Yunan İç Savaşı sayfasının kaynağını görüntüle

Aşağıdaki nedenden dolayı bu sayfayı değiştirmeye izniniz yok:
IP adresiniz tüm Wikimedia Vakfı vikilerinde engellenen bir aralıkta.
Engellemeyi yapan ‪EPIC‬. Verilen gerekçe Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected.
Engel başlangıcı: 08.48, 2 Temmuz 2024
Engelin sonlanması: 08.48, 2 Temmuz 2025
Geçerli IP adresiniz 206.189.44.186. Engellenen aralık 206.189.32.0/20.
Lütfen yapacağınız sorgulara yukarıdaki bütün ayrıntıları ekleyin. Yanlışlıkla engellendiğinizi düşünüyorsanız, ek bilgileri ve talimatları Açık vekil sunuculara izin verilmez küresel ilkesinde bulabilirsiniz.
Aksi takdirde, engellemeyi tartışmak için lütfen Meta-Wiki'de bir inceleme isteği gönderin. Ayrıca, yukarıdaki tüm ayrıntıları içeren bir e-postayı kahyalar VRT sırasına stewards@wikimedia.org adresinden gönderebilirsiniz.
Bu sayfanın kaynağını görebilir ve kopyalayabilirsiniz.
{{Savaş bilgi kutusu
|çatışma               = Yunan İç Savaşı
|parçası               = [[Soğuk Savaş]]
|resim                 = Αντάρτες_του_ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.jpg
|başlık                = [[ELAS]] gerilla kuvvetleri
|tarih                 = 30 Mart 1946 - 16 Ekim 1949<br>({{Yıl, ay, hafta ve güne göre zaman |ay1=03|gün1=30|yıl1=1946|ay2=10|gün2=16|yıl2=1949}})
|yer                   = [[Yunanistan]]
|bölge                 = 
|sebep                 = 
|sonuç                 = [[Yunanistan Silahlı Kuvvetleri|Ulusal Ordu]] zaferi.
|coğrafi_değişiklikler = 
|savaşan1              = {{bayraksimge|Yunanistan Krallığı|royal}} [[Yunanistan Krallığı]]<br />
*{{bayraksimge resim|Hellenic Army War Flag.svg}} [[Yunanistan Silahlı Kuvvetleri|Yunan	Ulusal Ordusu]] (eski [[Ulusal Cumhuriyetçi Yunan Birliği|EDES]])
----
'''Destekleyen:'''<br>{{bayrakülke|Birleşik Krallık}}<br>{{bayrakülke|ABD|1912}} (1947 sonrası)
|savaşan2              = {{bayraksimge|Yunanistan|old}} [[Geçici Demokratik Hükümet]]
*[[Dosya:DSE badge.svg|14px]] [[Yunanistan Demokratik Ordusu]] (eski [[ELAS]])
{{bayraksimge|Makedonya|1947}} [[Ulusal Kurtuluş Cephesi (Makedonya)|NOF partizanları]]
----
'''Destekleyen:'''<br>{{bayrakülke|Yugoslavya}}  (Temmuz 1949 öncesi)<br>{{bayraksimge|Bulgaristan|1946}} [[Bulgaristan Halk Cumhuriyeti|Bulgaristan]]<br>{{bayraksimge|Arnavutluk|1946}} [[Arnavutluk Halk Cumhuriyeti|Arnavutluk]]
|komutan1              = {{bayraksimge resim|Hellenic Army War Flag.svg}} [[Aleksandros Papagos]] <br>{{bayraksimge resim|Hellenic Army War Flag.svg}}[[Konstantinos Ventiris]] <br>{{bayraksimge resim|Hellenic Army War Flag.svg}} [[Thrasyvoulos Tsakalotos]] <br>[[Dosya:US flag 48 stars.svg|border|23px]] [[James Van Fleet]]
|komutan2              = [[Dosya:DSE badge.svg|14px]] [[Markos Vafiadis]] <br>[[Dosya:DSE badge.svg|14px]] [[Nikolaos Zachariadis]]
|güç1                  = 232,500<ref>''The Struggle for Greece 1941–1949'', C.M.Woodhouse, Hurst & Company, London 2002 (first published 1976), page 237</ref>
|güç2                  = 26,000 (1948 ortası)<ref>Νίκος Μαραντζίδης, ''Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, 1946–1949'', Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, β'έκδοση, Αθήνα 2010, page 52</ref><br>Toplam: y.100,000:<br>15,000-20,000 <br>[[Makedon|Slav-Makedon]]<br>2,000-3,000 Pomak<br>130–150 Arnavut<ref>Νίκος Μαραντζίδης, ''Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας, 1946–1949'', Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, β'έκδοση, Αθήνα 2010, page 52, page 57, pages 61–62</ref>
|kayıp1                = 15.268 ölü, 37.255 yaralı, 3.843 kayıp, 865 firar<br />
'''Yunan Ordusu iddiası'''<br />
1,485 ölü, 3,143 yaralı, 159 kayıp
|kayıp2                = '''Yunan Ordusu iddiası'''<br />
38,839 ölü, 20,128 esir
|kayıp3                = Toplam: 158,000 ölü<ref>Howard Jones, "A New Kind of War" (1989)</ref><ref>Edgar O'Ballance, The Greek Civil War : 1944–1949 (1966)</ref><ref>T. Lomperis, From People's War to People's Rule (1996)</ref><ref>"B&J": Jacob Bercovitch and Richard Jackson, International Conflict : A Chronological Encyclopedia of Conflicts and Their Management 1945–1995 (1997)</ref><br>1.000.000 sivil savaştan etkilendi.<ref name=Margaritis>Γιώργος Μαργαρίτης, ''Η ιστορία του Ελληνικού εμφυλίου πολέμου'' ISBN 960-8087-12-0</ref>
|notlar                = 
}}

