Uechi Ryu

Uechi Ryu 上地流
Tamién	Uechi-ryu, Uechi-ryu Karate-do
País d'orixe	Okinawa,  Xapón
Fundador	Kanbun Uechi
Artes enseñaes	Kárate
Métodos téunicos	Práutica a mano vacía, 8 kates, exercicios d'endurecimientu y acondicionamientu corporal
Ancestros	Pangai-nun Kung fu
Escueles derivaes	Shohei-ryu, Butokukai
Prauticantes	Kanbun Uechi, Kanei Uechi, Kanmei Uechi, Seiko Toyama, Ryuko Tomoyose, Shinyu Gushi, Takemi Takayasu, Kiyohide Shinjo, Narahiro Shinjo
Deporte olímpicu	Non

L'Uechi Ryu (上地流, Uechi-ryū) ye un estilu tradicional del kárate d'Okinawa. El so fundador foi Kanbun Uechi (1877–1948), un okinawense que fuera a Fuzhou, na provincia china de Fukien, a estudiar artes marciales cuando tenía 20 años.^[1] Uechi Ryu significa "Estilu d'Uechi" o "Escuela d'Uechi".

Kanbun Uechi estudió en Fukien un estilu de Kung fu que llamaba Pangai-nun (metá duru, metá suave) con un maestru llamáu Chou Tsu Ho, o Shushiwa. Dempués d'estudiar diez años con Shushiwa, Kanbun Uechi abrió la so propia escuela na provincia de Nanjing. Dos años más tarde regresó a Okinawa, col determín de nun volver enseñar per aciu de qu'ún de los sos estudiantes chinos matara a un vecín con una téunica de mano abierta nuna amarraza sobre la vecera'l riegu. Cuando taba n'Okinawa trabayando de porteru, un compañeru, Ryuyu Tomoyose, convenciólu pa volver a enseñar dempués de llograr que-y amosara formes de defendese contra diferentes ataques. Acabante recobrar l'enfotu como maestru, Uechi, cola ayuda de Ryuyu Tomoyose, marchó pa la ciudá de Wakayama, na prefeutura homónima, onde, nel 1925, fundó l'Institutu de Pangainun-ryū Todi-jutsu (otra forma de dicir “kárate-jutsu”), y abrió un “dojo” al públicu. En 1940 los sos estudiantes okinawenses renomaron el sistema como "Uechi Ryu".

El fíu de Kanbun Uechi, Kanei Uechi, enseñó l'estilu nel dojo de la ciudá de Futenma, Okinawa, y foi consideráu'l primer okinawense n'autorizar la enseñanza a estranxeros. Ún de los estudiantes veteranos de Kanei, Ryuko Tomoyose, aprendió a un xoven militar de los Estaos Xuníos llamáu George Mattson, que güei tien fechos dellos llibros sobre'l tema y ye'l principal responsable de popularizar l'estilu nos Estaos Xuníos.

L'Uechi Ryu da-y muncha importancia a la resistencia del cuerpu, y tien rápidos golpes y pataes. Delles de les “armes” más peculiares de los prauticantes d'Uechi son el puñu d'un solu nudiellu (shoken), la mano-llanza (nukite), y la patada cola dida (shomen geri). Nun se cute davezu col “daiken” (puñu zarráu dafechu, golpiando colos nudiellos mayores). Pola mor de la importancia que se-y da a la cenciellez, la estabilidá, y la combinación de movimientos lliniales y circulares, hailos qu'opinen qu'esti estilu ye más práuticu pa la defensa personal que la mayoría de les otres artes marciales tradicionales.

Contrariamente a los estilos más lliniales del kárate basaos nos okinawenses Shuri-te o Tomari-te, la conexón del Uechi Ryu colos estilos chinos de Shaolin sureñu significa que comparte un aniciu netu al del Naha-te (y d'ehí al del Goju-ryu) a pesar del so desendolcu dixebráu.^[2] D'esta miente, l'Uechi Ryu tamién ta influyíu enforma polos movimientos corporales del kung fu de la provincia de Fukien. L'Uechi Ryu básase principalmente nos movimientos de tres animales: Tigre (Kung Fu del Tigre), Dragón (Kung Fu del Dragón) y Grulla (Grulla Blanca de Fukien).

