваньня ==

=== Партызанскі рух ===
27 лютага 2022 году адбыліся атакі на сэрвісы продажу квіткоў і ўнутраныя сыстэмы [[Беларуская чыгунка|Беларускай чыгункі]]. У выніку рух цягнікоў часткова перавялі ў ручны рэжым працы. Дыспэтчарскую цэнтралізацыю «Нёман» зрабілася непрыдатнай, спыніла працу спадарожнае праграмнае забесьпячэньне. Адказнасьць за блякаваньне сыстэмаў Беларускай чыгункі ўзяла на сябе групоўка «[[Кібэрпартызаны]]». Чарговая атака на сыстэмы аўтаматызацыі Беларускай чыгункі адбылася ўдзень 2 сакавіка: перасталі функцыянаваць сыстэма ГВР (Графік выкананага руху), «Нататнік кіраўніка», «Абанэнцкі пункт», аўтаматызаваная сыстэма «Аўтадыспэтчар» ды іншае спадарожнае праграмнае забесьпячэньне, праз уплыў на сыстэму ДЦ «Нёман» — пайшлі праблемы з рухам цягнікоў. Адказнасьць за яе таксама ўзялі на сябе хакеры з групоўкі «Кібэрпартызаны». Таксама 1 сакавіка зьявілася паведамленьне ініцыятывы [[Аб’яднаньне сілавікоў Беларусі|BYPOL]] пра тое, што на чыгунцы зьнішчылі прынамсі дзьве шафы СЦБ — прылады, якія кіруюць сыгналізацыяй, цэнтралізацыяй і блякаваньнем руху на чыгунцы. Гэта парушыла працу сьвятлафораў і стрэлкавых пераводаў, заблякавала рух на адпаведных дзялянках чыгункі. Таксама на дзялянцы абслугоўваньня Магілёўскага аддзелу БЧ правялі закарочваньне рэйкавых ланцугоў. Намесьнік міністра ўнутраных справаў рэжыму Лукашэнкі [[Генадзь Казакевіч]] паведаміў 2 сакавіка пра тры факты падпалу рэлейных шафаў і блякаваньня чыгуначных шляхоў на тэрыторыі Гомельскай, Магілёўскай і Менскай абласьцей<ref>[https://www.svaboda.org/a/31732415.html Рэйкавая вайна. Як беларусы спрабуюць спыніць расейскую армію], [[Радыё Свабода]], 2 сакавіка 2022 г.</ref>. Падкантрольны Лукашэнку [[Сьледчы камітэт Рэспублікі Беларусь|Сьледчы камітэт]] заявіў пра затрыманьне мінімум чатырох чалавек, якіх падазраюць у зрыве графіку руху расейскіх цягнікоў з зброяй<ref>[https://www.svaboda.org/a/31740740.html «Рэйкавая вайна» ў Беларусі працягваецца. Генпракуратура вінаваціць затрыманых дывэрсантаў у тэрарызьме], [[Радыё Свабода]], 7 сакавіка 2022 г.</ref> (на 9 сакавіка — схапілі восем меркаваных рэйкавых партызанаў<ref>[https://www.svaboda.org/a/31744811.html У Беларусі затрымалі восем «рэйкавых партызан». Што пра іх вядома], [[Радыё Свабода]], 9 сакавіка 2022 г.</ref>). Па партызанскіх дывэрсіяў на чыгунцы каля [[Стоўпцы|Стоўпцаў]] у гэтае места прыбылі супрацоўнікі [[Галоўная ўправа па барацьбе з арганізаванай злачыннасьцю і карупцыяй|ГУБАЗіК]], якія затрымліваюць з зброяй мясцовых і б’юць проста ў пастарунку міліцыі<ref>[[Дзьмітры Гурневіч]], [https://www.svaboda.org/a/31752567.html У Стоўпцах выязныя групы ГУБАЗіК і СОБР другі тыдзень тэрарызуюць мясцовых, — жыхары гораду], [[Радыё Свабода]], 13 сакавіка 2022 г.</ref>. Паводле ініцыятывы BYPOL, 16 сакавіка на перагоне [[Даманава (Берасьцейская вобласьць)|Даманава]] — Лясная (Берасьцейскі аддзел) партызаны зьнішчылі прылады аўтаматыкі і тэлемэханікі СЦБ, а на перагоне Фарынава — Загацьце (Віцебскі аддзел) — рэлейную шафу СЦБ, што парушыла графік руху цягнікоў, у тым ліку ваеннага прызначэньня<ref>[https://nashaniva.com/?c=ar&i=286452 BYPOL узяў адказнасць за чарговую дыверсію на чыгунцы], [[Наша Ніва]], 16 сакавіка 2022 г.</ref>.

