Cicero

Marcus Tullius Cicero
Cicero'nun Capitol Müzesi'nde bulunan büstü
Doğum	3 Ocak MÖ 106 Arpino, Roma Cumhuriyeti (günümüz Arpino, Lazio, İtalya)
Ölüm	7 Aralık MÖ 43 (63 yaşında) Formia, Roma Cumhuriyeti
Meslek	Siyasetçi, avukat, hatip, filozof, şair
Milliyet	Romalı
Konu	Siyaset, hukuk, felsefe, retorik
Edebî akım	Latin edebiyatının altın çağı

Marcus Tullius Cicero (d. MÖ 3 Ocak 106 - ö. MÖ 7 Aralık 43), Latin kökenli Romalı devlet adamı, bilgin, hatip ve yazar. Felsefe öğrenimini, Epikürcü Phaedros, Stoacı Diodotos ve Akademi'ye bağlı Philon'dan almış olan Cicero'nun önemi, Yunan düşüncesini daha sonraki kuşaklara aktarmasından oluşur. Bilgi kuramı açısından, kesinliğe bağlanmak yerine olasılıkların yolunu izlemeyi yeğleyen, buna karşın ahlak alanında, dogmatik bir tavır sergileyip Stoacılara ve bu arada Sokrates'e yönelen Cicero, Latincenin felsefe dili olarak gelişmesine katkı yapmış ve bu arada, bilgi görüşünde daima skeptik kalmıştır.

3 Ocak MÖ 106 yılında Arpinum'da doğmuştur. Çocukluğundan itibaren harika bir öğrenci olmuş, eğitime olan tutkusu ve sevgisi ile ünlenmiştir. Yoğun bir hukuk öğrenimi görmüş, daha sonraları ise edebiyat ve felsefeyle daha çok ilgilenmeye başlamıştır. Savaşı hiç sevmezdi, yine de orduya katıldı. Mahkemelere başkanlık yaptı, ünlü ve başarılı bir hukukçu oldu. Daha sonraları ise konsül oldu, daha önce ailesinden hiçbir kimse konsül olmamıştı, yani o bir homo novus idi. MÖ 60 yılında Caesar (Sezar), ilk Triumvirliği başlattı. MÖ 58 yılında Publius Clodius Pulcher'in koyduğu yasa ve aralarında gelişen sürekli muhalefet yüzünden İtalya'yı bir yıllığına terk etti. MÖ 50'li yıllarda, Cicero popülist Milo'yu Clodius'a karşı destekledi. Sonra 50'li yılların ortasında Clodius, Milo'nun gladyatörleri tarafından Via Appia'da öldürüldü. Cicero, Milo'yu savundu, bariz kanıtlar yüzünden pek başarılı olduğu söylenemez. Nitekim Milo sürgüne gitti ve uzun bir süre Marsilya'da yaşadı.

MÖ 50 yılında Caesar ile Pompey arasındaki gerilim iyice artmıştı, Cicero bu yıllarda Pompeius'in tarafını tuttu, yine de Caesar'ın düşmanı olmak istemiyor buna göre daha yumuşak bir politika izliyordu. MÖ 49 yılında Caesar İtalya'yı işgal ettiğinde, Cicero kaçmak zorunda kaldı. Daha sonraları Caesar onu geri dönmesi için ikna etmeye çalışınca, Cicero İtalya'yı terk ederek Selanik'e gitti. MÖ 48 yılında Pompeius taraftarlarıylaydı, bu dönemde onlarla arası açıldı, Ceasar'ın Pharsalus Muharebesi'ndeki zaferinin ardından Roma'ya geri döndü. Caesar'ın hükümranlığı altında sesini çıkarmadı, yazılarına konsantre olmuştu.

MÖ 45 yılının Şubat'ında kızı Tullia öldü. Hayatı boyunca bu şoktan kurtulamadı.

