Ажәытә англыз бызшәа

Ажәытә англыз бызшәа (англ. Old English, ахатәы хьӡы - Ænglisċ; иара убас - англосаксонтә бызшәа, англ. Anglo-Saxon) — иӡыз Мраҭашәаратәи агермантә бызшәоуп, англыз бызшәа раԥхьатәи аформоуп, уи Англиаҟны инарҭбааны абжьаратәи ашәышықәсақәа раԥхьатәи аамҭазы Шотландиа иҟан

Ænglisċ «англиаа ирызку» ҳәа еиҭаргоуп, 5-тәи ашәышықәсазы адгьылбжьахаҿы инхоз агермантә жәларқәа руак ракәын. 9-тәи ашәышықәсазы англосаксонцәа зегьы ажәа Ænglisċ ҳәа рхатәы хьӡыс рыман. Агипотеза инақәыршәаны, Англиаа рыхьӡ Иутландиа аԥшаҳәаҿы иҟаз ртерриториа ахьӡ аҟынтә ааит, уи аԥсыӡкыга еиԥшын. Апротогермантә бызшәала *anguz убри ҵакыс аман "иҭшәаны", уи аԥшаҳәа азааигәара иҟоу аӡы ҵаулақәа рахь иаҵанакуеит. Ари ажәа апрото-индоевропатәи *h2enǵh- ахь инеиуеит, уигьы“иҭшәоу" аҵакы амоуп.

Ажәытә англыз бызшәа динамикала аҿиара иаҿын бжь-шәышықәсала, 5-тәи ашәышықәсазы англосаксонцәа рҭыԥ инаркны 11-тәи ашәышықәсазы Нормантәи аиааира аҟынӡа. Англосаксонцәа анхара ианалагаз аамҭеи абжьарашәышықәсатәи англызцәа раамҭа алагамҭеи рзы аилкаара залшом, аха Альберт Бое ажәытә англызцәа раамҭа 450-1150 шықәса ракәын ҳәа иԥхьаӡоит . Ажәытә англыз бызшәа ажәақәа рҟынтәи 85% раҟара иахьатәи англыз бызшәаҿы ахархәара рымам, аха 15% иаанхаз роуп уи абызшәа шьаҭас иамоу.

Ажәытә англыз бызшәа 5-тәи ашәышықәсазы англо-фризтәи мамзаргьы ингвеонтәи адиалектқәа рҟынтәи иааит. Англо-саксонтә ҳәынҭқаррақәа рҿы ицәажәон, урҭ 10-тәи ашәышықәсазы еидҵоу Англиа Аҳрас иҟалеит.

Англосаксонтә ҳәынҭқаррақәа иахьатәи Англиа, алада-мраҭашәаратәи Шотландиеи, Карнуолли ртерриториа иаҵанакуан, избан акәзар иахьатәи амш азын алада-мраҭашәаратәи Шотландиа атерриториақәа Нортумбриа иаҵанакуан.

Авикипедиа ажәытәтәи англыз бызшәала!^{[permanent анеишьа амам азхьарԥш]}