Агыйдел (елга)
Агыйдел (баш. Ағиҙел ) — Башкортостан һәм Татарстан территорияләреннән ага торган елга, Башкортстандагы иң зур елга һәм төп су юлы; Каманың сул кушылдыгы (Кама сусаклагычына коя). Уралтау якларында, Ирәмәлтау тирәсендә башлана.
География | |
---|---|
Моның өлеше | Единая глубоководная система Европейской части Российской Федерации |
АТБ | Башкортстан, Татарстан |
Ил | Россия |
ДДӨБ | 58 метр |
Координатлар | 54°32'20.4"тн, 59°2'58.7"кнч, 55°53'14"тн, 53°36'14"кнч, 55°50'51.18"тн, 53°51'55.48"кнч |
РДСР | 10010200112111100016731 |
Нинди сулыкка коя | Чулман |
Бассейн мәйданы | 142 000 км² |
Озынлык | 1430 километр |
Су чыгымы | 950 м³/с |
Озынлыгы 1 420 км, елга бассейны мәйданы – 141 900 км².
Кушылдыклар
үзгәртүуң яктан: Нөгеш, Караидел, Бөре, Тере Танып;
сул яктан: Ашказар, Өршәк, Дим, Кармасан, Чәрмәсән, Сөн.
Агыйдел елгасы буенда Белорет, Мәләвез, Салават, Ишембай, Стәрлетамак, , Благовещен, Бөре, Дүртөйле, Агыйдел шәһәрләре урнашкан.
Кызыклы фактлар
үзгәртүКараидел аша күпер Караидел, Күгидел Агыйдел елгасына кушыла торган урын янында урнашкан. Казан ханлыгында Идел елгасы нәкъ шушы урында - торган урында башлана дип саналган.
Агыйдел мәдәнияттә һәм әдәбиятта
үзгәртүЕлга исеме татар һәм башкорт әдәбиятларында һәм мәдәниятләрендә еш очрый (Тала тала, Ай, былбылым, Шайморатов генерал, Гүзәл Өфем — баш калам).