Akdeniz Bölgesi

Boş kaynak (yardım) 

Akdeniz Bölgesi, Türkiye’nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Anadolu’nun güneyinde Akdeniz kıyısı boyunca uzanır. Genişliği 120-180 km arasında değişir. Batı ve kuzey batısında Ege Bölgesi, kuzeyinde İç Anadolu Bölgesi, doğusunda Güneydoğu Anadolu Bölgesi, güneyinde ise Akdeniz bulunur. Güneydoğudan Suriye ile komşudur. Türkiye’nin başka bölgelerinde olduğu gibi Akdeniz Bölgesi’nde de bölge sınırları ile yönetim birimleri olan illerin sınırları tümüyle çakışmaz.

Adını güneyindeki denizden alan Akdeniz Bölgesi,kuzeybatıda Ege Bölgesi,kuzeyde İç Anadolu Bölgesi,kuzeydoğuda Doğu Anadolu Bölgesi ve doğuda Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile komşudur.

Kıyı uzunluğu doğuda Suriye sınırından batıda Marmaris'e kadar 1542 km'dir.

Akdeniz Bölgesi'nin yüz ölçümü 89.493 km2 dolayındadır;Türkiye toplam alanının yaklaşık %14'ünü kaplar.Yüz ölçümü bakımından Türkiye'nin dördüncü büyük bölgesidir ve nüfusunun fazla olduğu bir coğrafi bölgedir.Doğal bitki örtüsü makidir.

Akdeniz bölgesinin arazi yapısı oldukça dağlık ve engebelidir.Bölgenin yeryüzü şekillerinin ana çizgilerini Toroslar belirler.Antalya Körfezi’nin iki yanında yer alan Batı Toroslar,Kuzeyde Göller Yöresi'nde birbirine yaklaşıp sıkışır. Teke Yarımadası'nın batısında beliren Batı Toroslar,Taşeli Platosu'na kadar uzanır.

Genellikle kalker ve ofiyolitli kayalarından oluşan bu dağlar kırıklı ve kıvrımlı bir yapı gösterir.Batı Toroslar'ın en yüksek noktası Bey Dağları'ndaki 3096 m’lik Kızlar Sivrisi Tepesi'dir.Göller Yöresi’nin kalker oluşumu,sarp dağlarının ortalama yüksekliği 2000-2005 m arasındadır.Yüksek kütleler arasında Avlan,Gördes,Söğüt gibi karstik kökenli çanak biçimli çukur alanlar vardır.

Bu kesim aynı zamanda düden,obruk,mağara,yer altı dereleri,suyutan ve voklüz kaynakları gibi karstik şekiller bakımından da zengindir.

Türkiye’nin,Beyşehir Gölü/Beyşehir ve Eğridir Gölü/Eğridir gibi büyük tatlı su gölleri buradadır.Batı Toroslar,dik eğimli yamaçlarından inen bol sulu akarsular tarafından parçalanmış ve genellikle boylamasına uzanan derin vadiler ortaya çıkmıştır. Orta Toroslar,güneybatıdaki Taşeli platosu ile kuzeydoğudaki Uzun Yayla arasında uzanır.Bu kesimdeki başlıca yüksek kütleler batıdan doğuya doğru Bolkar Dağları,Aydos Dağları,Ala Dağlar,Tahtalı Dağları ve Binboğa Dağları'dır.

Orta Toroslar'ın en yüksek noktası Ala Dağlar’da 3756 m’ye yetişen Demirkazık Tepesi'dir.Orta Toroslar Uzun Yayla’da 1500m yüksekliğindeki bir platoya dönüşür.Orta Toroslar kuzey-güney doğrultusunda akan bol sulu akarsular tarafından parçalanmıştır.Göksu,130 km uzunluğundaki Limonlu Çayı,Tarsus Çayı bunların başlıcalarıdır.Bu akarsular kalker oluşumlu dağlar arasında,derinliği 1000 m’yi bulan vadiler açar ve yörenin yüzey şekillerinin sert bir görünüm almasına neden olur.