19 сакавіка 2022 году кіраўнік Украінскай чыгункі Аляксандар Камышын падзякаваў беларускім чыгуначнікам, якія праз прывядзеньне каляінаў у непрыдатны стан фактычна спынілі чыгуначныя зносіны з Украінай, чым перашкодзілі перавозцы расейскіх вайсковых эшалёнаў<ref>[https://www.svaboda.org/a/31761150.html Кіраўнік украінскай чыгункі: Дзякуючы сумленным беларускім чыгуначнікам, зносін паміж Украінай і Беларусьсю цяпер няма], [[Радыё Свабода]], 19 сакавіка 2022 г.</ref>.

25 сакавіка 2022 году на [[Дзень Волі]] невядомыя падпалілі адразу дзьве шафы СЦБ (з прыладамі сыгналізацыі, цэнтралізацыі і блякаваньня) на перагоне паміж [[Барысаў|Барысавам]] і станцыяй Навасады. Яшчэ дзьве такія ж шафы падпалілі ў ноч з 27 на 28 сакавіка на перагоне паміж [[Асіпавічы|Асіпавічамі]] і станцыяй Вярэйцы. Пра гэта афіцыйна паведаміла [[Міністэрства надзвычайных сытуацыяў Рэспублікі Беларусь|Міністэрства надзвычайных сытуацыяў]]. У адказ на гэтыя і іншыя дзеяньні перагоны пачалі патруляваць [[АМАП]] і [[Спэцыяльны атрад хуткага рэагаваньня|САХР]] — чаго не было з часоў [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]]<ref>[https://www.svaboda.org/a/31774280.html Дзьве дывэрсіі за тры дні. «Рэйкавая вайна» на беларускай чыгунцы працягваецца], [[Радыё Свабода]], 28 сакавіка 2022 г.</ref>.

26 лютага 2023 году «[[Аб’яднаньне сілавікоў Беларусі]]» паведаміла пра пашкоджаньне расейскага самалёта радыёвыяўленьня «[[А-50]]» на лётнішчы «[[Мачулішчы]]» ў Менскі раёне. Два лёгкаматорныя [[бесьпілётнік]]і падарвалі [[Радыёлякацыйная станцыя|радыёлякацыйнае]] абсталяваньне і спадарожнікавую [[Антэна|антэну]] самалёта пры дапамозе выбухоўкі па 200 грамаў у [[Тратылавы эквівалент|тратылавым эквіваленце]] на кожным. 2 сакавіка «А-50» з бартавым нумарам 43 вылецеў на [[рамонт]] у Расею на [[Таганроскі авіяцыйны навукова-тэхнічны комплекс]] ([[Растоўская вобласьць]]). Яго пачынку распачаў 325-ы авіярамонтны завод у [[Таганрог]]у<ref>{{Навіна|аўтар=|загаловак=На Таганрогскім авіярамонтным заводзе пацьвердзілі прыбыцьцё самалёта з Беларусі|спасылка=https://euroradio.by/na-taganrogskim-aviyaramontnym-zavodze-pacverdzili-prybyccyo-samalyota-z-belarusi|выдавец=«[[Эўрапейскае радыё для Беларусі]]»|дата публікацыі=3 сакавіка 2023|дата доступу=4 сакавіка 2023}}</ref>.

