Calluna vulgaris

Calluna vulgaris; argaña
Clasificación científica
Reinu:	Plantae
División:	Magnoliophyta
Clas:	Magnoliopsida
Orde:	Ericales
Familia:	Ericaceae
Subfamilia:	Ericoideae
Tribu:	Ericeae
Xéneru:	Calluna; Salisb.
Especie:	Calluna vulgaris; (L.) Hull
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew	Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online	World Flora online
	[editar datos en Wikidata]

L'argaña^[1], beriza^[2], carrizu^[3], gareña^[4] o gorbiza^[5] (Calluna vulgaris) ye un pequeñu xéneru monotípicu de plantes fanerógames pertenecientes a la familia Ericaceae. La so única especie: Calluna vulgaris, ye natural d'Europa, norte d'África y América onde crez en terrenes maneros y acedos como turberas y landas. Popularmente llámase-y uz.

Distribución y hábitat

Ye natural d'Europa, Norte d'África y América, bien espublizáu en terrenes maneros y acedos como turberas y landas. Ye una planta que vive en carbes y landas. Crez en suelos acidófilos, non caliares y soleyeros. Ye más frecuente atopala nes escamplaes de los montes anque tampoco ye estrañu atopala en zones opaques. Puede alcontrase dende'l nivel del mar hasta los 2600 metros anque ye más avezáu atopala en zones montascoses. La presencia d'esta planta nun monte representa un gran emprobecimientu del suelu d'este.

Descripción

Ye un subarbusto de 20-50 cm. d'altor que presenta gran cantidá de cañes irguíes de color marrón acoloratáu, con fueyes pequeñes y bien numberoses con flores tamién bien pequeñes de color rosa púrpura que formen un recímanu terminal. Tien les mesmes propiedaes y carauterístiques que la Erica cinerea.

Propiedaes

Astrinxente y antisépticu intestinal poles sos taníns.
Diurética y antiséptica de les víes urinaries pola brecina.
Officinal na Edá Media como (herba Ericae) ye utilizada en homeopatía pal tratamientu d'afecciones renales.
Tien aición sedante sobre'l sistema nerviosu central.
Ye una de les llamaes 38 Flores de Bach, remedios naturales pa les enfermedaes físiques que, según el Dr.Bach, teníen un orixe emocional que nun se trató. L'uz ye en concretu un remediu pa prevenir les emociones d'egocentrismu.

Cultivu

Pa cultivar la brecina son necesarios espacios soleyeros y poca agua. Ye conveniente que al empezar y al rematar la dómina de crecedera, esto ye, a principiu de primavera y final de branu, añader un pocu d'abonu orgánico. Tamién hai que tener en cuenta que puede vese afeutada por fungos provocaos por un escesu de mugor. El so floriamientu atopar ente principios de xunetu nel altu monte y yá entráu seronda na tierra baxa. La brecina utilízase enforma en xardinería como planta ornamental.

Usu alimenticiu

Puede destacar la calidá de la miel que se llogra a partir del néctar de les flores de brecina. La "miel d'uz" ye utilizada a nivel industrial.

Taxonomía

Calluna vulgaris describióse por (L.) Hull y espublizóse en British Flora, or a Linnaean Arrangement of British Plants 1: 114. 1808.^[6]

Etimoloxía

L'orixe del nome xenéricu Calluna deriva de la pallabra griega que significa "barrer" una y bones la planta utilizar pa faer escobes como asocedía nel Valle del Rudrón (Burgos).

El nome específicu vulgaris provién de la pallabra en llatín "común".

