Na-Dene dilleri

Na-Dene dilleri [İngilizce Na-Dene languages, Athabaskan-Eyak-Tlingit; Rusça Языки на-дене, атабаскско-эякско-тлинкитские языки]

• Tlingitçe [kendilerince Lingít Yoo X̲'atángi; İngilizce Tlingit; Rusça тлингитский, тлинкитский, колошский]. ABD (Alaska: Yakutat'tan Dixon Entrance'a kadar) ve Kanada'da (Britanya Kolombiyası, Yukon) konuşulur. Bu dildeki Rusça alıntılar, Alaska'nın Rus döneminden kalmadır.
  • Kuzey Tlingitçesi [İngilizce Northern Tlingit]
    • Büyük Kuzey Tlingitçesi [İngilizce Greater Northern Tlingit, Northern Tlingit (sensu stricto)]
    • Uzak Kuzey Tlingitçesi [İngilizce Far Northern Tlingit, Gulf Coast Tlingit]. Haines, Yakutat ve Hoona yörelerinde konuşulur.
    • İçbölge Tlingitçesi [İngilizce Interior Tlingit, Inland Tlingit]. Kanada'da (Britanya Kolombiyası ile Yukon) konuşulur. Dakh-Ka Tlingit Nation adı altında konfederatif kabile birliği oluştururlar.
      • Atlin Tlingitleri [kendilerince Áa Tlein Kwáan, Tʼaaḵu Ḵwáan]. Britanya Kolombiyası bölgesindeki Atlin gölü civarında yaşarlar. Günümüzde Taku River Tlingit First Nation adı altında idari birlik oluştururlar.
      • Teslin Tlingitleri [kendilerince Deisleen Kwáan]. Yukon bölgesindeki Teslin gölü civarında yaşarlar. Günümüzde Teslin Tlingit Council adı altında idari birlik oluştururlar.
      • Carcross Tlingitleri. Yukon bölgesindeki Carcross yöresinde Tagiş Atabaskları ile birlikte Carcross/Tagish First Nation adı altında idari birlik oluştururlar.
  • Güney Tlingitçesi [İngilizce Southern Tlingit]
    • Asıl Güney Tlingitçesi [İngilizce Transitional Southern Tlingit]. Kake (Khéixh' ), Wrangell (Khaachxhana.áak'w) ve Petersburg (Gántiyaakw Séedi) yörelerinde konuşulur.
    • Sanya-Henya Tlingitçesi [İngilizce Sanya-Henya Tlingit, Sanya-Henya Southern Tlingit]. Ketchikan'dan Klawock'a kadar olan bölgede konuşulur.
    • Tongass Tlingitçesi [İngilizce Tongass Tlingit]. Cape Fox yöresinde konuşulur. Yok olmak üzeredir. Bir iki konuşanı kalmıştır.
• Eyak-Atabask dilleri [İngilizce Athabaskan-Eyak languages; Rusça атабаскско-эякские языки]
  • Eyakça [kendilerince I·ya·q; İngilizce Eyak; Rusça эякский]. Alaska'nın Pasifik kıyılarında Eskimo dillerinden Batı Supikçesi (Chugach Alutiiq) ile Tlingit dil sahası arasında kalan bölgede konuşulmuş ve son konuşanı Marie Smith Jones'un 21 Ocak 2008'de ölmesiyle de yok olmuştur.
  • Atabask dilleri [İngilizce Athabaskan, Athabascan, Athapaskan, Athapascan languages; Rusça атапаскские или атабаскские языки]. Dene dilleri olarak da bilinir.
    • Kuzey Atabask dilleri [İngilizce Northern Athabaskan; Rusça северные атабаскские языки]
      • Güney Alaska Atabask dilleri [İngilizce Southern Alaskan subgroup, Tanaina-Ahtna]
        • Ahtnaca [kendilerince Atnahwt’aene; İngilizce Ahtna, Ahtena, Atna, Copper River]. Alaska'da konuşulur. Bu dildeki Rusça alıntılar, Alaska'nın Rus döneminden kalmadır.
          • Aşağı Ahtnaca [kendilerince Atnahwt’aene; İngilizce Lower Ahtna]. Chitina ve kısmen Copper Center yöresinde Chitina/Taral band ile Tonsina/Klutina band kabilelerince konuşulur.
