District 9

District 9 is 'n wetenskapsfiksierolprent en deels 'n spotdokumentêr uit 2009 deur regisseur Neill Blomkamp. Beide hy en die akteur Sharlto Copley debuteer met die film, hoewel hulle voorheen gewerk het aan die kortfilm Alive in Joburg, waarop District 9 gebaseer is. Peter Jackson het District 9 vervaardig; hy word as baanbreker in die genre beskou. Die film is in Soweto, Johannesburg, geskiet.

Bederwingswaarskuwing: Die storielyn of storie se einde volg hieronder.

In 1982 kom 'n buiteaardse ruimteskip bo Johannesburg, Suid-Afrika, tot stilstand. Die skip bly egter drie maande toe. Onder groot internasionale druk besluit die regering om aan boord te gaan en die wesens te kontak. Dit lyk nou asof hulle onversorg is en honger ly. Om humanitêre redes word hulle na die aarde gebring en in 'n vlugtelingkamp genaamd District 9 geplaas.

Oor die jare heen ontstaan dieselfde probleme egter in die kamp as in "normale" vlugtelingkampe. Weens misdaad en onrus word die kamp ommuur en permanent beskerm. Die wesens, neerhalend deur die mense "garnale" genoem, neem die lewenstyl van rondlopers aan. Hulle soek in menslike vullis na waardevolle artikels en voedselreste, veral katkos, waaraan hulle verslaaf raak. Nigeriese bendes is gretig om hieruit voordeel te trek. Hulle verruil wapens vir katkos, of verkoop katkos teen buitensporige pryse. Die garnale word as laer wesens behandel en soos gedurende apartheid soveel as moontlik van die menslike bevolking geskei. Uiteindelik lei dit alles tot onluste en word 'n plan opgestel om die garnale te hervestig.

Die privaat militêre maatskappy Multi-National United (MNU) het die kamp al bewaak. Die maatskappy word nou ook gebruik om toesig te hou oor die hervestiging. Wikus van de Merwe (sic) word hoof van die span wat die garnale vorms laat teken om hulle in kennis te stel van hul uitplasing. Tydens die uitvoering van die plan kom hy egter in aanraking met 'n swart vloeistof. Dit maak hom aanvanklik siek, maar in die loop van 'n paar dae vind veranderinge op genetiese vlak plaas wat hom geleidelik in 'n buiteaardse wese verander. Omdat die garnale se wapens net werk as dit deur hulle self gebruik word, word Van de Merwe uiters waardevol vir MNU. Die maatskappy het op die vloeistof beslag gelê. Van de Merwe word in hegtenis geneem, gemartel en in toetse gebruik. Toe hy ontsnap, begin die maatskappy 'n smeerveldtog wat hom verstote laat. Van de Merwe het geen ander opsie nie as om na Distrik 9 te vlug en hulp te soek by die bende garnale en Nigeriërs wat hy vroeër moes monitor vir onwettige dade.

Aangesien die leier van die Nigeriërs glo dat die eet van die garnale hom die magte van daardie wesens gee, stel hy baie belang in die gedeeltelik gemuteerde Van de Merwe. 'n Poging deur Van de Merwe om buiteaardse wapens van die Nigeriërs te koop misluk ook; hy word gevang. Hy steel die wapens en veg sy pad oop na vryheid. Op die vlug van MNU, maar nou ook van die Nigeriërs, soek Van de Merwe skuiling by 'n garnaal. Dit blyk dat hy die vloeistof gemaak het wat Van de Merwe besmet het. 'n Vervoerskip is versteek onder die garnaal se huis en hy probeer al jare aan dit aan die werk te kry. Dit benodig die swart vloeistof. Wanneer die garnaal beweer dat hy Van de Merwe met dieselfde vloeistof kan genees, besluit hy om die garnaal te help en die vloeistof terug te steel – waarvoor hulle in MNU moet inbreek.

Tydens die gewelddadige inbraak kom Van de Merwe en die garnaal in die kamers waar Van de Merwe voorheen gemartel is tydens die ondersoek na die vreemde wapens. Daar is plek-plek lyke van verskillende garnale versprei. Van de Merwe het sedertdien bevriend geraak met die garnaal wat hom tydens die inbraak vergesel, maar toe die garnaal op die lyk van 'n vriend afkom, raak hy verward. Van de Merwe moet nou alleen teen MNU se soldate veg. Hy slaag egter daarin om die garnaal tot sy sinne te bring en saam veg hulle weer hulle pad oop na vryheid.