MÖ 44 yılında Caesar öldürüldü. Bu dönemde popülaritesi arttı; Senatonun en güçlü, en sözü geçer adamı hâline geldi. Caesar'dan sonra giderek güçlenen Marcus Antonius'u sevmiyordu. Yine de Marcus Antonius ve Cicero dönemin en güçlü iki adamı olarak diğerlerinden daha öne çıkıyordu. Caesar'ın veliahtı Octavianus İtalya'ya varınca Cicero, Antonius'a karşı Octavianus'u savunmaya başladı. Sürekli Antonius'u eleştiriyor, Octavianius'u ise övüyordu. Senatoyu da Antonius'a karşı kışkırtmıştı. Bu dönemler Cicero'nun ününün doruğuydu. Zamanla Cicero'nun, Antonius'a olan kini arttı, kafasındaki plan hem Octavianus hem de Antonius'u aradan çıkarmaktı ama bu ikisi Lepidus ile beraber ikinci Triumvirliği kurunca, Cicero'yu devlet düşmanı ilan ettiler. Cicero kaçtı, fakat yakalandı.

MÖ 43 yılının 7 Aralık günü başı kesilerek idam edildi. Başı Forum Romanum'daki Rostra'da halka teşhir edildi, elleri ise Senato binasının kapısına çivilendi.

Hiç kuşkusuz Cicero'yu bu kadar büyük ve ünlü kılan özelliği onun inanılmaz hatipliği idi. Toplam 88 konuşması kayda geçirilmiş, bunlardan sadece 58'i bugüne ulaşabilmiştir.

• In Verrem (MÖ 70)
• Pro Lege Manilia veya De Imperio Cn. Pompei (MÖ 66)
• De Lege Agraria contra Rullum (MÖ 63)
• In Catilinam I-IV (MÖ 63)
• Pro Marcello (MÖ 46)
• Pro Ligario (MÖ 46)
• Pro Rege Deiotaro (MÖ 46)
• Philippicae (MÖ 44)

• de Inventione (MÖ 84)
• de Oratore (MÖ 55)
• de Partitionibus Oratoriae (MÖ 54)
• de Optimo Genere Oratorum (MÖ 52)
• Brutus (MÖ 46)
• Orator ad M. Brutum (MÖ 46)
• Topica (MÖ 44)

• Epistulae
• de Republica (MÖ 51)
• Hortensius (MÖ 45)
• Lucullus or Academica Priora (MÖ 45)
• Academica Posteriora (MÖ 45)
• De Finibus, Bonorum et Malorum (MÖ 45)
• Tusculanæ Quaestiones (MÖ 45)
• de Natura Deorum (MÖ 45)
• de Divinatione (MÖ 45)
• de Fato (MÖ 45)
• Cato Maior de Senectute (MÖ 44)
• Laelius de Amicitia (MÖ 44)
• de Officiis (MÖ 44)
• Paradoxa Stoicorum (MÖ-)
• de Legibus (MÖ-)
• de Consulatu Suo (MÖ-)
• de temporibus suis (MÖ-)
• Commentariolum Petitionis (MÖ-, Cicero'ya atfedilse de büyük ihtimalle kardeşi Quintus Tullius Cicero tarafından yazılmıştır.)

NOT: Cicero Klasik Latincede "Kikero" şeklinde, Caesar ise "Kayzar" şeklinde okunur. Latince bir ismin İngilizcede farklı, Fransızcada farklı, İspanyolcada farklı yazılıp farklı telaffuz ediliyor olması oldukça kafa karıştırıcı olacağından, insan, ülke ve şehir adlarının asıllarındaki gibi yazılması ve okunması olabilecek en uygun ve akademik yöntemdir.

• Cicero üzerine İngilizce Vikipedi Makalesi18 Eylül 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Texas Üniversitesi, Cicero'nun hayatı, kronolojisi, bibliyografisi
• İnternet Felsefe Ansiklopedisi, Cicero11 Eylül 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Vikipedi'nin kardeş projelerinden hakkında daha fazla bilgi edinin
	Commons'ta dosyalar
	Vikisöz'de alıntılar