          • Merkezî Ahtnaca [kendilerince Atnahwt’aene; İngilizce Central Ahtna, Middle Ahtna]. Copper Center, Tazlina, Glennallen, Gulkona ve Gakona yörelerinde Gulkona/Gakona band kabilesince konuşulur.
          • Batı Ahtnacası [kendilerince Tsaay Hwt’aene; İngilizce Western Ahtna]. Cantwell yöresinde Tyone/Mendeltna band ile Cantwell/Denali band kabilelerince konuşulur.
          • Yukarı Ahtnaca [kendilerince Tatl’ahwt’aene; İngilizce Upper Ahtna]. Mentasta yöresinde Sanford River/Chistochina band, Slana/Batzulnetas band ile Mentasta band kabilelerince konuşulur.
        • Denağinaca [kendilerince Dena’ina Qenaga; İngilizce Dena’ina, Tanaina]. Alaska'da konuşulur. Bu dildeki Rusça alıntılar, Alaska'nın Rus döneminden kalmadır. Ruslaşmanın en yoğun olduğu Kızılderililerdir.
          • Yukarı Denağinaca [İngilizce Upper Inlet dialect]. Eklutna, Knik, Susitna ve Tyonek yörelerinde konuşulur.
          • Aşağı Denağinaca [kendilerince Kahtnuht’ana Qenaga; İngilizce Outer Inlet dialect, Kenaitze]. Kenai, Kustatan ve Seldovia yörelerinde konuşulur.
          • İliamna Denağinacası [İngilizce Iliamna dialect]. Pedro Bay, Old Iliamna ve Lake Iliamna yörelerinde konuşulur.
          • İçbölge Denağinacası [İngilizce Inland dialect]. Nondalton ve Lime Village yörelerinde konuşulur.
      • Orta Alaska-Yukon Atabask dilleri [İngilizce Central Alaska–Yukon subgroup]
        • Değinak-Koyukon dilleri [İngilizce Koyukon-Ingalik or Ingalik-Koyukon]
          • Değinakça [kendilerince Deg Xinag (dil), Deg Hitʼan (halk); İngilizce Deg Xinag, Deg Hitʼan, Kaiyuhkhotana, Ingalik]. Alaska'da Yukon-Koyukuk Census Area bölgesinin Shageluk ile Anvik yörelerinde konuşulur. Eskiden Eskimo Yupik komşularının verdiği İngalik adıyla anılırlardı.
          • Koyukon-Holikaçuk dilleri [İngilizce Koyukon-Holikachuk]
            • Holikaçukça [kendilerince Doogh Hit'an (halk); İngilizce Holikachuk, Innoko]. Alaska'da Dishkaket yöresinde 180 kişilik nüfustan ancak 5 tanesi dili konuşabiliyor.
            • Koyukonca [kendilerince Denaakkʼe (dil), Tenʼa (halk); İngilizce Koyukon, Unakhotana]. Alaska'da Koyukuk ile Yukon ırmakları yakınlarında konuşulur.
              • Aşağı Koyukonca [İngilizce Lower Koyukon]. Kaltag ve Nulato yörelerinde konuşulur.
              • Merkezî Koyukonca [İngilizce Central Koyukon]. Koyukuk, Huslia, Hughes, Allakaket, Galena ve Ruby yörelerinde konuşulur.
              • Yukarı Koyukonca [İngilizce Upper Koyukon]. Rampart, Stevens Village ve Manley Hot Springs yörelerinde konuşulur.
        • Tanana-Tuçon dilleri [İngilizce Tanana-Tutchone]
          • Tanana-Kuskokvim dilleri [İngilizce Tanana-Upper Kuskokwim]
            • Kuskokvimce [kendilerince Dinakʼi; İngilizce Upper Kuskokwim, Kolchan, Goltsan, Tundra Kolosh, McGrath Ingalik].
            • Tanana dilleri [İngilizce Tanana]
              • Aşağı Tananaca [kendilerince Menhti Kenaga; İngilizce Lower Tanana, Tanana, Minto]. Alaska'da konuşulur.
