Manhattan

Manhattan
Manhattan
	Boro
	; Bayroq ; Gerb
	40°43′42″N 73°59′39″W / 40.72833°N 73.99417°W
Mamlakat	AQSh
Shtat	New York
Shahar	New York
Hukumat
• Boro prezidenti	Mark Levine
Asos solingan	1624
Maydon	87 km2 (34 kv mi)
Markazi balandligi	81 m
Aholisi (2020)	1 694 251
Zichligi	28 873 kishi/km2
Vaqt mintaqasi	UTC−05:00
Pochta indeks(lar)i	100xx, 101xx, 102xx
	Manhattan

Manhattan (talaffuzi: Manhetten) – New York shahrining besh hududidan biri. 2020-yil holatiga koʻra, aholisi 1 694 251 nafarni tashkil etadi. Maydoni – 87 km². Asosan Manhattan orolida joylashgan boʻlib, u Nyu-York shtatining janubiy qismida, AQShning shimoli-sharqiy megapolisining markazida, shahar metropoliteni asosini tashkil etadi^[2]. Manhattan iqtisodiy va maʼmuriy markaz boʻlibgina qolmay, madaniy, moliyaviy, ommaviy axborot vositalari va koʻngilochar poytaxt sifatida dunyoda tan olingan^[3]^[4].

Manhattan hududi dastlab Lenape yerlarining bir qismi boʻlgan^[5]. Yevropaliklar tomonidan 1624-yilda hududda savdo punkti sifatida tashkil etilgan, 1626-yilda esa „Nyu-Amsterdam“ nomini olgan. 1664-yilda inglizlar tomonidan egallanganidan keyin bu yer „Nyu-York“ deb nomlangan^[6]. 1785-yildan 1790-yilgacha Qoʻshma Shtatlar poytaxti boʻlgan bu shahar keyinchalik mashhur Ozodlik haykali bilan ham dunyoga tanilgan^[7].

Manhattan 1898-yilda Nyu-York shahri tarkibiga kirgan va shu vaqtdan boshlab markaziy rol oʻynagan. Aynan bu yerda joylashgan Stonewall Inn zamonaviy LGBT harakatining boshlanishiga sabab boʻlgan va hozirgi kunda ham Manhattan LGBT madaniyatining markazlaridan biri sifatida tan olinadi^[8]. Shuningdek, bu yerda Jahon savdo markazi joylashgan edi, u 2001-yilning 11-sentabridagi terrorchilik hujumlarida vayron boʻlgan.

Iqtisodiyoti

Manhattan Nyu-York shahrining iqtisodiy markazi boʻlib, uning 2,45 millionlik ishchi kuchi butun Nyu-York metropoliteni hududidan jalb qilinadi va bu butun shahar ish oʻrinlarining deyarli yarmidan koʻprogʻini tashkil qiladi. Manhattandagi ishchi kuchi koʻproq yengil xizmat koʻrsatish sohalariga yoʻnaltirilgan. 2010-yilda Manhattanning kunduzgi aholisi 3,94 millionga yetgan shu jumladan 1,48 million yoʻlovchi, tashrif buyuruvchi, sayyoh va talabalar ham keldi. Bu yerda 1,61 million ishchi kuniga kelib-ketib ishlaydi, va bu oqim mamlakatdagi har qanday okrug yoki shahar ichidagi eng yirik oqim hisoblanadi^[9].

Demografiyasi

Aholining oʻsishi

Yil	Aholi	±%
1656	1 000	—
1698	4 937	+393.7%
1712	5 841	+18.3%
1723	7 248	+24.1%
1731	8 622	+19.0%
1746	11 717	+35.9%
1756	13 040	+11.3%
1771	21 863	+67.7%
1786	23 614	+8.0%
1790	33 131	+40.3%
1800	60 489	+82.6%

Yil	Aholi	±%
1810	96 373	+59.3%
1820	123 706	+28.4%
1830	202 589	+63.8%
1840	312 710	+54.4%
1850	515 547	+64.9%
1860	813 669	+57.8%
1870	942 292	+15.8%
1880	1 164 674	+23.6%
1890	1 441 216	+23.7%
1900	1 850 093	+28.4%
1910	2 331 542	+26.0%