{{Yunan tarihi}}
'''Yunanistan İç Savaşı''', 1946-1949 yılları arasında [[Yunanistan]]'ı siyasî istikrarsızlık içine iten, etkileri 1955 yılına kadar hissedilen ve temelde sağ-sol mücadelesi olan savaştır.

== İç Savaşı Hazırlayan Ortam ==
[[Osmanlı Devleti]]’nden bağımsızlığını kazandıktan sonra Yunanistan’da anayasal monarşi kuruldu ve bu ülke, [[II. Dünya Savaşı]]’na kadar sürekli bir [[devrim]] ve [[karşı devrim]] süreci içine girdi.

1924-1935 yılları arasında Yunanistan, cumhuriyet rejimi ile yönetildi. Karışıklıkların giderilememesi üzerine 1935 yılında bir [[plebisit]] yapıldı ve Yunanistan’da yeniden [[Anayasal Monarşi]] kuruldu.

1936 yılında Yunan Kralı, [[İoannis Metaksas]]’ı başbakanlığa getirdi. Metaksas, başbakanlığa gelir gelmez parlamentoyu feshetti ve 1938’de ömür boyu başbakan ilan edildi. Metaksas, 1941’deki ölümüne kadar ülkeyi faşist özellikler gösteren bir diktatörlükle yönetti. Metaksas kendi yönetimine (Klasik Yunan ve Bizans’tan sonra) “Üçüncü Uygarlık” adını vermiş; koyu bir "kralcı" olarak basını susturmuş, muhalifleri sürgüne göndermiş ve tam bir baskı yönetimi kurmuşsa da, belli bazı reform hareketleri de gerçekleştirmiş ve ülkenin savunmasını güçlendirmiştir.

II. Dünya Savaşı sırasında önce [[İtalya Krallığı|İtalya]], ardından da [[Nazi Almanyası|Almanya]]’nın işgaline uğrayan [[Yunanistan]]’da; Kral [[Londra]]’ya, [[Hükûmet]] ise [[Kahire]]’ye sığındı. Yunan yurtseverler [[II. Dünya Savaşı]] içinde [[Alman işgali]]ne karşı çeşitli direniş örgütleri kurdular. Bunlar arasında öne çıkan “Ulusal Kurtuluş Ordusu” ([[ELAS]]) sol, “Hür Demokratik Yunan Ordusu” (EDES) ise sağ eğilimliydi. Bu iki örgüt Alman işgal ordusuna karşı etkili bir mücadele içine girdi.

[[Josef Stalin]] ile [[Winston Churchill]], Alman yenilgisinden sonra [[Doğu Avrupa]]’nın durumunu [[Moskova]]’da görüşürlerken; Churchill, Yunanistan’ın Britanya etki bölgesi olarak kabul edilmesini önermiş ve Stalin de bunu kabul etmişti. [[Yüzdeler Anlaşması]] olarak bilinen bu uzlaşıdan hemen sonra, savaşın son yılında, Birleşik Krallık Yunanistan’a asker gönderdi. Britanya ordusu, [[ELAS]] ve EDES Almanları Yunanistan’dan temizlediler. Ancak bu temizlik Yunanistan’a beklenen barış ve huzuru getirmedi ve ülke beş yıl sürecek olan son derece kanlı ve yıkıcı bir iç savaşın içine girdi.