                • Minto-Nenana şivesi [İngilizce Minto Flats-Nenana River dialect]
                • Chena şivesi [İngilizce Chena River dialect]
                • Salcha şivesi [İngilizce Salcha River dialect]
              • Tanakrosça [kendilerince Neeʼaanděg; İngilizce Tanacross]. Alaska'da konuşulur
                • Mansfield-Kechumstuk şivesi [İngilizce Mansfield-Kechumstuk dialect]. Konuşanı 32 kişidir.
                • Healy gölü şivesi [İngilizce Healy Lake dialect]. Konuşanı 3 kişidir.
              • Yukarı Tananaca [kendilerince Neeʼaaneegn; İngilizce Upper Tanana, Nabesna]. Alaska'da ve Kanada'nın Yukon bölgesinde konuşulur. Kanada'da White River First Nations adıyla idari birlik oluştururlar.
          • Tuçon dilleri [İngilizce Tutchone, Tuchone, Tutchonekutchin]. Kanada'da Yukon bölgesinde konuşulur.
            • Kuzey Tuçoncası [İngilizce Northern Tutchone]. Mayo, Pelly Crossing ve Carmacks yörelerinde konuşulur. Selkirk First Nation, Little Salmon Carmacks First Nation ve Na-Cho Ny’a'k Dun First Nation adlarıyla idari birlik oluştururlar.
            • Güney Tuçoncası [İngilizce Southern Tutchone]. Kwanlin Dun First Nation, Champagne Aishihik First Nation, Ta’an Kwach'an Council ve Kluane Tribal Council adlarıyla idari birlik oluştururlar.
        • Han-Guçin dilleri [İngilizce Gwich’in-Hän]
          • Guçince [İngilizce Gwich’in, Kutchin]. Alaska ve Kanada'da Kuzeybatı Toprakları ile Yukon bölgelerinde konuşulur.
            • Neetsʼaii Gwich’in. Alaska'da Arctic Village yöresinde yaşarlar.
            • Dendu Gwich’in. Alaska'da Birch Creek yöresinde yaşarlar.
            • Draan’jik Gwich’in. Alaska'da Chalkyitinsk yöresinde yaşarlar.
            • Danzhit Hanlaik Gwich’in. Alaska'da Circle yöresinde yaşarlar.
            • Gwich’yaa Gwich’in. Alaska'da Fort Yukon yöresinde yaşarlar.
            • Vuntut Gwich’in. Kanada'da Yukon bölgesinin Old Crow yöresinde yaşarlar.
            • Teetl’it Gwich’in. Kanada'da Kuzeybatı Toprakları bölgesinin Fort McPherson yöresinde yaşarlar.
            • Gwich’ya Gwich’in. Kanada'da Kuzeybatı Toprakları bölgesinin Arctic red River yöresinde yaşarlar.
            • Edhiitat Gwich’in. Kanada'da Kuzeybatı Toprakları bölgesinin Aklavik yöresinde yaşarlar.
            • Nihtat Gwich’in. Kanada'da Kuzeybatı Toprakları bölgesinin İnuvik yöresinde yaşarlar.
          • Hanca [İngilizce Hän]
            • Alaska Hancası [kendilerince Hän Hwëch’in; İngilizce Eagle dialect]. Alaska'da Eagle yöresinde konuşulur.
            • Kanada Hancası [kendilerince Tr’ondëk Hwëch’in; İngilizce Dawson dialect, Mooseheide dialect]. Kanada'da Dawson yöresinde konuşulur.
      • Kuzeybatı Kanada Atabask dilleri [İngilizce Northwestern Canada subgroup]
        • Tahltan-Kaska dilleri [İngilizce Tahltan-Kaska, Tahltan-Tagish-Kaska, Central Cordillera]
          • Tagişçe [kendilerince Tāgish; İngilizce Tagish]. Konuşanı 2 kişidir. Tagişler, Yukon bölgesindeki Carcross yöresinde Tlingitler ile birlikte Carcross/Tagish First Nation adı altında idari birlik oluştururlar.
          • Tahltanca [İngilizce Tahltan, Nahanni]. Kanada'da Britanya Kolombiyası bölgesinde Telegraph Creek, Dease Lake ve İskut yörelerinde 35 kişi tarafından konuşulur.
          • Kaskaca [kendilerince Dene K’éh, Dene Zágé; İngilizce Kaska, Nahanni, Eastern Nahane]. Kanada'da Yukon bölgesinde Liard First Nation ve Ross River-Dena Council adları altında idari birlik oluştururlar.