=== Добраахвотнікі ва Ўзброеных сілах Украіны ===
{{Асноўны артыкул|Полк імя Кастуся Каліноўскага|Сьпіс беларусаў, якія загінулі за Ўкраіну}}
2 сакавіка 2022 году ва ўкраінскім войску ўтварылася першая рота, якая складаецца зь іншаземцаў, а менавіта зь беларусаў. Паводле зьвестак [[Радыё Свабода]], у яе ўжо ўвайшлі каля 40 чалавек<ref>[https://www.svaboda.org/a/31732505.html «Не рабіцеся злачынцамі!» — беларускі дабраахвотнік «Курган» зьвяртаецца да беларускіх вайскоўцаў], [[Радыё Свабода]], 4 сакавіка 2022 г.</ref> (сярод іншага, у яе запісалася сямёра сяброў [[Малады Фронт|Маладога Фронту]]<ref>[https://www.svaboda.org/a/31740726.html «Верым, што пераможам Расею, а пасьля вызвалім Беларусь». У беларускую роту тэрабароны Ўкраіны запісаліся сямёра маладафронтаўцаў], [[Радыё Свабода]], 7 сакавіка 2022 г.</ref>). 4 сакавіка 2022 году ў абарончых баях ва Ўкраіне загінуў беларускі добраахвотнік [[Ільля «Ліцьвін» (Хрэнаў)|Ільля «Ліцьвін»]]<ref>[https://www.svaboda.org/a/31736084.html У баях ва Ўкраіне загінуў беларускі добраахвотнік], [[Радыё Свабода]], 4 сакавіка 2022 г.</ref>. Паводле зьвестак на 5 сакавіка Ўкраіну абараняла 200 беларускіх добраахвотнікаў, яшчэ 300 беларусаў, гатовых далучыцца да Замежнага легіёну, знаходзілася ў Польшчы<ref>[https://nashaniva.com/?c=ar&i=285865 Пракоп’еў: 200 беларусаў ужо ваюе на баку Украіны, яшчэ 300 гатовыя], [[Наша Ніва]], 5 сакавіка 2022 г.</ref>. 9 сакавіка беларусы стварылі [[батальён імя Кастуся Каліноўскага]] дзеля абароны Кіева<ref>Орлова В. [https://www.unian.ua/war/bilorusi-stvorili-batalyon-dlya-oboroni-kiyeva-video-novini-donbasu-11736958.html Білоруси створили батальйон для оборони Києва (відео)], [[УНІАН]], 9 сакавіка 2022 г.</ref>. 13 сакавіка пад Кіевам загінуў баец [[Аляксей «Тур» (Скобля)|Аляксей «Тур»]] з батальёну Кастуся Каліноўскага<ref>[https://www.svaboda.org/a/31751102.html Ва Ўкраіне загінуў баец з батальёну Кастуся Каліноўскага], [[Радыё Свабода]], 13 сакавіка 2022 г.</ref>.

У чэрвені 2023 году прадстаўнік Аб’яднанага пераходнага кабінэта Беларусі ў пытаньнях абароны [[Валер Сахашчык]] паведаміў пра стварэньне [[1-ая асобная дэсантна-штурмавая рота|1-й асобнай дэсантна-штурмавай роты беларусаў]], якая ўваходзіць у склад [[79-я асобная дэсантна-штурмавая брыгада (Украіна)|79-й дэсантна-штурмавой брыгады]]. Сахашчык пры гэтым сам удзельнічае ў баявых апэрацыях<ref>[https://www.svaboda.org/a/32531257.html «Сахашчык сам удзельнічае ў баявых апэрацыях». Баец з новай дэсантнай роты беларусаў расказаў, чым яны займаюцца на Данбасе]</ref>.

Разам з тым, адзначаюцца выпадкі, калі Дзяржаўная міграцыйная служба Ўкраіны адмаўляе ў надаваньні статусу ўцекача і ў міжнароднай абароне беларусам, якія бароняць Украіну ў складзе [[Узброеныя сілы Ўкраіны|ЗСУ]]. Напрыклад, ў ліпені 2023 годзе зьвявілася інфармацыя пра фактычную адмову ў такім статусе беларусу Юрыю Зайцаву, ушанаваму ганаровым знакам галоўкаму ЗСУ «За ўзорную воінскую служб». Раней, яму афіцыйна адмовілі ў такім статусе ў 2021 годзе на падставе непраўдзівага сьцьверджаньня пра «''паляпшэньня стану''» з правамі чалавеку ў Беларусі, зробленым таго ж году ва ўкраінскім дзяржаўным выданьні «Аргумэнты і факты»<ref>[https://belsat.eu/news/21-07-2023-aformili-u-zsu-yak-ukraintsa-belarus-pautara-goda-baronits-ukrainu-a-yamu-admaulyayuts-u-mizhnarodnaj-abarone «Аформілі ў ЗСУ як украінца». Беларус паўтара года бароніць Украіну, а яму адмаўляюць у міжнароднай абароне], [[Белсат]], 24 ліпеня 2023 г.</ref>.

== Крыніцы ==
{{Крыніцы|3}}

{{Расейскае ўварваньне ва Ўкраіну}}

[[Катэгорыя:Уварваньне Расеі ва Ўкраіну (2022)]]
[[Катэгорыя:Міжнародныя стасункі ў 2022 годзе]]
[[Катэгорыя:Вайсковая гісторыя Беларусі]]
[[Катэгорыя:2022 год у Беларусі]]
[[Катэгорыя:Беларуска-расейскія стасункі]]
[[Катэгорыя:Беларуска-ўкраінскія стасункі]]
Шаблёны, якія ўжываюцца на гэтай старонцы:
Вярнуцца да старонкі «Беларусь ва ўварваньні Расеі ва Ўкраіну (2022)».
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Беларусь_ва_ўварваньні_Расеі_ва_Ўкраіну_(2022)»