== Birinci Aşama ==
[[Dosya:Учесници на конференција на СНОФ - Д'мбени 1944.jpg|küçükresim|Dendrohori'deki 1944 konferansı, Yunan İç Savaşı'na giden süreçte, Nazi işgali sonrasında Yunanistan'ın siyasi geleceğini tartışan Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin (EAM) önemli bir toplantısıydı.]]
Yunan iç savaşının birinci aşaması 4 Aralık 1944 günü başlamıştır. O gün, Britanya işgal makamlarınca telkin edilen ve Yunan başbakanı tarafından verilen bir ültimatomla, [[ELAS]]’tan silahlarını teslim edip Atina’yı terk etmesi istendi. Winston Churchill’in iddialarına göre ELAS, Atina’da terör havası estirmekte ve Moskova tarafından yönetilmekteydi. Yine Churchill’e göre savaş sırasında Almanlardan çok EDES’e karşı savaşmıştı.

Bu iddialara karşın [[ELAS]], aslında savaştan önce Metaksas’ı devirmek için kurulan ve giderek [[Nazi]]lere karşı direnişte etkin rol oynayan solcu unsurları içinde barındırmaya başlayan bir örgüttü. 1944 yılının sonunda üye sayısı iki milyona ulaşmıştı. [[ELAS]], Metaksas’ın baş destekçisi Kral George’a da karşıydı. Kısaca, [[ELAS]]’ı harekete geçiren etken, (Churchill’in iddialarının aksine) Moskova değil iç politika kaygılarıydı. Ayrıca, savaş sırasında [[Birleşik Krallık]] Savunma Bakanlığı [[ELAS]]’ı desteklemiş; hatta Churchill, 1944 İlkbaharındaki [[Lübnan Toplantısı]]’nda [[ELAS]] ile EDES’i Nazilere karşı [[Georges Papandreu]]’nun komutası altında iş birliği yapmaya ikna etmişti. (Dolayısıyla, savaş sırasında [[ELAS]]’ın EDES’e karşı savaştığı görüşü doğru kanıtlara dayanmamaktadır.)

[[ELAS]], verilen [[ültimatom]]a uymadı. Uymama gerekçesi olarak [[Birleşik Krallık]]’ın Yunanistan’da Kralı ve Kralla birlikte sağcı bir [[diktatör]]ü işbaşına getireceğinden endişe etmesini gösterdi.

Bunun üzerine [[Atina]] ve çevresinde başlayan silahlı çatışma üç hafta kadar sürdü. Zaten çok güçlü olmayan ve [[Sovyetler Birliği]] tarafından da desteklenmeyen [[ELAS]]’ın siyasî organı [[Ulusal Kurtuluş Cephesi (Yunanistan)|Ulusal Kurtuluş Cephesi]] (EAM) ateşkesi kabul etti. 12 Şubat 1945’te [[EAM]] ile EDES anlaştılar. Bu anlaşmaya göre tüm direniş örgütleri tek bir ordu içinde birleştirilecek, demokratik seçimler yapılacak (31 Mart 1946’da yapıldı ve solcuların seçim boykotu nedeniyle katılım oranı % 50’lerde kaldı) ve II. Dünya Savaşı sırasında Londra’ya kaçan Yunan kralının Yunanistan’a dönüp dönmemesi konusunda [[referanduma]] başvurulacaktı. (% 90 oy ile Yunanistan’da Krallığın yeniden kurulması kararlaştırıldı. Ancak bu yönde oy verenler arasında komünistlerin güçlenmesinden korkup, cumhuriyetçi oldukları hâlde kral lehine oy verenler de vardır). Böylece, 12 Şubat 1945’te Yunan İç Savaşı’nın birinci aşaması bitmiş oldu.