            • Liard şivesi [İngilizce Liard dialect]
            • Pelly Banks şivesi [İngilizce Pelly Banks dialect]
            • Ross River şivesi [İngilizce Ross River dialect]
        • Daneza-Sekani dilleri [İngilizce Beaver-Sekani, Southeastern Cordillera]
          • Danezaca [kendilerince Dane-ẕaa Ẕáágé ᑕᓀᖚ; İngilizce Dunneza, Beaver]. Kanada'da Britanya kolombiyası bölgesinde konuşulur.
          • Sekanice [kendilerince Tsekʼehne; İngilizce Sekani]. Kanada'da Britanya kolombiyası bölgesinde konuşulur. Carrier Sekani Tribal Council adı altında idari birlik oluştururlar.
            • Sustut’enne
            • Saschojan
            • Tsay Keh Dene
            • McLeod Lake Dene
            • Kwada Hi (Fort Ware)
        • Slavey dilleri [İngilizce Slavey, Slave, Slavi, Slavey-Hare or Hare-Slavey, Mackenzian]. İngilizce adları köle (slave) kelimesinden çıkmıştır ve bu anlamı "bertaraf " etmek için y harfi eklenmiştir.
          • Denetaca ya da Güney Slaveycesi [kendilerince Dene Dháh (dil), ᑌᓀ ᒐ Dene Tha’ (halk); İngilizce South Slavey, Etchaottine]. Kanada'da Kuzeybatı Toprakları, Alberta ve Britanya Kolombiyası bölgelerinde konuşulur.
            • Bistcho şivesi [kendilerince Kegúnht’u; İngilizce Bistcho Lake dialect]
            • Assumption/Habay şivesi [kendilerince Xewónht’e; İngilizce Assumption/Habay dialect]
            • Fort Vermilion/Eleshe şivesi [kendilerince Xewónst’e; İngilizce Fort Vermilion/Eleshe dialect]
          • Satuca ya da Kuzey Slaveycesi [kendilerince Sahtúot'ı̨nę Yatı̨́ ᓴᑋᕲᖌᑎᑊᐠᓀᐠ ᔭᕱ; İngilizce North Slavey]. Kanada'da Kuzeybatı Toprakları bölgesinde konuşulur.
            • Kaşogotinece [kendilerince K’áshogot’ine ᑲᑊᗱᑯᑎᑊᓀ; İngilizce Hare, Kawchodinne]. Ft. Goud Hope ve Colville Lake yörelerinde konuşulur.
            • Satugotinece [kendilerince Sahtúgot’ine ᓴᑋᕲᒼᑯᑎᑊᓀ; İngilizce Bear Lake or Bearlake, Satudene]. Ft. Franklin yöresinde konuşulur.
            • Şigotinece [kendilerince Shihgot’ine ᗰᑋᑯᑎᑊᓀ; İngilizce Mountain]. Ft. Norman ve Norman Wells (Tłegǫ́hłı̨) yörelerinde konuşulur.
        • Tlınçonca [kendilerince Tłı̨chǫ Yatiì; İngilizce Dogrib].Kanada'da Kuzeybatı toprakları bölgesinde konuşulur.
          • Asıl Tlınçonca [İngilizce Dogrib proper]. Rae (Behchoko), Detah, Rae Lakes (Gameti), Lac la Martre (Whati) ve Snare Lake (Wekweeti) yörelerinde konuşulur.
          • Sarıbıçak Tlınçoncası [İngilizce Yellowknife dialect]. Yellowknife (Ndilo, Dettah) yöresinde konuşulur.
        • Denesulinece [kendilerince Dëne Sųłiné; İngilizce Dene, Denesuline, Chipewyan]. Kanada'da Kuzeybatı Toprakları, Nunavut, Alberta ve Saskatchewan bölgelerinde konuşulur.
      • † Tsetsautça [kendilerince Wetaŀ; İngilizce Tsetsaut, Wetalh]. Alaska ve Britanya Kolombiyası bölgelerinde konuşulurdu.
      • Tsutinaca [kendilerince Tsuut’ina; İngilizce Sarcee, Sarsi]. Kanada'da Alberta bölgesinde konuşulur.