Hai ocho kates a mano vacía nel Uechi Ryu, el más llargu con 36 pasos. Solamente Sanchin, Seisan, y Sanseirui vienen del Pangai-nun a traviés del fundador; los otros añadiólos Kanei Uechi, que tamién foi'l que diseñó estos kates nuevos. Munchos de los nomes d'estos nuevos kates formáronse colos d'eminentes figures del arte; por casu, Kanshiwa vien de Kanbun y Sushiwa. La llista actual de kates a mano vacía ye la que sigue:

1. Sanchin
2. Kanshiwa
3. Kanshu
4. Seichin
5. Seisan
6. Seiryu
7. Kanchin
8. Sanseiryu (o Sandairyu)

El kata Sanchin, anque engañosamente cenciellu n'apariencia, ye quiciabes el principal. Enseña los fundamentos del estilu, incluyendo les postures y la respiración. Un dichu de Kanbun Uechi reza: "Too ta en Sanchin." Anque nun ye abegoso aprender los movimientos formales d'esti kata, créyese que dominalu bien lleva toa una vida.

Hai amás organizaciones qu'enseñen qu'embaxo de cada kata hai un fondu moral. Sicasí paez más acertao pensar que cada kata enseña un conceutu concretu, d'esta miente:

1. Sanchin (三戦): Tornáu lliteralmente a "tres lluches/conflictos", del kanji pa "tres" y 戦う ("lluchar"). Davezu interprétase como los tres Medios/Conflictos: Mente, Cuerpu y Espíritu. Una interpretación alternativa ye "Tres Desafíos", que seríen suavidá, oportunidá y potencia.
2. Kanshiwa (漢子知): Una combinación del primer kanji del nome de Kanbun, y los dos kanjis (escritos nel orde chinu) del nome Shushiwa (pronunciación xaponesa). Esti kata enseña al estudiante nuevu'l conceutu d'aprovechar la fuercia natural per aciu de téuniques principalmente del estilu del tigre. Tamién conocíu como Kanshabu. En Xapón ye oficialmente'l kata pa los neños.
3. Kanshu (完周): Una combinación del primer kanji del nome de Kanbun, y el kanji del apellíu de Shushiwa (Shu). Esti kata tamién ye conocíu como Daini Seisan (第二十三.) Enseña'l conceutu de precisión na oportunidá per aciu del usu de téuniques de grulla.
4. Seichin (十戦): Tornáu lliteralmente significa "10 lluches/conflictos" o una combinación ente los kates Seisan y Sanchin. Un significáu alternativu interpreta'l nome fonéticamente, tornándolu asina a "Desafíu del Espíritu", lo qu'implica qu'enseña'l conceutu de movimientu suave como'l d'un llátigu. Usa téuniques a la manera'l llátigu del estilu dragón.
5. Seisan (十三): Si se traduz lliteralmente significa "13". Interprétase davezu como "Trece maneres d'atacar y defender" o "13 posiciones dende les que s'ataca o se defende".) Un significáu alternativu ye simplemente "Kata del Cuartu 13", porque sería la forma sintetizada nel cuartu 13 de Shaolin, qu'usa téuniques individuales enseñaes nos cuartos d'entrenamientu anteriores. Esti kata combina con ésitu'l conceutu de los "Tres Desafíos", y l'estudiante pue agora volver a les formes previes, y reconocer y desarrollar más a fondu esos elementos.
6. Seiryu (十六): En llinia colos anteriores, si se traduz lliteralmente significa simplemente "16". Una torna alternativa usa la fonética más que'l significáu lliteral de los kanjis, d'ehí que pueda falase de "Forma de 10 Dragones", por haber 10 téuniques del dragón nel kata. Esti enseña'l conceutu de la estabilidá, darréu que les cuatro téuniques consecutives del dragón riquen un fuerte sentíu del equilibriu.
7. Kanchin (完戦): Combinación del primer kanji de Kanbun y "llucha". El primer kanji de Kanbun, Kanei, y Kanmei (nietu del primeru) son el mesmu. Como esti kata foi creáu por Kanei Uechi dende les téuniques de combate que prefería del entrenamientu col so padre, créyese que'l nome significa "Desafíu de Kanei", o "Combate de Kanei". Esta forma apriende al prauticante'l conceutu de construyir movimientos defensivos d'un solu golpe (lo que se llama"ikkyoodo": too d'un golpe).
8. Sanseiryu (三十六): Tornáu a “tigre que baxa del monte”, tamién significa cenciellamente "36", lo que s'interpreta davezu como "trenta y seis formes d'atacar y defender" o "36 posiciones dende les qu'atacar o defender.". Pue que tamién signifique "Kata del Cuartu 36" por tar fechu con téuniques enseñaes individualmente nos anteriores 35 cuartos (o nos anteriores 12 en tres turnos). Shushiwa yera tamién conocíu como "El Sacerdote del Cuartu 36" según l'Uechi Ryu Kyohon (Llibru de Téuniques) de 1977. Esti últimu kata combina tolos conceutos previos de prevenir l'ataque.

