J.M.W. Turner

J.M.W. Turner
Selfportret, ca. 1799
Geboortenaam	Joseph Mallord William Turner
Gebore	ca. laat April – vroeë Mei 1775; gedoop op 14 Mei Covent Garden, Londen, Engeland
Sterf	19 Desember 1851 (op 76) Cheyne Walk, Chelsea, Londen
Nasionaliteit	Verenigde Koninkryk
Veld	Skildery
Opleiding	Royal Academy of Arts
Beweging	Romantiek

Joseph Mallord William Turner (Londen, 1775 - 1851) was 'n skilder en het veral olieverf gebruik vir sy skilderkuns. Hy is egter ook bekend as een van Engeland se mees vooraanstaande landskapskilders in waterverfskilderkuns.

Sy pa was 'n haarkapper en het pruike gemaak. Op 15 het hy aangesluit by die "Royal Academy Schools". In 1799 het hy die Norhamkasteel geskilder wat die eerste uitbeelding was wat sy kunssinnigheid bloot gelê het. In 1802 besoek Turner Parys en Switserland vir die eerste keer. In 1819 besoek hy vir die eerste keer Venesië waar hy van sy mees oorspronklike uitbeeldings maak. Na 1830 het sy werk meer abstrak begin raak. In sy later jare het hy homself ingekluister totdat hy in 1851 tot sterwe gekom het.

Die Engelse landskapskilder het onder die invloed van Franse, Italiaanse en Hollandse meesters 'n eie styl, gekenmerk deur besondere kleur en ligeffekte, ontwikkel en was ʼn voorloper van die Franse Impressioniste. As kind het hy reeds groot begaafdheid getoon met sy kopieë van landskapgravures.

Op 14-jarige leeftyd is hy as leerling by die Royal Academy aangeneem en in 1790 het hy sy eerste akwarel gelewer. Sy lewe lank sou Turner 'n noue verbintenis hê met die Academy, wat sy werke ook gereeld sou uitstal.

In 1802 het hy lidmaatskap van die Academy verwerf met sy skildery Gesig op die kasteel te Kilchurn en van 1807 tot 1838 was hy dosent in perspektief by die instelling. Tydens sy opleiding, wat tot 1793 geduur het, het Turner min van die oorspronklikheid getoon wat hom een van die groot Engelse landskapskilders sou maak. Omstreeks 1796 het Turner vir die eerste maal in olieverf begin skilder.

Sy landskappe het algaande grootser van opset geword en dramatiese effekte van onweersbuie en storms het dikwels voorgekom. In 1802 het Turner sy eerste reis na die Europese vasteland onderneem en in Frankryk en Switserland het hy onder die invloed van Nicholas Poussin (1594- 1665) en Claude Lorrain (1600-1682) se werk gekom.

In eersgenoemde se werk het hy veral die komposisie en in laasgenoemde se werk die gebruik van ligeffekte bewonder. Lorrain se invloed is byvoorbeeld opvallend in Turner se groot doek Dido bou Carthago (1815, National Gallery, Londen) en in talle van sy latere werke.

Turner is ook beïnvloed deur die Hollandse landskapkuns van die 17e eeu en deur die seeskilders Willem van de Velde die Ouere (ca. 1611 -1693) en die Jongere (1633-1707), soos byvoorbeeld duidelik blyk uit Die skeepswrak (1805, Tate Gallery, Londen). In 1819 het Turner vir die eerste maal na Italië gereis en van toe af het sy kleure ligter, met die transparante helderheid van akwarelle, geword.

In die tydperk het ook die groot seetonele ontstaan waarin hy steeds verder van die Hollandse voorbeelde af beweeg het. Na ʼn derde reis in 1835 na Italië het Turner sy eintlike tema gevind: die verhouding tussen lig, kleur en beweging. Dramaties atmosferiese skeppings, soos Die laaste tog van die Téméraire (1839), Sneeustorm (1842) en Reën, stoom en snelheid (1844), sonder figuratiewe detail, vorm die hoogtepunt van sy werk.

Sulke visionêre skilderye het egter nie in almal se smaak geval nie, maar danksy die pleidooie van die jong John Ruskin het Turner se gewildheid weer toegeneem. By sy dood op 19 Desember 1851 in Londen het hy die meeste van sy skilderye aan die staat nagelaat op die voorwaarde dat 'n aparte uitstalsaal daarvoor gebou word. Dit het in 1908 gebeur toe die Turner-vleuel van die Tate Gallery geopen is.

• Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409680, volume 27, bl. 175, 176