Vikipedi

Sihler

tek tanrılı bir din olan Sihizm ile ilişkili insanlar

Sihler (Pencapça: ਸਿੱਖ, sikkh, Pencapça telaffuz: [sɪkkʰ]), Guru Nanak'ın vahyine dayanan, 15. yüzyılda Hint yarımadasının Pencap bölgesinde ortaya çıkan tek tanrılı bir din olan Sihizm ile ilişkili kişilerdir.[27] Sih teriminin kökeni 'mürit' veya 'öğrenci' anlamına gelen śiṣya (Sanskrit: शिष्य) kelimesinden gelir.[28][29] Sih Rehat Maryada'nın ('davranış kanunu') 1. maddesine göre bir Sih:[30]

Sihler
Maharaja Ranjit Singh, Amritsar'daki Altın Tapınak'ta okunan Guru Granth Sahib'i dinlerken
Toplam nüfus
y. 25 milyon[1]
Kurucu
Guru Nanak
Önemli nüfusa sahip bölgeler
 Hindistan20.815.730[2]
 ABD700.000[3][4][5]
 Kanada500.000[6]
 Birleşik Krallık450.500[7][8][9]
 İtalya150.000
 Avustralya126.000[10]
 Malezya120.000[11]
 Tayland100.000[12]
 Birleşik Arap Emirlikleri52.000[13]
 Filipinler50.000[14][15]
 Pakistan50.000[16]
 Yeni Zelanda40.908[17]
 Almanya20.000[18]
 Singapur15.000[19]
 Endonezya10.000[20]
 Hong Kong10.000[21]
 Kenya7.000[22]
 Norveç5.000[23]
 Fiji2.577[24]
 Afganistan1.300[25][26]
Dinler
Sihizm
Kutsal kitaplar
Guru Granth Sahib
Diller
Pencapça ve lehçeleri, İngilizce, Tayca, Malayca, Arapça, Hintçe, Kantonca, Urduca, Endonezyaca, Svahili ve Pencap diasporasındaki çok sayıda başka dil

Bir Ölümsüz Varlık'a; Guru Nanak'tan Guru Granth Sahib'e kadar on bir guruya; 6 guru, 15 bhagat, 11 bhatt, 4 Gursikh'in öğretileriyle onuncu gurunun miras bıraktığı vaftizlere inan herhangi bir kişidir.

Erkek Sihlerin ikinci adıyla soyadlarında genellikle Singh ('aslan') mevcuttur ancak tüm Singhlerin Sih olması gerekmez ve aynı şekilde, kadın Sihlerin ikinci adıyla soyadlarında Kaur ('prenses') adı mevcuttur. Amrit olarak bilinen bir kabul töreni olan Khanḍe-kī-Pahul'a (Khanda tarafından vaftiz edilme) maruz kalan Sihler, kabul töreninden itibaren Khalsa Amritdhari Sihleri olarak bilinir ve kendileriyle birlikte her zaman yanlarında beş Ks olmalıdır:

  1. kesh: genellikle bir türbanla örtülmüş kesilmemiş saç;
  2. kara: demir veya çelik bilezik;
  3. kirpan: gatra kayışına veya kamal kasar kemerine sıkışmış hançer benzeri bir kılıç
  4. kachera: pamuklu bir iç çamaşırı;
  5.  kanga: küçük bir tahta tarak.