Delles escueles d'Uechi Ryu añadieron dalgún otru kata.

Magar que nun hai armes nel sistema Uechi Ryu, dellos maestros d'Okinawa complementen el so entrenamientu con sistemes d'armes de Kobudo d'Okinawa, amestándoles al so currículum. Les armes tradicionales d'Okinawa inclúin, ente otres: bo (palu d'unos 182 cm), nunchaku, sai, kama, eku bo (remu), y tonfa.

Amás d'añadir dellos kates, Kanei Uechi introduxo una riestra d'exercicios nel réxime d'entrenamientu del Uechi Ryu. Los junbi undo son exercicios de calentamientu y estiramientu basaos n'exercicios asiáticos tradicionales. Los "hojo undo" son exercicios estandarizaos qu'incorporen elementos de tolos kates del sistema.

Los exercicios de junbi undo son:

1. Ashi saki o ageru undo (xirar sobre'l calcañu)
2. Kakato o ageru undo (llevantar el calcañu)
3. Ashikubi o mawasu undo (xiros de pie y todiyu)
4. Hiza o mawasu undo (xiros de rodiya)
5. Ashi o mae yoko ni nobasu undo (llevantar y xirar la pierna)
6. Ashi o mae uchi naname no ageru undo (llevantar reuta la pierna)
7. Tai o mae ni taosu undo (bascular la cintura)
8. Koshi no nenten (estirar el troncu)
9. Ude o mae yoko shita nobasu undo (solmenar con dambos brazos)
10. Kubi o mawasu undo (xiros de pescuezu)

Los exercicios hojo undo son:

1. Sokuto geri (Patada llateral)
2. Shomen geri (Patada frontal)
3. Mawashi tsuki (Puñetazu de ganchu)
4. Hajiki uke hiraken tsuki (Bloquiaes y golpaes colos nudiellos de les segundes falanxes)
5. Seiken tsuki (Puñetazu reutu col puñu zarráu y cutiendo colos dos nudiellos mayores)
6. Wauke shuto uraken shoken tsuki/Shuto Uchi-Ura Uchi-Shoken Tsuki (Tayada, Puñu de revés, Puñetazu d'un solu nudiellu)
7. Hiji tsuki (Golpes de coldu)
8. Tenshin zensoku geri (Xirar y bloquiar con Patada al frente cola pierna adelantada)
9. Tenshin kosuko geri (Xirar y bloquiar con Patada al frente cola pierna atrasada)
10. Tenshin shoken tsuki (Xirar y bloquiar con Patada al frente con puñu d'un solu nudiellu)
11. Shomen hajiki (Golpes de deos a los güeyos)
12. Koi no shippo uchi, tate uchi (Cuatro formes de bloquéu de moñeca en cuatro direiciones)
13. Koi no shippo yoko uchi (Bloqueos de moñeca de cola de pexe de llau a llau)
14. Shin Kokyu (Aliendu fondu)

Kanei Uechi desarrolló un conxuntu d'exercicios de combate (kumite) predetermináu pa los graos de cintos de color (non negros). Trátase de que dos prauticantes s'alternen nuna secuencia formal de golpes y paraes. Hai cinco d'estos exercicios, y caún lleva de tres a seis intercambios de golpes y paraes simples. Los golpes y paraes de los exercicios de kumite atópense, na so mayoría, nos kates d'Uechi Ryu. D'esta miente, neto que nos “bunkai” (estudios d'aplicación) de los kates, estos exercicios aiden a los estudiantes a familiarizase cola aplicación de les téuniques d'Uechi Ryu. Normalmente espérase de los graos kyu cimeros que seyan quien a facer estos exercicios con gran potencia y fluyidez. Los estudiantes de nivel Dan prautiquen tovía más exercicios de combate predetermináu.

Les aplicaciones de los kates tamién se prautiquen nun formatu predetermináu. Son patrones llamaos bunkai del kata. El bunkai del Kanshiwa y el del Seisan creólos Kanei Uechi. Otros, como los del Kanshu y el Seichin, prautíquense muncho tamién, pero pueden estremase más en formatu de dojo a dojo.

Nel exercitamientu del Uechi Ryu prautíquense polo xeneral formes especiales d'entrenamientu de la fuercia y d'acondicionamientu del cuerpu. Un exerciciu formal d'acondicionamientu d'Uechi Ryū pa los antebrazos, llamáu kote kitae, implica golpaos ritualizaos de los puños y antebrazos d'ún contra los del compañeru. Kanbun Uechi deprendiera esti exerciciu d'acondicionamientu en China. Un exerciciu asemeyáu d'Uechi Ryu implica intercambiar pataes a les piernes col compañeru (ashi kitae).