Terug in Distrik 9 verander die garnaal sy prioriteite nadat hy MNU se ware bedoelings met sy mense besef het. Hy wil eers help om sy mense te ontset en dan eers om Van de Merwe te help. Die twee stry. Toe die soldate van MNU by die huis aankom, vlug Van de Merwe ondertoe, waar die vervoerskip nog wag. Die garnale word deur die soldate gestuit, maar weier om die soldate toegang tot die kelder te gee. Intussen slaag Van de Merwe daarin om die seun van die garnaal te oorreed om hom toegang tot die ruimteskip te gee. Van de Merwe neem sy plek in die bestuurdersitplek van die skip in en is op die punt om in die rigting van die ruimteskip te vlieg toe hy deur lugafweerkanonne afgeskiet word. In 'n geveg teen die soldate word hy uiteindelik beseer. Die garnaal, wat sedertdien daarin geslaag het om van sy aanvallers te ontsnap, vlug na die stukkende vervoerskip en sy seun aktiveer 'n energieveld wat die vervoerskip na die ruimteskip trek.

Die garnaal vertrek saam met sy seun in die ruimteskip na sy eie planeet om hulp te kry. Van de Merwe ontsnap en verander heeltemal in 'n buiteaardse wese.

• Sharlto Copley as Wikus van de Merwe (sic), 'n burokraat by die Departement van Buiteaardse Sake van die MNU wat deur 'n buiteruimtelike vloeistof besmet word en in 'n garnaal verander. Dit was Copley se eerste professionele akteursrol in 'n rolprent. Hy is bevriend met regisseur Blomkamp.^[1]
• Jason Cope as Christopher Johnson, 'n garnaal van District 9 wat Wikus bystaan in 'n geveg teen MNU. Cope het ook die rol van Grey Bradnam, die hoofkorrespondent by die UKNR, al die pratende buiteruimtelike wesens en die kameraman Trent vertolk.^[2]
• David James as kolonel Koobus (sic) Venter, 'n aggressiewe, sadistiese en xenofobiese huursoldaat wat gestuur is om Wikus te vang. Hy geniet dit om buiteaardse wesens dood te maak.
• Vanessa Haywood as Tania Smit-van de Merwe (sic), Wikus se vrou
• Mandla Gaduka as Fundiswa Mhlanga, Wikus se assistent
• Eugene Wanangwa Khumbanyiwa as Obesandjo, 'n verlamde, psigopatiese Nigeriese bendeleier wat glo dat hy die buiteruimtelike wesens se wapens kan gebruik as hy hul liggaamsdele eet.
• Louis Minnaar as Piet Smit, direkteur van MNU en Wikus se skoonvader
• Kenneth Nkosi as Thomas, 'n veiligheidswag by MNU
• William Allen Young as Dirk Michaels, HUB van MNU
• Robert Hobbs as Ross Pienaar
• Nathalie Boltt as Sarah Livingstone, a sosioloog by Kemptonpark-universiteit
• Sylvaine Strike as Katrina McKenzie, 'n dokter van die Departement van Sosiale Bystand
• John Sumner as Les Feldman, a MIL-ingenieur
• Nick Blake as Francois Moraneu, 'n lid van die CIV-ingenieursspan
• Jed Brophy as James Hope, die hoof van polisie van die ACU
• Vittorio Leonardi as Michael Bloemstein, van die Departement van Buiteaardse Burgerlike Sake van die MNU
• Johan van Schoor as Nicolaas van de Merwe (sic), Wikus se vader
• Marian Hooman as Sandra van de Merwe (sic), Wikus se moeder
• Jonathan Taylor as die dokter
• Stella Steenkamp as Phyllis Sinderson, 'n kollega van Wikus
• Tim Gordon as Clive Henderson, an entomoloog by WLG-universiteit
• Nick Boraine as luitenant Weldon, kolonel Venter se handlanger
• Trevor Coppola as 'n MNU-huursoldaat
• Morne Erasmus as die MNU-geneesheer

Die titel is 'n verwysing na Distrik Ses, 'n gemengde woonbuurt in Kaapstad waarvandaan tydens apartheid meer as 60 000 van sy inwoners gedurende die 1970's deur gedwonge verskuiwings geraak is. Die film se hooftemas is xenofobie en rasseskeiding. Multi-National United (MNU) is die tipiese groot organisasie wat nie omgee vir die buiteaardse wesens nie en slegs vir wins optree.

District 9 is baie positief deur kritici en die algemene publiek wêreldwyd ontvang. Die belangrikste temas in 'n wetenskapsfiksie-omgewing wat so kenmerkend van Suid-Afrika is, is veral waardeer. Ten spyte hiervan was daar kritiek op sommige cliché-elemente in die verhaal. Nie almal het die dokumentêre styl waardeer nie. Die Nigeriese regering was diep gegrief omdat Nigeriërs die rolle van misdadigers vertolk het.

In Suid-Afrika het die film vyf keer meer kykers gelok as Tsotsi, ’n rolprent ook uit dié land.

• Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Nederlandse Wikipedia vertaal.

• (en) Amptelike webwerf
• District 9 op IMDb
• Nederlandse resensies van District 9