Charles Morgan

Ds. Charles Smith Morgan (Kaapstad, 25 April 1842 - Kaapstad, 29 Augustus 1919) was 'n leraar in die Nederduitse Gereformeerde Kerk, redakteur van die Vrystaatse Kerk se mondstuk, De Fakkel, en een van die eerste vier studente aan die Kweekskool op Stellenbosch.

Morgan was die seun van ds. George Morgan, een van die Skotse predikante wat deur die loop van die 19de eeu na Suid-Afrika gekom het, aanvanklik om die tekort aan predikante in die Hollandse Kerk aan te vul en uitvoering te help gee aan die goewerneur lord Charles Somerset se verengelsingsbeleid, maar later ook om die liberale denkrigting van die Nederlandse universiteite se teologiese skole teen te staan. Morgan sr. was eers predikant van die NG gemeente Somerset-Oos en later van die Skotse (Presbiteriaanse) kerk in Kaapstad. Die klein Charles is in sy pa se kerk in Kaapstad gedoop deur dr. Thomas Smith, 'n sendeling in Indië wat op besoek was aan die Kaap en se van aan die naam van die dopelinge toegevoeg is.

Ná Morgan as een van die eerste vier studente aan die Kweekskool op Stellenbosch afstudeer, onderneem hy 'n studiereis na Europa en stel hom beroepbaar. Hy neem in 1860 die beroep aan na die NG gemeente Middelburg, Kaap, waar sy voorganger ds. William Murray was, 'n seun van ds. Andrew Murray sr. en 'n broer van dr. Andrew Murray asook prof. John Murray, een van Morgan se dosente aan die Kweekskool. Ds. Morgan se bevestiging het plaasgevind op 29 September 1866 deur die kosulent, ds. J.H. du Plessis, die vader van die omstrede prof. John du Plessis wat in die 1930's as Kweekskoolprofessor geskors is weens sy "liberalistiese sienswyses. Ds. Du Plessis was van 1861 tot 1883 leraar van die NG gemeente Cradock. De Kerkbode het 'n tyd lank gekla dat daar nie 'n verslag van die bevestiging in die amptelike Kerkorgaan verskyn het nie.

In 1873 neem ds. Morgan 'n beroep aan na die NG gemeente Rouxville. Ná 'n kort besoek aan Kaapstad is hy op 6 Desember 1873 op Rouxville bevestig. In die eerste Ringsverslag ná ds. Morgan se vertrek word daar melding gemaak van die gevoelige slag wat die gemeente toegedien is deur die vertrek van die vorige leraar. Ná Rouxville bedien ds. Morgan ook nog die NG gemeente Bloemfontein en gaan werk daarna onder die melaatses op Robbeneiland. Hy tree af in 1906. Sy lewenslange vriend ds. C.H. Radloff het van hom as volg in De Kerkbode getuig (vertaal uit die Hollands):

Ds. Morgan was veelsydig begaaf en het 'n helder verstand, kennis en smaak in letterkunde, 'n aanleg vir musiek en tekenkuns gehad, gawes wat hy in die drukte van sy menigvuldige amptelike pligte nie kon ontwikkel nie. In sy jonger jare het hy gesing, die fluit bespeel en uitstekende pensketse gemaak. Hy het 'n treffende humorsin besit en het menige male in die broederlike kring deur sy humoristiese sketse en tekeninge ons lagspiere geprikkel. Hy was 'n sterk man van gestel en karakter en uiters beslis in sy oortuigings. Hy was 'n man sonder bedrog - 'n vyand van alle geveinsdheid. Wie ook al met hom in aanraking gekom het, kon spoedig weet met wie hy te doen het en hy was deurentyd 'n man van sy woord. Nietemin het hy beskik oor 'n teer en simpatieke gemoed.

• Dreyer, eerw. Andries. 1927. Kerksouwenier van Middelburg, K.P. Kaapstad: Die Standard Press, Beperk.