Seküler liberalizm
| Makale serilerinden |
| Liberalizm |
|---|
 |
Seküler liberalizm, özellikle seküler prensipler ve değerler ile bazen dini olmayan etik değerlerin vurgulandığı bir liberalizm biçimidir. Bu akım, din ile devletin ayrılmasını destekler. Ayrıca, seküler liberaller genellikle liberal demokrasiyi ve açık toplumu, istikrarlı ve barışçıl toplumları düzenlemek için modeller olarak savunurlar.
Seküler liberalizm, teokratik devletler ve illiberal demokrasilerde görülen dini otoriterlikle politik spektrumun tam ters ucunda yer alır. Sosyal eşitlik ve siyasi özgürlük lehine duruşlarla sıkça ilişkilendirilir.[1][2]
Tanım
[değiştir | kaynağı değiştir]Seküler liberalizme göre, seküler liberal kişiler teokrasilere veya devlet dini olan ülkelere karşın seküler devletleri tercih ederler. Seküler liberal düşüncede, din ve devletin formal anlamda anayasal ve yasal olarak ayrılması savunulur.[3] Seküler liberal görüşler, genellikle toplumsal, siyasi veya etik tartışmalarda dini fikirlerin veya çeşitli kutsal metinlerden alınan dini otorite iddialarının özel bir statüsü, otoritesi veya geçerliliği olmadığını düşünür.[1] Seküler liberal düşüncede, dinin tarihî ve kültürel bir olgu olarak öğretilmesi savunulurken, okullarda dini beyanlarla veya dini gerçek gibi sunan derslere karşı çıkılır. Seküler liberal olarak adlandırılanlar arasında Richard Dawkins, Christopher Hitchens, Ayaan Hirsi Ali ve Sam Harris gibi tanınmış ateistler bulunmaktadır.[2]
"Seküler liberal" ifadesi bazen neye atıfta bulunduğu konusunda karışıklığa neden olabilir. "Seküler" terimi bazen Amerikan İngilizcesinde ateistler ve dindar olmayan kişiler için bir sıfat olarak kullanılabilirken, İngiliz İngilizcesinde genellikle laikistler olarak adlandırılan, yani din ile devleti birbirinden ayırmayı savunan kişilere atıfta bulunması daha olasıdır. Ateist yazar Richard Dawkins her iki tanıma da giren kişiler arasında kategorize edilebilirken, İngiliz Müslüman liberal yorumcu Maajid Nawaz ve laikliği savunan liberal Hristiyanlar (örneğin Ed Davey, Tim Farron ve Barack Obama gibi) sadece ikinci tanıma uyarlar. Birleşik Krallık'taki Liberal Demokrat Parti, felsefe olarak seküler liberalizme dayanır, ancak üyeleri birçok farklı dinden ve dinsel olmayan yaklaşıma sahip insanlardan oluşur.
Modern demokratik bir toplumda, çatışan doktrinler çoğulluğu, uygarlık çerçevesi içinde huzursuz bir şekilde bir arada var olmayı paylaşır.
Çağdaş uygulama
[değiştir | kaynağı değiştir]Arap Baharı
[değiştir | kaynağı değiştir]Seküler liberalizm bazen Arap Baharı protestolarıyla bağlantılı olarak da görülür. Bir siyasi yorumcu Arap Baharı hakkında "seküler liberal bir hayal"[4] şeklinde bir tanım yapmıştır. Diğerleri ise bu hareketin ardındaki motivasyonları ve sonuç olarak oluşturulan geçici hükûmetleri seküler liberalizm olarak nitelendirmiştir.[5][6][7]
Çoğu zaman, yeni kurulan demokratik hükûmetlerde Müslüman din adamlarının katılımı, protestocuların seküler liberal fikirlerinin gölgesinde kalır. 2011'den beri, Orta Doğu'nun sakinleri hükûmetlerinin yönetiminde daha fazla söz sahibi olmayı talep etmektedir. Demokrasinin yapay bir "seküler" hareket yerine özgün bir İslami tarzda ortaya çıkmasını istiyorlar.[8]
Eleştiriler
[değiştir | kaynağı değiştir]Vatikan ve Moskova Patrikhanesi, seküler liberalizme karşı ortak bir mücadele yürütüyor; bu fikrin geleneksel Hristiyan aile ve insan değerleri kavramlarına aykırı olduğunu iddia ediyorlar ve insanları insanlık onuruna uygun olmayan tıbbi ve biyolojik deneylere maruz bıraktığını savunuyorlar.[9] Rus Ortodoks Kilisesi Başpiskoposu, bazı Protestan topluluklardaki eğilimlerin teoloji ve Hristiyan ahlakını sekülerleştiren, liberalleştiren ve modernleştiren olduğundan duyduğu endişeyi dile getirdi; bunları seküler liberalizmin ürünleri olarak nitelendiriyor.[9]
Amerika Birleşik Devletleri Anayasasının ifade özgürlüğü sunan Birinci Değişikliği, David Fergusson tarafından 2004 yılında Kilise, devlet ve sivil toplum başlıklı bir siyasi manifestoda eleştirildi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Rod Dreher (6 Nisan 2011). "Secular Liberalism as Consensus". Real Clear Politics. 7 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2011.
- ^ a b "Secular liberalism misunderstood". Australian Broadcasting Corporation. 19 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2011.
- ^ Hobson, Theo (29 Nisan 2010). "Clegg should assert secular liberalism". The Guardian. Londra. 2 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2011.
- ^ Jonathan Jones (9 Aralık 2011). "Tahrir Square aflame: the visual basis of an imaginary revolution". The Guardian. Londra. 1 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2012.
- ^ Bradley, John (2012). After the Arab Spring: How Islamists Hijacked the Middle East Revolts. ISBN 978-0-230-33819-7.
- ^ John M. Owen IV (6 Ocak 2012). "Why Islamism is Winning". New York Times. 11 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2012.
- ^ Khan, Razib (2012). "Secular liberals the tip of the Islamist spear". Discover Magazine. 4 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2012.
- ^ Flynt Leverett and Hillary Mann Leverett (11 Şubat 2014). "America and the Middle East: It's Déjà Vu All Over Again". 14 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2014.
- ^ a b "Moscow Patriarchate, Vatican wage common fight against secular liberalism - Patriarch Kirill". Interfax-Religion. 10 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2011.