Yil	Aholi	±%
1920	2 284 103	−2.0%
1930	1 867 312	−18.2%
1940	1 889 924	+1.2%
1950	1 960 101	+3.7%
1960	1 698 281	−13.4%
1970	1 539 233	−9.4%
1980	1 428 285	−7.2%
1990	1 487 536	+4.1%
2000	1 537 195	+3.3%
2010	1 585 873	+3.2%
2020	1 694 251	+6.8%

Manbalar:^[10]^[11]^[12]^[1]

Manbalar

↑ ^1,0 ^1,1 „A Story Map: 2020 Census Demographic Data Map Viewer“. US Census Bureau. Qaraldi: 2021-yil 12-avgust.
↑ „World Urban Areas“. Demographia (2018-yil aprel). Qaraldi: 2018-yil 27-aprel.
↑ Sorrentino, Christopher.. „When He Was Seventeen“. The New York Times (2007-yil 16-sentyabr). Qaraldi: 2007-yil 22-dekabr.
↑ Dawn Ennis. „ABC will broadcast New York's pride parade live for the first time“. LGBTQ Nation (2017-yil 24-may). Qaraldi: 2017-yil 4-iyun.
↑ Burrows, Edwin G.; Wallace, Mike. Gotham: A History of New York City to 1898. Oxford: Oxford University Press, 1998 — 6–7-bet. ISBN 978-0-585-36462-9.
↑ „KINGSTON Discover 300 Years of New York History DUTCH COLONIES“. National Park Service, U.S. Department of the Interior. Qaraldi: 2018-yil 7-aprel.
↑ „Statue of Liberty“. World Heritage. UNESCO World Heritage Centre. Qaraldi: 2018-yil 7-aprel.
↑ „The Stonewall Inn, National Historic Landmark“. National Park Service, U.S. Department of the Interior. Qaraldi: 2013-yil 2-iyul.
↑ „The Dynamic Population of Manhattan“. 2012-yil 25-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 2-mart.
↑ „New York County (Manhattan Borough), New York State & County QuickFacts“. United States Census Bureau. Qaraldi: 2018-yil 25-mart.
↑ Campbell Gibson. „Population of the 100 largest cities and other urban places in the United States: 1790 to 1990“. United States Bureau of the Census. 2011-yil 2-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-may.
↑ United States Census Bureau „Population in the Colonial and Continental Periods“, . A Century of Population Growth, 1909 — 11-bet.

AQSh geografiyasiga oid ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.

[2020CensusMap-1] 1,0 ^1,1 „A Story Map: 2020 Census Demographic Data Map Viewer“. US Census Bureau. Qaraldi: 2021-yil 12-avgust.

[2] „World Urban Areas“. Demographia (2018-yil aprel). Qaraldi: 2018-yil 27-aprel.

[3] Sorrentino, Christopher.. „When He Was Seventeen“. The New York Times (2007-yil 16-sentyabr). Qaraldi: 2007-yil 22-dekabr.

[4] Dawn Ennis. „ABC will broadcast New York's pride parade live for the first time“. LGBTQ Nation (2017-yil 24-may). Qaraldi: 2017-yil 4-iyun.

[:1-5] Burrows, Edwin G.; Wallace, Mike. Gotham: A History of New York City to 1898. Oxford: Oxford University Press, 1998 — 6–7-bet. ISBN 978-0-585-36462-9.

[6] „KINGSTON Discover 300 Years of New York History DUTCH COLONIES“. National Park Service, U.S. Department of the Interior. Qaraldi: 2018-yil 7-aprel.

[7] „Statue of Liberty“. World Heritage. UNESCO World Heritage Centre. Qaraldi: 2018-yil 7-aprel.

[8] „The Stonewall Inn, National Historic Landmark“. National Park Service, U.S. Department of the Interior. Qaraldi: 2013-yil 2-iyul.

[9] „The Dynamic Population of Manhattan“. 2012-yil 25-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 2-mart.

[ManhattanQuickFacts-10] „New York County (Manhattan Borough), New York State & County QuickFacts“. United States Census Bureau. Qaraldi: 2018-yil 25-mart.

[11] Campbell Gibson. „Population of the 100 largest cities and other urban places in the United States: 1790 to 1990“. United States Bureau of the Census. 2011-yil 2-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 11-may.

[ColonialPop-12] United States Census Bureau „Population in the Colonial and Continental Periods“, . A Century of Population Growth, 1909 — 11-bet.

[1]