Nur Dağları,Toroslar dağ sisteminin en güneyindeki bölümünü oluşturur ve İskenderun Körfezi'nin doğusunda dik bir duvar gibi yükselir.Bu dağların,Güneydoğu Toroslar'ın başlangıcı olan Ahır Dağları'na yaklaştığı noktada yükseltisi Düziçi İlçesinin kuzeyinde Düldül Tepesi 2200 m.Osmaniye'nin Güneydoğusunda Daz Tepesi 2200 m.Dörtyol'un doğusunda Mıgır Tepesi 2243 m.yüksekliğindedir.

Lübnan topraklarından doğarak kuzeye doğru akan ve Antakya yakınlarında dik bir açıyla batıya dönen Asi Nehri,Amik Ovası'nın Güneybatı ucunda,geniş tabanlı bir vadiden geçer ve Samandağı yakınlarında Akdeniz'e dökülür.

Çukurova,doğuda Amanos Dağları,batıda ise Orta Toroslar'la sınırlanır.Bu geniş düzlük batıda Seyhan Nehri/Seyhan doğuda Ceyhan Nehri/Ceyhan ırmaklarının taşıdığı alüvyonlarla oluşmuş büyük bir delta ovasıdır.Çukurova’nın kuzey kesimleri bu iki ırmağın kolları ile yer yer parçalanmış bir plato görünümündedir;buna karşılık güneyde tekdüze bir hal alır. Bölgedeki en önemli akarsular doğudan batıya doğru sırasıyla Asi Nehri/Asi]],Ceyhan ve Seyhan ırmakları ile Göksu,Köprü Suyu,Aksu,Eşem ve Dalaman çaylarıdır.

Başlıca doğal göller Beyşehir,Eğirdir,Burdur ve Suğla gölleridir.Kıyılarda ise irili ufaklı birçok lagün vardır.En önemli yapay göller ise Seyhan,Çatalan,Aslantaş ve Menzelet baraj gölleridir.

Akdeniz kıyıları genellikle,az girintili çıkıntılı olması ve geniş yaylar çizmesi bakımından Karadeniz kıyılarına benzer;kıyı sahanlıklarına da pek rastlanmaz.Bölgenin en batı kesiminde ise dağlar kıyıya dik uzandığı için, burada Ege kıyılarına benzeyen daha girintili çıkıntılı bir kıyı tipi vardır.Bu kıyıların,yakın zamanlardaki bir deniz düzeyi yükselmesi sonucu oluştuğu sanılmaktadır.Engebeli kıyının içine sokulmuş küçük koylar,adalar ve yarımadalar bu yükselme nedeniyle ortaya çıkmıştır.

=== İklim:Akdeniz ve Ege bölgesi kıyıları ile Marmara Denizi çevresinde görülür.Bu iklimde yazlar sıcak ve kurak geçmektedir.Kışlar ise ılık ve yağışlıdır yaz ve kış mevsimindeki yağış miktarı arasında,büyük bir fark bulunmaz. İç kesimlere doğru karasal iklim görülür.

Dağların denize bakan yamaçlarında makilikler ve yer yer yüksek ormanlar kaplı ve arkalarında çukur alanlar ise karasal etkilerin arttığı bir iklim tipine rastlanır.Yine de Akdeniz’in etkisi nedeniyle bu kesimlerdeki iklim,İç Anadolu Bölgesi’ndeki kadar şiddetli karasal özellikler taşımaz.En sıcak ay ortalaması kıyılardaki 27-28°C,iç kısımlar 23-25°C dir;en soğuk ay ortalaması ise kıyıda 10°C dolayında iken iç kısımlarda 1,5-2°C kadar iner.Benzer biçimde,yıllık ortalama sıcaklık kıyılarda 18-20°C, iç kısımlarda ise 12-14°C kadardır.Yine Türkiye'nin ortalama sıcaklığı en yüksek noktası da buradadır(Mersin).Kent merkezinin ortama sıcakklığı yıllık 22°C dir.Bu sayede turizm gelişmiştir.Turizm bölgenin önemli geçim kaynaklarındandır.Aynı zamanda iklim şartları nedeniyli bitki örtüsü makidir ve aynı zamanda yazları sıcak ve kurak kışları ise ılık ve yağışlı geçer. Yinede bu bölgede ortalama derece yazları 18°C-30°C kışları ise ortalama 8°C-10°C arasında yer alır. Bitki örtümüz maki,defne,keçiboynuzu,zeytin gibi bodur ve kısa ağaçlardan oluşur.Ancak bu ağaçlar orman ağaçlarına nisbeten sıcağa ve soğuğa daha dayanıklıdır.

