Leeubekkie
| Leeubekkie | |
|---|---|
| |
| Antirrhinum majus | |
| Wetenskaplike klassifikasie | |
| Koninkryk: | |
| Divisie: | |
| Klas: | |
| Subklas: | |
| Orde: | |
| Familie: | |
| Subfamilie: | |
| Tribus: | |
| Genus: | Antirrhinum Carolus Linnaeus, 1753
|
| Spesies | |
|
Sien teks | |
Spesies van die genus Antirrhinum is algemeen bekend as leeubekkies. Hierdie genus is een van die 200 genera van die familie Scrophulariaceae wat altesaam sowat 3 000 spesies omvat. Die benaming leeubekkie word algemeen in Suid-Afrika gebruik om die gewone tuinleeubekkie of Kaapse leeubekkie (Antirrhinum majus) en die verskillende inheemse Nemesia-spesies aan te dui.
Die Nemesia-spesies is 'n genus Suid-Afrikaanse een- en meerjarige plante wat ook tot die familie Scrophulariaceae behoort en word ook leeubekkies genoem op grond van die tweelippige blommetjies, wat op die bek van 'n leeu lyk, en die buisvormige blomkrone. 'n Groot aantal spesies van die leeubekkiefamilie het gewilde tuinplante geword, onder meer leeubekkies, vingerhoedjies (foxglove), skildblomme, pantoffelblomme, vlaskruid of weeskindertjies (linarias), ensovoorts.
Die tuinleeubekkie (Antirrhinum majus) se blomme het ook 'n fatsoen wat 'n mens aan die bek van 'n leeu laat dink, en die kleure wissel van donkerrooi tot pers, pienk, oranje, geel wit en sagte lila. Die individuele blomme verskil dikwels in kleur, maar die geel blomhartjies is ’n algemene kenmerk van die meeste spesies. Die blomme is onreëlmatig, tweelippig en rasemeus (trosvormig), en die kroonbuis sakvormig aan die basis, met die ingang gesluit.
Bye is die enigste insekte wat die twee lippe van mekaar kan druk en so toegang tot die nektar kan verkry. Hedendaags bestaan daar baie hibrides in ’n groot verskeidenheid kleure met enkel- of dubbelblomme. Die saad kan of in die herfs gedurende Maart gesaai word vir groot dragte lenteblomme, of in die vroeë lente, gedurende September, vir herfsblomme. As die saad in die lente gesaai word, is die plante egter vatbaar vir roesvlek, veral in gebiede waar dit gedurende die somer baie reën.
Sodra die saailinge reg is vir uitplanting, moet hulle versigtig uit die kissies gehaal word en 10 tot 15 cm uit mekaar geplant word. Die groter soorte leeubekkies moet liefs met riete of stokke gestut word sodat die wind hulle nie omwaai nie, terwyl sommige dwergsoorte geneig is om te rank en baie geskik is as rotstuinplante. Leeubekkies is geharde eenjarige plante wat van baie son en goed gedreineerde grond hou. Hulle aard die beste in 'n ligte soort grond wat met kompos, veenmos of goed verrotte kraalmis verryk is.
Die verrykte grond verseker sterk, gesonde plante wat 'n oorvloed van blomme sal lewer. Leeubekkies aard egter net so goed in arm grond en as die plante eers gevestig is, kan hulle droogtes maklik oorleef. Leeubekkies word veral deur die aalwurm en roesvlek getelster, en vir die doeltreffendste bestrydingsmetodes moet die kweker geraadpleeg word. Die leeubekkiesoorte wat die meeste in Suid-Afrika aangetref word, is die Kaapse of tuinleeubekkie (Antirrhinum majus), wat ook ewe goed in die Mediterreense gebiede aard.
Die dwerg- sowel as die groot soorte van hierdie spesie dra blomme in 'n groot verskeidenheid van kleure. Die Nemesia-spesies het enkelblomme en kom in ’n verskeidenheid van kleure, wat wissel van wit tot geel, brons, pers, pienk of dieppers, voor. Die Nemesia capensis kom voor in die Vrystaat, terwyl die Nemesia strumosa en Nemesia floribunda in die omgewing van Kaapstad en in die Suidwestelike areas voorkom.
Bronne
[wysig | wysig bron]- Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0-908409-58-3 band
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Leeubekkie.
Wikispecies het meer inligting verwant aan Leeubekkie- (en) "Snapdragon". Encyclopædia Britannica. Besoek op 21 Augustus 2019.