      • Merkezi Britanya Kolombiyası Atabask dilleri [İngilizce Central British Columbia, Carrier-Chilkotin)
        • Dakel dilleri ya da lehçeleri [İngilizce Babine-Witsuwit’en-Carrier, Dakelh (sensu lato)]. Kanada'da Britanya Kolombiyası bölgesinde konuşulur. Sekani Atabaskları ile birlikte Carrier Sekani Tribal Council idari birliğini oluştururlar.
          • Nadoten-Vetsuvetence [İngilizce Babine-Witsuwit’en, Northern Carrier]
            • Nadotence [kendilerince Nadot’en; İngilizce Babine]
              • Babine gölü şivesi [İngilizce Lake Babine]
              • Takla gölü şivesi [İngilizce Takla Lake]. Takla Lake First Nation kabilesi olarak Carrier Sekani Tribal Council idari birliğine bağlıdırlar.
            • Vetsuvetence [kendilerice Wets’uwet’en; İngilizce Witsuwit’en, Wetsuwet’en). Wets’uwet’en First Nation adı altında Carrier Sekani Tribal Council idari birliğine bağlıdırlar.
              • Moricetown
              • Hagwilget
              • Wetsuwet’en
              • Skin-Tayi
              • Nee-Tahl-Buhn
          • Dakelce ya da Asıl Dakel dilleri [kendilerince Dakelh, Yinka Déné, Yinka Whut’en; İngilizce Dakelh dialects or languages]
            • Dakelce [kendilerince Dakelhghuni; İngilizce Dakelh, Carrier, Central Carrier, Nak’albun/Dzinghubun dialect, Stuart/Trembleur dialect, Stuart-Trembleur Lake dialect]. Tl’azt’en Band, Nak’aẕdli Band ve Yekooche Band kabilelerince konuşulur.
            • Güney Dakelcesi [kendilerince Dakelhghunek; İngilizce Southern Carrier]
              • Neçako Dakelcesi [İngilizce Nechakoh dialect, Fraser/Nechako dialect]
                • Lheidli şivesi [İngilizce Lheidli dialect]. Lheidli T’enneh kabilesince konuşulur.
                • S̠aik’uẕ şivesi [İngilizce Saikuz or Stoney Creek dialect]. S̠aik’uẕ First Nation (ya da eski adıyla Stoney Creek Band) kabilesince konuşulur.
                • Nadleh şivesi [İngilizce Nadleh dialect]. Nadleh Whut’en Band kabilesince konuşulur.
                • Stelakoh şivesi [İngilizce Stelakoh dialect]. Stelakoh Band kabilesince konuşulur.
                • Tesetl’adak şivesi [İngilizce Tesetl’adak or Cheslatta dialect]. Cheslatta Band kabilesince konuşulur.
              • Blackwater Dakelcesi [İngilizce Blackwater dialect]
                • Lhtakoh şivesi [İngilizce Lhtakoh dialect]. Red Bluff Band kabilesince konuşulur.
                • Ndazko şivesi [İngilizce Ndazko or Nazko dialect]. Nazkoh Band kabilesince konuşulur.
                • Lhoosk’us şivesi [İngilizce Lhoosk’us or Kluskus dialect]. Kluskus Band kabilesince konuşulur.
                • Lhk’acho şivesi [İngilizce Lhk’acho or Ulkatcho dialect]. Ulkatcho Band kabilesince konuşulur.
        • Çilkotince [kendilerince Tsilhqoxt’in; İngilizce Tsilhqot’in, Chilkotin]. Kanada'da Britanya Kolombiyası bölgesinde konuşulur.
        • Nikolaca [kendilerince Stuwix, Similkameen, Stuichamukh; İngilizce Nicola]. Kanada'da Britanya Kolombiyası bölgesinde konuşulurdu. Şimdi ölü bir dildir.
    • Pasifik Atabask dilleri [İngilizce Pacific Coast Athabaskan; Rusça тихоокеанские прибрежные атабаскские языки]
      • Kwalhioqua-Tlatskanie [İngilizce Kwalhioqua-Clatskanie]. Kimileri Kuzey Atabask dillerinde sınıflandırır.
        • Kwalhioqua [İngilizce Kwalhioqua]. ABD'da Washington eyaletinde konuşulmuş.
