İçeriğe atla

Türkiye Türklerindir

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Türkiye Türklerindir, 8 Kasım 1949'dan beri Hürriyet gazetesinin mottosu olan söz.

Mustafa Kemal Atatürk bu sözü, 1921'de Anadolu topraklarının o topraklarda yaşayan yurttaşlara ait olduğunu belirtmek için kullanmıştı. Söz, 1949'da yayın hayatına başlayan Hürriyet gazetesinin mottosu olmuştur. Bu mottonun, farklı kökenden yurttaşlara karşı ayrımcılık içerdiği, ırkçı bir anlamı olduğu ileri sürülmüş ve bir günlük gazetenin logosuna eklenmesi eleştirilere konu olmuştur. Türkiye Türklerindir sözü, farklı zamanlarda çeşitli siyasetçiler ve yazarlar tarafından da kullanılmıştır.[1][Örnek gerek]

Mustafa Kemal Atatürk'ün demeci ve sözün kullanıldığı bağlam

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mustafa Kemal Paşa, 1921'de Associated Press muhabirine Ankara’da verdiği demeçte, Anadolu'nun Anadolu'da yaşayan yurttaşlara ait olduğunu belirtmek için bu sözü aşağıdaki şekilde kullanmıştı:[2]

Hürriyet'in logosu

[değiştir | kaynağı değiştir]
"Türkiye Türklerindir" sloganı ile Atatürk portresini içeren 20 Haziran 2012 tarihli Hürriyet logosu

Hürriyet gazetesinin 1 Mayıs 1948'de yayın hayatına başlamasından bir buçuk yıl sonra önce 8 Kasım 1949 tarihinde logosunda değiliklik olmuş; Türk bayrağı eklenmiş; 18 Kasım 1949'da ise "Günlük Müstakil Siyasi Gazete" ifadesi "Türkiye Türklerindir" ifadesi ile değişmiştir.[3][4] Gerekçesi de o günkü başyazıda "Hürriyet'in Avrupa’da da basılmaya başlanması ve yabancı memleketlerde diğer gazetelerden tefrik edilebilmesi, oradaki Türklerin o bayrağın etrafında birleşmeleri" olarak açıklandı. Atatürk'ün portresi ise 1 Ocak 1987'de logoya dahil edildi.[4]

Tartışmalar

[değiştir | kaynağı değiştir]

1949'da Hürriyet gazetesinin ‘Türkiye Türklerindir’ ifadesini logosuna koyması, dönemde yazar Bedii Faik tarafından gazetenin Yahudi sermayesiyle kurulduğu iddiasını örtme girişimi olarak değerlendirildi.[3]

"Türkiye Türklerindir" sloganı sonraki yıllarda da birçok eleştiriye maruz kalmış ve gazetenin Genel Yayın Yönetmeni Ertuğrul Özkök, 2003'te "sloganının kaldırılmasını düşünüyor musunuz" sorularına "O cümleyi oradan çıkarmaya ne benim, ne de Hürriyet'in sahibinin gücü yeter." şeklinde yanıt verdiğini ifade etmiştir.[5]

Yalçın Küçük, Tekeliyet adlı kitabında Hürriyet'in bu sloganı kullanmasıyla gazetenin, hem çalışanlarını seçerken hem de haberlerinde ayrımcı davrandığını dile getirmiştir.[6]

Gündüz Vassaf, "Türkiye'de Türkler için yayımlanan Hürriyet gazetesinin her gün birinci sayfasında 'Türkiye Türklerindir' ibaresi yer alması, millî kimliğin, kimlik belirtmek dışında amaçlarla kullanılmasının başka bir örneği" olarak slogan hakkındaki düşüncelerini dile getirmiştir.[7]

