Almanca
Almanca (Deutsch; Almanca telaffuz: [dɔʏtʃ]),[2] Hint-Avrupa dil ailesine ait, ağırlıklı olarak Orta ve Batı Avrupa'da konuşulan bir Batı Cermen dili. Avrupa Birliği'nin resmî dillerinden biri ve en çok konuşulanıdır. Özellikle Almanya, Avusturya, Lihtenştayn, Lüksemburg, İsviçre'nin büyük bölümü, İtalya'nın Güney Tirol bölümü, Belçika'nın doğu kantonları, Polonya ve Romanya'nın kimi bölgeleri ve Fransa'nın Alsas-Loren bölgesinde konuşulmaktadır. Dünyanın yaygın lisanlarından biridir. Almanca içinde Fransız kelime kökenli sözcükler taşır.
| Almanca | |
|---|---|
| deutsche Sprache | |
| Deutsch | |
 Martin Luther tarafından Almancaya tercüme edilen İncil'in yaygın popülerliği modern Almancanın kurulmasına yardımcı olmuştur. | |
| Telaffuz | Almanca telaffuz: [ˈdɔʏtʃ] |
| Bölge | Avrupa |
| Etnisite | Almanlar, Avusturyalılar, İsviçreliler |
| Dönem | 95 - 120 milyon[1] |
| Dil ailesi | |
| Standart formlar | Standart Almanca (Almanya, Avusturya ve İsviçre) |
| Yazı sistemi | Latin (Alman alfabesi) |
| Resmî durumu | |
| Resmî dil |  Avrupa Birliği(Resmî dil)
 Namibya |
| Tanınmış azınlık dili |  Çekya Macaristan Polonya |
| Dil kodları | |
| ISO 639-1 | de |
| ISO 639-2 | ger (B) deu (T) |
| ISO 639-3 | Çeşitli: deu gmh goh gct bar cim geh ksh nds sli ltz vmf mhn pfl pdc pdt swg gsw uln sxu wae wep |
 Almancanın Dünya üzerindeki dağılımı. | |
 Almancanın Avrupa'daki dağılımı. | |
Etimoloji
değiştirAlmanca, eski dönemlerde Türkçede Slav dilleri ile benzer şekilde Nemçece olarak adlandırılmıştır. Türkçedeki Alman kelimesi Fransızca aynı anlama gelen Allemand sözünden alıntıdır.[3]
Coğrafi dağılım
değiştir
Yaklaşık 120 milyon konuşura sahip Almanca, konuşur nüfuslarına göre sırasıyla Almanya, Avusturya, Lihtenştayn, Lüksemburg, İsviçre'de çoğunluk dilini oluşturmaktadır. Buna ek olarak İtalya'nın Güney Tirol bölümü, Belçika'nın doğu kantonları, Polonya ve Romanya'nın kimi bölgeleri ve Fransa'nın Alsas-Loren bölgesinde Almanca çeşitli azınlıkların anadili olmaktadır. Türkiye'de 25.000 kadar Alman ikâmet etmektedir. Bu grup eski tâbiriyle "Bosporus-Deutsche" ("Boğaziçi Almanları") ve Akdeniz Bölgesinde yaşayan Alman vatandaşlarından oluşmaktadır.
Ayrıca bu ülkelerden kimilerine özgü eski sömürgelerde (Namibya gibi; ama Güney Afrika da) dikkate değer ölçüde Almanca konuşan nüfûsa rastlanır. Çeşitli Doğu Avrupa ülkelerinde Almanca konuşan azınlıklar bulunmaktadır. Bunların arasında Rusya, Macaristan ve Slovenya sayılabilir. Ayrıca Kuzey Amerika'nın (özellikle ABD), Latin Amerika'da Arjantin ve Brezilya'nın kimi bölgelerinde Almanca konuşulmaktadır.