Hint yarımadasının Pencap bölgesi, 18 ve 19. yüzyılların önemli bölümlerinde Sihler tarafından yönetilen Sihlerin tarihi vatanı olmuştur. Günümüzde Kuzeybatı Hindistan'daki Pencap eyaleti, Sihlerin çoğunlukta olduğu bir nüfusa sahiptir ve dünyanın her yerinde oldukça büyük Sih topluluğu vardır. Birleşik Krallık gibi birçok ülke, Sihleri nüfus sayımlarında belirlenmiş bir din olarak tanır[31] ve 2020 itibarıyla Sihler, Amerika Birleşik Devletleri'nde ayrı bir etnik grup olarak kabul edilir.[32]

Tarihi

değiştir

Sihizmin kurucusu Guru Nanak (1469-1539), Lahor yakınlarında günümüzde Nankana Sahib olarak bilinen Talwandi köyünde Mehta Kalu (baba) ile Mata Tripta'nın (anne) çocuğu olarak doğdu.[33] Guru Nanak hayatı boyunca dini bir lider ve toplumsal bir reformcu oldu. Bununla birlikte, Sih siyasi tarihinin 1606'da beşinci Sih gurusu Guru Arjan Dev'in ölümüyle başladığı söylenebilir.[34] Dini uygulamalar, çeşitli sosyal geçmişlere sahip beş kişiyi üyeliğe kabul ettiğinde, 30 Mart 1699'da, Guru Gobind Singh tarafından resmileştirildi.[35]

Hindistan'da Babür İmparatorluğu'nun yönetimi sırasında (1556-1707), Sihler de dahil olmak üzere azınlık dini topluluklarına yapılan zulümlere karşı çıktıkları için birkaç Sih gurusu Babürlüler tarafından öldürüldü..[36] Sihler daha sonra Babür yönetimine karşı çıkmak için askerileşti.[kaynak belirtilmeli]