          • Willapa
          • Suwal
        • Tlatskanie [İngilizce Clatskanie, Tlatskanie]. ABD'da Oregon eyaletinde konuşulmuş.
      • Oregon Atabask dilleri [İngilizce Oregon Athabaskan]
        • Umpqua
          • Upper Umpqua
          • Cow Creek
        • Coquille-Tolowa (Tolowa-Galice)
          • Tolowa-Chetco
            • Tolowa (Smith River)
            • Chetco
          • Tututni-Coquille
            • Tututni (Rogue River)
            • Coquille (Upper Coquille, Mishikhwutmetunee)
          • Galice-Applegate or Applegate-Galice
            • Dakubetede (Applegate)
            • Taltushtuntede (Galice)
          • Kwatami
      • Kaliforniya Atabask dilleri [İngilizce California Athabaskan]
        • Hupa-Chilula
          • Chilula-Whilkut
            • Chilula
            • Whilkut
          • Hupa-Tsnungxwe
            • Hupaca [kendilerince Na:tinixwe, Dining’xine:wh; İngilizce Hupa, Hoopa]. ABD'nin Kaliforniya eyaletinde konuşulur.
            • Tsnungxwe
        • Mattole-Wailaki
          • Mattole (Mattole-Bear River)
            • Mattole
            • Bear River (Nekanni)
          • Eel River dilleri
            • Kato (Cahto)
            • Lassik
            • Nongatl
            • Sinkyone
              • Northern Sinkyone (Lholankok Sinkyone)
              • Southern Sinkyone (Shelter Cove Sinkyone)
            • Wailaki
              • Eel Wailaki
              • North Fork Wailaki
              • Pitch Wailaki
    • Güney Atabask dilleri [İngilizce Southern Athabaskan, Apachean; Rusça южные атабаскские языки]. Apaçi dilleri olarak da bilinir.
      • Ova Apaçi dilleri [İngilizce Plains Apachean]
        • Ova Apaçicesi [kendilerince Náʼįįsha; İngilizce Plains Apache, Kiowa Apache, Oklahoma Apache]. Konuşanı bir iki kişi olup Oklahoma'da Na-Dene olmayan Kiowa'lar arasında yaşarlar.
      • Navaho-Apaçi dilleri [İngilizce Navajo-Apache, Southwestern Apachean]
        • Doğu Apaçi dilleri [İngilizce Eastern Apachean]
          • Hikarilaca [kendilerince Abáachi mizaa; İngilizce Jicarilla, Jicarilla Apache]. New Mexico'nun kuzeyi ile Kolorado'nun güneyinde konuşulur.
            • Llanero
            • Hoyero
          • Lipanca [İngilizce Lipan, Lipan Apache]. New Mexico'nun doğusu ile Teksas'ın batısında konuşulur.
        • Batı Apaçi dilleri [İngilizce Western Apachean]
          • Meskalero-Çirikavaca [İngilizce Mescalero-Chiricahua]
            • Çirikavaca [İngilizce Chiricahua, Chiricahua Apache]. Arizona'nın güneyi ile New Mexico'nun güneybatısında konuşulur. Ünlü Apaçi kahramanı Geronimo'nun anadilidir.
              • Chiricahua
              • Mimbreño
              • Mogollon
            • Meskaleroca [İngilizce Mescalero, Mescalero Apache]. New Mexico'nun orta bölgelerinde konuşulur.
          • Batı Apaçicesi [kendilerince Ndee biyatiʼ / Nnee biyatiʼ; İngilizce Western Apache, Coyotero]. Arizona'nın orta bölgelerinde konuşulur. Günümüzde Apaçi adı daha çok bu dili konuşanlar için kullanılmaktadır.
            • Cibecue
            • Kuzey Tontocası [İngilizce Northern Tonto]
            • Güney Tontocası [İngilizce Southern Tonto]
            • San Carlos
              • Tsézhiné (Arivaipa)
              • Pinal
              • Apache Peaks
              • San Carlos proper
            • White Mountain
          • Navahoca [kendilerince Diné bizaad; İngilizce Navajo, Navaho]. Arizona, New Mexico, Utah ve Kolorado eyaletlerinde konuşulur. Konuşanı en kalabalık Na-Dene dilidir.