İkinci dil olarak
değiştirAlmancanın yaygın bir şekilde öğrenilmesi ve öğretilmesi amacıyla DAAD ve Goethe Enstitüsü kurulmuştur. DAAD Merkezleri genel itibarıyla üniversitelerden, Goethe Enstitüleri de ortaöğretim kurumlarından sorumludur. Almanca öğrenimi, dil yeterliliklerini belirlemek ve belgelemek amacıyla uluslararası kabul görmüş sertifika sınavları ile desteklenmektedir. Goethe Enstitüsü tarafından sunulan Goethe-Zertifikat ve TestDaF gibi sınavlar, dil öğrenenlerin Almanca dil seviyelerini A1'den C2'ye kadar değerlendirmektedir.[4] 2015 yılında yayımlanan kapsamlı bir araştırma dünyada 15 milyon kişinin Almanca dilini öğrenmekte olduğunu ortaya koymuştur.[5]
Alman alfabesi ve telaffuzu
değiştir| Harf | IPA | Türkçe harf | Söylenişi İPA ile | Söylenişi Türkçe Harfine |
|---|---|---|---|---|
| Aa | a/ɑ | a/â | ɑˑ | a |
| Bb | b | b | beˑ | be |
| Cc | ʦ | ts | ʦeˑ | se |
| Dd | d | d | deˑ | de |
| Ee | ɛ/e | e | eˑ | e |
| Ff | f | f | ɛf | ef |
| Gg | ɡ | g | ɡeˑ | ge |
| Hh | h | h | hɑ | ha |
| Ii | ɪ/i | i/î | iˑ | i |
| Jj | j | y | jɔt | yot |
| Kk | k | k | kɑˑ | ka |
| Ll | l | l | ɛl | el |
| Mm | m | m | ɛm | em |
| Nn | n | n | ɛn | en |
| Oo | ɔ/o | o/ô | oˑ | o |
| Pp | p | p | peˑ | pe |
| k | k | kuˑ | ku | |
| Rr | ʀ | ġ* | ɛʀ̥ | er |
| Ss | s/z | s/z | ɛs | es |
| Tt | t | t | teˑ | te |
| Uu | ʊ/u | u/û | uˑ | u |
| Vv | f | f | faɔ̹ | fau |
| Ww | v | v | veˑ | ve |
| Xx | ks | ks | ɪks | iks |
| Yy | y | ü | ˈyp.sɪ.ˌlɔn | üpsilon |
| Zz | ʦ | ts | ʦɛt | tset |
| Ää | ɛ | e | — | e |
| Öö | ø | ö | — | ö |
| Üü | y | ü | — | ü |
| ẞß | ss | ss | ɛs ʦɛt | es tset |
Çift ve özel sesler
değiştir| Harfin birliği | Sözgelişi | Söyleniş İPA'ile | Söylenişi Türkçe Harfine | Yorum(lar) |
|---|---|---|---|---|
| au | daima | aɔ̹ | au | |
| äu g.oy eu | oy | |||
| b | son | p | p | |
| ch | son | x | h | "-en" sözleri ile (örn., machen, Kuchen) |
| ch | son | ç | ş | küçültmeler ile (örn., Mädchen, Kuchen) ve bazı adıllar ile (örn., ich, mich) |
| d | son | t | t | |
| dsch | daima | ʤ | c | seyrek |
| ei | daima | aɪ̯ | ay | |
| en | son | ə̆n | ın | olağ. fiilin soneklerile gibi |
| er | ilk | ɛɐ | eğa | |
| er | son | ɐ | eğ | |
| eu | daima | ɔʏ | oy | |
| ey | daima | aɪ̯ | ey | |
| g | son | k | k | |
| h | sesli harften sonra | ◌ˑ | ğ* | *yani, daha uzun sessiz harf |
| ie | daima | iˑ | i | |
| ng | son | ŋ | ng | |
| r | sesli harften sonra | ɜ/ˑ | ğ | |
| sch | daima | ʃ | ş | |
| s | ilk yahut sesli harflari arasına | z | z | |
| s | başka yere | s | s | |
| ss | daima | s | s | tıpkı ß gibi |
| t | son | tʰ/t͈ | t | *yani, t'i ya işitilebilir nefesile ya kuvvetile |
| tsch | daima | ʧ | ç |
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "German, Standard". Ethnologue. 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2020.
- ^ "Deutsch". Digitales Wörterbuch der deutschen Sprache (Almanca). 31 Ekim 2022. 24 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2024.
- ^ "alman". Nişanyan Sözlük. 1 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2024.
- ^ "Almanca sertifika sınavları ve seviyeler". 5 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2024.
- ^ "Deutschlernende weltweit". Deutsche Welle. 30 Nisan 2015. 28 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020.
Dış bağlantılar
değiştir- Goethe Enstitüsü - Türkiye5 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.