Адриатик диңгеҙ битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

Битте мөхәррирләү ғәмәлен башҡара алмайһығыҙ. Сәбәбе:

IP-адресығыҙ бөтә Викимедиа Фонды викиларында блокланған.

Блок ҡуйыусы: ‪EPIC‬. Сәбәбе: Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.

Блоктың башланғыс датаһы: 08:48, 2 июль 2024
Блоктың тамамланыу датаһы: 08:48, 2 июль 2025

Ағымдағы IP-адресығыҙ: 206.189.44.186. Блокланған арауыҡ: 206.189.32.0/20

Был мәғлүмәттәрҙе барлыҡ мөрәжәғәттәрегеҙҙә лә күрһәтегеҙ. Әгәр блоклауға яңылыш эләктем тип уйлаһағыҙ, өҫтәмә мәғлүмәтте һәм инструкцияларҙы глобаль асыҡ прокси ҡағиҙәләрендә таба алаһығыҙ.

Юғиһә, блок тураһында фекер алышыу өсөн Мета-викила тикшереү һорауы яҙығыҙ. Һеҙ шулай уҡ стюардтарҙың stewards@wikimedia.org адресындағы VRT сиратына бөтә юғарыла күрһәтелгән мәғлүмәттәр ҡушып электрон хат ебәрә алаһығыҙ.

Һеҙ был биттең сығанаҡ тексын ҡарай һәм күсермәһен ала алаһығыҙ:

{{Море
 |Название                = Адриатик диңгеҙ
 |Изображение             = Adriatic Sea map.png
  |Подпись                = Адриатик диңгеҙ сәйәси картала {{ref-en}}
 |Координаты              = 42/46/33/N/15/25/34/E
 |CoordScale              = 
 |Расположение            = [[Урта диңгеҙ]]
  |Длина                  = 796
  |Ширина                 = 93—222 
  |Площадь                = 144 000
 |Объём                   = 
 |Длина береговой линии   = 
 |Наибольшая глубина      = 1230
 |Средняя глубина         = 
 |Площадь водосбора       = 
  |Впадающие реки         = По
 |Позиционная карта       = Средиземное море
}}
'''Адриатик диңгеҙ''' ({{lang-it|mare Adriatico}}, {{lang-sl|Jadransko morje}}, {{lang2|hr|bs|Jadransko more}}, {{lang-sq|Deti Adriatik}}, {{lang-lat|mare Hadriaticum}}) — [[Апеннин ярымутрауы|Апеннин]] һәм [[Балҡан ярымутрауы|Балҡан]] ярымутрауы араһында урынлашҡан [[Урта диңгеҙ]]ҙең бер өлөшө. Диңгеҙ һыуҙары [[Италия]] (1000 км-ҙан ашыу), [[Словения]] (47 км), [[Хорватия]] (1777 км), [[Босния һәм Герцеговина]] (20 км), [[Черногория]] (200 км), [[Албания]] (472 км) дәүләттәренең ярҙарын йыуа.

== Тарих ==
Диңгеҙгә атаманы, По һәм Адидже йылғаларының дельтаһы яр буйында урынлашҡан, боронғо Адрия порты биргән<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/6485/Adria Britannica]</ref>. Башта [[Боронғо Греция|боронғо гректар]] былай итеп диңгеҙҙең тик төньяҡ өлөшөн атағандар ({{lang-el|Adrias Kolpos}}), әммә һуңыраҡ был атама бөтә диңгеҙгә күскән. [[Боронғо Рим]]да был диңгеҙ ''Mare Seperum'' йәғни ''Mare Hadriaticum'' тип аталған.

== География ==
Майҙаны — 144 мең км², тәрәнлге — төньяҡ өлөшөндә 20 метрҙан көньяҡ-көнсығыш өлөшөндә 1230 метрға тиклем. Көньяҡ өлөшөндә [[Отранто боғаҙы]] аша [[Ион диңгеҙе]] менән тоташа. Ҡоро ер эсенә 796 километрға үтеп инә, киңлеге 93 километрҙан 222 километрға тиклем барып етә/

Иң ҙур ҡултыҡтары: Венеция, Триест һәм Манфредония. Иң ҙур яр буйы утрауҙары — Крк (405 км²), Црес (405 км²), Брач (395 км²), Хвар (300 км²), Паг (285 км²) һәм Корчула (276 км²)<ref>[http://www.dzs.hr/Hrv_Eng/ljetopis/2005/01-tab.pdf Центральное бюро статистики Хорватии]</ref>.

== Климат ==
Климаты урта диңгеҙ һыҙаттарына эйә, әммә унан бер ни тиклем айырыла. Төбәк елдәре (бор, мистраль, сирокко) һауа температураһына ҙур йоғонто яһай. Һыу температураһы төньяҡтан көньяҡҡа ҡарай августта 24°C-тан 26&nbsp;°C-ҡа тиклем, ә февралдә 7°C-тан 13&nbsp;°C-ҡа тиклем үҙгәрә. Тоҙлолоғо 35—38 промилле.

== Хужалыҡта әһәмиәте ==
[[Файл:St. Nicolas 3.jpg|мини|300px|Далмация яр буйҙары ваҡ утрауҙарға бай]]
Балыҡ тотоу (сардиналар, скумбрия һымаҡтар), марикультура (устрицалар, мидиялар) үҫешкән. Шельфтә нефть һәм тәбиғи газ сығарыла.

Төп порттары:
* [[Албания]]ла — Дуррес, Влёра.
* [[Босния һәм Герцеговина]]ла — Неум.
* [[Италия]]ла — Триест, [[Венеция]], Бари, Анкона, Бриндизи.
* [[Словения]]ла — [[Копер]].
* [[Хорватия]]ла — Риека, Сплит, Дубровник.
* [[Черногория]]ла — Бар, Котор.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
{{Викиһаҡлағыс|Category:Adriatic Sea}}
{{sea-stub}}
[[Категория:Адриатик диңгеҙ]]

Был биттә ҡулланылған ҡалыптар:

Адриатик диңгеҙ битенә ҡайтыу.

«https://ba.wikipedia.org/wiki/Адриатик_диңгеҙ» битенән алынған