Grootbekbaars

Grootbekbaars
Bewaringstatus
Veilig  (IUCN 3.1)
Wetenskaplike klassifikasie
Domein:	Eukaryota
Koninkryk:	Animalia
Filum:	Chordata
Subfilum:	Vertebrata (Cuvier, 1812)
Infrafilum:	Gnathostomata
Superklas:	Osteichthyes (Huxley, 1880)
Klas:	Actinopterygii
Subklas:	Neopterygii
Infraklas:	Teleostei
Superorde:	Acanthopterygii
Orde:	Perciformes
Familie:	Centrarchidae
Genus:	Micropterus
Spesie:	M. salmoides
Binomiale naam
Micropterus salmoides (Lacépède, 1802

Die grootbekbaars (Micropterus salmoides) is 'n varswatervis wat in Suider-Afrika voorkom. In Engels staan die vis bekend as die Largemouth bass en in Afrikaans ook as swartbaars of grootbekswartbaars. Hierdie vis is in 1928 vanaf Noord-Amerika na Suid-Afrika ingevoer.

Die vis is olyfgroen met 'n prominente sylyn en vertikale strepe op die lyf. Daar is twee dorsale vinne teenwoordig en die vis word tot 60 cm lank en 10 kg swaar.

Die vis leef in skoon damme en kom in stadigvloeiende riviere voor. Die vis is 'n roofvis en vreet veldmuise, akkedisse, paddas, krappe, insekte en kleiner vissies. Hulle kan oorleef in 'n wye reeks watertemperatuur.

Die mannetjie bou 'n nes in die water waarin die wyfie haar eiers lê gedurende die lente of vroeë somer. Die mannetjie pas die eiers en klein vissies op totdat hulle sowat 2.5 cm lank is.

Grootbekswartbaars se ideale temperatuur is 22 °C (66 °F) en die kleinbekbaars s'n 19.5 °C (67 °F). As die temperatuur 2 °C hoër of laer is word hulle onaktief en traag om te byt behalwe in die lente wanneer hulle vlakwater toe kom as die watertemperatuur daar gereeld 16 °C (61 °F) word. Dan sal hulle, om hulle neste te beskerm, of bloot uit aggressie gedurende die broeityd, byna enige kunsaas gryp, veral swaailemme en kunsvissies. As die wateroppervlak glad is, werk knalproppe en ander bo-lopers soms ook goed in die lente.

Oppervlak kunsaas (bo-lopers) bestaan uit 'n reeks kunsase wat doelgemaak is met waggel/skommelaksies, van hulle moet kan plof en/of knalgeluide maak en ander moet trillings veroorsaak. Met die inbring moet hulle spartelaksies naboots en/of borrellende/bruisende geluide maak. Daar word dus gepoog om natuurlike aas soos veldmuise, akkedisse, paddas, motte en klein beseerde vissies na te boots. 'n Tipiese bo-loper het 'n soliede lyf bestaande uit hout of plastiek met een tot drie drie-angelhoeke en het normaalweg 'n ronde metaalogie aan die voorkant waaraan die vislyn vasgemaak word.

Waggel-/skommelkunsase kry hul unieke aksie van 'n skotteltipe lippie aan die voorkant van die kunsaas. Knalproppe kry hul plof/knalgeluide van 'n geboë tipe gesiggie. Borrel/bruis ase kry hul aksie wanneer die hengelaar die aas manipuleer met onder andere die manier en/of spoed waarop dit ingebring word asook van een of meer swaailemme wat aan die liggaam geheg is. Dit draai wanneer die aas ingebring word en veroorsaak 'n borrel/bruisgeluid soortgelyk aan die gonsende, zoem geluid, wat 'n insek se wapperende vlerke veroorsaak.

Wanneer groot vis oppervlakkunsase gryp is dit gewoonlik met 'n onverwagse skouspelagtige manier wat veroorsaak dat die water met 'n groot geraas in die lug in spat. Dis verseker een van die heel opwindendse hengelmetodes vir swartbaars.

'n Plastiese wurm is 'n sagte plastiese kunsaas wat gebruik word om erdwurms na te boots. Hulle is beskikbaar in 'n wye verskeidenheid vorms, kleure en groottes om verskillende spesie vis te teiken, vanaf swartbaars tot karp en bloukurper. Hul is ook beskikbaar met of sonder krulsterte en sommige word selfs gegeur om soos lewendige aas, soos onder andere erdwurms, te ruik. Jy kan hul hengel vanaf die oppervlakte tot op die bodem, met 'n baie stadige tot 'n vinnige inkatrolspoed, net soos jy lus het; daar is basies nie 'n verkeerde manier om hulle te hengel nie.

Swaailemme is in verskillende kleure, groottes en aksiepatrone beskikbaar. Hul is een van die beter tipe kunsase omdat hulle daardie trillings ingebou het wat so tipies van klein vlugtende vissies en waterinsekte is. Jy kan hul maklik met vier- tot sespondbreekkrag lyn uit skiet (gooi). Om die diepte te beheer is net so maklik; As jy wil hê hul moet dieper loop, moet jy, nadat die swaailem die water getref het, 'n rukkie wag en dan stadig begin inkatrol. As jy vlakker wil vang moet jy gouer begin inkatrol en die swaailem vinniger inbring.

Swaailemme is ideaal vir swartbaars sowel as die verskillende kurperspesies, veral vir bloukurpers. Alle hengelaars, insluitend kinders, kan swaailemme baie maklik gebruik sonder enige ervaring. Probeer dit gerus – hengel met swaailemme is groot pret en in die meeste gevalle byt die vis hulself vas.^[1]

Wikimedia Commons bevat media in verband met Micropterus salmoides.

• Alfabetiese lys van visse
• Lys van Suider-Afrikaanse visse volgens wetenskaplike name
• Lys van varswater visfamilies
• Lys van visfamilies
• Indringerspesies van Suider-Afrika

• First Field Guide to Fishes of Southern Africa. Rudy van der Elst. 1999. ISBN 978-1-86872-288-4
• Visgedrag en Kunsaashengel. B.J. Engelbrecht. 1980. ISBN 0 620 04585 X

• Fishbase: Micropterus salmoides