El trabayu col makiwara ye tamién parte del entrenamientu nel Uechi Ryu. Dellos karateques d'esti estilu tamién faen otros exercicios d'acondicionamientu físicu tradicionales d'Okinawa como parte del so entrenamientu, como llancar les manes en cestos llenos de piedriquines o d'arena, o facer los pasos del kata Sanchin mientres agarren un xarrón pesáu (nigiri-game) con cada mano.

Como otres artes marciales, l'Uechi Ryu sufrió dixebres organizatives tres la muerte'l fundador. Dellos prauticantes veteranos del estilu orixinal dixebráronse de la organización madre y crearon otres organizaciones o estilos, como'l Shohei-ryu, el Butokukai o versiones reinventaes del Pangai-nun. La dixebra surdió por mor de que dellos maestros queríen enseñar una forma camudada del Uechi (dende kates un poco diferentes hasta nuevos exercicios d'acondicionamientu), mientres qu'otros queríen enseñar la forma “clásica” diseñada por Kanbun. Les diferencies ente los tres grupos principales qu'entá esisten nun son notables pal observador casual, y dellos en Xapón creyen que bona parte de la dixebra debióse a conflictos personales.

1. Asociación d'Uechi-Ryu Karate-Do (Soke Shubukan), dirixida por Kanmei Uechi (nietu'l fundador)
2. Okinawa KarateDo Uechi-Ryu Zankyokai (Zakimi Shubukan), dirixida por Naomi Toyama
3. Asociación de Karate Do d'Okinawa (Okikukai Shohei-ryu), dirixida por turnos por antiguos estudiantes veteranos de Kanei Uechi^[3]
4. Asociación Internacional Kenyukai, dirixida por Kiyohide Shinjo. Empecipió como una fraternidá dientro l'Asociación Uechi Ryu en 1981 ^[4]
5. Federación Internacional d'Uechi-Ryu Karate-Do, dirixida por George Mattson ^[5]
6. Asociación Internacional d'Uechi-Ryu Karate-Do (Kokusai Kyokai), dirixida por James Thompson
7. Asociación d'Uechi-Ryu Karate de Ḥong Kong, dirixida por Robert Campbell
8. Ji Teki Jeku, dirixida pol maestru Ken Nakamatsu
9. Asociación Mundial d'Uechi Ryu Karate-Do, dirixida por Yoshi Arakaki
10. Asociación Ryukokaku de Karate y Kobudo, dirixida por Shinyu Gushi
11. World Uechi-Ryū Karate Dō Kobudō Organization (WUKKO): President Gustavo Gondra

• Allan Dollar, Secrets of Uechi Ryu and the Mysteries of Okinawa, Cherokee Publishing: 1996.
• George E. Mattson, Uechiryu Karate Do (Classical Chinese Okinawan Self-Defense), Peabody Publishing Company: 1997 (8ª reedición).
• Ihor Rymaruk, Karate: A Master's Secrets of Uechi-ryu, Iron Arm International: 2004.
• Ihor Rymaruk, Uechi-Ryu DVD Vol.1 Overview and Vol.2 Building Blocks

• Uechi Ryu Karate Do Europa, organización que sigue les enseñances del Sensei Yukinobu Shimabukuro
• Uechi-ryu.com
• Sitiu oficial del Uechi Ryu nel Reinu Xuníu
• Sitiu oficial del Uechi Ryu Zankyokai n'Okinawa
• Uechi Ryu Zankyokai en Noruega (Aleksander Jensen) Archiváu 2011-01-30 en Wayback Machine
• UechiRyu Zankyokai n'Alemaña(Dag Heuser) Archiváu 2010-06-16 en Wayback Machine
• Uechi-ryu Journal Archiváu 2021-01-16 en Wayback Machine
• Canadian Uechi-Ryu Karate Do Hozonkai Archiváu 2010-04-19 en Wayback Machine
• Malaysia Uechiryū-Kosonken Kenkyūkai Archiváu 2009-04-30 en Wayback Machine
• Sitiu oficial de Kenyukai USA Archiváu 2010-11-09 en Wayback Machine
• Sitiu oficial d'Uechi-ryu Australia
• Sitiu oficial d'Uechi-ryu Polonia
• Uechi Ryu Kokusai Kyokai
• Kokusai, sitiu web de James Thompson Archiváu 2011-01-31 en Wayback Machine
• Okinawa Karate-Do Kyokai Hombu Dojo Grecia Archiváu 2010-04-20 en Wayback Machine
• World Uechi-Ryū Karate Dō Kobudō Organization (WUKKO): President Gustavo Gondra