Monte Albán

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

A Zona Arqueolochica de Monte Albán u simplament Monte Albán ye un chacimiento arqueolochico localizau a 10 km d'a ciudat d'Oaxaca, capital d'o estau mexicano d'o mesmo nombre. Monte Albán estió mientres muito tiempo a siede d'o poder dominant en a rechión d'as Vals Centrals d'Oaxaca, dende o declive de San José Mogote en o periodo Preclasico Meyo (1500-700 a. C.) dica l'ocaso d'a ciudat, ocurriu arredol d'o sieglo IX.

O nombre antigo d'ista ciudat fundata por os zapotecas a zaguers d'o Preclásico Tardano ye obchecto de discusions. D'alcuerdo con cualques fuents, o nombre orichinal estió Dani Baá. Se sabe, manimenos, que os mixtecos conoixioron a ciudat como Yucucúi (idioma mixteco: Yúcu-cúi, 'Cabezo Verde').

Como a gran mayoría d'as grans metropolis mesoamericanas, Monte Albán estió una ciudat con una población multietnica. Mientres a suya historia, a ciudat mantenió vinclos muit fuertes con atros lugars de gran importancia en Mesoamerica, mas que mas con os teotihuacans entre o Clasico Temprano. A ciudat fue abandonata por a elite y buena parte d'a suya población a la fin d'a Fase Xoo. Manimenos, o recinto ceremonial que fa parti d'o conchunto d'a Zona Arqueolochica de Monte Albán estió reutilizau por os mixtecos entre o Periodo Posclásico. En ixas envueltas, o poder politico d'o pueblo zapoteco se trobaba trestallau entre cuantas ciudaz-estau, como Zaachila, Yagul, Lambityeco y Tehuantepec.