Ҡыҙыл байраҡ битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

Битте мөхәррирләү ғәмәлен башҡара алмайһығыҙ. Сәбәбе:

IP-адресығыҙ бөтә Викимедиа Фонды викиларында блокланған.

Блок ҡуйыусы: ‪EPIC‬. Сәбәбе: Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Блоктың башланғыс датаһы: 08:48, 2 июль 2024
Блоктың тамамланыу датаһы: 08:48, 2 июль 2025

Ағымдағы IP-адресығыҙ: 206.189.44.186. Блокланған арауыҡ: 206.189.32.0/20

Был мәғлүмәттәрҙе барлыҡ мөрәжәғәттәрегеҙҙә лә күрһәтегеҙ. Әгәр блоклауға яңылыш эләктем тип уйлаһағыҙ, өҫтәмә мәғлүмәтте һәм инструкцияларҙы глобаль асыҡ прокси ҡағиҙәләрендә таба алаһығыҙ.

Юғиһә, блок тураһында фекер алышыу өсөн Мета-викила тикшереү һорауы яҙығыҙ. Һеҙ шулай уҡ стюардтарҙың stewards@wikimedia.org адресындағы VRT сиратына бөтә юғарыла күрһәтелгән мәғлүмәттәр ҡушып электрон хат ебәрә алаһығыҙ.

Һеҙ был биттең сығанаҡ тексын ҡарай һәм күсермәһен ала алаһығыҙ:

{{Ук}}
'''Ҡыҙыл байраҡ''' — Башҡортостандың беренсе халыҡ шағиры Мәжит Ғафури шиғыры. 9-сы кластың Башҡорт әҙәбиәте дәресе программаһына индерелгән. 1917 йылдың 18 апрелендә ижад ителә<ref>Мәжит Ғафури. Әҫәрҙәр дүрт томда. I том, Ҡыҙыл байраҡ, (424 б.) 496 б. / Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1978</ref>.

== Мәжит Ғафуриҙың инҡилаптан һуңғы йылдарҙағы ижады ==
Февраль революцияһынан һуңғы осорҙа Мәжит Ғафуриҙың ижад үҫешен иң тулы күрһәткән әҫәре уның «Ҡыҙыл байраҡ» шиғыры булды.

«Ҡыҙыл байраҡ» шиғыры Өфөләге «Ирек» гәзитенең 1917 йылдың 20 апреле һанында баҫылған. Ул шулай уҡ «Ҡыҙыл байраҡ» йыйынтығының ике баҫмаһына ла индерелгән. 1950 йылғы баҫмала шиғырҙың байтаҡ һүҙе үҙгәртелгән. «Ҡыҙыл байраҡ» шиғыры алты томлыҡтың беренсеһендә лә баҫылып сыҡҡан<ref>Мәжит Ғафури. Әҫәрҙәр дүрт томда. I том, Ҡыҙыл байраҡ, (486 б.) 496 б. / Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1978</ref><ref>История башкирской литературы. Т. 2: Литература советского периода (1917—1955 гг.) — Уфа: Китап, 2014. — 680 с. ISBN 978-5-295-06062-5 (т. 2)</ref>.

== «Ҡыҙыл байраҡ» шиғыры ==
'''Ҡыҙыл байраҡ''' <poem>
{{столбцы}}
{{столбец}}
''Ҡара һин алға!''
''Күрәмһең унда''
''Ҡыҙыл байраҡты —''
''Буялған ҡанға.''

''Көслө эшселәр''
''Күтәргән уны,''
''Буялған уға''
''Шәһиттәр ҡаны.''

''Хөрлөк, тигеҙлек''
''Уның шиғары,''
''Һәммә байраҡтан''
''Тора юғары.''

''Шунда хәҡиҡәт,''
''Шунда сын иман.''
''Ҡуҙғал, эшселәр! — ''
''Таң ҡалһын йыһан.''
{{столбец}}
''Иткән тәжәссем''
''Халыҡтың көсө, ''
''Был ҡыҙыл байраҡ''
''Шуның билдәһе''

''Ҡуҙғал, эшселәр, ''
''Дошман еңелһен,''
''Көс кемдикәнен''
''Бар донъя белһен.''

''Ҡара көстәргә''
''Ҡаршы торған ул, ''
''Бирҙе был юлда''
''Миллион ҡорбан ул.''

''Бөтә ҡара көс''
''Унан еңелде, ''
''Шуныңсөн бөгөн''
''Юғары эленде.''
{{столбец}}
''Бөгөн батша ул''
''Бөтә донъяға, ''
''Уға ниндәй көс''
''Ҡаршы тора ала?''

''Йығылды инде''
''Башҡа әләмдәр, ''
''Еңелде инде''
''Залим әҙәмдәр.''

''Әй, ҡыҙыл байраҡ,''
''Нур бир йыһанға!''
''Әйҙә, эшселәр, ''
''Алға вә алға!''<ref>Мәжит Ғафури. Әҫәрҙәр дүрт томда. I том, Ҡыҙыл байраҡ, (424, 486 бб.) 496 б. / Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1978</ref>
{{столбцы/конец}}</poem>
</blockquote>.