Afgan ve Babürleri mağlup ettikten sonra, Jassa Singh Ahluwalia altında Misls adı verilen egemen devletler kuruldu. Bu eyaletlerin konfederasyonu birleştirilecek ve Maharaja Ranjit Singh Bahadur yönetiminde Sih İmparatorluğu'na dönüştürülecekti. Bu dönem; Hristiyanlar, Müslümanlar ve iktidardaki Hindular dahil olmak üzere dini hoşgörü ve çoğulculuk ile karakterize edilecektir. Laik yönetim askeri, ekonomik ve hükûmet reformlarını uyguladı. İmparatorluk; Keşmir, Ladakh ve Peşaver'i kapsayan siyasi Sihizmin zirvesi olarak kabul edilir.[37] Kuzey Batı sınırındaki Sih Khalsa Ordusu'nun başkomutanı Hari Singh Nalwa, konfederasyonu Khyber Geçidi'ne kadar genişletti.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Sikhism". Encyclopædia Britannica. 28 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2018. 
  2. ^ "Census of India". 10 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2008. 
  3. ^ "Sikhs Express Shock After Shootings at Wisconsin Temple". BBC News. 6 Ağustos 2012. 6 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2012. 
  4. ^ Khyati Y. Joshi (2006). The Racialization of Hinduism, Islam, and Sikhism in the United States. 
  5. ^ "Learn About Sikhs". 23 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "2011 National Household Survey". Statistics Canada. 8 Mayıs 2013. 15 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2013. 
  7. ^ "Table QS210EW 2011 Census: Religion (Detailed), local authorities in England and Wales". Office for National Statistics. 11 Aralık 2012. 9 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2017. 
  8. ^ "Religion (detailed): All people" (PDF). National Records of Scotland. 30 Eylül 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2017. 
  9. ^ "Religion - Full Detail: QS218NI". Northern Ireland Statistics and Research Agency. 9 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2017. 
  10. ^ "Census of Population and Housing: Reflecting Australia - Stories from the Census, 2016". Australian Bureau of Statistics. 28 Haziran 2017. 11 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2018. [ölü/kırık bağlantı]
  11. ^ "Malaysia - Religion". Michigan State University. 9 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2018. 
  12. ^ "2006 Sikh Population". 2 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2012. 
  13. ^ "Dubai's Sikh Temple Feeds the Masses". The National. Abu Dhabi. 9 Nisan 2014. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2015. 
  14. ^ "Punjabi Community Involved in Money Lending in Philippines Braces for 'Crackdown' by New President". 18 Mayıs 2016. 19 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ "2011 Gurdwara Philippines: Sikh Population of the Philippines". 1 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2011. 
  16. ^ Rana, Yudhvir. "Pak NGO to Resolve Issues of Sikh Community". The Times of India. 10 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2011. 
  17. ^ "Losing our religion | Stats NZ". 17 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  18. ^ "Mitgliederzahlen: Sonstige" 3 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in: Religionswissenschaftlicher Medien- und Informationsdienst|Religionswissenschaftliche Medien- und Informationsdienst e. V. (Abbreviation: REMID), Retrieved 17 Mayıs 2017
  19. ^ Iyer, Raman. "Sikhs in Singapore: Turbanators with Rich Tradition of Donning Uniform". 17 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2011. 
  20. ^ "Orang-orang Sikh di Indonesia". kumparan (Endonezce). 12 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  21. ^ Singh, Dhruv. "Sikhs in Hong Kong". yp.scmp.com. 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  22. ^ Adam, Michel (1 Eylül 2013). "A diversity with several levels: Kenyan politics of integration and the Kenyan minorities of Indian origin". Les Cahiers d'Afrique de l'Est / The East African Review (İngilizce) (47): 23-32. ISSN 2071-7245. 20 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2020. 
  23. ^ Jacobsen, Knut A.; Kværne, Per; Kristiansen, Knut (20 Şubat 2018). "sikhisme". snl.no. Store norske leksikon. 11 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2019. I Norge bor det rundt 5000 sikher. 
  24. ^ "Population by Religion - 2007 Census of Population". 16 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  25. ^ "Afghan Sikhs are targeted by the Taliban and unable to even bury their dead". 3 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  26. ^ "Little reason to migrate to India, say Afghan Sikhs". 18 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  27. ^ Nikky-Guninder Kaur Singh (22 Şubat 2011). Sikhism: An Introduction. I.B. Tauris. ss. 61-. ISBN 978-0-85773-549-2. 28 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020. 
  28. ^ Singh, Khushwant (2006). The Illustrated History of the Sikhs. India: Oxford University Press. s. 15. ISBN 0-19-567747-1. 
  29. ^ Nabha, Kahan Singh (1930). ਗੁਰ ਸ਼ਬਦ ਰਤਨਾਕਰ ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼ [Gur Shabad Ratnakar Mahan Kosh] (Pencapça). s. 720. 18 March 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2006. 
  30. ^ "Sikh Reht Maryada: Sikh Code of Conduct and Conventions". Shiromani Gurdwara Parbandhak Committee. 10 October 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2008. .
  31. ^ ONS (11 Aralık 2012). "Religion in England and Wales 2011". Office for National Statistics. UK Statistics Authority. 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2018. 
  32. ^ Press Trust of India (15 Ocak 2020). "Sikhs to be counted as separate ethnic group in 2020 US Census; community hails recognition of distinct language, culture". Firstpost. 15 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  33. ^ Singh, Khushwant (2006). The Illustrated History of the Sikhs. Hindistan: Oxford University Press. ss. 12-13. ISBN 0-19-567747-1. 
  34. ^ "The Khalsa | History of Sikhism | Sikhism". BBC Religion & Ethics. BBC. 29 Ağustos 2003. 10 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2008. 
  35. ^ Singh, Patwant (2000). The Sikhs. New York: Knopf. s. 14. ISBN 978-0-375-40728-4 – Internet Archive vasıtasıyla. 
  36. ^ McLeod, Hew (1987). "Sikhs and Muslims in the Punjab". South Asia: Journal of South Asian Studies. 22 (s1): 155-165. doi:10.1080/00856408708723379. 
  37. ^ Lafont, Jean-Marie (16 Mayıs 2002). Maharaja Ranjit Singh: Lord of the Five Rivers (French Sources of Indian History Sources). New York: Oxford University Press. ss. 23-29. ISBN 0-19-566111-7. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sihler&oldid=32621486" sayfasından alınmıştır