Sinonimia

Calluna vulgaris var. pubescens W.D.J.Koch
Erica vulgaris var. alba Weston
Calluna sancta Gand. [1884]
Calluna sagittifolia var. hirsuta Gray [1821]
Calluna pyrenaica Gand. [1884]
Calluna oviformis Gand. [1875]
Calluna olbiensis Albert
Calluna erica var. condensata (Lamotte) Rouy [1908]
Calluna erica proles olbiensis (Albert) Rouy [1908]
Calluna erica proles beleziae (Rouy) Rouy [1908]
Calluna brumalis Gand. [1884]
Calluna beleziana Rouy [1895]
Calluna atlantica Seemen [1866]
Calluna alpestris Gand. [1884]
Ericoides vulgaris (L.) Merín [1906]
Erica vulgaris L. [1753]
Calluna sagittifolia Gray [1821]
Calluna erica DC.^[7]
Calluna beleziae Rouy
Calluna erica var. hirsuta (Gray) Rouy in Rouy & Foucaud
Calluna sagittifolia Gray
Erica sagittifolia var. villosa Stokes
Erica sagittifolia Stokes^[8]

Nome común

Esta especie ye conocida nel dominiu llingüísticu asturlleonés colos siguientes nomes comunes: argaña^[1], beriza^[2], carrizu^[3], gareña^[4] y gorbiza^[5].

Ver tamién

Referencies

↑ ^1,0 ^1,1 «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 8 xunu 2023.
↑ ^2,0 ^2,1 «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 8 xunu 2023.
↑ ^3,0 ^3,1 «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 8 xunu 2023.
↑ ^4,0 ^4,1 «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 8 xunu 2023.
↑ ^5,0 ^5,1 «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 8 xunu 2023.
↑ «Calluna vulgaris». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 10 de febreru de 2013.
↑ Sinónimos en Tela Botánico
↑ Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes RJB

Bibliografía

Fernald, M. 1950. Manual (ed. 8) i–lxiv, 1–1632. American Book Co., New York.
Gleason, H. A. 1968. The Sympetalous Dicotyledoneae. vol. 3. 596 pp. In H. A. Gleason Ill. Fl. N. U.S. (ed. 3). New York Botanical Garden, New York.
Gleason, H. A. & A. J. Cronquist. 1991. Man. Man. Vasc. Pl. N.E. U.S. (ed. 2) i–910. New York Botanical Garden, Bronx.
Scoggan, H. J. 1979. Dicotyledoneae (Loasaceae to Compositae). Part 4. 1117–1711 pp. In Fl. Canada. National Museums of Canada, Ottawa.
Voss, E. G. 1996. Michigan Flora, Part III: Dicots (Pyrolaceae-Compositae). Cranbrook Inst. of Science, Ann Arbor.
Font i Quer, Pius; Bolòs, Oriol de. Iniciació a la botànica. 2a. edició. Fontalba, 1979. ISBN 84-85530-08-X.
Vanaclocha, B. & Cañigueral, S. Fitoterapia: vademecum de prescripción. Ed. Masson, Edició 4ª, 2003. Barcelona. (També disponible on-line )
Castroviejo et al., Flora iberica (1980-2008). CSIC. Madrid. (També disponible on-line )
Berdonces, Josep Lluís. Gran enciclopedia de les plantes melecinales: el dioscórides del tercer mileniu. Ed. Tikal. Madrid, 1998. ISBN 843058496X.
Font Quer, Pío. Plantes melecinales: El Dioscórides anováu 2a. edición. Península, 2000. ISBN 84-8307-242-4.

Enllaces esternos

[e6ba96b85df4c4fc7ff5c29158d22ed0479e0c9f-1] 1,0 ^1,1 «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 8 xunu 2023.

[80019e37659432d8481a19ae9c74b90162058752-2] 2,0 ^2,1 «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 8 xunu 2023.

[68099e96ec847145a01bddd68cc9d5646eff4c4a-3] 3,0 ^3,1 «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 8 xunu 2023.

[86ae4e38dbbad93ef9d85444bb37d00e2bf4975b-4] 4,0 ^4,1 «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 8 xunu 2023.

[702c845396b4e0b57f91e35397a541e7f8c77992-5] 5,0 ^5,1 «Diccionariu de la Llingua Asturiana» (asturianu) (15 avientu 2000). Consultáu'l 8 xunu 2023.

[Trop-6] «Calluna vulgaris». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 10 de febreru de 2013.

[7] Sinónimos en Tela Botánico

[RJB-8] Error de cita: La etiqueta <ref> nun ye válida; nun se conseñó testu pa les referencies nomaes RJB

[1]