== İkinci Aşama ==
[[Dosya:DAG, vo rovovi.jpg|küçükresim|sol|upright=0.8|[[Yunanistan Demokratik Ordusu]] mensupları]]
[[Dosya:DAG, naslovna na spisanie.jpg|küçükresim|upright=0.68|Bir [[Yunanistan Demokratik Ordusu]] posteri]]

Yunan İç Savaşı’nın ikinci aşaması, hükûmetin kurulması ve kralın Yunanistan’a geri dönmesiyle başlamıştır. Bu aşama, birincisinden nitelik olarak farklıdır çünkü sorunun [[Birleşmiş Milletler]] (BM) gündemine taşınması ve Yunanistan’ın üç kuzey komşusunun ([[Bulgaristan]], [[Yugoslavya]] ve [[Arnavutluk]]) solculara verdiği destekle iç savaş uluslararası bir nitelik kazanmıştır.

1946 yılında Yunanistan’ın kuzeyinde çete savaşları başladı. Önceleri çetecilere karşı bir sempati vardı. Zayıf merkezî hükûmet, ekonomik durumun zayıflığı ve sosyal adaletsizlikler, köylülerin çetecilere yardımını kolaylaştırmıştı. Merkezî hükûmet, dağlık bölgelerde savaşan ve üç komünist devletten yardım alan çetecilerle mücadelede yetersiz kalıyordu. Bu arada BM, kendisine bağlı bir araştırma komisyonu tarafından bölgede yapılan inceleme sonucunda, çetecilere kuzeyden yardım geldiğini açıkladı. Çeteciler ise sadece eğitim ve yaralıların tedavisi gibi nedenlerle Arnavutluk ve Bulgaristan topraklarını kullandıklarını iddia etmekte ve kullandıkları silahların Alman ve İtalyanlardan geriye kaldığını dile getirmekteydiler.

Çetecilerin önderi konumundaki [[Markos Vafiadis|General Markos]], 24 Aralık 1947’de “Geçici Demokratik Yunan Hükûmeti” adı altında bir hükûmet kurdu ve 10 maddelik bir program ilan etti. Bu programda Sovyetler Birliği ve üç Balkan ülkesi ([[Bulgaristan]], [[Yugoslavya]] ve [[Arnavutluk]]) ile yakın ilişkiler geniş yer tutmaktaydı. Böylece, Yunanistan’da merkezî hükûmetin kolay kolay baş edemeyeceği bir iç savaş başlamış oldu. Yunan hükûmeti, sorunu BM gündemine getirmiş ancak çatışmalar 1950 yılına kadar devam etmiştir.

== Sona Ermesi ==
İç savaş 1948 yılının başlarında sona ermişse de ufak çaplı çatışmalar 1950'ye kadar devam etmiştir. BM'nin ve merkezi hükûmetin, Yunan İç Savaşı'nın sona ermesinde pek etkinliği olduğu söylenemez. İç savaşın bitiş nedenlerinden birincisi, Kominform'dan atılan Yugoslavya'nın çetecilere yaptığı yardımı kesmesi, ikinci nedeni ise ABD tarafından yürürlüğe konan [[Truman Doktrini]]'dir.

== Sonuçları ==
Yunanistan iç savaştan sonra iki yıl tam bir siyasi istikrarsızlık içine girdi. Dört yıl içinde (1948-1952) Liberal ve Sosyal Demokratlar’ın üstünlüğünde 13 ayrı hükûmet kuruldu ve düştü.

1952 yılında yapılan yeni anayasa, nispi temsil yerine çoğunluk sistemini getirince Yunanistan'ı siyasal iflâstan kurtarıp güçlü bir hükûmet kurma iddiasındaki Mareşal [[Aleksandros Papagos]]'un sağ eğilimli Yunan Birliği Partisi yönetimi tek başına ele geçirdi ve bu dönem Papagos'un 1955 yılındaki ölümüne dek sürdü. Yavaş yavaş siyasî istikrara kavuşmaya başlayan Yunanistan, 1955-1963 yılları arasında [[Konstandinos Karamanlis]]’in Ulusal Radikal Birliği (ERE) hükûmeti tarafından yönetilmiştir.

== Kaynakça ==
{{kaynakça}}

{{Soğuk Savaş}}

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Yunanistan'ın savaşları]]
[[Kategori:Avrupa'nın ülkeler ve halklarına göre iç savaşlar]]
[[Kategori:Soğuk Savaş]]
[[Kategori:Birleşik Krallık'ın savaşları]]
[[Kategori:Komünizm temelli iç savaşlar]]
[[Kategori:20. yüzyılda Yunanistan|İç Savaşı]]
[[Kategori:1940'larda çatışmalar]]
Bu sayfada kullanılan şablonlar:
Yunan İç Savaşı sayfasına geri dön.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Yunan_İç_Savaşı" sayfasından alınmıştır