Akdeniz Bölgesi sınırları içerisindeki iller şunlardır:

• Adana *Antalya *Burdur *Hatay *Isparta *Kilis *Gaziantep *Mersin *Osmaniye
• Afyonkarahisar’ın Başmakçı,Dinar ve Dazkırı ilçeleri *Muğla'nın Dalaman,Fethiye,Köyceğiz ve Ortaca ilçeleri
• Kahramanmaraş(Afşin ve Elbistan ilçeleri hariç.Bu ilçeler Doğu Anadolu'dadır.)
• Karaman'ın merkez ilçe ve Ayrancı ilçelerinin bazı bölümleri Ermenek,Sarıveliler,Başyayla ilçeleri
• Kayseri'nin Develi ve Yahyalı ilçelerinin bazı bölümleri
• Konya'nın Halkapınar,Taşkent,Hadım,Ahırlı,Yalıhüyük,Seydişehir,Derebucak,Hüyük ve Beyşehir ilçeleri.
• Denizli'nin Acıpayam,Çameli,Çardak,Beyağaç ve Serinhisar ilçeleri,ayrıca Bozkurt,Beyağaç ve Tavas ilçelerinin bir bölümü.

2007 nüfus sayımı sonuçlarına göre Akdeniz Bölgesi'nin nüfusu yaklaşık olarak 8,9 milyondur. Akdeniz Bölgesi kıyı bölgelerimize göre daha az nüfusludur. Nüfus yoğunluğunun en az olduğu yerler Teke ve Taşeli Platosu ile dağlık alanlardır. Akdeniz Bölgesi sulak ve kurak olmayan bir bölge olduğundan nüfus dağınıktır.

İllerin Toplam Nüfusları (2010 Yılı)

• Adana:2.085.825 *Antalya:1.978.333 *Mersin:1.647.899 *Hatay:1.480.571 *Kahramanmaraş:1.037.492 *Osmaniye:464.880
• Isparta:407.463 *Burdur:256.803

* 2010 Nüfus Sayımı Sonuçları (Merkez)

Bölgenin kıyı kesimindeki elverişli iklim koşulları,doğal güzellikler ve tarihi zenginlikler turizmin gelişmesini sağlamıştır.Özellikle Antalya Bölümü’nde turizm gelişmiştir.Antalya,Alanya,Side,Kaş,Kalkan bu bölümde deniz turizminin geliştiği merkezlerdir.Akdeniz medeniyetini simgeleyen Olimpus,Patara gibi tarihi şehir kalıntıları önemli turistik çekiciliklerdir.Bölgede geniş alan kaplayan karstik şekiller,özellikle Damlataş ve İnsuyu Mağaraları/İnsuyu ile Cennet-Cehennem Obrukları/Cennet – Cehennem doğa harikasıdır.Pek çok milli park ile uluslararası yarışma ve festivallere duyulan aşırı ilgi bölge turizminin gelişmesine katkıda bulunmaktadır.

• Mahluta çorbası
• Çakıldaklı çorba
• Toğga çorbası
• Tırşik çorbası
• Gülgas
• Baba Hannuş
• Fıstıklı Köfte
• Mercimekli köfte
• Çiğ köfte
• İçli köfte
• Etli kömbe
• Kısır
• Kelle paça
• Batırık
• Antakya Böreği
• Künefe
• İrmik Helvası
• Kuşkonmaz Çorbası
• Tahinli Antalya Piyazı
• Radika Salatası
• Bal Kabağı Dolması