Perihan Mağden, 25 Ekim 2008 tarihli bir yazısında "Türkiye, Kürtlerin değil mi? Lazların, Çerkeslerin, Gürcülerin, Alevilerin, Ermenilerin, Rumların, Süryanilerin değil mi aynı zamanda Türkiye?" dedikten sonra bu sloganın gazeteye eklenmesiyle gazetenin "milliyetçi, ultra milliyetçi, feci milliyetçi, faşizan bir duruş" sergilenmiş olduğunu belirtti.[8]

Ahmet İnsel, Hürriyet köşe yazarı Ayşe Arman'a verdiği bir röportajında "faşizmin ayak seslerini duyduğu" için "Bir Türk dünyaya bedeldir", "Türkiye Türklerindir" sloganlarından rahatsızlık duyduğunu belirtmiştir.[9]

Yalçın Bayer, Hürriyet'in logosundaki "Türkiye Türklerindir” mottosunun köken gözetmeksizin tüm yurttaşları kapsayan antiemperyalist bir mesaj içerdiğini, bu sözden rahatsızlık belirtenlerin sözü tarihsel bağlamından koparıp ona "türlü zorlamalarla ‘ırkçı, faşizan’ içerik yüklemeye yeltendiklerini" ifade etmiştir.[10]

Diğer kullanımlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'de son dönemlerde(2011 Suriye karışıklıklarından bu yana) yaşanan düzensiz göçler ve yabancılara vatandaşlığın ucuz ve kolayca satılması nedeniyle milliyetçi kesimler de bu sözü bir slogan olarak kullanmışlardır.[11]

Kültürel etkileri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Fotoğraf sanatçısı Attila Durak, slogana atfen "Kimdi şu Türkiye Türklerindir sloganındaki Türkler?" sorusunu sormuş, Peter Alfred Andrews'in Türkiye'de Etnik Gruplar kitabında anlattığı 72 milletin temsilcilerini bularak fotoğraflamış; bir sergi ve kitap ürettiği bu projesine "Ebru" adını vermiştir.[12][13]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Onaran, Nevzat. Cumhuriyette Ermeni ve Rum Mallarının Türkleştirilmesi. Evrensel Basım Yayın. 10 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2016. 
  2. ^ "Milî Mücadele". Atam.gov.tr. 27 Haziran 2023. 23 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024. 
  3. ^ a b Özkır, Yusuf (1 Nisan 2013). "Hürriyet Gazetesi'nin Kimliği". Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (3): 45-70. ISSN 2147-5717. 23 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024. 
  4. ^ a b Bildirici, Faruk (20 Haziran 2012). "Ortak paydamız Türkiye". Hürriyet. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2012. 
  5. ^ Özkök, Ertuğrul (5 Temmuz 2003). "Hürriyet'in o cümlesi değişir mi". Erişim tarihi: 22 Haziran 2012. [ölü/kırık bağlantı]
  6. ^ Küçük, Yalçın (2003). Tekeliyet. Mel Bay Publications. 14 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2012. 
  7. ^ Vassaf, Gündüz (18 Şubat 2007). "Türkiye Türklerindir". Radikal. 30 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2012. 
  8. ^ Mağden, Perihan (25 Ekim 2008). "Ya bir şey yapın ya da çenenizi kapayın". Radikal. 30 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2012. 
  9. ^ Arman, Ayşe (11 Şubat 2008). "Her şey iyi olacak" (Röportaj). Erişim tarihi: 22 Haziran 2012. [ölü/kırık bağlantı]
  10. ^ BAYER, Yalçın (22 Ağustos 2015). "'Türkiye Türklerindir' tüm kökenleri kapsar". www.hurriyet.com.tr. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024. 
  11. ^ "İYİ Partili Kılıç: Türkiye Türklerindir". Kocaeli Gazetesi. 3 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2023. 
  12. ^ "Kapak". Radikal. 22 Haziran 2007. 30 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2012. 
  13. ^ "Renklerin ahengini anlatan fotoğraflar". Evrensel. 18 Temmuz 2007. 18 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Türkiye_Türklerindir&oldid=34010488" sayfasından alınmıştır