== Төп фекере һәм художество алымдары ==
«Ҡыҙыл байраҡ» шиғыры бөтә ил күләмендә оло ваҡиға итеп ҡабул ителгән әҙәби күренеш. Ул яңы заман тыуыуын хәбәр итеүсе тәүге шиғри ҡарлуғастарҙың береһе. Шағир тарихи үҫештең төп көсө — эшсе синыфы тураһында көслө поэтик һүҙ әйтә алды. Революцион күтәрелеште ошондай ҡолас менән сағылдырған шиғырҙан һуң башҡорт поэзияһының гражданлыҡ яуаплылығы тағы ла артты. Тәүге строфанан уҡ шиғырға киң һулыш, көрәш күтәренкелеге килеп инә.

Әҫәрҙә шиғриәт өсөн өр-яңы марш ритмы, замандың етеҙ ынтылышы хасил була. Үҫтерелә барыусы оран-ҡушымталарҙа урамдарға сыҡҡан халыҡ ташҡыны, эшсе демонстрацияларҙың ғәйрәте күҙ алдына баҫа. Тәү ишетеүҙән үк хәтерҙә ҡалған был һүҙҙәр замандың йөрәк тибешен бирә<ref>Башҡорт әҙәбиәте тарихы. 2-се том / Ғ. Хөсәйенов, Р. Байымов, Р. Бикбаев, Ә. Мирзаһитов, С. Сафуанов, З. Ураҡсин, Р. Шәкүр. Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1990. 420—421 б. ISBN 5-295-00595-X (2-се том)</ref>.

== «Мәжит Ғафури шиғырҙарын уҡыйбыҙ» конкурсы ==
2020 йылда, шағирҙың 140 йәшен билдәләгән көндәрҙә, Башҡортостан мәҙәниәт минстрлығы, Башҡортостан Яҙыусылар союзы, Мәжит Ғафуриҙың халыҡ-ара йәмәғәт фонды «Мәжит Ғафури шиғырҙарын уҡыйбыҙ» конкурсы иғлан итте. Күп кеше ҡатнашты һәм башҡорт халыҡ шағирына булған ихтирамын күрһәтте<ref>[https://yandex.ru/video/preview/?text=%D0%BC%D3%99%D0%B6%D0%B8%D1%82%20%D2%92%D0%B0%D1%84%D1%83%D1%80%D0%B8%20%D0%A1%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D1%80%20%D1%82%D0%B8%D0%BC%D0%B5%D1%80%20%D1%8E%D0%BB%D1%8B&path=wizard&parent-reqid=1630431930805683-11207790516951355156-sas3-0967-c7e-sas-l7-balancer-8080-BAL-538&wiz_type=v4thumbs&filmId=6484737298991973247 Флешмоб "Поэты читают поэта" к 140-летию Мажита Гафури]</ref>.

== Сығанаҡтар ==

== Әҙәбиәт ==
* Мәжит Ғафури. Әҫәрҙәр дүрт томда. I том, Ҡыҙыл байраҡ, (424, 486 бб.) 496 б. / Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1978
* Башҡорт әҙәбиәте тарихы. 2-се том / Ғ. Хөсәйенов, Р. Байымов, Р. Бикбаев, Ә. Мирзаһитов, С. Сафуанов, З. Ураҡсин, Р. Шәкүр. Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1990. 420—421 б. ISBN 5-295-00595-X (2-се том)
* История башкирской литературы. Т. 2: Литература советского периода (1917—1955 гг.) — Уфа: Китап, 2014. — 680 с. ISBN 978-5-295-06062-5 (т. 2)
* Мажит Гафури — первый народный поэт Башкортостана. Деятельность музеев в увековечивании имен знаменитых личностей (к 70-летию со дня открытия Мемориального дома-музея Мажита Гафури в Уфе): Материалы Всероссийской научно-практической конференции (с международным участием, г. Уфа, 21-22 марта 2018). ‒ Уфа: Самрау-Медиа, 2018. ‒ 248 с. ISBN 978-5-9500198-8-3 Г. Х. Абдрафиҡова, М. ҒАФУРИҘЫҢ БАЛАЛАР ӘҘӘБИӘТЕНӘ ИНДЕРГӘН ӨЛӨШӨ, 7-10 бб.

== Һылтанмалар ==
* [https://yandex.ru/video/preview/?text=%D0%BC%D3%99%D0%B6%D0%B8%D1%82%20%D2%92%D0%B0%D1%84%D1%83%D1%80%D0%B8%20%D0%A1%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D1%80%20%D1%82%D0%B8%D0%BC%D0%B5%D1%80%20%D1%8E%D0%BB%D1%8B&path=wizard&parent-reqid=1630431930805683-11207790516951355156-sas3-0967-c7e-sas-l7-balancer-8080-BAL-538&wiz_type=v4thumbs&filmId=6484737298991973247 Флешмоб "Поэты читают поэта" к 140-летию Мажита Гафури]

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

{{Тышҡы һылтанмалар}}
{{Башҡортостандың халыҡ шағирҙары}}

[[Категория:Алфавит буйынса әҙәбиәт әҫәрҙәре]]
[[Категория:Мәжит Ғафури әҫәрҙәре]]
[[Категория:Уҡытыу башҡорт телендә алып барылған дөйөм белем биреү ойошмаларының 9-сы класы өсөн әҙерләнгән башҡорт әҙәбиәте буйынса хрестоматия]]

Был биттә ҡулланылған ҡалыптар:

Ҡыҙыл байраҡ битенә ҡайтыу.

«https://ba.wikipedia.org/wiki/Ҡыҙыл_байраҡ» битенән алынған