Rumeyler
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
 Ukrayna | 77,5 bin (Türk dilli Urumlar dahil)[1] |
| Diller | |
| Din | |
Rumeyler (Ukraynaca Румеї), Ukrayna'da Azakönü'nde (Preazovya) yaşayan Yunan kökenli Rum Ortodoks Hristiyan halk. Ukrayna hükûmeti hem Rumeylerin hem de Urumların azınlık haklarını tanımış ve güvence altına almıştır.[2]
Yunan (Romeika) dilli Rumeyler ile Türk dilli Urumlar birbirine karıştırılmakta ve her ikisi birlikte Greko-Tatarlar (ya da Azakönü Grekleri) adıyla da anılmaktadırlar. Bugün Greko-Tatarların nüfusu yaklaşık olarak 120 ile 130 bin civarında olup, bunların % 60-65'i Urum, geriye kalanları ise Rumey'dir.[3] Kırımda yaşarlarken eskiden Rumeylere Tat, Urumlara ise Bazaryane adı da verilmiştir.[3] Urumlar arasında Tat balası, Urum belası («Rum çocuğu, Urum belâsıdır») atasözü kullanılır.[4]
Rumey giysileri
[değiştir | kaynağı değiştir]Rumey ve Urumların kıyafetleri de tıpkı genetik yapıları gibi karışıktır. Komşu oldukları kültürlerden pek çok unsuru üzerlerinde taşımaktadırlar. Bu kültürleri Antik Bizans’dan, Osmanlı, Kıpçak ve Slav kültürleri ile Kırım halkları olarak sayabiliriz.[5]
Erkek giysileri: hem erkek hem de kadınlarda gömlek (pkamsu, tsukams) kullanılır ve bunlar eskiden desenli ve işlemeliydi. Pantolon (çahçir) ve kürk şalvarlar (galife) kullanılır. Pantolon üstüne takılan kemerler (tuga, zunar) dar olur. Kalpakları/şapkaları (kapas) kuzu derisinden silindir biçimli olur. Ayakkabı (papuça, pudupanda) çeşitlidir. Çizmeyi (sangkiye, şangiya) kendileri yapmaz satın alırlardı.[5]
Kadın giysileri: kadın elbiseleri/entarileri (anter, enter) olarak en belirgini şalvar (şalvar) adı verilen alt giyimidir. Tunik şeklinde olanları apanu forimu adını taşır. Fistanın altına kamsupukalis denen gömlek giyilir. Fistan üzerine bişçir, bişgir, bişkir denen önlük/peşkir takılır. Başörtüsü (çabar, çambar, çember) havlu biçiminde olursa havlu adını alır.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Про кількість та склад населення України за підсумками Всеукраїнського перепису населення 2001 року". 24 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2013.
- ^ Altınkaynak, Erdoğan. Mazlum Türk halklarından Urumlar 27 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b Altınkaynak, Erdoğan (2004). Ukrayna'daki Hristiyan Türkler "Urumlar" 23 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Karadeniz Araştırmaları, S. 1, Bahar/2004, KaraM, 37-54.
- ^ Kasapoğlu Çengel, Hülya (2004). Ukrayna'daki Urum Türkleri ve Folkloru 27 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Milli Folklor, 2004, Yıl. 16, S. 16, s. 59
- ^ a b c Altınkaynak, Erdoğan (2007). Urum giysileri 12 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Bal-Tam Türklük Bilgisi 7, Prizren, 242 - 254 (2007)